BOZKURT21
01.Kasım.2017, 18:13
Yağışın oluşumu havanın dikey hareketine bağlı olduğu için soğuma sonucunda üç türlü yağış oluşabilir:
Konveksiyon yağışları
Alçak basınç alanlarında ısınan hava, çevresinde sıcaklığı değişmeyen hava tabakaları arasında sütun şeklinde yükselir. Yükselen hava soğuyarak nisbi nemin artmasına neden olur ve kısa süreli fakat şiddetli yağışlar oluşur. Siklonik yağış adı da verilen bu yağışları Ekvator kuşakta her gün öğleden sonra şiddetli rüzgar, şimşek, gök gürültülü sağanaklar şeklinde oluşabilmektedir. Ülkemizde konveksiyonel yağışlara ilkbahar aylarında İç Anadolu'da, yükseltisinin fazla olmasından dolayı da yaz mevsiminde Erzurum-Kars yöresinde rastlanmaktadır.
Cephe yağışları
Hava kütlesi : Büyükçe bir kara parçası veya deniz üzerinde uzun süre kalan hava, üzerinde bulunduğu ortamın şartlarından etkilenir. Söz gelişi bir süre okyanus üzerinde bulunan hava, bol miktarda nem kazanır. Kışın Asya içinde bekleyen hava ise iyice soğur ve nem kaybeder. Onun için atmosferdeki havanın çeşitli bölümleri, değişik özelliktedir. Atmosferin sıcaklık ve nem bakımından benzer özelliklere sahip olan geniş hava bölümlerine hava kütlesi denir.
Cephe :
Hava kütleleri genellikle hareket halindedir. Böylece bir yer, aynı mevsim içinde değişik karakterdeki hava kütleleri tarafından işgal edilir. Bazen de farklı karakterdeki hava kütleleri birbiriyle karşılaşır. İşte bu karşılaşma yüzeylerine cephe adı verilir. Cephelerde hafif olan sıcak hava kütlesi, ağır olan soğuk hava kütlesinin üstüne yükselir. Cepheler, bir yerin iklimi üzerinde çok önemli etkiler yapar. Yeryüzünün en çok yağış alan yerleri, genellikle cephelerin sık oluştuğu alanlardır.
Cephe yağışları özellikle orta enlemlerde gezici alçak basınç alanlarının neden olduğu yağışlardır. Cephe arkasındaki sıcak hava soğuk hava kütlesinin üzerinde yükselir, soğur, yağış oluşmasına neden olur. Bu yağış özellikle 60° enlemlerinde batı ve kutup rüzgarlarının karşılaşma alanlarında yaygın olarak görülür. Ülkemizde ise kış aylarında Akdeniz kıyılan, sonbaharda ise Karadeniz kıyı larında cephe yağışları görülür.
Yamaç yağışları (orografik)
Yamaç yağışları adı verilen bu yağışlar da yer şekillerinin etkisiyle oluşan yağışlardır. Nemli bir hava kütlesi bir dağ sırasına çarpınca yükselmek zorunda kalır. Yükselen hava soğur ve soğuma sonucunda da hava yoğunlaşarak yağışlar oluşur. Orografik yağışların Oluştuğu yamaçların arka yüzeyi yağmur gölgesinde kaldığından daha az yağış alır. Yükseldikçe de yamaçlardaki yağışın azaldığı gözlenir; çünkü nemli rüzgarlar yükünü çok fazla yükselemeden bırakmışlardır. Yerşekillerinin oroğrafik yağışlar üzerindeki etkisi çok fazladır. Türkiye'de Karadeniz ve Akdeniz kıyılarında görülür. Yamaç yağışlarının dağılışı yerşekillerinin dağılışına uyum gösterir. Denizlerden karalara doğru esen her rüzgar yağış getirmez. Rüzgarın yağış getirebilmesi için yükselici hareket yaparak soğuması gerekir.
Konveksiyon yağışları
Alçak basınç alanlarında ısınan hava, çevresinde sıcaklığı değişmeyen hava tabakaları arasında sütun şeklinde yükselir. Yükselen hava soğuyarak nisbi nemin artmasına neden olur ve kısa süreli fakat şiddetli yağışlar oluşur. Siklonik yağış adı da verilen bu yağışları Ekvator kuşakta her gün öğleden sonra şiddetli rüzgar, şimşek, gök gürültülü sağanaklar şeklinde oluşabilmektedir. Ülkemizde konveksiyonel yağışlara ilkbahar aylarında İç Anadolu'da, yükseltisinin fazla olmasından dolayı da yaz mevsiminde Erzurum-Kars yöresinde rastlanmaktadır.
Cephe yağışları
Hava kütlesi : Büyükçe bir kara parçası veya deniz üzerinde uzun süre kalan hava, üzerinde bulunduğu ortamın şartlarından etkilenir. Söz gelişi bir süre okyanus üzerinde bulunan hava, bol miktarda nem kazanır. Kışın Asya içinde bekleyen hava ise iyice soğur ve nem kaybeder. Onun için atmosferdeki havanın çeşitli bölümleri, değişik özelliktedir. Atmosferin sıcaklık ve nem bakımından benzer özelliklere sahip olan geniş hava bölümlerine hava kütlesi denir.
Cephe :
Hava kütleleri genellikle hareket halindedir. Böylece bir yer, aynı mevsim içinde değişik karakterdeki hava kütleleri tarafından işgal edilir. Bazen de farklı karakterdeki hava kütleleri birbiriyle karşılaşır. İşte bu karşılaşma yüzeylerine cephe adı verilir. Cephelerde hafif olan sıcak hava kütlesi, ağır olan soğuk hava kütlesinin üstüne yükselir. Cepheler, bir yerin iklimi üzerinde çok önemli etkiler yapar. Yeryüzünün en çok yağış alan yerleri, genellikle cephelerin sık oluştuğu alanlardır.
Cephe yağışları özellikle orta enlemlerde gezici alçak basınç alanlarının neden olduğu yağışlardır. Cephe arkasındaki sıcak hava soğuk hava kütlesinin üzerinde yükselir, soğur, yağış oluşmasına neden olur. Bu yağış özellikle 60° enlemlerinde batı ve kutup rüzgarlarının karşılaşma alanlarında yaygın olarak görülür. Ülkemizde ise kış aylarında Akdeniz kıyılan, sonbaharda ise Karadeniz kıyı larında cephe yağışları görülür.
Yamaç yağışları (orografik)
Yamaç yağışları adı verilen bu yağışlar da yer şekillerinin etkisiyle oluşan yağışlardır. Nemli bir hava kütlesi bir dağ sırasına çarpınca yükselmek zorunda kalır. Yükselen hava soğur ve soğuma sonucunda da hava yoğunlaşarak yağışlar oluşur. Orografik yağışların Oluştuğu yamaçların arka yüzeyi yağmur gölgesinde kaldığından daha az yağış alır. Yükseldikçe de yamaçlardaki yağışın azaldığı gözlenir; çünkü nemli rüzgarlar yükünü çok fazla yükselemeden bırakmışlardır. Yerşekillerinin oroğrafik yağışlar üzerindeki etkisi çok fazladır. Türkiye'de Karadeniz ve Akdeniz kıyılarında görülür. Yamaç yağışlarının dağılışı yerşekillerinin dağılışına uyum gösterir. Denizlerden karalara doğru esen her rüzgar yağış getirmez. Rüzgarın yağış getirebilmesi için yükselici hareket yaparak soğuması gerekir.