Evvelden Fatih Sultan Mehmed ile ilgili genel bilgileri yazmıştım.Şimdi başka bir konuyu ele alıp yanlışları düzeltelim.Konumuz Çandarlı Halil Paşa'nın hain olup olmadığı ve Osmanlı'da katl sisteminin amacı ve işleyişi...

Daha ilkokul kitaplarından itibaren herkese Çandarlı Halil Paşa'nın hain olduğu ve Fetih'ten önce Bizans'tan rüşvet alarak Osmanlı'ya ihanet ettiği yazılır çizilir.Bunlar yalandır, uydurma şeylerdir.Güya balığın karnında altın getirip rüşvet vermişlerdir.

Çandarlı'nın bu denli küçük paralara ihtiyacı yoktu, hatta Osmanlı ailesinden daha zengindi.Üstad Kadir Mısıroğlu'nun dediği gibi balık karnıyla gelecek değil, ambarla gelecek altına bile muhtaç değildi.Zaten katdedilme sebeplerinden birisi de budur.Osmanlı kurulduğundan beri Osmanlı padişah, Çandarlı Sadrazam...Hemen hemen padişah kadar itibar ve güce sahip bir kişilik...

Siyasi olarak katledilen kişi ya Hanedan üyesi, ya Sadrazam, ya da Şeyhülislam olurdu.Osmanlı Devlet tarihi boyunca 150 küsur Hanedan üyesi, 40 Sadrazam ve sadece 3 Şeyhülislam öldürülmüştür.


Osmanlı'nın uzun ömürlü olmasının ve taht kavgası olmamasının sebepleri 2 başlıkta incelenebilir.

1- Hanedan'ın kendisiyle mücadele edebilecek bir güç türetmemesi, büyütmemesi.
2- Fethedilen beyliklerin ve devletlerin ileri gelenlerini kendi içinde istihdam etmemek.

Parantez açarak şunu da belirtelim; öldürülen sadece ölmekle kalmaz, olanca mal varlığı da elinden alınırdı ve haneden karşısında çok alçak bir mertebeye düşürülürdü.Çünkü parayla yakınları arkadan oyun çevirebilirlerdi.

Bunun bilincinde olan Fatih Sultan Mehmed, Çandarlı'yı katletti.Ama Çandarlı o kadar mevki sahibi, o kadar büyük bir adamdı ki tıpkı padişah katli gibi halk isyan etmiş, asker isyan etmiş ve Fatih özür dileyerek Çandarlı'nın el konulan parasını ailesine iade etmek zorunda kalmıştır.Daha ilk tatbikatta karşılaşılan duruma bakın!

İstanbul'u fethetmiş olmanın kendisine sağladığı güç bile bir Sadrazam katline yetmiyor gördüğünüz gibi.Bu bile Fatih'in haklı olduğunu gösteriyor!
Eğer Fatih Çadarlı'yı öldürmeseydi belki ilerleyen zamanlarda Osmanlı yönetimi değişecekti.Padişah Osmanlı yerine Çandarlı olsa, bu itibarla kim ne diyebilecekti ki? Yok Fatih ile aralarında husumet varmış, yok Fatih çocukken Çandarlı Fatih'i kandırmışmış...Bunlar baştan aşağı yalandır, uydurmadır.

2. maddeyi inceleyecek olursak, fethedilen beyliklerin beylerinden hiçkimse Osmanlı Devleti yönetimine girmemiştir.Bu tesadüfi değildir, bizzat uygulanmış yerinde bir karardır.Çünkü fethettiğin beyliği istihdam etsen, 2 nesil devam ettikten sonra sen Osmanlı'ysan ben de Saruhan'lıyım, sen Osmanoğlu'ysan ben de Hamidoğlu'yum deyip bir kardeş kavgası daha çıkarabilirlerdi.Bu noktaya iyi dikkat etmek gerekir.

Fakat Osmanlı bu beyleri katletmedi, ailelerini dağıtmadı.Ama istihdam da etmediler, halk içinde kaybettiler.Bunu Osmanlı'nın hoşgörülü politikasına da bir kanıt olarak verebiliriz, çünkü çok rahat yok edebilirlerdi...

Böylece Çandarlı Halil Paşa'nın hain olmadığını, ve Osmanlı yönetiminin gereksiz yere kimseyi öldürmediğini, ve bazılarının ısrarla anlamadığı kardeş katlini meşru kılan fermanıyla Cennetmekan EbulFetih Sultan Mehmed Han'ın aslında ne kadar haklı olduğunu anlamış oluyoruz...