doktor, gazeteci, yazar

Kıbrıs Türk Halkı Lideri


14 Mart 1906 tarihinde Lefkoşa'ya bağlı Ortaköy'de doğdu. İlkokulu Haydarpaşa'da bulunan ve müdürünün adından ötürü, 'Tarakçı Mektebi' olarak bilinen okulda tamamladı. Ardından Rüştiye (ortaokul) ve İdadi'ye (lise) devam etti. İdadiyi bitirmesine iki yıl kala öğrenimini İstanbul Özel İstiklal Lisesi'nde tamamladı (15 Ağustos 1926). İstanbul Darülfünun Tıp Fakültesi'nin birinci sınıfını başarı ile tamamladı. 12 Haziran 1929 tarihinde okul ile ilişkisini kesip, önce Fransa ve daha sonra İsviçre'ye giderek Lozan Üniversitesi'nde tıp öğrenimini tamamladı. Lozan kliniklerinde ihtisas görerek Dahiliye Mütehassısı oldu. 1937 yılı Mayıs ayında Kıbrıs'a döndü. Lefkoşa'da serbest hekim olarak çalışmaya başladı.

Siyasi Faaliyetleri


Aktif siyasi hayata atılması, adaya döndüğü 1937 yılında başlar. Ancak siyasi faaliyetleri, 1931'e kadar uzanır. Üniversite öğrencisiyken, Türk eğitiminin İngiliz müdürler tarafından yönetilmesinde ısrar eden Kavanin Meclisi'nin Türk üyelerine karşı çetin bir mücadeleye girdi.

Bütün siyasi hayatı boyunca, gayretlerini Türk okulları ile Evkaf İdaresi'nin Türk halkına devredilmesi için çalıştı.

1931 yılında Rumların isyanı ardından ara verilen belediye seçimleri, 21 Mart 1943'te tekrar yapıldı. Bu seçimde muhaliflerine karşı büyük bir zafer kazandı. Altı yıl Lefkoşa Belediye Meclis Üyesi olarak görev yaptı.

Dönemen Kıbrıs'taki tek Türk gazetesi olan Söz'de toplum sorunları hakkında kendi görüşlerini belirten birçok yazı yayınladı. 1941'de Söz gazetesi yayınını durdurdu. Kıbrıs Türk halkının haklarını savunmak amacıyla 14 Mart 1942'de 'Halkın Sesi' gazetesini yayınlamaya başladı.

18 Nisan 1943'te oluşturulan Kıbrıs Adası Türk Azınlığı Kurumu (KATAK)'nun kurucuları arasındaydı. Daha sonra KATAK'tan ayrılarak, 23 Nisan 1944'te Kıbrıs Milli Türk Halk Partisi'ni (KMTHP) kurdu. Parti kısa sürede birçok yerleşim yerinde şube açtı. Parti programındaki ana hedeflerden biri adanın Yunanistan'a ilhakını (ENOSİS) önlemekti. Kıbrıs Milli Türk Halk Partisi, 23 Ekim 1949 tarihinde KATAK ile birleşerek Kıbrıs Milli Türk Birliği Partisi adı altında yeniden yapılandı. Bu yeni oluşumun başına getirildi. Ayrıca parti dışında Rumlardan ayrı meslek birliklerinin kurulmasını teşvik etti. Kıbrıs Türk İşçi Birlikleri, bu fikirle kurulan oluşumlardan biri oldu.

Evkaf İdaresi'nin Türk halkına devredilmesini sağlamak amacıyla 29 Kasım 1948 tarihinde, bütün kasaba ve köylerden gelen halkın katıldığı büyük bir miting düzenledi. Bu mitingte polislerle küçük bir çatışma oldu. Bunun neticesi olarak İngiliz Sömürge Hükümeti, Türk halkının kendi meselelerine müdahale edilmesine artık izin vermemeye azimli olduğunu anladı. Dr. Küçük'ün gayretleri, işte bu noktadan sonra sonuç vermeye başladı. Şeriye Mahkemeleri kaldırılarak, yerine Türk Aile Mahkemeleri kuruldu. Müftülük makamı tekrar canlandırıldı. İngiliz Sömürge Hükümeti, Türk Tali Okullarını ve Evkaf'ı Türk halkına devretti.

1954 yılından sonra, Kıbrıs'ın uluslararası ilgiyi çeken bir konu haline gelmesiyle, Dr. Küçük İngilizlere ve Rumların Enosis taleplerine karşı mücadelesini hızlandırdı. 15 Ağustos 1955 tarihinde, partinin ismi kongre kararı ile Kıbrıs Türktür Partisi şeklinde değiştirildi.

Kıbrıs Türk Mukavemet Birliği'nu kurdu


Dr. Fazıl Küçük, 1 Nisan 1955 tarihinde EOKA'nın Kıbrıs'ta kanlı terör eylemlerini başlatmasının ardından, Kıbrıs Türk halkının EOKA'ya karşı direnmek için Kıbrıs Türk Mukavemet Birliği (KITEMB) adlı örgütü kurdu. Bu konuda, Rumlar tarafından tehdit edildi (Halkın Sesi Gazetesi sayı:3744-5 Temmuz 1955). Ardından örgütü sessizce dağıtırken, 1955 yılı Eylül ayında gizlice Volkan teşkilatını kurdu.

Dr. Küçük, yine 1955 yılında Türkiye, Yunanistan ve İngiltere Dışişleri Bakanları arasında yapılan üçlü konferansı izlemek üzere, diğer iki Türk delege ile birlikte Londra'ya gitti. Bu münasebetle Londra'daki Kıbrıslı Türkler tarafından 4 Eylül 1955'te düzenlenen ve 5 bin kişinin katıldığı Trafalgar Meydanı'ndaki büyük mitingte bir de konuşma yaptı.

Dr. Küçük, mücadelenin en zor günleri olan 1958 yılında Türkiye'ye gitti ve Kıbrıs ile ilgili olarak Türkiye'nin her tarafında düzenlenen büyük mitinglerde, Kıbrıs Türklerinin davasını müdafaa eden konuşmalar yaptı. Mücadelenin Türkiye'de benimsenmesine yardımcı oldu. Aynı yılın Kasım ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda yapılan Kıbrıs görüşmelerini izlemek üzere New York'ta bulundu. Kıbrıs Türk halkının tezini dünyaya tanıtmak amacıyla "Halkın Sesi" gazetesini ayrıca İngilizce olarak da yayınladı.

Dr. Fazıl Küçük, Zürih'te Türk ve Yunan başkanları arasında varılan anlaşma üzerine, 17 Şubat 1959'da Londra'da yapılan konferansta Kıbrıs Türk halkını temsil etti. İki gün sonra varılan anlaşmayı halkı adına imzaladı.

Kıbrıs Cumhuriyeti İlk Cumhurbaşkanı Yardımcısı


Kıbrıs Cumhuriyeti kuruluş anlaşmalarına göre Cumhurbaşanı Rum olurken, Cumhurbaşkan Yardımcısı ise Türk olacaktı. Kıbrıs Türk halkı onu 3 Aralık 1959'da Kıbrıs'ın ilk Cumhurbaşkanı Yardımcısı seçti.

1962 yılı Temmuz ayından Aralık ayına kadar kırsal bölgelerin sorunları konusunda uzman bir ekiple birlikte çalıştı. Bütün Türk köyleri ile bazı Rum köylerini ziyaret etti. Bu gezilerini tamamladıktan sonra ayrıntılı bir rapor hazırladı.

Rumların 21 Aralık 1963 tarihinde Türklere karşı başlattıkları saldırıların ardından oluşturulan Genel Komite'nin başkanlığını yaptı. 27 Aralık 1967 tarihinde kurulan Geçici Kıbrıs Türk Yönetimi'nde başkanlığa getirildi.

18 Şubat 1973 tarihinde Cumhurbaşkan Muavinliği'nden ayrıldı. Yerini Rauf R. Denktaş'a bıraktı. Ancak gazetesindeki mücadeleyi sürdürerek, Halkın Sesi'ni Kıbrıs Türkü'nün davasına bayrak yapmaya devam etti. Siyaset hayatını sürdürdü. Halkın haklı taleplerini savunmaktan geri kalmadı. 1980'li yılların başında rahatsızlandı. Hastalık döneminde Halkın Sesi'nde makaleler yazıp çeşitli sorunlarla ilgili görüşlerini sundu.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurulmasını büyük bir sevinçle karşıladı. Ölümünden önce verdiği son demeçte, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurulmasını görmesi ile hayata yeniden kavuştuğunu vurguluyordu.

15 Ocak 1984 tarihinde tedavi için gittiği Londra'da vefat etti.


HAKKINDA YAZILANLAR

1.Dr. Fazıl Küçük
Kıbrıs Türkünün Özgürlük Mücadelesi Lideri
Halil Sadrazam
Kastaş Yayınları / Tarihsel Araştırmalar Belgeseli Dizisi

Kıbrıs Türkünün karanlık günlerinde bütün varlığını ortaya koyarak mücadeleye atılan, Türk milli birlik ve beraberliğini sağlayarak Kıbrıs Türkü'nü geri kalmış bir aşiret olmaktan kurtaran ve cemaat statüsünü kazandıran Dr. Fazıl Küçük verdiği mücadele ile bütün Türklüğe örnek olmasını bilmiş bir liderdi. İngilizlerin iki yüzlü bir politika güttüğü, Rum ve Yunanlıların Enosis isteklerinin yükseldiği bir dönemde yaşamış, doğru bildiği yoldan hiç ayrılmadan, kendisine yapılan aldatıcı teklifleri geri çevirmiş, bütün varlığını Kıbrıs Türk halkının özgürlüğüne adamış, sonuçta Kıbrıs'ta yeni bir Türk devletinin doğduğunu görmüş ve hayata gözlerini yummuştur. Onun hayatından kısa bölümlerin arzedildiği bu kitapta Kıbrıs Türk toplumunun adım adım yükselişi, karanlıktan aydınlığa çıkışı vurgulanmaktadır.