Otizm spektrum bozukluğuna sahip çocukların öğrenim süreçleri kendiliğinden olmamaktadır. Bu hastalığa sahip olan çocuklar davranış kalıplarını kendi deneyimleriyle öğrenememektedirler. Birçok uzman otizmin kesin tedavisi bulunmayan ancak rehabilite edilerek düzeltilebilecek bir hastalık olduğu görüşündedir. Diğer çocukların kendi deneyimleriyle ve öğrenme kabiliyetleriyle öğrendikleri davranış kalıpları otizmli çocuklara rehabilitasyon yöntemiyle kazandırılmalıdır.
Rol model alma ve taklit, çocukların öğrenim sürecinde önemli bir unsurdur. Her çocuğun rol model aldığı bir kişi vardır. Ancak otizmli çocuklarda taklit becerilerinin ve rol modelin daha önemli olduğunu belirtmek gerekir. Nitekim çocukların birtakım davranışları kazanabilmeleri için taklit etmeleri gerekir. Otizmli çocuklar, soyut bilgileri anlamlandırmakta güçlük çekerler fakat gösterilen davranışları taklit ederek öğrenme süreçlerinde başarıya ulaşabilirler.
Taklit Becerilerinin Sınıflandırılması
Taklit becerileri, kazandırılmak istenen yetenek ve davranışa göre sınıflandırılır. Bunun için otizmli çocuğun hangi özellikleri kazanması gerektiği tespit edilmelidir. Örneğin otizm sahibi birçok çocukta konuşma bozuklukları vardır. Konuşma pratiğini kendi başlarına çözemeyebilirler. Bu çocuklarda ses taklidi yöntemi uygulanması gerekir.
Eğer çocuklarda konuşma değil de davranış eksikliği varsa işlevsel eylemlerin uygulanması gerekmektedir. Ancak çatal-kaşık tutmak gibi karmaşık eylemler vakit alabilir. İşlevsel eylemlerin temel amacı, çocuklara motor becerileri kazandırmaktır. Otizm ne kadar erken yaşta tespit edilir ve rehabilitasyona ne kadar erken başlanırsa işlevsel eylemler de o denli başarılı sonuç verecektir.
Taklit becerileri aşağıdaki gibi sınıflandırılır.

  • Sergilendiği vücut bölgesine göre


  • Nesne taklidi
  • Motor taklit
  • Ses taklidi
  • Sözel taklit


  • Sergilenme süresine göre


  • Anlık Taklit
  • Ertelenen Taklit
  • Genellenen Taklit


  • Hizmet ettiği işlev türüne göre


  • Hedef Yönelimli Taklit
  • Seçici Taklit
  • Rasyonel Taklit
  • Bilişsel Taklit

Taklit Becerilerinin Kazandırılmasının Önemi
Edimsel koşullanma, otizmli bireylerin eğitim ve rehabilitasyon sürecinde önemli bir yere sahiptir. Bu prensipte yapılan rehabilitasyonlar, çocuğun olumlu bir şekilde güdülenmesini, motive edilmesini ve öğrenme sürecinin hızlanmasını sağlar. Bu prensip taklit becerilerinde de önemlidir. Çocuk taklit etmesi istenen bir işlevi yerine getirdiği zaman ödüllendirilir ve getiremediği zaman davranışı düzeltilir.
Belirtildiği gibi, otizmli çocukların normal bir öğrenim faaliyetleri yoktur. Çocukların çeşitli işlevleri, davranış kalıplarını, dili ve bilgiyi kendi başlarına öğrenmeleri mümkün olmayabilir. Bu yüzden çocukların bir rol model almaları gerekecektir. Taklit becerilerinin amacı tam olarak budur. Çocuklara bir rol model sunulur ve çeşitli işlevlerin, becerilerin kazandırılması bu şekilde yapılır.

  • Taklidin Sosyal İşlevi

Taklit, her çocuğun öğrenme sürecinde önemli bir yere sahip olan bir unsurdur. Yalnızca dilin ve çeşitli davranışların, işlevlerin öğrenilmesini değil, sosyalleşmeyi de sağlar. Bebeğin ebeveynin davranışlarını taklit etmesi ve ebeveynin ona verdiği tepkiler, bebeğin ilk sosyal deneyimidir. Diğer insanlarla ilk olarak bu şekilde ilişki kurar. Otizmli çocukların eğitiminde de taklidin böyle bir işlevi vardır. Taklit yalnızca çocuğun öğrenme sürecini hızlandırmaz. Aynı zamanda terapistiyle sosyal bir ilişki kurmasını sağlar ve sosyalleşmesine katkıda bulunur. Grupça yapılan taklit seanslarında çocukların sosyal gelişimleri verimli bir şekilde sağlanmaktadır. Taklit becerileri yoluyla rehabilite edilen otizmli bireylerde iletişim yeteneğinin geliştiği de bilinmektedir.

  • Taklidin Öğrenme İşlevi

Taklit, etkili bir öğrenme biçimidir. Yalnızca çocuklukta değil, yetişkinlikte de çeşitli becerilerin kazanılması için en etkili yöntem olarak bilinmektedir. Otizmli çocuklar rol modelleri taklit ederek kendi davranışlarını geliştirebilirler. Taklitler sürekli olduğunda davranış kalıpları, dil becerisi ve motor beceriler kalıcı olacaktır. Ayrıca taklit ile öğrenen çocukların yaşadıkları dünyayı keşfetmeleri daha kolay olacaktır.