Satrançta Şiş Ne Anlama Gelir?




Oyuncuların oynarken beyin jimnastiği yaptığı satranç oyunu, yapılan hamleler ve kullanılan figürlere göre çeşitli terimlerin üretilmesini sağlar. "Şiş" terimi de ilgi çeken ve sıklıkla karşılaşılan adlandırmalardan birisidir. Farklı şekillerde şiş atılan pozisyonlar ortaya çıkabilir.

Şiş atmak, temel olarak bir figürün, rakip iki figürü arka arkaya getirecek şekilde tehdit etmesi olarak açıklanabilir. Tehdit eden figür, ilk olarak önüne ilk çıkan rakip taşı etkileyecektir. Ancak rakip taş hareket ettirildiğinde, hemen arkasında yer alan bir diğer rakip taş da tehdit altına girer. Bu tarz pozisyonlarda "şiş atmak" terimi kullanılır.

Kale, vezir ya da filler ile gerçekleştirilebilen şişler, kendinden daha değerli iki taşı etkilediğinden çok daha önemli hale gelir. Örneğin; bir fil, çapraz olarak arka arkaya duran iki adet kaleyi görecek şekilde konumlandırılabilir. Daha iyi anlaşılması için, şu şekilde bir örneklendirme yapılabilir;

  1. Beyaz fil a3 karesindedir. Bu kareden b2 karesine getirilen fil, karşı çapraz istikametteki g7 karesinde yer alan siyah kaleyi tehdit etmeye başlar. Eğer söz konusu siyah kalenin arka çaprazında, h8 karesinde bir kale ya da bir vezir varsa, şiş gerçekleşmiştir. Siyahlar, g7 karesindeki kaleyi kaçsalar bile, arkadaki diğer değerli taşın beyaz fil tarafından alınmasına engel olamayacaklardır.
  2. Söz konusu şiş hamleleri, vezir ve kale figürlerinin arka arkaya gelmesi ile daha kolay şekilde ortaya çıkar. Örneğin; satranç tahtasının ortasında bulunan vezir, köşelerden birinde bulunan fil ile tehdit edilebilir. Vezir kaçırılsa dahi, filin istikametinde yer alan bir kale varsa, zaten şiş atılmıştır ve en kötü ihtimalle fil - kale değişimi yapılacaktır. Bu noktada fil ile kaleyi alan taraf, bu taş değişiminden daha karlı çıkacaktır.
  3. Daha değerli bir taşın, değersiz bir taş ile değişmesine neden olacak benzer hamleler, her ne kadar şiş terimine dahil olsa da oyuncular tarafından bu şekilde görülmezler. Çünkü hiçbir oyuncu, kalesini vererek bir at ya da fil almak istemez. Şiş atmanın avantajı, daha değersiz bir taş ile, daha değerli bir taşın değiştirilmesine ya da doğrudan alınmasına ortam sağlamaktır.