1937 tarihinde dünyaya gelen Yılmaz Güney maddi durumu iyi olmayan Adanalı bir ailenin çocuğudur. Gerçek ismi Yılmaz Hamitoğlu Pütün’dür. Çocukluğunun büyük kısmını mutlu olarak geçirmesine rağmen babasının yeniden evlenmesi ile birlikte çocukluk döneminin en güzel yılları ziyan olmuştur. İlkokul öğrenimini iki ayrı okulda görerek tamamlayan Güney, ortaokul yıllarında çeşitli işler yaparak para kazanmış ve kendi cep harçlığını çıkarmıştır. Çıraklık, gazete satmak ve pamuk işçiliği gibi işler az da olsa para kazanmasını sağlarken erken yaşta hayatın gerçek yüzü ile de tanışmak zorunda kalmıştır.
Henüz 14 yaşındayken ilk sinema dağıtım şirketi ile tanışmıştır. Bu tanışıklık Yılmaz Güney’in yaşamındaki en önemli dönüm noktalarından biri olmuştur. 17 yaşındayken Nazım Hikmet’in bir şiirinden etkilenmesi sonucunda sosyalizm akımının etkisinde kalmıştır. Diğer yandan artık yavaş yavaş şekillenmeye başlamış olan hayat görüşü ile sinema tutkusunun ortak noktada buluşması, Yılmaz Güney’i aşırı bir okuma ve öğrenme hevesine yöneltmiştir.
Yılmaz Güney Kimdir?
Yılmaz güney, Türk sinemasının en önemli oyuncu, yönetmen ve senaristlerinden biridir. Adana doğumlu olan oyuncu, 1 Nisan 1937 yılında yaşam serüvenine başladı. Zaza bir baba ve Kürt asıllı bir annenin iki çocuğundan biri olarak dünyaya gelen Yılmaz Güney, oldukça zor bir çocukluk geçirdi. Üniversite eğitimi için İstanbul’a gelmeyi tercih eden Yılmaz Güney’in yönetmen Atıf Yılmaz ile tanışması sinemaya oyuncu ve senarist olarak ilk adımı atmasını sağlamıştır. İlk oyunculuk tecrübesini 1959 yılında Bu Vatanın Çocukları ve Alageyik filmleri ile gerçekleştirir. Aynı zamanda On Üç ve Yeni Ufuklar gibi dergilerde öykü yazarlığı görevindeyken komünizim propagandası yaptığı iddiası ile tutuklanır ve bir buçuk yıl boyunca hapis cezasına mahkum edilir. Hapiste yattığı süre boyunca pes etmeyen Güney, burada da senaryo yazmaya devam etmiştir.
Yılmaz Güney’in Hayatı
Genç yaşında kısa süreli bir hapis macerasından sonra sinema hayatına kaldığı yerden devam eden Yılmaz Güney, genellikle macera filmleri ile dikkat çekmiştir. Filmlerine konu edindiği ezilen Anadolu çocuğunun haklı isyanı teması sonrasında Çirkin Kral lakabını almıştır. Bu yıllarda hikayenin kendisine ait olduğu Hudutların Kanunu filmi Lütfü Akad yönetmenliğinde çekilmiştir. Böylelikle sade ve yalın oyunculuk Yılmaz Güney ile birlikte o dönemde benimsenmeye başlamıştır. Ancak 1972 yılında siyasi bir sebepten dolayı yeniden 10 yıl hapse mahkum edilmesi ile yine sinemaya ara vermek durumunda kalmıştır.
Devrimcilere destek vermesi gerekçesi ile içeri alınan Güney, 1974 yılında çıkarılan af sayesinde özgürlüğüne kavuşmasının hemen ardından Arkadaş filmine hayat vermiştir.
Cezaevinden çıktıktan sonra yine bir film çekimi için gittiği Adana’da hayatının büyük bir bölümünü etkileyen olay başına gelir. Yılmaz Güney her ne kadar kabul etmese de Sefa Mutlu adında bir hakimi öldürdüğü gerekçesiyle tutuklanır. Cinayetten suçlanan Yılmaz Güney 19 yıl hapis cezasına çarptırılır.
Yaşamının büyük bölümünü sinemaya ve edebiyata adayan Yılmaz Güney, hayatının son dönemini Paris’te geçirmeyi tercih etmiştir. Mide kanseri teşhisi konan ünlü oyuncu 1984 yılında vefat etmiştir. Güney’in mezarlığı Pere Lachaise Mezarlığında bulunmaktadır. Hayatı boyunca iki evlilik gerçekleştirmiş ve bunlardan ilki ünlü oyuncu Nebahat Çehre ile olmuştur. 47 yaşındayken mide kanseri nedeniyle vefat eden Yılmaz Güney’in ikinci evliliği ise 1970 yılında Fatoş Güney ile olmuştur. Unutulmaz sanatçının Elif ve Yılmaz isimlerinde iki çocuğu vardır.
Yılmaz Güney’in Eserleri
Sinema alanında bıraktığı önemli eserleri ile günümüzde halen sevilen ve değer gören sanatçılardan biri olan Yılmaz Güney’in çok sayıda filmi bulunmaktadır. Filmlerinin yanı sıra şiirleri ve kitapları ile de edebiyat alanında hatırı sayılır emeği bulunan isimler arasında yer almaktadır. Film olarak seyirci ile buluşmuş senaryoları arasında; Umut, Umutsuzlar, Arkadaş, Seyyit Han, Endişe ve Ağıt gibi filmler yer almaktadır. Yoğun olarak çalıştığı yıllarda sinema ve edebiyat eserlerinin birçoğu ile ödüle layık görülen Yılmaz Güney pek çok hayranı tarafından dava adamı olarak nitelendirilmiş ve sevilmiş bir isimdir.
Yılmaz Güney’in Filmleri
Her biri yayımlandığı yıllarda başyapıt niteliğinde olan Yılmaz Güney filmleri senaryosu ve oyunculuğu ile izleyen herkesin yaşamında önemli izler bırakmıştır. Onlarca filmin hem senaryo yazarı hem de oyuncusu olarak izleyici karşısına geçmiş olan Güney’in en beğenilen filmleri arasında;
- Bu Vatanın Çocukları; 1959 yılında gösterilen, senaryosunu da kendi yazdığı filmidir. Atıf Yılmaz tarafından yönetilen Bu Vatanın Çocukları, Yılmaz Güney’in ilk filmidir.
- Hudutların Kanunu; yine hep yazıp hem oynadığı, 1966 yapımı bir film Hudutların Kanunu usta sanatçıya, Antalya Altın Portakal Film Festivalinde, En İyi Erkek Oyuncu ödülünü kazandırmıştır.
- Umut; 1970 yapımı film konusu gereği, Sansür Kurulu tarafından yasaklanmıştır. Öte yandan 2015 yılında, Yüzyılın En İyi 10 Türk filmleri arasında yer alan film, bundan başka birçok ödülün de sahibi olmuştur.
- Arkadaş; 1974 yapımı olan filmim senaristliğini ve yönetmenliğini yapan Güney, aynı zamanda başrol oynamıştır. Yine bu filmi de Antalya Altın Portakal Film Festivalinde ödüle layık görülen yapıtlarından olmuştur.
- Yılmaz Güney’in oynadığı, senaristliğini ve yönetmenliğini yaptığı diğer bazı filmleri ise şöyle; Duvar, Sürü , Yol, Zavallılar, Baba, İbret, Umutsuzlar, Bir Çirkin Adam, Acı, Endişe ve Düşman isimli filmlerdir. Bu filmlerin hemen hepsi sosyal mesaj içeriği yüksek olan başlıca filmleri arasında yer almaktadır.
Yılmaz Güney’in Kitapları
Kitaplarının büyük bölümünü hapis yattığı yıllarda kaleme almış olan Yılmaz Güney; Hücrem, Salpa ve Sanık gibi kitaplara imza atmıştır. 1976 yılında çıkardığı Selimiye Mektupları sonraki yıllarda ise Seçimlerde CHP Neden Desteklenmelidir, Oğluma Hikayeler, Faşizm Üzerine, Soba, Pencere Camı ve İki Ekmek İstiyoruz gibi eserleri oldukça ses getirmiştir. Yılmaz Güney’in edebi kişiliği ile tanındığı ilk eseri Boynu Bükük Öldüler (1971) adlı kitabı olmuştur. Bu eseri ise Nevşehir’de cezasını çektiği yıllarda 6 ay sonunda ortaya çıkarmış olduğu kitabıdır.
Yılmaz Güney Hakkında Yazılmış Eserler
Yaşadığı dönemde kişiliği ve hayat görüşü ile pek çok kişinin dile getiremediklerini sinema ve edebiyat alanında dile getirmiş olan Yılmaz Güney aynı zamanda çoğu insanın da örnek aldığı isimlerden biri olmuştur. Bu sebeple hayatında iz bıraktığı kişilerin kaleme aldığı pek çok Yılmaz Güney’e dair kitap bulunmaktadır. 1988 Yılında Atilla Dorsay tarafından kaleme alınmış olan Yılmaz Güney, Hasan Kıyafet’e ait olan Mahpus Yılmaz Güney ve İnsan Yılmaz Güney gibi eserler, adına yazılmış kitaplardan bazılarıdır. 1996 yılında ise Güney Filmcilik tarafından birçok kitap piyasaya sürülmüştür