Ege ve Yunan Tarihi, aynı zamanda bizim vatan topraklarımızın da tarihi olması bakımından çok önemlidir. Anadolu topraklarımızdaki Pers egemenliğini, Ege kıyılarımızdaki Yunan kolonilerini bilmeden, günümüz Türkiye'sini iyi anlayamayız. Persler ve Yunan Devletleri arasında yıllarca büyük savaşlar vuku bulmuştu. Bu içeriğe konu olan hadise ise bunun tam tersi olarak, iki Yunan Devleti Atina ve Sparta arasındaki 27 yıllık çekişmedir.
Savaşı Hazırlayan Etkenler



M.Ö. 431'lere gelindiğinde artık Persler, Yunan ülkesinden ktamamen çıkartılmıştı. Yıllar boyu süren Pers-Yunan savaşlarının askeri bakımdan en büyük destekçisi ve kahramanı Spartalılar idi. Atinalılar ise ekonomik destekçi ve idareci konumundaydılar. Perslerle yapılan savaşlar sona erdikten sonra artık Sparta ve Atina, Yunan toprakları üzerinde iki ayrı güç olarak ortaya çıktılar. Atina, Delos Deniz Birliğinin kurucusuydu ve maddi anlamda çok büyük bir hazineye sahipti. Sparta ise en cesur ve güçlü askerlere sahipti. Fakat Atina yüzünden ekonomisi zayıflıyordu.
Spartalılar Cephede



Atina'nın bu ekonomik ve siyasal alanda güçlenmesi Sparta ve diğer Peloponnes devletlerini endişelendirmekteydi. Atina önce ekonomik olarak başlayıp sonra tamamen siyasi olarak Paloponnes devletlerini ele geçirebilirdi. (Tıpkı asırlar sonra İngiltere'ninHindistan'ı alacağı gibi.) Bunun üzerine savaş kararı verildi fakat harbin sorumlusu olarak Atina'yı göstermek istiyorlardı. Bu sebeple Atina'ya birtakım kabul edilemez teklifler götürüldü. Atina bunları reddedince anlaşmazlık hat safhaya çıktı ve savaş başladı.
Arkhidamos Muharebeleri



Atina'nın mali durumu çok iyiydi, zira M.Ö. 478'de kurduğu Deniz Birliğinin bütün vergileri, ellerinde bulunan hazineye akıyordu. Buna karşılık Sparta, kendi müttefiklerinden düzenli vergiler alamıyordu. Aynı zamanda Atina çok güçlü bir donanmaya sahipti. Peloponnesliler ise 40 bin askerlik bir kara ordusunun yanı sıra denizde etkili değillerdi. Arkhidamos Muharebeleri, bu savaşın nispeten monoton geçen ilk 10 yılını ifade eder. Arkhidamos o dönem başta bulunan Sparta kralının adıdır.
Atina'da Bir Felaket



M.Ö. 430'da savaşın ilk yılı atlatıldıktan sonra Atina'nın başına muharebeden daha kötü bir facia geldi. Veba salgını baş gösterdi ve M.Ö. 426 yılına kadar birçok insanı öldürdü. Bu insanlar arasında tabii olarak askerler de bulunuyordu. Hatta M.Ö. 429'da Atina'yı yöneten Perikles bile vebadan yaşamını kaybetti. Perikles başarılı bir yöneticiydi ve askeri alanda kıymetli bilgilere sahipti. Kendi ordusunu ve düşmanı çok iyi tanıyor, Spartalılar ile karada karşılaşmamaya çalışıyordu. Perikles ölünce, Atinalılar büyük bir lideri kaybetmiş oldular.
Perslerin Tavır Ve Tutumları



Persler için Peloponnesos Harbi bulunmaz bir nimet gibiydi. Zira yıllarca savaştığı iki devlet bugün birbirine girmiş vaziyetteydi. Persler gelişmeleri dikkatlice izliyor ve göstermeden iki devlete de gizliden gizliye maddi destek veriyorlardı. Amaçları savaşın sürdürülmesiydi. Sparta ve Atina birbiriyle ne kadar uzun süre çatışırsa, bu durum o kadar Perslerin işine gelecekti.
Barış Antlaşması Yapılıyor



10 yıllık mücadele sonucunda her iki taraf da yıpranmıştı. Birisi, diğerine üstünlük sağlayamamıştı. Yunan ülkesindeki bu savaş sadece Perslerin işine yaramıştı. M.Ö. 421 yılına gelindiğinde Atina'da barış yanlıları ortaya çıktı. Esasında veba döneminde de Sparta ile barış yapılmak istenmişti. Nikias adlı bir diplomat önderliğinde yapıldığı için Nikias Barışı adını alan antlaşma 50 yıllıktı. Fakat taraflar arasında Sparta dışında bir Peloponnes devleti bulunmuyordu. Bu sebeple antlaşma sadece kağıt üzerinde kaldı.
Muharebenin İşleyişi



Burada 27 yıllık Peloponnes Harbinin işleyişi hakkında bir şeyler söylemeyi uygun gördük. Zira 27 yıllık bu büyük çatışmanın sürekli savaş meydanlarında geçtiği anlaşılabilirdi. Doğal olarak taraflar 27 yıl boyunca devamlı surette savaşmıyorlardı. Savaşlar sıcak yaz ve bahar aylarında yapılıyordu. Bazı bayramlar ve dini olarak mühim tarihlerde çatışmalara ara veriliyordu. Kış aylarında ise sefere çıkmak çok zordu. Esasında savaş bu şartlar içerisinde 27 yıl sürmüştür. Yoksa 27 yıl cephede gerçekleşen bir muharebeden söz edilmemektedir.
Savaşın Sonu



Muharebenin son yıllarına doğru Persler desteklerini Sparta üzerine yoğunlaştırdılar. Öyle ki Sparta, Pers desteğiyle İstanbul ve Kadıköy'ü dahi ele geçirdi. Atina'nın kontrolü altına aldığı ufak devletlerin çoğu, Sparta'nın zorlamalarıyla Delos Deniz Birliğinden çıkartıldı. En sonunda ise Spartalılar M.Ö. 404'te barışı konuşmak üzere Atina'ya girdiler.
Netice itibarıyla iki taraf da birbirine bir üstünlük sağlayamamıştı. Harbin çıkarlı tarafı Peloponnesliler gibi görünse de aslında tek fayda sağlayan Perslerdi. Zira iki ezeli düşmanı birbiriyle savaşmıştı. Sonuç olarak Yunan toprakları -modern Yunanistankurulana dek- hiçbir zaman tek bir devletin kontrolü altında birleşemedi.