Yeni bir araştırma opioid ağrı kesicilerin kronik ağrıyı azdırıcı etkisi olabileceğini ortaya koydu ve şunu sordu: Gerçekten bu ilaçları kullanmak yararlı mı? Araştırmanın takım lideri, Kolorado Üniversitesi’nden Prof. Peter Grace ve arkadaşları bu yönde yaptıkları çalışmayı Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımladılar.
Araştırmalara göre opioidler şu anda Amerika’da en çok kullanılan ağrı kesici türü ve 2013 yılında yaklaşık 250 milyon bu tür ağrı kesici reçete edildi. Yani her yetişkin Amerikalı başına yaklaşık bir kutu düşüyor. Opioidlerin kullanımının ve suistimalinin artması ise Amerika’da çok önemli bir gündem haline geline geldi. Opioid suistimaline bağlı günde yaklaşık 78 ölüm görüldüğü tespit edildi.
Önceki araştırmalara göre opioidler, yani morfin kodein benzeri ilaçlar, etkili ağrı kesiciler olarak değerlendiriliyorlardı. Bu maddelerin beyinde, omurgada ve sindirim sisteminde opioid reseptörlerine bağlanarak ağrıyı azalttığı sanılıyordu.
Şimdi ise Prof. Grace ve arkadaşları opioidlerin farelerde kronik ağrıyı arttırdığını kanıtladılar ve bu maddelerin gerçekten ağrı kesici olup olmadığını sorguluyorlar. Prof. Grace’e göre, önceki araştırmalar opioidlerin ağrıya olan kısa dönem etkilerine odaklanmıştı. Kendi ekibi ise buradan hareket ederek morfinin kronik ağrı üzerine olan uzun dönem etkisini araştırdı. Çalışma sırasında kronik ağrısı olan 2 grup fare belirlendi. Bir grup morfinle tedavi edilirken diğeri edilmedi. Morfin alan grubun almayan gruba oranla 5 günlük tedavi sürecinde kronik ağrısının kötüye gittiği tespit edildi.
Prof. Grace, ilk defa kısa da olsa etki sağlayan morfinin uzun dönemde negatif etkileri olabileceğini göstermiş olduklarını ve aslında tedavi olarak görünen bir şeyin de problemde payı olduğunu kanıtlamış olduklarını söyledi.
Opioidlerin diğer kötü etkileri
Araştırmanın sahiplerine göre morfin ve sinir hasarının birlikte olması ise glial hücre (merkezi sinir sistemi tamir hücreleri) sinyal kaskadını etkiliyor ki bu da kronik ağrıyı arttırıyor. Bu kaskat IL-1b denen ve beynin acıya yanıtını belirleyen protein tarafından aktifleniyor. Bu sürece morfinin müdahalesi ise acıyı arttırıyor.
Ama tamamen haberler kötü değil neyse ki. Araştırmacılar aynı zamanda ‘’fazlaca aktif ilaç tarafından aktive edilmiş reseptör (DREADD)’’ adı altında morfinin bu acıyı artırıcı etkilerini geri çevirecek bir teknik geliştirdiler. Bu teknik glial hücrelerin opioidleri tanımasını durdurarak iş yapıyor.