İşletme Terimleri

[zAMBakk]

İşletme: Hizmet veya mal üretiminde bulunan ve gereksinmelerin doyumuna doğrudan ya da dolaylı katılan her iktisadi kuruluşa işletme denir. Günümüzde ülkemizdeki matbaa işletmelerinde net bir uzmanlaşma olmamakla birlikte, gelişmiş ülkelerde baskı türlerine, üretim çeşitlerine ya da büyüklüklerine göre uzmanlaşmıştır.


Özel İşletmeler: Mülkiyet bakımından bir şahsa veya şahıslara ait olan işletmelere denir.


Devlet İşletmeleri: Mülkiyeti devlete ait olan işletmelerdir. Doğrudan ya da dolaylı olarak devlet tarafından yönetilirler.


Karma İşletmeler: Bunlar, sermayesi kısmen devlet tarafından ve kısmen de gerçek kişiler veya kurumlar tarafından konmuş işletmelerdir.


Kollektif Şirketler: Ticari bir işletmeyi bir ticaret ünvanı altında işletmek amacıyla gerçek kişiler arasında kurulan ve ortaklarından hiçbirisinin sorumluluğu ortak alacaklılarına karşı sınırlanmamış olan ortaklığa denir.


Komandit Şirketler: Ticari bir işletmeyi bir ticaret ünvanı altında işletmek amacıyla kurulan ortaklık alacaklılarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlanmamış ve diğer ortak veya ortakların sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlanmış olan ortaklığa denir.


Anonim Şirketler: Bir ünvana sahip, esas sermayesi belirli paylara bölünmüş olan ve borçlarından dolayı yalnız mamelekiyle sorumlu bulunan ortaklıktır. Ortakların sorumluluğu yükümlendikleri sermaye payları ile sınırlıdır.


Kooperatif Şirketler: Ortakların ekonomik çıkarlarını ve özellikle meslek veye geçimlerine ait ihtiyaçlarını karşılıklı yardım ve kefalet sayesinde sağlayıp korumak amacıyla bir ticaret ünvanı altında kurulan değişir sermayeli ortaklıktır. Şahıslar ortaklığıdır, an az 7 kişiyle kurulabilir.


Limited Şirket: İki veya daha fazla kişi tarafından bir ticaret ünvanı altında kurulup, ortaklarının sorumluluğu koymayı yüklendikleri sermaye ile sınırlı ve esas sermayesi belirli olan ortaklıktır. Anonimdeki gibi hisse senedi çıkarılmaz. Genellikle aile kuruluşlarıdır.


Holding Şirketleri: Holding birden fazla yavru ortaklığa sahip olan, gerektiğinde onların yönetimlerine karışan bir ana ortaklıktır.


Üretim: Az bulunan şeylerin özdeksel(mal) ya da hizmet olarak çoğaltılmasıdır. Birşeyin yararını ya da niceliğini çoğaltmaktır.


Yarar: Bir eşyanın ya da hizmetin bir gereksinmeyi karşılama özelliğine denir.


Planlama: Neyin nasıl, ne zaman, nerede, kim tarafından, ne ile ve hangi dizgede yapılacağının saptanması ve açıklanması.


Üretim Planlaması: Talep ile tesislerin kapasite ve teknik olanakları arasında denge kurulmasıdır.


Denetleme: Yapım evresindeki çalışmaların ve bu çalışma sonuçlarının plan, program, buyruk, yönerge ve diğer koşullara uygun olup olmadıklarını çeşitli metodlarla incelemek veya soruşturmak.


Üretim Araçları: Devamlı ya da geçici olarak mal ya da hizmet üretmek için üretim de bulunan bir işletmenin yararlandığı her cins madde ve işçi emeklerine denir.


Anamal (Sermaye) : Bir işletme bünyesinde, işletmenin amacına ve üretim çalışmalarına uygun olarak biraraya getirilmiş olan üretim araçlarının tümüne denir.


–Durağan Anamal: Başka bir şekil almayıp olduğu gibi kalan ve yalnız bir üretim devresinde değil, sürekli üretim devrelerine katılan anamal ögeleridir. Makineler, binalar, toprak, taşıt araçları, çeşitli eşyalar ve tesisat vb.


-Oynak Anamal: Bir üretim devresine katılan ve üretim sonunda yapılmış hale gelen ya da yapılmışın içinde yer alan anamal ögeleridir. Ham ve yarı üretilmiş maddeler, alacaklar, kasa mevcudu, kağıt, mürekkep vb.


Hasılat: İşletmecilikte, yapılan giderlerle elde edilen ürünlerin ve diğer bütün varlıkların getirdiği girdilere denir.