Türkçe’de gaz lambası, yağ lambası ya da kandil olarak bilinen bu lambalar, günümüzde halen özellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan bazı ülkelerde elektriğin kesildiği zamanlarda kullanılmaya devam etmektedir. Tarih öncesi dönemlerde yaşayan insanoğlu ise bu lambaları çok daha sık ve düzenli olarak kullanmaktaydı. 1780 yılında Argand Lambası’nın icat edilmesinin yanı sıra elektriğin de icadıyla gaz lambası kullanımı neredeyse sona erdi.


Ham petrol kullanılarak yakılan lambaların M.Ö. 80.000li yıllardan itibaren kullanılmaya başlandığına inanılmaktadır. Antik dünyada kullanılan gaz lambalarında, içerisinde yanıcı bir gaz ve bir ucu bu gaza batırılmış olan bir fitil bulunmaktadır. Bu fitil, yavaşça batırıldığı gaz ya da yağı emerek ışık kaynağını sürdürmektedir. Taş ya da deniz kabuklarından yapılan ilk lambalarda hayvan yağı yakıt olarak kullanılırdı. Bu yakıtı emmesi için fitil olarak ise herhangi sebze parçası kullanılırdı.


İlk gerçek gaz lambası / yağ lambası / kandil örneklerine, Taş Devri olarak da bilinen Geç Paleolitik Devir’de, M.Ö. 10.000li yıllarda rastlanır. İnsanların ekinlerini ekmeye başlaması ile birlikte zeytin yağı gibi bazı sebze yağlarının bu lambalarda da kullanılmaya başlandığını biliyoruz. Bir ışık kaynağı olmasının yanı sıra bu lambalar, dînî törenlerde ve toplantılarda da kullanılırdı. Hem İncil’de hem de Kuran’da bu lambalara yönelik referanslara yer verilmiştir.


M.S. 79 yılında Pompeii’deki meşhur yanardağ patlaması sonrasında lav kalıntılarının altında gömülü olarak bulunan ve Romalılar tarafından daha henüz yapılmış bir grup gaz lambasına rastlanıldı. Orta Çağ’da mumlar yaygın olarak kullanılırdı ancak bu mumlar, kandillerin verdiği kadar parlak ışık vermiyorlardı. 18. yüzyılda Endüstri Devrimi ile birlikte daha yeni icatların yapılmasına yönelik baskı da arttı. 1780 yılında Aime Argand, içerisinde bir miktar sıvı yağ bulunan ve ışığı sürekli ve dengeli olarak, duman çıkarmadan veren metal bir hazne geliştirdi.

Elektriğin icadı ve yaygın olarak kullanılmaya başlaması ile birlikte ise insanoğlu, gaz lambalarını kullanmaktan kısa süre içerisinde vaz geçti.