Mitolojinin en güçlü kahramanı Herkül, gücünü 12 zor görevi yerine getirmek için kullanmak zorunda kalmıştır. Hera'nın işleri zorlaştırması vazifelerin zorluk gücünü de artırmıştır.
Yunan mitolojisinde tüm kahramanların en güçlüsüdür Herakles. “Herkül gibi kuvvetli” deyimi onun gücünün rakipsizliğinden doğmuştur.
Yunan mitolojisindeki adı Herakles, Roma Mitolojisi'ndeki adı ise Herkül olan yarı tanrı, yarı insan mitoloji kahramanı; Tanrılar Kralı Zeus ile Miken kralının kızı Alkmene'nin oğludur.
Amphitryon ile evli Alkmene'ye gönlünü kaptıran Zeus, bir rivayete göre kadına kocası kılığında, bir rivayete göre ise yıldırım olup odasına düşerek yaklaşmıştır. Yaygın rivayete göre ise Zeus insanlara yardım etmesi amacıyla insanoğullarından bir kahraman yaratmayı amaçlamış ve anneliğine masum gördüğü Alkmene'yi layık görmüştür.
Zeus'un kıskanç karısı Tanrıça Hera; Herakles'in Zeus'un çocuğu olduğunu anlayarak, ömrü boyunca onunla uğraşır ve nihayet ölümüne de sebep olur.
Kıskançlık krizine girerek çocuğu henüz birkaç günlük bebekken öldürmek isteyen Hera, onu öldürmeleri için iki yılan gönderir. Yılanların her birini elleriyle boğarak öldüren çocuk, o günden sonra Herakles/ Herkül (Kahraman) olarak adlandırılır.
Mitoloji kahramanı Herakles (Herkül) doğduğu günden itibaren tanrısal kuvvete sahiptir ve dünyanın en güçlü insanı kabul edilmiştir. Daha küçük bebekken Hera'nın gönderdiği iki zehirli yılanı öldürmekle gücünü göstermeye başlar ve iyi hocalardan eğitim görür; ok atma, araba kullanma ve güreşmekte rakip tanımaz.
Üstün gücüyle herkese yardım eder, daha 18 yaşına gelmeden Antik Yunan'ın şehri Thebai'yı büyük üne kavuşturan işlere imza atar.
18 yaşında Kitharion ormanlarında yaşayan korkunç canavarı öldürür Ödül olarak Thebai kralının kızı Megara ile evlendirilir. Megara’dan üç oğlu olur.
18 yaşına geldiği zaman Kitharion ormanlarında yaşayan ünlü canavarı öldürür. Kendisine ödül olarak Thebai kralının kızı Megara verilir. Bu kızdan üç oğlu olur.
Hera'nın öfkesi Herkül'ü rahat bırakmaz. Onun kışkırtmasıyla cinnet geçirerek eşini ve çocuklarını öldürür.
Kendine geldiğinde yaptıklarından dehşete kapılan Herakles, vicdanını rahatlatmak için çözüm yolu arar. Kimi efsane varyantlarına göre Zeus'a kimi efsane varyantlarına göre ise biliciliğiyle tanınan Apollon'un Tapınağı'na giderek bu günahtan nasıl arınacağını sorar. Miken'e gönderilen Herakles, kral Eurystheus'un 12 tane buyruğunu yerine getirdiği takdirde Tanrılar arasına alınacağını öğrenir.
Başarması imkansız görülen 12 görevi kabul eden Herakles'e, bu görevlerin verilmesinde de Hera'nın parmağı vardır. Kral Eurystheus, Hera'nın yönlendirmesiyle bu zor görevleri vermiştir.
Mitolojide Herakles'in 12 büyük görevi ya da Herkül'ün 12 zor görevi olarak ünlenmiş olaylar şöyledir:
HERKÜL'ÜN 12 GÖREVİ
Herakles’in on iki işi nasıl başardığına gelince:
- Nemea Aslanı'nı öldürüp, derisini yüzmek.
- Lerna gölündeki 9 başlı Hydra'yı öldürmek.
- Artemis'in kutsal hayvanlarından Kyreneia Geyiğini yakalamak.
- Erymanthian dağında yaşayan Erymanthus yaban domuzunu yakalamak.
- Augias'ın ahırlarını bir günde temizlemek.
- Stymphalos'da yaşayan ve o bölgedeki insanların rahatını kaçıran Stymphalian Kuşlarını yok etmek.
- Girit'e gidip Poseidon'un Minos'a verdiği azgın Girit Boğası'nı getirmek
- Troya kralı Diomedes'in insan eti yiyen Diomedes'in kısraklarını yakalamak.
- Amazonlar kraliçesi Hippolyta'dan kemerini almak.
- Okeanos'un bir adasında bulunan 3 gövdeli dev Geryoneus'un sığırlarını çalmak.
- Hesperidler'in altın elmalarını getirmek.
- Hades'in ölüler ülkesini koruyan cehennem köpeği Kerberos'u yeryüzüne çıkarmak.
HERKÜL’ÜN BİRİNCİ GÖREVİ: Typhon’la Ekhidna’dan doğma Nemea aslanını Herakles, ön*ce okla öldürmeğe çalışır, fakat bunun olanaksızlığını anlayınca, canavarı topuzla kovalayarak bir mağaraya sıkıştırır; sonra da güçlü kollarıyla sıkarak öldürür.
HERKÜL’ÜN İKİNCİ GÖREVİ: Herakles’in yaptığı ikinci iş, Lerna bataklığında yaşayan, -birisi ölümsüz- dokuz kafalı, ‘hydra’ adındaki ejderi öldürmektir. Ateşli oklar fırlata*rak canavarı ininden çıkartır, sonra kılıç ve topuzuyla ona saldırır. Her kestiği başın yerine yeni iki tanesi çıkar. Tek çare olarak yakındaki ormanı ateşe ve*rir, yanan ağaçları kullanarak yeni baştan çıkan başları yakar. Ölümsüz başı da kocaman bir kayanın altına gömer. Canavarı öldürdükten sonra, zehirli safrasını oklarına sürer. Bu nedenle Herakles’in okları onmaz yaralar bırakır*dı.
HERKÜL’ÜN ÜÇÜNCÜ GÖREVİ: Altın boynuzlu, bakır ayaklı Kyreneia geyiği Artemis tarafından kutsal kılınmıştı. Dolayısıyla onu öldürmek yasaktı. Herakles, hayvanı diri olarak yaka*layabilmek için tam bir yıl izler. Sonunda onu bir nehirden geçerken hafifçe yaralar ve tutar.
Bu görevdeki amaç Artemis'i Herkül'e karşı kinlendirmekti ama Herkül Artemis'e durumu anlatıp geyiği geri getireceğine söz vermiş, kendini affettirmiştir. Daha sonra kutsal geyiği yakalayan Herkül, Eurystheus'a geyiği teslim ettikten sonra ipini gevşek bırakıp onun kaçmasını sağlamıştır.
HERKÜL’ÜN DÖRDÜNCÜ GÖREVİ: Erymanthos dağındaki yaban domuzunu canlı olarak getirmesi istenmiştir. Herakles, domu*zun peşinde dolaşırken, bir dağda yaşayan at adam Pholos’un konuğu olur. Yemekte, şarap kokusuna koşup gelen öteki at adamlarla Herakles arasında kavga çıkar. Herakles’in kovaladığı at adamlar bilge Kheiron’un yanına sığı*nırlar. Karışıklıkta, Herakles’in okuyla Kheiron da yaralanır. Herakles bu olaydan sonra yaban domuzunu yine aramağa koyulur. Onu, kar ortasında kıs*tırır ve bir ağla yakalar. Sırtlanıp Euıystheus’a götürür. Eurystheus, hayvanı görünce korkudan bir fıçının içine saklanır.
HERKÜL’ÜN BEŞİNCİ GÖREVİ: Yunan yarımadalarında bulunan Elis’in kralı Augias’ın çok sayıda hayvanı vardı. Ahırları ise gübre ve pislik içindeydi. Augeas'ın, 30 yıldır temizlenmeyen ahırını temizlemek göreviyle sınanan Herakles'e bu görev aşağılama amacıyla verilmiştir.
Eurystheus, Herakles’e, bu ahırları bir günde temizlemesini buyurur. Ağılları bir günde tertemiz edecektir, fakat buna kar*gılık, sürünün onda birini alacaktır. Kral, pisliğin bu kadar kısa bir zamanda temizlenemiyeceğini düşünerek, Herakles’in önerisini kabul eder.
Herakles, ahırın ortasına büyük bir delik açar, iki ırmağın yataklarını değiştirerek ahırdan geçirir ve bu görevi de başarıyla tamamlar. Nehir suları ahırdan geçerken ne kadar pislik ve gübre varsa alıp götürürler. Ne var ki kral, söz verdiği payı Herakles’e vermez. Kahraman da kralı çocuklarıyla birlikte öldürerek öcünü alır.
HERKÜL’ÜN ALTINCI GÖREVİ: Arkadia’da Stymphalos gölünde, pençeli, tunçtan kanatlı ve gagalı, insan obur kuşlar vardır. Bunlar, tunçtan kanatlarını ok gibi kullanırlardı. Eurystheus, Herakles’in bu kuşları oradan uzaklaştırmasını ister.
İnsanları pençelerine takıp kaçıran, insan eti yiyen Stymphalian Kuşları’nı Herakles, Hephaistos’un yaptığı ve Athena’nm kendisine armağan et*tiği çıngıraklarla ürkütür. Bir bölümünü oklarıyla öldürür, diğer kuşlar ise kaçar.
HERKÜL’ÜN YEDİNCİ GÖREVİ: Girit'in kralı Minos'un başına Poseidon tarafından bela edilen Minotaur / Minotor isimli canavarı öldürmek Herkül'ün yedinci görevidir. Minos'un Boğası adıyla bilinen ve her şeye zarar veren bu canavarı piramite kapatarak yakalar. Poseidon’un Girit kralı Minos’a gönderdiği, sonradan da kudurttuğu boğayı, Herakles kolaylıkla terbiye ederek, sırtlanıp Eurystheus’a götürür.
HERKÜL’ÜN SEKİZİNCİ GÖREVİ: Truva Savaşı'nda yer alan kral Diomedes, kendisine ait Diomedes Kısrakları isimli atlarla halkına eziyet çektirmiş ve insanları atlarına yem etmiştir. Herkül’ün 12 imkansız görevinden sekizincisi Diomedes’in azgın atlarını eğitip getirmekti. Herkül bu canavar kısraklarla savaşır ve Diomedes'i onlara yem eder. Kısrakları alarak bir gemi ile götürür.
HERKÜL’ÜN DOKUZUNCU GÖREVİ: Amazonlar Kraliçesi e (Hippolyta, Hippoliyte) Hippolyta'dan kemeri alma görevi Herakles'in dokuzuncu görevidir. Hippolyte’nin Ares’ten armağan olarak aldığı büyülü bir kemeri vardı. Eurystheus’un kızı Admete bu kemeri ister. Herakles, bu isteği yerine getire*bilmek için Amazon’ların Kraliçesi ile anlaşır. Herakles, anlaşma gereği Hippolyt’ten kemeri alacağı sırada Hera'nın ortalığı kızıştırmasıyla kraliçe vazgeçer: Herkül, Hippolyta'yı öldürüp kemeri almak zorunda kalır.
HERKÜL’ÜN ONUNCU GÖREVİ: Geryon (Geryoneus, Geryones) isimli yapışık üç adam şeklindeki canavarın sığırlarını yakalamak zorunda olan Herkül, sürüyü Atina'ya getirmek zorundadır..
Okeanos ırmağının bir adasında yaşayan Geryoneus, belden yukarı üç insan gövdesi taşıyan bir devdir. Bir çobanla Orthos adında iki başlı bir köpeğin beklediği, kızıl tüylü hayvanlardan oluşan sürüleri vardır. Herakles, Geryoneus’a varabilmek için Cebelitarık boğazını geçer. Oraya, sonradan Herakles Sütunları adı verilen iki sütun diker. Gü*neş’in kızgın ışınlarından rahatsız olduğu için, Helios’u oklarıyla tehdit eder, fakat Helios’un sözünü dinleyerek bu işten vazgeçer. Helios da buna karşılık Herakles’e altın bir kadeh verir. Okeanos ırmağını geçmekte güçlük çeken kahraman, bu kadehi sandal olarak kullanarak Geryoneus’un kaldığı adaya varır. Çobanla köpeği sopayla öldürür. Sürüleri kurtarmak için koşan Geryoneus, Herakles’in okları altında can verir. Sürülerle birlikte dönüş yolculuğuna başlayan Herakles, altın kadehi Helios’a geri verir. İtalya’dan geçerken sığırlardan biri*si Messina boğazını yüzerek geçip Sicilya’ya kaçar. Kral Eryks, hayvanı kendi sürüsüne karıştırarak saklar. Herakles, hayvanın izini bulur ve kralı öldürür. Herakles yine İtalya’da, Tiber nehrinin kıyısında çayırlık bir yerde dinlenir*ken, Cacus adında, ağzından ateş saçan üç başlı bir dev, sürülerden bir bölü*ğünü aşırıp, Aventinus tepesinde, kaldığı bir mağaraya götürür. İzi belli ol*masın diye de hayvanları geri geri yürütür. Herakles uyanınca işin farkına va*rır. Bir rivayete göre hayvanlardan birinin böğürmesini duyarak, bir rivayete göre ise kızkardeşi Cacus’u ele verdiği için, hırsız devi mağarada kıstırıp öldürür.
HERKÜL’ÜN ON BİRİNCİ GÖREVİ: Herakles'in on birinci görevi ise Yunan mitolojisinin perileri olan Hesperidler'den altın elmaları almaktı. Batı Kızları’nın (Hesperid’lerin) altın elmalarını Ilera, Zeus’la evlenir*ken Gaia’dan düğün armağanı olarak almıştı. Elmalar, dört tane Batı Kızı’yla, yüz başlı, yüz sesli bir ejder tarafından en batıda bir bahçe*de saklanıyordu. Eurystheus, Herakles’ten, Batı Kızlarının bu altın elmalarını da ister.
Herakles ise, bunların nerede olduğunu bilmemektedir. Yolu, As*ya’dan geçer. Kafkasya’da, ciğerini sürekli olarak bir kartalın yediği Prometheus’u kurtararak, ondan, izleyeceği yolu ve kimi kurnazlıkları öğrenir. (Başka bir efsaneye göre, bu yolu Nereus’tan öğrenmiştir.)
Herkül'ün Hesperidler'in bahçesindeki ejderi öldürüp altın elmaları topladığı bir rivayet iken, bir diğer rivayete göre elmaları perilerin babası Atlas toplar.
Herkül Batı Kızları’nın bahçesine gelince, orada, dünyayı sırtında taşıyan Atlas’ın yükünü sırtlanır ve Atlas’ı altın elmaları almağa gönderir. Elmaları alıp gelen Atlas, tekrar dünyayı sırtlanmaya niyeti olmadığı için elmaları Eurystheus’a kendisi götürmeyi önerir. Planı sezen Herkül, kabul eder gibi yapıp, sırtına yastık almak için biraz izin istemiş ve Atlas'a dünyayı geri vermiştir. Atlas yine dünyayı sırtlarken, Herkül’ün elmaları alıp kaçmasını izlemek zorunda kalmıştır.
Eurystheus, on*ları Herakles’e bırakır. O da Athena’ya armağan eder. Sonradan Athena, elmaları Batı Kızları’mn bahçesine geri götürür.
HERKÜL’ÜN ON İKİNCİ GÖREVİ: Eurystheııs’un Herakles’e buyurduğu en son iş, üç başlı cehennem köpeği Kerberos’un yeryüzüne geti*rilmesidir. Herakles Hades’e iner, ölüler ülkesi kralı tanrı Hades’ten köpeği götürmek için izin ister. Hades, herhangi bir silâh kullanmaması şartıyla buna izin verir. Herakles hayvana yavaş yavaş yaklaşır, onu birden yakalayıp kolları arasına sıkıştırır. Yeryüzüne çıkarıp, Kerberos’u Eurysteus’a gösterir. Kerberos'un o sırada ağzından akan salyalar dünya üzerindeki zararlı bitkilerin topraklarda yetişmesine sebep olur. Herkül daha sonra köpeği cehenneme götürür.
Herakles’in, Eurystheus’un buyruğu olarak gerçekleştirdiği on iki iş, on iki çetin mâcera böylece son bulur.
Herkül’ün 12 Zor İşi Bitikten Sonra
Ancak Herakles'in çilesi bunlarla bitmedi. Bu 12 işten sonra sayısız maceralara girişti.
Lydia kraliçesi Omphale'nin hizmetinde bir yıl kadın kılığında çalıştı, yün eğirdi. Prometheus'u kurtardı, Troya'yı tahrip etti. Argonatların seferine katıldı.
Deianeira ile evlendi. Deianeira Herkülü kıskandığından ona zehirli bir elbise giydirdi. Kentavros Nassos karısına yaklaşmak isteyince onu oklarıyla yaraladı. At adamın kanıyla kaplanmış gömleği Herakles'in vücuduna yapışarak onu tutuşturdu. Herkül zehirlenince o kadar büyük bir acı çekti ki en sonunda dağın tepesinde kütüklerden bir tepe yaptı. Dayanılmaz acıya son vermek için odunların üzerine uzandı arkadaşı Philoktetes’ten kütükleri ateşe vermesini istedi.
Böylece Herkül’ün vücudu yanarak yok oldu. Ölümsüz olan ruhunu babası Zeus Olimpos Dağı’na götürdü.
Herakles'in ölümüne başta Zeus olmak üzere bütün tanrılar çok üzülmüş ve onu Olympos'a götürerek ölümsüzlük bağışlayıp tanrıça Hebe ile evlendirmişlerdir.
Alıntı ile Cevapla