İran örümcekkuyruklu engerek yılanı Acrocephalus cinsinden ötleğenleri yakalamak için zokasını kullanıyor. Fotoğraftaki Nil kamışçını Acrocephalus stentoreus Ortadoğu’da yaygın görülüyor.
Zehirli yaratıklardan korkanlar, örümcek taklidi yapan bir de yılan olduğunu öğrenmekten pek memnun olmayabilir.

Nadir görülen İran örümcekkuyruklu engereği (Pseudocerastes urarachnoides) civardaki kuşları kendine çekmek için sahte bir “örümcek” kullanıyor. Kuyruğunun ucundaki bu etli parça, aslında bacak görünümlü pulları olan etli bir zoka.

Avını kandıran engerek videosunu izleyin.

İran’daki Yasouj Üniversitesi’nden biyolog Behzad Fathinia başkanlığında çalışan bir ekip, üç yıllık araştırma kapsamında, bu türden bir yılanı İlam Bölgesi’nde avlanırken ilk kez gözlemleyip videoya aldı.

Biliminsanları, sürüngenin kayalık ortamına kusursuz uyacak şekilde kamufle olduğunu ve sahte örümceğini oynatarak pusuya yattığını görmüşler.

Amphibia-Reptilia dergisinde yeni yayımlanan rapordaki bulgulara göre, bir kuş gelip zokayı gagaladığında zehirli engerek 0,2 saniye gibi kısa bir süre içinde şimşek gibi saldırmış.

Yazı mı Tura mı

Bu engereğin varlığı 1968 yılında İran’da yapılan Amerikan araştırma gezisi sırasında yakalanan bir örnekten biliniyordu ancak 2001 yılına kadar yanlış tanımlanmıştı.

Kuyruğundaki tuhaf parça, belgelenen başka yılanlardan öyle farklıydı ki bir doğum kusuru ya da anormal bir büyüme olarak dikkate alınmamıştı.

Ardından başka örneklerde de aynı özellik olduğu görülünce, 2006 yılında yeni bir tür olarak tanımlandı.

Biliminsanları benzersiz kuyruğunu avını çekmekte kullandığından şüphe ediyorlardı aslında. Ekibin etkileyici kuş yakalama gözlemleri şimdi bu inancı doğruluyor.

Ekip, yetişkin yılanların genelde ötleğen kuşlarından oluşan göçmen kuşları avladığını da ortaya çıkardı. Yerel kuşların yakalanmamış olması, burada yaşayan türlerin engereğin sahte örümceğini biliyor olabileceğini gösteriyor.

Yeni araştırma, engereğin kuyruk zokasının doğumdan sonra büyümeye başladığını ve yetişkinliğe eriştiğinde tamamlandığını da ortaya koyuyor.

Sadece yetişkinlerin mi kuşları tuzağa düşürdüğü henüz açıklığa kavuşmamış. Ancak Fathinia, tam gelişmemiş örümcek zokalı genç yılanların da kertenkele yakalarken ekip üyelerince görüldüğünü belirtiyor.

Çıngıraklı Değil

Engereğin tuhaf kuyruğu, çıngıraklıyılanın kuyruğuna benziyormuş gibi dursa da ekibin bulguları aslında hiç benzemediklerini gösteriyor.

“Çıngıraklıyılanlarda, [kuyruk civarında] omurgaların füzyonu gibi derin anatomik değişimler oluşmuş, oysa örümcekkuyruklu engerekteki omurgalar normal,” diyor Fathinia.

Çıngıraklıyılanların kuyrukları, yılan deri değiştirdikçe kalınlaşan sert keratin parçalarından oluşuyor. Örümcek zokasının tokmak biçimli “oluşumu” ise yumuşak bir dokuya sahip.

Ekibin bulgularına göre örümcek bacağı yanılsaması, kuyruktan dışarı doğru çıkan ve saldırı sırasında dikilerek zokanın örümceğe benzemesini sağlayan uzun pullar tarafından yaratılıyor.

En Süslü Zoka

Güney Carolina, Spartanburg’daki Copperhead Enstitüsü’nden herpetolog Gordon Schuett, “Avını çekme taktiği kullanan yılanlar ve tüm diğer sürüngenler arasında bilinen tartışmasız en süslü zoka,” diye konuşuyor.

Başka engerekler ve farklı yılanlar avlanırken zoka kullanıyor ama bunlar genelde görece basit oluyor. En yaygın görülenlerin, hareketli bir yemi taklit etmek üzere beyaz, sarı ya da siyah renge bürünmüş uzun bir kuyruk olduğunu belirtiyor yeni araştırmada yer almayan Schuett.

“Kuyruk hareketi, türden türe farklılık gösteriyor,” diye ekliyor. “Kurbağalar, kuşlar ve kertenkeleler bu zokalara karşı son derece korumasız olabiliyor.

Hayvanları kendini yemeğe teşvik eden yılan da korumasız hale gelebiliyor.

Araştırma ekibi, örümcek kuyruklu engereğin zokasının zarar görebildiğini ve bir defasında gagalanarak yolunduğunu gözlemlemiş.