Otizm Spektrum Bozukluğu’na sahip olan çocuklar, nesneleri ve kavramları kendi deneyimleriyle, gözlemleriyle öğrenemezler. Bu yüzden terapi ve eğitim görmeleri gerekir. Çocuklara nesneleri kavrama ve sınıflandırma becerisi kazandırmak için eşleme yöntemi uygulanır. Eşleme, otizm tedavisinde ve eğitiminde en çok fayda sağlayan yöntem olarak birçok kuruluş tarafından kabul edilmektedir.
Eşlemenin temel amacı çocukların görsel hafızalarını kullanarak nesneleri öğrenmelerini ve bunları sınıflandırmalarını sağlamaktır. Bu amaçla teknolojiden de yararlanılabilir. Çocukların eşleme yöntemi yapabilmesi için çeşitli yazılım ve uygulamalar bulunmaktadır. Bu uygulamalar eğitmenler ya da aile yardımıyla kullanılarak nesne ve kavramların öğrenilme süreci artabilir ve otizm bozukluğuna sahip çocuklar hızlı bir gelişme gösterebilir.
Dokunmatik cihazların otizmli çocuklara yarar sağladığı çeşitli araştırmalarla kanıtlanmıştır. Yapılan araştırmalara göre, iPad başta olmak üzere dokunmatik teknolojisine sahip telefon ve tabletler otizmli çocukların öfke nöbetlerini ve hastalığın getirdiği diğer semptomları azaltmaktadır. Özellikle geniş ekranlı tabletler çocukların ilgisini çekmekte ve öfke nöbetleri geçirerek bozuk davranışlar göstermelerini önlemektedir. iPad ya da diğer dokunmatik cihazlar başlı başına bir tedavi aracı değildir. Fakat bu cihazlara yüklenen uygulamalar çocukların gelişim göstermesine ciddi anlamda yardımcı olabilir.
Teknoloji Hangi Aşamada Kullanılmalıdır?
Teknolojik aletlerin ve yazılımların eşleme için kullanılması kesinlikle ilk aşamada yapılmamalıdır. Çünkü otizmli çocukların nesneleri kavrayabilmesi ve eşleştirebilmesi için onlara dokunmaları, farklı şekillere sahip olduklarını bu şekilde kavramaları gerekir. Doğrudan görsel ile başlanan bir eğitim başarısız olacaktır. Kısa vadede çocuk belirli kavramları öğrenmiş gibi görünse de, bu yalnızca görsel bir karşılık bulacaktır. Örneğin çocuğa kedi resmi göstererek başka resimlerde tanıması sağlanabilir ancak bu sadece görsel bir hafıza öznesinden ibaret olur ve kedinin sınıflandırılması, bir hayvan olarak algılanması, diğer hayvanlar ile arasındaki ilişkinin kurulması gibi işlemler gerçekleşmez. Bu yüzden teknoloji ile yapılan eşleştirmeler temel eşleme işlemlerinden sonra devreye sokulmalıdır.
Teknoloji İle Eşleme
Bilindiği üzere, eşleme eğitiminin ikinci aşaması görsellerle görselleri ve görseller ile nesneleri eşleştirmektir. Örneğin çocuktan önce kaşık görselini aynısıyla, daha sonra gerçek bir kaşık ile eşleştirmesi istenebilir. Resim eşlemeleri ilk etapta 7×7 boyutlarında bir kâğıt ile yapılmalıdır. Daha sonra tablet, bilgisayar, telefon gibi cihazlar kullanılarak eşleme yapılabilir.
Akıllı telefon, tablet gibi dokunmatik özelliğe sahip cihazlara yüklenen uygulamalar, çocukların eşleme faaliyetlerini yerine getirmelerinde yardımcı olacaktır. Otizmli çocuklar tuş takımı, mouse, klavye gibi materyalleri kullanmakta zorlanabilirler. Bu durum onlarda olumsuz bir motivasyon yaratır. Bu yüzden dokunmatik cihazlara öncelik verilmeli ve eşleme bunlar ile yapılmalıdır.
Eşleme eğitiminin en verimli biçimde verileceği cihaz tablettir. Geniş bir ekrana sahip olan tabletler, çocukların görselleri rahat bir biçimde görmelerini ve onları kontrol edebilmelerini sağlar. Google Play ya da iStore üzerinden bulunabilen çeşitli uygulamalarla eşleme yapılabilir.
Otizmli çocuklarda odaklanma sorunu olduğu bilinmektedir. Derslerde ve terapilerde dikkat dağınıklığı sorunu yaşayan çocuklar sorunlu davranışlar gösterebilmektedir. Bu yüzden fiziksel eşleme işleminde sık sık pekiştireç kullanılması gerekir. Ancak tablet gibi cihazların çocukların ilgisini çektiği ve uzun süre odaklanma sorunu yaşamadan bu cihazlarda işlem yapabildikleri kanıtlanmıştır.
Görsel, fiil, kavram, isim eşleme özelliğine sahip bir program kullanılarak çocukların görsel hafızalarının arttırılması sağlanabilir. Apple Store’da bulunan Tohum 1 uygulaması buna örnek gösterilebilir. Oldukça gelişmiş bir uygulama olmakla birlikte, görsel ve kavram eşleşmeleri için modülleri bulunmaktadır. Bu tarz uygulamalarla çocukların kavram ve nesneleri tanıyarak sınıflandırma yeteneği kazanmaları sağlanabilir.