Doğal yaşamın zihnimize olumlu etkileri


Dünya'nın nüfusunun yarısından fazlası, Türkiye nüfusunun ise yaklaşık dörtte üçü kentlerde yaşamakta. Kentlerde yaşayan kişilerin, daha küçük yerleşim birimlerine kıyasla doğaya erişiminin kısıtlandığı söylenebilir. Ancak psikoloji alanındaki araştırmalar ise, doğayla etkileşimin zihnimiz ve duygularımız üzerinde olumlu etkilere sahip olduğunu gösteriyor.

Marc G. Berman ve meslektaşları yaptıkları araştırmada, önce araştırma katılımcılarının dikkatlerini ne kadar iyi kullanabildiklerini ölçüyorlar. Bunun için onlardan giderek zorlaşan rakam serilerini tersten hatasız tekrar etmelerini istiyorlar ve buradaki performanslarını kaydediyorlar. Ardından katılımcıların bir kısmını şehrin merkezinde yaklaşık bir saatlik bir yürüyüşe çıkartırken, bir grup katılımcıyı ise yakındaki bir parktaki ağaçların içinde aynı süreli bir yürüyüşe çıkarıyorlar. Ardından ise katılımcıların dikkat kapasitesi aynı şekilde tekrar ölçülüyor ve karşılaştırılıyor. Sonuçlar, doğada yürüyüş yapanların dikkat kapasitelerinin arttığını gösteriyor; şehir merkezinde yürüyüş yapanların skorlarında ise bir değişiklik görülmüyor.


Aynı araştırmacılar, majör depresif bozukluk yaşayan kişilerle de benzer bir işlemi tekrarladıklarında, şehir içindeki bir arberetumda doğa yürüyüşü yapanların, şehir merkezinde yürüyüş yapanlara göre zihinsel kapasitelerinde ve hissettikleri olumlu duygularda artış görülüyor. Üstelik bu etkiyi, katılımcılara deneyin başında olumsuz bir anılarını hatırlatmalarına rağmen görüyorlar, yani doğada yapılan yürüyüş, buna rağmen zihinsel işlem kapasitesini ve olumlu duyguları artırabiliyor. Daha güncel araştırmalar da bu sonuçları destekliyor ve doğal bir ortamda yapılan bir yürüyüşün, kent içinde yapılan bir yürüyüşe göre kaygı ve diğer olumsuz duyguları azalttığına işaret ediyor.

Peki, doğal ortamlara kolay erişimi olmayan kişiler doğanın bu faydalarından mahrum kalmak durumunda mı? Berman ve meslektaşlarının gerçekleştirdiği bir diğer deney, yürüyüş yapmaya benzer bir şekilde, doğa resimlerine bakmanın, şehir resimlerine bakmaya kıyasla dikkat kapasitesini artırdığını gösteriyor! Yine başka bir araştırma, doğa resimlerine bakmanın, şehir resimlerine bakmaya kıyasla yüksek zihinsel çaba gerçekleştiren bir iş yaptıktan sonra gerçekleşen irade azalmasını telafi ettiğine işaret ediyor.*

Doğanın zihnimiz ve duygu durumumuz üzerindeki etkileri hakkında araştırmalar devam ediyor. Bugüne kadar öğrendiklerimiz ise, imkânımız olduğunda bir doğa yürüyüşünü kaçırmamanın iyi bir fikir olduğu!