Amazonia
02.Haziran.2018, 03:27
İlhanlılarda Abaka Dönemi
Abâkâ Han döneminde Cüveynî, sahib divanlık makamına getirildi. Cüveynî, kudreti ve tecrübesi ile devlet işlerini yoluna koymayı başardı. Bu dönemde Altın Orda ile yaşanan mücadeleler neticesinde İlhanlı Devleti ile Bizans Devleti arasında bir yakınlaşma yaşanmıştır. Kuzey’deki tehdit dolayısıyla bir müttefik arayan İlhanlı sarayı kendisine stratejik olarak Bizans İmparatorluğu’nu görmekteydi. Bizans ise doğu ithalatını sağladığı doğu-batı eksenli ticaret yolu olan ve Türkistan’dan başlayarak İlhanlı ülkesinden geçerek Anadolu üzerinden İstanbul’a varan ticaret yolunu emniyet altına almak istiyordu.
Her iki tarafında hassasiyetleri iki devleti bir birine yakınlaştırmıştı. Abâkâ Han, VII. Mihail’in kızı Maria ile evlenmiş böylelikle Bizans’ın desteğini arkasına alan Abâkâ Han, Altın Ordu karşısında daha üstün hale gelmişti. Derbent’te uzunca bir zamandan sonra düzen sağlanmıştı. Bu esnada Barak’ın batıya yönelme planları Abâkâ’yı rahatsız etmekteydi. Kaydu’dan da yardım gören Barak, başıboş gezen Moğol askerlerini etrafında toplayarak çetecilik yapmaya başlamış ve bu rahatsız edici durum devletin gündemini uzunca bir zaman rahatsız etmiştir. Fakat sonraları Abâkâ karşısında başarısız ve çaresiz kalan Barak, kaçmak zorunda kalmış Buhara’ya sığınmış burada da Kaydu Han tarafından idam edilmiştir.
Bu tarihte İlhanlı Devleti’nin en önemli sorunu Memlûk meselesiydi. Suriye üzerine yapılan hâkimiyet çekişmesinin neticesinde Fırat sahilinde Er-Rahba’da 11 Aralık 1272’de savaş yapıldı. Bu savaşın neticesinde Moğol ordusu yenildi ve ordu komutanı öldürüldü. Ayrıca İslam dünyasının hamiliğine soyunmuş olan Memlûkler, Moğol baskısından bunalan Anadolu’daki Türkmenler tarafından Anadolu’ya çağrılmışlardı. Memlûk Sultanı Baybars Anadolu’ya gelmişti. Fakat bu sefer istenilen sonucu veremediği gibi Baybars’ı Anadolu’ya çağıran Türkmenlerin felaketi olmuştu. 11 Nisan 1282 tarihinde Abâkâ Han, beklenmedik bir biçimde öldü. Abâkâ Han’ın ölümü ile devlet başsız kalmıştı. Abâkâ Han kimin İlhan olacağını tayin etmeden öldüğünden dolayı bir belirsizlik baş gösterdi. Toplanan kurultayda hanedan mensuplarından birinin tahtta çıkması uygun bulundu ve Hülâgü Han’ın yedinci oğlu ve Abâkâ’nın kardeşi olan Ahmed Teküder’in İlhan olması kabul edildi.
Abâkâ Han döneminde Cüveynî, sahib divanlık makamına getirildi. Cüveynî, kudreti ve tecrübesi ile devlet işlerini yoluna koymayı başardı. Bu dönemde Altın Orda ile yaşanan mücadeleler neticesinde İlhanlı Devleti ile Bizans Devleti arasında bir yakınlaşma yaşanmıştır. Kuzey’deki tehdit dolayısıyla bir müttefik arayan İlhanlı sarayı kendisine stratejik olarak Bizans İmparatorluğu’nu görmekteydi. Bizans ise doğu ithalatını sağladığı doğu-batı eksenli ticaret yolu olan ve Türkistan’dan başlayarak İlhanlı ülkesinden geçerek Anadolu üzerinden İstanbul’a varan ticaret yolunu emniyet altına almak istiyordu.
Her iki tarafında hassasiyetleri iki devleti bir birine yakınlaştırmıştı. Abâkâ Han, VII. Mihail’in kızı Maria ile evlenmiş böylelikle Bizans’ın desteğini arkasına alan Abâkâ Han, Altın Ordu karşısında daha üstün hale gelmişti. Derbent’te uzunca bir zamandan sonra düzen sağlanmıştı. Bu esnada Barak’ın batıya yönelme planları Abâkâ’yı rahatsız etmekteydi. Kaydu’dan da yardım gören Barak, başıboş gezen Moğol askerlerini etrafında toplayarak çetecilik yapmaya başlamış ve bu rahatsız edici durum devletin gündemini uzunca bir zaman rahatsız etmiştir. Fakat sonraları Abâkâ karşısında başarısız ve çaresiz kalan Barak, kaçmak zorunda kalmış Buhara’ya sığınmış burada da Kaydu Han tarafından idam edilmiştir.
Bu tarihte İlhanlı Devleti’nin en önemli sorunu Memlûk meselesiydi. Suriye üzerine yapılan hâkimiyet çekişmesinin neticesinde Fırat sahilinde Er-Rahba’da 11 Aralık 1272’de savaş yapıldı. Bu savaşın neticesinde Moğol ordusu yenildi ve ordu komutanı öldürüldü. Ayrıca İslam dünyasının hamiliğine soyunmuş olan Memlûkler, Moğol baskısından bunalan Anadolu’daki Türkmenler tarafından Anadolu’ya çağrılmışlardı. Memlûk Sultanı Baybars Anadolu’ya gelmişti. Fakat bu sefer istenilen sonucu veremediği gibi Baybars’ı Anadolu’ya çağıran Türkmenlerin felaketi olmuştu. 11 Nisan 1282 tarihinde Abâkâ Han, beklenmedik bir biçimde öldü. Abâkâ Han’ın ölümü ile devlet başsız kalmıştı. Abâkâ Han kimin İlhan olacağını tayin etmeden öldüğünden dolayı bir belirsizlik baş gösterdi. Toplanan kurultayda hanedan mensuplarından birinin tahtta çıkması uygun bulundu ve Hülâgü Han’ın yedinci oğlu ve Abâkâ’nın kardeşi olan Ahmed Teküder’in İlhan olması kabul edildi.