Adet Düzensizliği Nedir ?

Her kadın hayatının bir döneminde adet düzeninde sapmalar, gecikmeler yada ara kanamalar yaşayabilir. İnsan hayatında yaşanılan sıkıntılar, stresler, ani kilo değişiklikleri, üzüntüler gibi pek çok etken adet düzenini etkileyebilir ve adeta saat gibi işleyen bu mekanizmada sapmalara sebep olabilir. Adet bozukluklarının hiç biri normal değildir ve araştırılması gerekir. Çünkü kadın üreme sistemindeki hemen hemen bütün hastalıkların en sık verdiği belirti adet düzensizlikleridir.

Adet Düzensizliği ne şekilde görülebilir?
Düzensiz kanamalar adet kanamasının ritminin, miktarının yada her ikisinin birden bozulması ile belirgindir. Genellikle beyin – hipofiz – yumurtalık üçgenindeki hormonal dengenin bozulmasından kaynaklanır. Beyinden salgılanan gonadotropin (FSH,LH) adı verilen hormonların salgılanma bozuklukları yada uyumsuzlukları altta yatan ana nedendir. Bu durum yumurtlama bozukluklarına neden olarak östrojen ve progesteron arasındaki dengenin de bozulmasına yol açar.



Üreme yaşındaki bir kadında normal uterin kanama, 21-35 günde bir olup, 2-6 gün sürer, 20-60 ml kan kaybı ile sonuçlanan düzenli menstruasyon kanamalarını içine alır. 7 günden uzun süren, 80 ml veya daha çok kan kaybı olan, 21 günden kısa veya 35 günden daha uzun aralıklarla olan kanamalar anormaldir.



Klinik olarak kanamanın şekline göre isimlendirilirler. Buna göre;
- Amenore: Adet kanamasının peş peşe 3 kez gecikmesi veya en az 6 ay boyunca adet kanamasının olmaması.
- Hipomenore: Adet kanamasının miktarının az olması, kısa süreli adet görme.
- Hipermenore: Adet kanamasının miktarının fazla olması, aşırı kanamalı adet görme.
- Oligomenore: 35 günden daha seyrek olan kanamalar, gecikmeli adet görme.
- Polimenore: 21 günden daha sık olan kanamalar, sık adet görme.
- Menoraji: Adet kanamasının süresinin uzaması,uzun süreli adet görme.
- Metroraji: Olağan kanama günlerin dışında ara kanamaların olması.
- Menometroraji: Düzensiz aralıklarla fazla miktarda kanama olması.
- Ovülasyon kanaması: Siklus ortasında görülen hafif kanama.
- Spotting: Lekelenme
- İlişki Sonrası Kanama: İlişkiden hemen sonra veya ertesi günü beklenmedik bir şekilde kanama görülmesi durumudur.


Düzensiz kanamalar yukarıdaki özelliklerin birini veya birden fazlasını içeren nitelikte olabilir.

Disfonksiyonel Uterin Kanamalarda (anormal uterus kanamalarında) Rol Oynayan En Önemli Faktörler Nelerdir?
Süre : Kanama akut (1-3 episod) veya kronik olabilir. Pekçok akut kanama, bir defalık Tedavi, 3 aydan daha kısa takip ile ortadan kalkabileceği gibi, kendiliğinden de iyileşebilir. Kronik kanama çok uzun ve tekrarlayan Tedaviler ile hasta ve hekim için uğraş ve sabır gerektirebilir.

Kanama miktarı : Tedavi yönünden, yoğun hastane Tedavisi gerektiren ağır kanamalar, evde TedaviTedavi gerektirmeyen örneğin doğum kontrol hapı kullanımı sırasında olan hafif lekelenme, veya ovulasyon kanaması şeklinde sınıflandırılabilir.
gerektiren orta dereceli kanamalar ve

Yaş : Hastanın yaşı, üreme hayatının başında, ortasında veya sonunda olması, Tedavi yönünden önemlidir. Düzenli, ovulatuar menstruasyon siklusların henüz oturmadığı, cinsel olarak aktif olmayan puberte sonrası yaş grubu, hipotalamik-hipofizer-over aksının henüz tam olgunlaşmadığı menarş sonrası 18 ay içinde, sıklıkla düzensiz uterin kanama gösterirler.

Üreme çağı içindeki kadınlarda disfonksiyonel uterin kanama sıklıkla hormonal kontrasepsiyon (doğum kontrol hapları ve iğneleri) sonucu veya polikistik over sendromu gibi bir anovulasyon durumu ile stress, kilo değişimleri veya egzersiz ile ilişkili olarak ortaya çıkar.

Perimenopozal dönemde genellikle sikluslar anovulatuar (yumurtlamanın olmadığı) veya kısa ovulatuardır (yumurtlamanın, ovulasyonun oluğu). Estrojen-projestin Tedavisi alanlar da pekala yumurtlama sonrası dönemi andıran endometriuma rastlanılabilir. Verilen hormon dozlarının, olası ovulatuar siklusları baskılamak için yeterli olmadığı gözardı edilmemelidir.

Ovulasyon (yumurtlama) Faktörü : Sadece 30 durumda, ovulatuar disfonksiyonel uterin kanamadan muzdariptir. Kanama tipleri menorajili oligomenore, menorajili polimenore, premenstrüel lekelenme, adet gecikmesinin ardından menoraji veya sadece menoraji şeklinde olabilir.

Bunlar değişen korpus luteum fonksiyonları ile ilişkilidir ve Tedavileri genelde zorluk çıkarır. Nadiren TedaviTedaviden önce mutlaka disfonksiyonel uterin kanamanın ovulatuar veya anovulatuar oluşu teşhis edilmelidir.
gerektiren siklus ortası lekelenmede görülebilir.

Endometrial Kalınlık : Endometrial biyopsi veya ultrasonografi ile endometrial kalınlığın ölçümü, Tedavi yaklaşımı yönünden çok yardımcı olur. Kalın, bol miktarda endometrium, yeterli estrojen uyarısının bulunduğu, ince, az endometiral doku varlığı, yetersiz estrojen varlığı veya aşırı projesteron etkisi veya kronik hemorajik yıkım lehinedir.
Adet Düzeninde Hormonal etkiler:
Endometrium (rahim içi tabakası) sürekli yenilenen ve her ay değişiklik gösteren bir dokudur. Bu doku östrojen ve progesteron adlı hormonlara karşı hassastır. Endometriumu etkileyecek organik bir patoloji olmadan östrojen ve progesteronun düzensiz ve değişik düzeylerdeki etkileri düzensiz kanamalara yani disfonksiyonel uterin kanamaya neden olur.

Disfonksiyonel uterin kanma denebilmesi için kanamanın uterin kaynaklı ve mekanizmanın hormonal olması gerekir. Beş farklı hormonal durum, disfonksiyonel uterin kanamaya neden olabilir.

Bu tür kanamalar oluş mekanizmasına göre incelenir;
Östrojen çekilme kanaması: Östrojenle uyarılmış ve kalınlaşmakta olan endometriumda östrojenin aniden ortadan çekilmesi ile meydana gelen endometrium dökülmesi ve kanamadır. Bu kanama türünde progesteronun bir etkisi yoktur. Dışarıdan verilen östrojenin kesilmesi yada ameliyat ile her iki yumurtalığın alındığı durumlarda, radrasyona maruz kalıp yumurtalık fonksiyonlarını kaybeden kadınlarda görülür. Ayrıca tek başına estrojen verilen bir kadının ilacı kesilirse yine estrojen çekilme kanaması olur.

Östrojen kırılma kanaması: Östrojenle sürekli uyarılmakta olan endometriumun östrojene olan cevabı rahim içi tabakasının her alanında aynı ve eşit değildir. Östrojen uyarısı devam ettikçe fazla gelişmiş ve kalınlaşmış kısımlarda kanlanma ve dolayısı ile beslenme bozuklukları başlar ve bu kısımlar dökülerek kanamaya neden olur. Anovülasyonda (yumurtlama olmaması) ortaya çıkan kanama bozukluklarının mekanizması budur, dolayısı ile disfonksiyonel uterin kanamaların altında yatan en önemli mekanizma da östrojen kırılma kanamasıdır.

Progesteron çekilme kanaması: Östrojenle uyarılmış ve kalınlaşmış endometrium yumurtlamadan sonra progesteronun etkisi altına girer ve artık kalınlaşmaz. Progesteron ortamdan çekildiğinde ise endometrium üzerindeki destek ortadan kalkar ve tüm fonksiyonel endometrium dökülerek kanamaya neden olur. Normal adet kanamaları ve doğum kontrol hapı kullanırken ilaç bittikten sonra görülen kanama bu türdedir.

Progesteron kırılma kanaması: Progesteron düzeyi endometrium kalınlığını korumaya yetmez ve kanamaya yol açar.

Diğer kanama tiplerine göre daha az görülen progesteron yıkılma kanamasına, tek başına progesteron içeren doğum kontrol hapları (mini-pill), Norplant ve Depoprovera kullanan kadınlarda rastlanılmaktadır. Östrojen-progesteron dengesi progesteron lehine bozuk ise, yine benzer tipte yıkılma kanaması görülebilir. Kombine doğum kontrol hapları içindeki hormon oranları bilinmeli ve her kadın için uygun hap bulunmalıdır.

Atrofi kanaması: Östrojen ve progesteronun ortamda yeterli miktarlarda bulunmamasına bağlı olan kanamalardır. Menopoz sonrası dönemde görülürler.