KUR'ÂN-I KERİM, kâinat kitabının bir tercümesi, Yüce Allah tarafından insanlık için çizilmiş bir hayat programı, bütün ilim ve hakikatlerin aslı ve kaynağı olmakla beraber, aynı zamanda bir dua, bir zikir ve fikir kitabıdır.

Mü'minler hem onun mânâ ve muhtevasıyla amel ederler, hem de ruhlarını serinletmek, kalblerini nurlandırmak, Rablerine yalvarmak ve o yüce âlemlerde mesafe almak için maddî ve mânevî bir temizlik yaparak huşû ve huzur için okumaya başlarlar.Kur'ân bir ibadet kitabıdır. Lâfzıyla ibadet edilen tek kitaptır.

Her ne sûretle olursa olsun, Kur'ân'la meşgul ol-mak ibadetin tâ kendisidir. Hiç mânâsını anlamasak da Kur'ân-ı Kerîmi okumak, dinlemek; hatta yüzüne, hattına, yazısına bakmak ve huzurunda hürmetle durmak bile i-badettir, sevaptır.

Kur'ân okumak farzdır ve Allah'ın emridir. Namazın bir rüknü de kıraattir. Yani namaz kılabilecek miktarda Kur'ân ezberleyip okumak farzdır. Kur'ân-ı Kerîmin dışında hiçbir kitabın lâfzını, kelimelerini ezberlemek farz değildir. Bunun için Müslümanlar, mânâsını hiç anlamasalar da Kur'ân-ı Kerîmi bir ibadet şevkiyle Cenâb-ı Hakkın mübarek bir kelâmı olması hasebiyle severek ve sevi-nerek okurlar.

Kur'ân-ı Kerîmi okumak aynı zamanda bir peygamber âdeti ve tavsiyesidir. Bir hadiste Sevgili Peygamberimiz (a.s.m.) bu tavsiyeyi ve uhrevî mükâfatını şöyle dile getirirler:

'Kur'ân'ı okuyunuz. Çünkü o kıyamet gününde size şefaatçi olarak gelecektir.'

Kur'ân'ın kendisini okuyana şefaat edeceği gibi, okuyan da başkalarına, özellikle yakınlarına şefaat hakkına sahiptir.

Hazret-i Ali'nin rivâyet ettiği bir hadiste Resulullah (a.s.m.) bu konuda şöyle buyururlar:

'Kim Kur'ân-ı Kerîmi okuyup ezberler, onun helal kıldığını helal kabul eder ve haramını haram sayarsa, o sebeple Allah onu Cennetine koyar ve hepsi de Cehennem-lik olan yakınlarından on kişiye şefaat yetkisi verir.'

Kur'ân okuyan insanın makamı, mevkii ve rütbesi yüksektir. Meşhur, tanınmış ilim ve fikir adamlarıyla, mâneviyat ve velâyet ehli ile bizzat konuşmak, onların sohbetinde bulunmak insana ne kadar huzur ve mutluluk verir, ne kadar sevinç ve saâdete sevk eder.

İnsan böyle bir görüşmekten ne kadar zevk alır, haz duyar, değil mi? Ya huzurunda olduğu, konuştuğu Âlemlerin Rabbi ise durum ne kadar mânâ ve değer kazanacaktır. Tahmini bile hayalimizin alamayacağı kadar derindir. İşte Kelâm-ı Kadim olan Kur'ân'ı okuyan insan bu hazza ulaşabilecek bir imkana ermektedir.

Sadece Kur'ân ehline bir müjde olan bu haberi Peygamberimiz (a.s.m.) şöyle bildirir:

'Kim Rabbiyle konuşmaktan hoşlanırsa Kur'ân okusun.'

* * *

İnsan yaratılışı gereği yükselmek, ilerlemek, belli bir yere gelmek, el üstünde tutulmak ister. Ama asıl yücelik ve yükseklik ebedî âlemdeki makamdır.

Kur'ân insanın bu duygu ve isteklerini tatmin ediyor, ruh dünyasını zenginleştiriyor, ona bitmez tükenmez bir hazinenin kapısını açıyor.

Kur'ân ehlini âhirette bizzat İlâhî rahmet taltif ediyor, Rabbimiz ona ikram ve izzette bulunuyor, önüne ebedi saâdet ve huzur âlemleri açılıyor.

Bu mânâyı Ebû Hüreyre, Efendimizden (a.s.m.) şu şekilde haber veriyor:

'Kur'ân-ı Kerîmi okuyup onunla amel eden mü'min kıyamet gününde gelince Kur'ân der ki: ‘Yâ Rabbi ona elbise giydir.'

'Ona keramet tacı giydirilir.
'Sonra tekrar der ki: ‘Yâ Rabbi ona ikramını arttır'
'Bu sefer ona keramet elbisesi giydirilir.
'Sonra der ki: ‘Yâ Rabbi ondan razı ol.'
'Ve Allah ondan razı olur.
'Sonra ona denir ki: ‘Kur'ân'ı oku ve yüksel'.
'Okuduğu her âyet için ona bir hasene yazılır.'

Allah'ın razı olacağı, Kâinat Sahibinin hoşnut olacağı, Ezel ve Ebed Sultanının memnun olacağı bir ibadet, bir yaklaşma ve yakınlaşma süreci böylece Kur'ân'la gerçekleşir.

Bu arada Allah'a muhatap olma azim ve ***reti içinde bulunan bir kul olarak değişik zamanlarda farklı farklı ibadetler yaparız. Namaz kılar, oruç tutar, hayır hasenatta bulunuruz. Böylece Rabbimize yaklaşır, onun rızasına ermeye ***ret ederiz. Ama öyle bir ibadet şekli vardır ki, bizi Allah'a en çok yaklaştıran, 'Âbid' gibi bir kulluk makamına ulaştıran sırlarla doludur.
Efendimizin (a.s.m.) dilinden bu güzellik şöyle mânâ kazanır:

'İnsanların en âbidi (en çok ibadet edeni) en çok Kur'ân okuyanıdır.'

Kur'ân bir kalkan, manevi bir kale, felaketlerden koruyan bir siper, kalb ve ruh dünyamızı kurtaran manevi bir çelik yelektir. Dünya hayatımızı düzene, nizama soktuğu, disipline ettiği gibi, ebedî hayatımızı da tehlikelerden ko-rur, sonsuz azap acılarından muhafaza eder.

Ebû Umâme'nin rivâyetine göre Resulullah Sallallâhü Aleyhi Vesellem bu konuda şu hakikati bildiriyor:

'Kur'ân'ı okuyun. Çünkü Allah Teâla, Kur'ân'ı içinde bulunduran bir kalbe azap etmez.'

Hadisten dünyadaki stres, depresyon, panik ve benzeri psikiyatrik kalbî ve ruhî dertlerden Kur'ân sayesinde kurtulmanın mümkün olduğu anlaşıldığı gibi, Cehennemden de varlığımızın merkezi olan kalbimizin korunacağı anlaşılmaktadır.
Efendimiz (a.s.m.) insanları inanç bakımından Kur'ân okuyan ve okumayan olarak iki meyveye ve iki bitkiye benzetir. Çok orijinal olan bu benzetmede önemli bir ha-kikat anlatılır. Hadis-i şerifi Ebû Mûsa el-Eş'arî rivâyet ediyor. Resulullah (a.s.m.) şöyle buyurmuştur:

'Kur'ân okuyan mü'min, kokusu hoş ve tadı güzel portakal gibidir.
'Kur'ân okumayan mü'min de, tadı güzel kokusu ol-mayan hurma gibidir.
'Kur'ân okuyan münafık, kokusu güzel ve tadı acı o-lan reyhan bitkisi gibidir.
'Kur'ân okumayan münafık ise, kokusu olmayan ve tadı acı Ebû Cehil karpuzu gibidir.'

Hadiste ifade edildiği gibi, Kur'ân okuyan ve okuma-yan mü'minin hali bellidir. Her ikisi de derecesine göre güzeldir; fakat inancı bakımından içten pazarlıklı münafığın durumu içler acısıdır.

Böyle bir insan Kur'ân okusa da Kur'ân'ın kendisine bir faydası yoktur, çünkü kalbi imandan mahrumdur. Kendisi yanan, tükenen, etrafını aydınlatan, fakat ışıktan ve nurdan mahrum kalan bir mum gibidir.

Kur'ân-ı Kerîm ferdi olarak, tek başına okunabildiği gibi, cemaat halinde toplu olarak da okunur. Bu aynı za-manda bir Kur'ân ve iman dersidir. Hem okunur, hem de mânâsı ve anlattıkları üzerinde müzakere edilir, tartışılır, hakikatleri kavranmaya, akla ve kalbe sindirilmeye çalışılır.

Böyle bir cemaatin okuduğu Kur'ân, konuştuğu Kur'ân, düşündüğü Kur'ân, içi Kur'ân, dışı Kur'ân'dır. Melekler etraflarını kuşatır, rahmet imdadına yetişir, latifeler ve hissiyatlar tatmin olur, Cenâb-ı Hak da bu insanları kendi yüce katında anar.Bu ruhanî anı Ebû Hüreyre'nin rivâyetine göre Peygamber Efendimiz (a.s.m.) şöyle anlatıyor:

'Herhangi bir topluluk Allah'ın evlerinden birinde toplanır, Kur'ân-ı Kerîmi okurlar ve aralarında müzakere ederlerse mutlaka üzerlerine kalb huzuru, gönül ferahlığı iner. Allah'ın rahmeti kendilerini kaplar, melekler kendilerini kuşatır ve Allah da onları kendi katındakiler içerisinde anar.'

Hadiste ifade edilen 'Allah'ın evleri'nden murat, cami ve mescitler olduğu gibi, Allah'ın adının anıldığı, mü'minlerin biraraya gelerek Kur'ân okudukları ve ilmî sohbetler yaptıkları herhangi bir mekân da olabilir.

Kur'ân-ı Kerîm hem gündüz okunur, hem de gece okunur. Ubeydü'l-Mekkî'nin rivâyet ettiği bir hadiste Resulullah Sallallâhü Aleyhi Vesellem bu konuda şöyle buyururlar:

'Ey Kur'ân ehli! Kur'ân'ı kenarda terk etmeyiniz. Onu hakkıyla tilavet ederek gece gündüz okuyun, yayın.'

Zaten Hazret-i Osman'ın (r.a.) ifade ettiği gibi 'Eğer kalbleriniz temiz olursa Allah'ın kelâmına doymazsınız.'

Özellikle geceleyin Kur'ân okumak insanın kalben uyanık kalmasına, gaflet ve aymazlıktan kurtulmasına, Kur'ânî bir şuûr içinde geceye girmesine, gecenin karanlığını Kur'ân nuruyla aydınlatmasına vesile olur.

Ebû Hüreyre'nin rivâyetine göre Resulullah Sallallâhü Aleyhi Vesellem bu hususta şöyle buyururlar:

'Kim bir gecede on âyet okursa gafil kimselerden yazılmaz.' Ancak gece Kur'ân okurken insana ağırlık çöker, uyku basar ve uyuklar. Bu esnada nasıl hareket edileceği dahi hadiste belirtilir.

Ebû Hüreyre anlatıyor. Resulullah Sallallâhü Aleyhi Vesellem buyurdular ki:

'Sizden biri geceleyin kalkınca Kur'ân diline dolaşıp ne dediğini anlamamaya başlayınca hemen yatsın.'

Her gece Kur'ân'dan belli bir bölüm okuyan insan, şâyet müsait değil de o gece okuyamazsa ne yapacağı hususunu yine hadisten öğreniyoruz.

Abdurrahman bin Abdi'l-Kârî anlatıyor. Ömer bin Hattab'ın şöyle söylediğini işittim. Resulullah Sallallâhü Aleyhi Vesellem buyurdular ki:

'Kim geceleyin hizbini veya hizbinden bir kısmını okumadan uyursa, bunu sabah namazı ile öğle namazı arasında tamamlasın. Bu takdirde sanki gece (her zamanki vaktinde) okumuş gibi aynı sevaba nail olur.'
45- et-Tergîb ve't-Terhîb, 2:350
46- et-Tergîb ve't-Terhîb, 3:278
47- Kenzü'l-Ummâl, 1:510
48- Kenzü'l-Ummâl, 1:520; et'Tergîb ve't-Terhîb, 3:269
49- Kenzü'l-Ummâl,1:510
50- Kenzü'l-Ummâl, 1:512
51- et'Tergîb ve't-Terhîb, 3:262
52- et-Tergîb ve't-Terhîb, 3:262
53- Hayatü's-Sahabe, 4:27
54- et-Tergîb ve't-Terhîb, 3:279
55- Müslim, Salâtü'l-Müsâfirîn:223
56- Müslim, Salâtü'l-Müsâfirîn:142