Münir Özkul (d. 15 Ağustos 1925, İstanbul), Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu.
İstanbul Erkek Lisesi mezunudur. Sanat hayatına henüz lise öğrencisiyken 1940 yılında Bakırköy Halkevi'nde tiyatro ile başladı. Bir süre İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ne ve Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü'ne devam etti. 1948'de Ses Tiyatrosu'nda sahnelenen Aşk Köprüsü oyunuyla profesyonel oldu. Daha sonra Muhsin Ertuğrul'un yönetimindeki Küçük Sahne'ye geçti.[1] Bu dönemde John Steinbeck'ten Fareler ve İnsanlar (1951), John Millington Synge'den Babayiğit, George Axelrod'dan Yaz Bekarı (1954), John Patrick'ten Çayhane (1955) gibi oyunlarda oynadı. Daha sonra İstanbul Şehir Tiyatroları'nda (1958-59), Ankara Devlet Tiyatrosu'nda (1959-60) ve Aksaray'daki Bulvar Tiyatrosu'nda arkadaşlarıyla kurduğu kendi topluluğunda (1960-62) çalıştı. 1963-67 arasında çeşitli topluluklarla turnelere çıktı; zaman zaman sahneden uzak kaldığı dönemler oldu. Yer aldığı özel tiyatrolarda Sadri Alışık, Cahit Irgat, Nevin Akkaya ve Şükran Güngör gibi oyuncularla görev aldı.
1978'de yeniden Şehir Tiyatroları'na döndü. 1983-84'te, daha önce kendi topluluğunda (1961) sahneye konan ve büyük ilgi gören, Jean Anouilh'in Generalin Aşkı oyunuyla Dormen Tiyatrosu'nda sahneye çıktı. 1980'lerin ortalarında Ferhan Şensoy'un Ortaoyuncular topluluğuna katıldı, aralarında İstanbul'u Satıyorum'un da yer aldığı dört oyunda rol aldıktan sonra sahnelere veda etti.
Özkul 1968'de Altan Karındaş topluluğunda oynanan Sadık Şendil'in Kanlı Nigar oyunundaki rolüyle İlhan İskender Armağanı'nı kazandı. Gene bu başarısı üzerine İsmail Dümbüllü, Kel Hasan'dan devraldığı 50 yıllık simgesel kavuğu Özkul'a verdi (Özkul bu kavuğu 1989'da Ferhan Şensoy'a devretti.). Daha önce de oynadığı Haldun Taner'in Sersem Kocanın Kurnaz Karısı (1978) oyunundaki rolüyle Avni Dilligil (1978), Ulvi Uraz (1979), İsmet Küntay (1979) ve İsmail Dümbüllü (1980) ödüllerini kazandı.
Özkul 1950'lerden itibaren sinemada da rol almaya başlamıştır. İlk dönem filmlerinden dikkat çekenleri Edi ile Büdü, Balıkçı Güzeli ve Kalbimin Şarkısı'dır. 1965'ten sonra sinemadaki karakter rolleriyle övgü toplayan Özkul, özellikle 1970'li yıllarda, kalabalık kadrolu ve genellikle Ertem Eğilmez'in yönettiği filmlerde önemli roller aldı. En bilinen rollerinden biri onunla özdeşleşen Hababam Sınıfı serisindeki Özel Çamlıca Lisesi'nin tatlı sert müdür yardımcısı Kel Mahmut tiplemesi oldu. Özkul'un kadrosunda yer aldığı bu dönemde çekilen kalabalık kadrolu aile filmlerinden bazıları Mavi Boncuk, Bizim Aile, Aile Şerefi, Gülen Gözler, Neşeli Günler, Gırgıriye ve Görgüsüzler olarak sayılabilir. Bu filmlerin büyük kısmında Adile Naşit'le beraber, Türk sinemasının unutulmaz ikililerinden birini oluşturmuştur. 1980 sonrası ise dönemin akımı olan video için çekilen pek çok filmde rol almıştır.
Kariyeri boyunca 200'den fazla filmde rol alan Özkul, Sev Kardeşim filmindeki oyunuyla 1972 Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Erkek Karakter Oyuncu seçildi. Bizim Aile filmindeki Yaşar Usta rolüyle de 1977 Azerbaycan Film Festivali'nde özel ödül kazandı. Süt Kardeşler filminde yönetmen yardımcılığı da yapmıştır.
Tarık Buğra'nın romanından televizyona aktarılan ve Naşit Özcan'ın yaşamöyküsünden bir kesiti canlandıran İbiş'in Rüyası'nda canlandırdığı İbiş karakteri de unutulmazlar arasındadır. Televizyon dizilerinin yaygınlaştığı dönemde dizi oyunculuğundan uzak dursa da Uzaylı Zekiye, Ana Kuzusu ve Şaban ile Şirin gibi dizilerde rol aldı. Son olarak 2000'li yılların başında, Hamdi Alkan'ın canlandırdığı "Yarmagül" karakterinin dedesini oynadığı Reyting Hamdi televizyon programında kamera karşısına çıktı.
1980'de yapılan bir jübileyle 40. Sanat Yılı, 1996 yılında da Atatürk Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilen gecede 55. Sanat Yılı kutlandı. Özkul'a 1998 yılında Kültür Bakanlığı tarafından Devlet Sanatçısı unvanı verildi.
Münir Özkul'un Özel Yaşamı
Özkul dört kez evlendi ve üç çocuğu oldu.İlk eşi Şadan, ikinci eşi Suna Selen, üçüncü eşi "Tophaneli Örümcek" lakaplı Yaşar ve 1986'da evlendiği eşi Umman Özkul'dur. Oyuncu ve sunucu Güner Özkul'un babasıdır. Güner Özkul'a göre babası "evlilikten korkmazdı ama boşanamamaktan korkardı".
Hayatının önemli bir kısmını alkolle savaşarak geçiren Özkul, 1990'lı yılların ortasında alkolü tamamen bıraktı.
Demans hastalığı ile yaşayan Özkul, 2003 yılından bu yana evinden dışarıya çıkmak ve kimseyle görüşmek istememektedir. Hastalığı yüzünden geçmişe dair birçok şeyi hatırlamamakta ve ölen arkadaşlarının yaşadıklarını sanmaktadır.
Münir Özkul'un Rol aldığı tiyatro oyunları
- Aşk Köprüsü
- İstanbul'u Satıyorum (1987-88)
- Soyut Padişah
- Sersem Kocanın Kurnaz Karısı
- Çayhane
- Fareler ve İnsanlar
- Keşanlı Ali Destanı
- Yorgun Matador
- Hababam Sınıfı
- Babayiğit
- Yaz Bekarı
- Generalin Aşkı
- Kanlı Nigar
Münir Özkul'un Televizyon Dizileri
- 1979 İbiş'in Rüyası
- 1984 Köşe Dönücü
- 1987 Uzaylı Zekiye
- 1991 Bir Ömrün Bedeli
- 1991 Varsayalım İsmail
- 1993 Nasreddin Hoca
- 1994 Kızlar Sınıfı
- 1996-1997 Ana Kuzusu
- 1997 Şaban ile Şirin
- 2000-2002 Reyting Hamdi
Münir Özkul'un Ödülleri
- 1967 İlhan İskender Armağanı Kanlı Nigâr oyunuyla
- 1972 9. Altın Portakal Film Festivali, En İyi Erkek Karakter Oyuncu Ödülü Sev Kardeşim
- 1991 Dümbüllü Ödülü
- 1997 Altın Kelebek Ödülleri Onur Ödülü
- 1999 Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne Sanatları Bölümü "Muhsin Ertuğrul Tiyatro Emek Ödülü"
- 2004 37. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri Onur Ödülü
- 2006 Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali Onur Ödülü
- 2014 18. Afife Tiyatro Ödülleri, Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü
- 2015 T.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü.
Münir Özkul'un Filmografisi
- 1950 Üçüncü Selim'in Gözdesi
- 1951 Barbaros Hayreddin Paşa
- 1951 Evli Mi Bekar Mı
- 1951 Lale Devri
- 1951 Vatan ve Namık Kemal
- 1951 Yavuz Sultan Selim ve Yeniçeri Hasan
- 1952 Edi ile Büdü
- 1952 Edi ile Büdü Tiyatrocu
- 1953 Balıkçı Güzeli
- 1953 Halıcı Kız
- 1955 Bir Aşk Hikayesi
- 1955 Tuş / Bir Aşk Hikayesi
- 1956 Kalbimin Şarkısı Münir
- 1956 Miras Uğrunda
- 1958 Altın Kafes
- 1958 İftira
- 1959 Gurbet
- 1960 Taş Bebek
- 1960 Yaman Gazeteci Yaman
- 1961 Bir Bahar Akşamı
- 1961 Yumurcak
- 1965 65 Hüsnü
- 1965 Bilen Kazanıyor
- 1965 Cezmi Band 007.5
- 1965 Dokunma Bozulurum
- 1965 Gönül Kuşu
- 1965 Kahreden Kurşun Tencere Münir
- 1965 Kan Gövdeyi Götürdü Zehir Hafiye
- 1965 Kart Horoz
- 1965 Senede Bir Gün
- 1965 Seveceksen Yiğit Sev
- 1965 Sonsuz Geceler Zühtü
- 1965 Yalancının Mumu
- 1965 İnatçı Gelin
- 1965 Şekerli misin Vay Vay
- 1965 Şoför Nebahat Bizde Kabahat
- 1966 Ben Bir Sokak Kadınıyım
- 1966 Bir Millet Uyanıyor Tilki Onbaşı
- 1966 Denizciler Geliyor
- 1966 Fakir Bir Kız Sevdim
- 1966 Seni Seviyorum
- 1966 Sevgilim Bir Artistti
- 1967 Elveda
- 1967 Sürtüğün Kızı
- 1967 Yaşlı Gözler
- 1967 Çifte Tabancalı Damat
- 1967 Ölünceye Kadar
- 1968 Artık Sevmeyeceğim Ahmet
- 1968 Kalbimdeki Yabancı
- 1968 Kanlı Nigar Apti
- 1968 Kara Gözlüm Efkarlanma
- 1968' Nilgün
- 1968 Urfa İstanbul Doktor
- 1968 Yayla Kartalı
- 1968 İstanbul'da Cümbüş Var
- 1969 Ayşecik'le Ömercik Sansar Nuri
- 1969 Bana Derler Fosforlu
- 1969 Boş Çerçeve Ferhat
- 1969 Fakir Kızı Leyla
- 1969 Gelin Ayşem
- 1969 Nisan Yağmuru
- 1969 Sevdalı Gelin
- 1969 Sevgili Babam
- 1969 Uykusuz Geceler
- 1970 Ali İle Veli
- 1970 Arım, Balım, Peteğim
- 1970 Berduş Kız
- 1970 Bütün Aşklar Tatlı Başlar
- 1970 Dikkat Kan Aranıyor
- 1970 Dönme Bana Sevgilim
- 1970 Hayatım Sana Feda Mehmet
- 1970 Kalbimin Efendisi
- 1970 Kara Dutum
- 1970 Küçük Hanımefendi
- 1970 Seven Ne Yapmaz
- 1970 Son Kızgın Adam
- 1970 Tatlı Meleğim
- 1970 Yavrum
- 1970 Yumruk Pazarı
- 1970 Yuvasız Kuşlar
- 1970 Şoför Nebahat
- 1971 Ayşecik ve Sihirli Cüceler Rüyalar Ülkesinde
- 1971 Aşk Hikâyesi Şeker Ahmet
- 1971 Aşk Uğruna
- 1971 Bebek Gibi Maşallah
- 1971 Beklenen Şarkı
- 1971 Beyaz Kelebekler
- 1971 Beyoğlu Güzeli
- 1971 Donkişot Sahte Şövalye
- 1971 Gönül Hırsızı Salih Reis
- 1971 Hayat Sevince Güzel
- 1971 Hayatım Senindir
- 1971 Kadifeden Kesesi
- 1971 Senede Bir Gün
- 1971 Solan Bir Yaprak Gibi
- 1971 Son Hıçkırık
- 1971 Tophaneli Ahmet
- 1971 7 Kocalı Hürmüz
- 1971 İbiş Gangsterlere Karşı
- 1971 İşte Deve İşte Hendek
- 1972 Aslanların Ölümü
- 1972 Karamanın Koyunu
- 1972 O Ağacın Altında
- 1972 Sev Kardeşim Mesut Güler
- 1972 Tatlı Dillim
- 1972 Tövbekar
- 1972 Ver Allahım Ver
- 1972 Yiğitlerin Kaderi
- 1972 Üç Sevgili
- 1973 Izdırap Ahmet
- 1973 Niyet
- 1973 Oh Olsun Burhan Usta
- 1973 Yalancı Yarim
- 1973 Çulsuz Ali
- 1973 Şaban İstanbul'da
- 1974 Beş Tavuk Bir Horoz
- 1974 Gariban Şair Cevat
- 1974 Hasret
- 1974 Mavi Boncuk Baba Yaşar
- 1974 Salak Milyoner Mehmet Çavus
- 1974 Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz
- 1975 Beş Milyoncuk Borç Verir misin
- 1975 Bizim Aile Yaşar
- 1975 Gece Kuşu Zehra
- 1975 Gülşah
- 1975 Hababam Sınıfı Kel Mahmut
- 1975 Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı Kel Mahmut
- 1976 Aile Şerefi Rıza
- 1976 Hababam Sınıfı Uyanıyor Kel Mahmut
- 1977 Cennetin Çocukları Hasan
- 1977 Gülen Gözler Yaşar Usta
- 1977 Hababam Sınıfı Tatilde Kel Mahmut
- 1978 Hababam Sınıfı Dokuz Doğuruyor Kel Mahmut
- 1978 Neşeli Günler Kazım
- 1979 Aşkın Gözyaşları
- 1979 Erkek Güzeli Sefil Bilo Hüso
- 1979 İbiş'in Rüyası Nahit
- 1980 Banker Bilo Hasan
- 1980 Deliler Almanya'da
- 1980 İbişo
- 1981 Bizim Sokak
- 1981 Deliler Koğuşu
- 1981 Gırgıriye Emin
- 1981 Gırgıriyede Şenlik Var Emin
- 1982 Altın Kafes
- 1982 Ağlayan Gülmedi mi?
- 1982 Beni Unutma
- 1982 Bir Yudum Mutluluk
- 1982 Buyurun Cümbüşe
- 1982 Gazap Rüzgârı
- 1982 Görgüsüzler
- 1982 Islak Mendil Kadir
- 1982 Talih Kuşu
- 1982 Şıngırdak Şadiye
- 1983 Dostlar Sağolsun Tahir Baba
- 1983 Gırgıriyede Cümbüş Var Emin
- 1983 İlişki
- 1983 Şaşkın Ördek
- 1984 Geçim Otobüsü Nasrettin
- 1984 Gırgıriyede Büyük Seçim Emin
- 1984 Kızlar Sınıfı Mahmut Hoca
- 1984 Çaresizim
- 1984 Şaşkın Gelin
- 1985 Büyük Günah
- 1985 Deliye Hergün Bayram
- 1985 Duyar mısın Feryadımı
- 1985 Garibim Ceylan
- 1985 Köşeyi Dönenler
- 1985 Muhabbet Kuşları
- 1985 Palavracılar
- 1985 Sarı Öküz Parası
- 1985 Ya Ya Ya Şa Şa Şa
- 1985 Çalınan Hayat
- 1985 Şişeli Köy
- 1986 Alın Yazımız Bu
- 1986 Ana Kucağı
- 1986 Babalar da Ağlar
- 1986 Dayak Cennetten Çıkma
- 1986 Efkarlıyım Abiler
- 1986 Ekmek Parası
- 1986 Elmayı Kim Isırdı
- 1986 Gülmece Güldürmece / Gelinciklerim
- 1986 Kuzucuklarım
- 1986 Küçük Ağam
- 1986 Kısmetin En Güzeli
- 1986 Kızlar Sınıfı Tatilde
- 1986 Melek Hanım'ın Fendi
- 1986 Milyarder Mahmut
- 1986 Neşeye Bak Neşeye
- 1986 Töre
- 1987 Afife Jale
- 1987 Aile Pansiyonu Murtaza
- 1987 Etme Bulma
- 1987 Füze Nuri
- 1987 Günah
- 1987 Kadersiz Kullar
- 1987 Kuşatma 2 / Şok
- 1987 Otobüs Yolcuları / İhsaniye - Karasu
- 1987 Püf Noktası
- 1987 Yaşamaya Mecburum
- 1987 Yıkılan Yuva
- 1987 Yıllar
- 1988 A Ay
- 1988 Acı Gurbet
- 1988 Arabesk
- 1993 Al Dudaklım
- 1996 Ay, Işığında Saklıdır