Kız arkadaşlarımla ilk işlerimizde yaşadıklarımızı birbirimize anlatırken, o zamanlarki uysallığımıza inanamadık. Suzan, Paris’te çalıştığı firmadaki patronu olan kadını hatırladı. “En ufak şeyde küplere biner, ‘Hiçbir şeysiniz!’ diye bağırırdı.” Patronu böyle bağırdığında Susan ağlayarak tuvalete saklanırmış. “İyi bir öğrenciydim ve daha önce hiç böyle sürekli başarısızlık yaşadığım bir durum olmamıştı,” diye anlattı. “Durumu düzeltecek ya da işi bırakamayacak kadar kendime güvensizdim.”
Arkadaşım Shari ise New York’ta bir dergide çalışırken ne yapacağını bilemeden tutulup kalmış. Şef editörüne bir dokümanı fakslamayı unuttuğu bir gün editörü ona personel toplantısından sonra kalmasını söylemiş. “Şef editör, herkes çıktıktan sonra kapıyı kilitledi, onu ciddi bir hayal kırıklığına uğrattığımı söyledi. O anda tek aklımdan geçen, kapıyı açmak istediğimdi.” Shari, editörün bu aşırı tepkisiyle nasıl başa çıkabileceğini bilememiş. Bunu, bir hata yaptığını biliyorsa kendisini savunmanın karmaşık olmasıyla açıklıyor.
Susan’la Shari kendilerini savunmayı ve geri bildirim vermeyi, iş hayatına atılmadan önce, henüz her şeyin daha basit olduğu zamanlarda öğrenmiş olmalarının daha iyi olacağını düşünüyorlar. Kendi kızlarının bu kadar zorluk çekmemesini istiyorlar ama bu incelikli dersleri onlara nasıl aktaracaklarından kestiremiyorlar. Zira ortaokula giden kızları riske atılmamak ya da problem çıkarmamak için birdenbire daha çekingen davranmaya başlamış.
Bir rehber danışman ve 13 yaşında bir kız çocuğu annesi olarak bu konuya hep kafa yorarım. Aşağıdaki yedi öneri sayesinde anne babalar, ortaokul çağındaki kızlarına ileride iş ortamında ihtiyaç duyacakları becerileri geliştirmeleri ve korunmasız oldukları bir zamanda kendilerine güvenmeleri konusunda yardımcı olabilirler.

Mükemmel olmaya çalışma
Kızların memnun etme arzusu geri tepebilir. “İyi Kız Olmanın Laneti: Cesur ve Kendine Güvenen Sahici Kızlar Yetiştirmek” kitabının yazarı Rachel Simmons, kabul görmeye odaklanan kızların riske girmekten uzak durduklarını belirtiyor. “Dört dörtlük mükemmel bir kızsanız, size göre başarısızlık başkalarını hüsrana uğratmak anlamına gelir. ‘Maçta o golü kaçırdım’ demek yerine, ‘Şimdi herkes benden nefret edecek’ dersiniz.” Simmons, anne babalara, ilişkiler yerine performansı vurgulayarak kızlarının başarısızlıkları üzerine uzun uzun düşünmekten uzak tutmalarını öneriyor. Başarısızlığa odaklanmaları, bu hissin etkisini artırır.
Araştırmalar, kızların başarısızlığı bir şeyi yapamamalarına bağlarken erkeklerin başarısızlığı dış faktörlere, örneğin çalışmamalarına bağladığını gösteriyor. Simmons, anne babaların sonuçtan çok sürece odaklanarak bu düşünce şeklinin önünü alabileceğini belirtiyor.
“Kendine Güven Şifresi” kitabının ortak yazarlarından ve 11 yaşında bir kız çocuğu annesi olan Claire Shipman’a göre, başarısızlığın, çocukların zorluklarla başa çıkabilme mukavemetini güçlendirdiğini anlamak rahatlatıcıydı. “Başarısızlığa takılıp kalmak yerine, ‘Tamam, hayat dersi’ deyip geçebiliyorum ve kızıma devam etmesi için destek olmaya odaklanabiliyorum.”
Yakınlarda kızı futbol takımına giremeyince Shipman onun sporu bırakacağından korkmuş. “Ona başka seçmeler olacağını, sonunda onu isteyen bir takım bulabileceğini söyledim. Korkunç bir 24 saat geçirdik ama sonunda kızım devam etmeye karar verdiği için çok mutluyum.”

Kılavuzları belirle
Ebeveynler kızlarını saygı duydukları yetişkinleri kılavuzları olarak görüp onlara danışmayı alışkanlık haline getirmeye yönlendirebilir. Bu kılavuz öğretmenleri, koçları ya da okuldan sonra çalıştıkları yerdeki süpervizörleri olabilir. Bu, iyice düşünüp taşınmayı gerektiren, görünüşte çok basit iş, iş ortamında kritik bir beceridir.
Simmons, kılavuzların kızlar için kendilerine değer verildiğini ve dinlendiklerini hissettikleri bir alan yarattığını söylüyor ve bunu, kızların yargılanma ya da eleştirilme korkusuyla çoğu zaman akranlarının yanında sahici davranamamalarına bağlıyor.
Kılavuzlar, kızların farklılıklarını başarısızlık yerine güçlü yönleri olarak görmeye yüreklendirmebilir. 14 yaşında bir kız çocuğu annesi ve UBS Yatırım Bankası’nın teknoloji, medya ve telekomünikasyon bölümü başkan yardımcısı olan Janine Shelffo, kariyerinin ilk yıllarında, kendi mizaçlarını olduğu gibi kabul eden rol modellerinde çok yararlandığını belirtiyor. Bu rol modelleri ona başarılı bir kariyerin tek bir yolu olmadığını göstermiş. Shelffo, kılavuzların aynı cinsiyetten olması şart değil diyerek, onun üzerinde en çok etkisi olan kılavuzlardan bazılarının kız babası olduğunu ekliyor. Hatta onların iş ortamında kadınların başarısının önüne çıkan ve pek göze batmayan engellere karşı genellikle daha duyarlı olduklarını belirtiyor.

Başarını sahiplen
Ebeveynlerin, yaptıkları işlerde kendilerine pay çıkarmaları konusunda kızlarını yüreklendirmeleri oldukça önemli. Shipman’a göre kızlar fazla alçakgönüllü olmaya ya da başarılarını şansa ya da başka insanlara atfetmeye oğlanlara göre daha meyilliler, çünkü kızlar kibirli ve ukala biri gibi görünmekten endişe ediyor ve sadece uyumlu olmak istiyorlar. Ancak Shipman’a göre sorun, kızların zamanla kendi söylediklerine inanmaya ve kendilerinden şüpheye düşmeye başlamaları.
“Moskova’da yurt dışı muhabiri olarak çalıştığımda insanlar bana oraya gitmeyi nasıl başardığımı sorardı ve ben de biraz utanır ve bilmediğimi söylerdim” diye anlatıyor Shipman. Beyaz Saray ile ilgili haberleri yapmaya da devam etti ve bu onu çok korkutan bir geçiş olmuştu. “Eğer öylesine oluverdiğine inanmak yerine ‘Bakın Moskova’da neler başardım’ deseydim, kendime çok daha faydalı ve güçlü bir mesaj vermiş olurdum.”
Ebeveynler, kendine güvenmenin ve kendi değerini bilmenin küstahlık olmadığı konusunda kızlarına güven verebilirler. Shipman’ın dediği gibi, “Öğretmenler ve işverenler yetenekli ve tutkulu insanlarla ilişki içinde olmak istiyorlar.”

Paranı yönet
Kızlar kendi paralarını kazanmaya başladıklarında ebeveynler bir banka hesabı açmalarına ve kazançlarını nasıl artırabileceklerini öğrenmelerine yardımcı olabilir. Shelffo, kızına temel mali kavramları örneklemek için sık sık işiyle ilgili hikayeler anlatır. Risk ve ödül arasındaki ilişki, paranın zaman değeri ve aşırı mali kaldıracın tehlikeleri vb… Shelffo bunların, gelecek için para biriktirme ve akıllıca yatırım yapma konusunda kızının iyi kararlar almasını sağlayacak güçlü bir temel oluşturmasını umut ediyor.
Simmons kızını, çocuk bakıcılığından kazandığı ücretle ilgili pazarlık yapması için teşvik etmeyi planlıyor. “Bence maaşın konusunda pazarlık yapmayı öğrenmek çok önemli ve birçok genç kadın bu beceriye sahip değil” diyor Simmons.

Kendi benliğin için çaba harca
Ebeveynler kızlarının taahhütlerini, önceliklerini ve yeniden güç toplama zamanlarını değerlendirmeyi öğrenmesine yardımcı olabilir. Kendi tercihiyle bekâr bir anne olan Simmons, “Bu becerinin önemli bir kısmı anneden ediniliyor” diyor. Simmons, bilinçli bir şekilde çok yoğun bir hayat sürmekten kaçınmış. “Annelerin ‘Hayır, şu anda seni alamam’ diyerek model olması gerekiyor.” Çocuğu için ne yapsa az olan bildik ‘iyi anne’ modelinin, aslında kızlar için gerçekten yıkıcı bir örnek olduğunu belirtiyor Simmons.
Anne babaların çocuklarına dengeli bir model teşkil etmeleri kadar, annelerin kariyerin de tatmin edici olabileceğini aktarması önem taşıyor. “Çocuklarından ayrı kaldıkları için suçluluk duyan çok anne tanıyorum. Bu anneler kariyerlerinin zihinsel onları heyecanlandırdığını ve tatmin ettiğini ifade edemezler, mahcubiyet duyarlar” diyor Shelffo. Ebeveynlerin evdeki ortak yaşam modellerinin uzun süren etkileri olabilir. Shelffo, kızının cinsiyet klişelerine tahammülsüzlüğünü, kızı küçükken ona asıl bakanın kocası olmasına veriyor.

Kendini savun

İster akademik desteğe ihtiyaçları olsun, ister stajyerlik yaparken daha fazla sorumluluk almak istiyor olsunlar, ebeveynler sorunlarını kendi başlarına çözmeleri konusunda kızlarına danışmanlık edebilirler. Kendilerini gösterme ve seslerini duyurmaları için fırsatlar aramaları konusunda onları teşvik edebilirler. Bu, sınıf tartışmalarına aktif bir şekilde katılmak, bir müzakere takımına katılmak ya da bir konuyu müdafaa etmek anlamına gelebilir.
Geçenlerde Shipman’ın kızı, bir okul faaliyeti sadece oğlanlara önerildiği için üzülmüştü ve tüm cesaretini toplayarak okul idarecilerinden kuralları yeniden değerlendirmelerini istedi. Sonuçtan memnun kalmamış olsa da, bütün kızları temsil ettiği için kendini çok iyi hissetti. Bu, Shipman için de bir öğrenme deneyimiydi. “Aslında sonucun o kadar da önemli olmadığını fark ettim, çünkü kendi kendini savunması o kadar değerli bir deneyimdi ki!”
Ebeveynler kızlarının önünde ne düşündüklerini açıkça söylemeye özen gösterebilirler. “Küçükken annem ünlü bir restorandayken patates kızartmalarının sıcak olmadığından şikayet etti. Ölüyorum zannettim, ama 3o yaşıma geldiğimde kendimi aynı şeyi yaparken buldum” diyor Simmons. Ona göre ebeveynler neyin bir etki yaratacağını bilmeyebilirler, ama kızları her zaman izler ve dinler.

Kimsenin hedeflerini tanımlamasına izin verme
Eğer ebeveynler kızlarının büyük hayalleri olsun istiyorsa, bir destek ağının – ister aile, ister akranlar ya da gelecekteki meslektaşlar olsun – önemini vurgulamalılar.
Kimse her konuda başarılı olamaz. Ebeveynler kızlarını iyimser kalma ve tökezlediklerinde bile kendi içsel değerlerine inanma konusunda yüreklendirebilirler. Eğer başarısızlık yaşamaz ve hata yapmazlarsa, kızlar kendi iç güçlerini asla keşfedemeyebilir ve kararlı olamayabilir. Bir dizi terslik ve yenilgiden sonra zafer kazanabildiklerini fark etmelek onları çok mutlu edebilir.
Ebeveynler, bir plan hazırlamalarını sağlamak kızlarına her adımda sorular sorabilirler. Neyi başarmayı umut ediyorlar? İçlerini tutkuyla dolduran şey nedir? İster güzergahı belli bir yolu izlesinler ister beklenmedik dolambaçlı yollara sapsınlar, eğer sürücü koltuğunda kendilerini güvende hissediyorlarsa yolculukları daha akıcı ve kolay olacaktır.