Bandırma, Marmara Denizi kıyısında, Balıkesir iline bağlı bir sahil ilçesidir. 150 bine yaklaşan nüfusuyla kalkınmış ve gelişmiş bir şehirdir. Nüfus ve gelişmişlik bakımından Türkiye'nin önde gelen ilçelerindendir. Son yıllarda hızla gelişen Bandırma, aynı zamanda Türkiye'nin en büyük limanlarından birine de sahip olan bir ilçedir. Bandırma limanına her gün düzenli olarak İstanbul'dan Feribot seferleri yapılmaktadır. Bandırma, 1. derece deprem kuşağındadır. Bandırma'da, körfezin içine giren bir fay hattı bulunmaktadır.Ayrıca her sene büyük yoğunluk ile turistlere ev sahipliği yapmaktadır.1992 yılında ise Marmara bölgesinin en çok turist alan ilçesi seçilmiştir. 2014 yılı resmi nüfus'u 143 bin olarak belirlenmiştir, ***ri resmi nüfusu ise 200 bine yaklaştığı tahmin edilmektedir.
Bandırma Şehri; Bursa, İnegöl ve Balıkesir'den sonra Güney Marmara'nın dördüncü büyük kentidir.


Coğrafya

Bandırma toprakları kıyı bölgesinde oldukça düzdür. Hafif engebelerle kesinlen bu düzlükler güneye doğru yükselir. Bandırma topraklarından doğan Kocaavşa Deresi Kuş Gölü'ne dökülür. Çanakkale ili'nden doğan Gönen Çayı, ilçenin kuzeyinden geçer ve Kapıdağ Yarımadası'nın batısından Marmara Denizi'ne dökülür.Bandırmanın güneyinde Kuş Cenneti adıyla da bilinen Manyas Gölü vardır. Bu gölün bulunduğu 24.047 hektarlık alan 1959 yılında Kuşcenneti Millî Parkı adıyla ulusal park ilan edilmiştir.Evliya Çelebi bu göl için "O kadar derin değil, suyu ab-ı hayata benzer. İçinde alabalık, turna balığı, çeşit çeşit nefis balık avlanır. Devlete vergi ödeyen avcıları vardır. Öyle herkes zevk için ve ticaret için balık avlayamaz. Kışın bu göl, kaz, ördek, kuğu, karabatak, yeşilbaş, martı, saka kuşu ve diğer güzel kuşlarla dolar." demiştir.Parkta dönemlere göre 239 kuş türü bulunmaktadır. Bu park 1998 yılında Ramsar Sözleşmesi kapsamına alınmıştır.
Konum


Bandırma Limanı ve çevresi.


Bandırma'nın kuzeyinde Marmara Denizi ve Erdek ilçesinin kurulu olduğu Kapıdağ Yarımadası, güneyinde Manyas ilçesi ve Manyas Kuşgölü, batısında, Gönen ilçesi, doğusunda ise Bursa ili'ne bağlı Karacabey ilçesi bulunmaktadır.
Tarih

Bizans ve öncesi dönem

Tarihte Kizikos, Panderma, Panormos gibi adlar alan Bandırma çok eski bir yerleşim merkezidir. Kuruluşu hakkında kesin bilgi olmayan Bandırma'nın Kizikos'ta yapılan kazılarda bulunan bir lahitten İÖ. VIII-X yüzyıllar arasında kurulduğu düşünülmektedir. Bandırma ilk başta Misya bölgesi sınırları içerisindeydi. Bu yıllarda adı Panormos idi. İÖ. 334'te Büyük İskender, Perslerin elinde bulunan bölgeyi kendi devletinin sırnırları içine kattı. İskender'in ölümünden sonra bölge Romalıların eline geçti. Roma İmparatorluğu'nun 330 yılında ikiye ayrılmasından sonra Doğu Roma İmparatorluğu'nda kalan Bandırma, 1076'da Kutalmış tarafından ele geçirildi; ancak bölge 1106'da tekrar Doğu Roma İmparatorluğu'na geçti.
Osmanlı dönemi


Belediye Binası ve Liman, 1920'ler


1830'da Erdek Kazası'nın Kapıdağı Bucağı'na bağlanmış, Tanzimat'tan sonra ayrı bir ilçe olmuştur. 1874'te büyük bir yangın geçiren Bandırma, 1877-78 Osmanlı Rus Savaşı'ndan sonra Kırımlı ve Rumen göçmenlerin gelmesi ile kalabalıklaşmıştır.


Cumhuriyet dönemi

17 Eylül 1922'de işgalden kurtulduğunda yıkık halde bulunan Bandırma günümüz itibarı ile çok gelişmiş ilçelerden birisidir. Cumhuriyet öncesinde bir ihracat liman kenti olan Bandırma, Cumhuriyet dönemi içinde de liman inşaatının yapılması, kentleşmenin artması, Bandırma-İzmir demiryolu hattı ve Bandırma-İstanbul feribot taşımacılığı gibi etkenlerle birlikte bir ihracat limanı ve Türkiye'nin önemli ulaşım merkezlerinden birisi olma özelliğini arttırarak sürdürdü.


Ekonomi

Bandırma, 2004 yılında yapılan Türkiye'deki tüm il merkezleri ve ilçeler arasında yapılan bir sıralamaya göre, Türkiye'nin en gelişmiş 23. ilçesidir. İlçe bu özelliği ile 33. sırada yer alan Balıkesir kent merkezinden 10 basamak öndedir. Ayrıca, ilçe çeşitli kriterlere göre hazırlanan il yapılabilecek ilçeler sıralamasında 87 ilçe arasından 3. olmuştur.İlçe Balıkesir ili'nin ilçeleri arasında en hızlı gelişen ilçedir. Günümüzde Bandırma, Balıkesir ili'nin sanayi dalında ekonomik merkezi durumuna gelmiştir.2008 verilerine göre Balıkesir ili'nde en yüksek kurumlar vergisi ödeyen 100 firma arasından 34'ü, ilk 10 firma arasından 4'ü Bandırma ilçesindedir. İlçenin il genelindeki kurumlar vergisi payı %20.6'dır.Yine 2008 verilerine göre il genelinde en yüksek gelir vergisi ödeyen 100 kişiden 17'si, 10 kişiden 5'i Bandırma ilçesindedir. Bu sayılarla Bandırmalı mükelleflerin il genelindeki payı %29'dur.


İlçe ekonomisi 10.000 kişi istihdam etmektedir. Bu istihdam hacminin %50si sanayi, %20'si tarım, %30'u hizmetler sektöründe çalışmaktadır. Sanayi sektöründe çalışan nüfusun %30'u tarıma dayalı sanayide, %10'u kimya sanayisinde, %5'i madencilik, %5'i makine sanayisinde çalışmaktadır.


Balıkesir il ekonomisinin %25'i merkezce üretilirken; %14'ü Bandırma tarafından üretilmektedir.




Kuruluşlar

İlçede 1926 yılında Yahya Sezai Uzay tarafından Bandırma Ticaret Odası,1940 yılında Bandırma Ticaret Borsası kurulmuştur. Bandırma Ticaret Borsası kuruluş tarihine göre Türkiye'nin en eski 23. borsasıdır.


Sanayi

İlçede 1997 yılında Bandırma Ticaret Odası'nın desteği ile Bandırma Organize Sanayi Bölgesi kurulmuştur. 52 sanayi parseli ve 150 hektarlık genişleme alanı bulunan OSB'de bugün 10 fabrika bulunmakta, 7 fabrika da inşa edilmektedir. toplamda 944.444 m² alana kurulu bölgede 5.000-85.000 m² arası büyüklükte 52 sanayi parseli bulunmaktadır.İlçede bulunan bu sanayi bölgesinde 2009 yılında traktör fabrikası faaliyete geçmiş ve ayrıca 2011 yılında yılla 450 rüzgar gülü kapasiteli bir rüzgar gülü fabrikasınında açılışı yapılmıştır.


Bugün Türkiye'de üretilen kimyasal gübrenin %15'i, etlik civcivin %25'i, yumurtalık civcivin %20'si, beyaz etin %22'si, yumurtanın %22'si ilçede üretilmektedir.


Ticaret


İlçe ticaretinde önemli yer tutan limandan bir görünüm.




Bandırma'da ticaret genellikle deniz yolu ile yapılır. Bandırma Limanı, İstanbul'dan sonra Marmara Denizi'nin en büyük ikinci, Türkiye'nin beşinci büyük limanıdır. Limanın derinliği 12 metredir ve 20 bin grostona kadar 15 adet gemi aynı anda yükleme-boşaltma yapabilir. Bandırma'nın ihraç ürünleri madenler, piliç eti, yumurta, deniz ve su ürünlerinden oluşmaktadır. Yapılan ticaret hacmi 800 milyon $ kadardır.


Tarım ve Hayvancılık

Bandırma'da kırsal kesimde en yoğun etkinlik bitkisel üretimdir. Mısır, yulaf, şeker pancarı ve bakla en çok üretilen ürünlerdir. Bağlarda şaraplık üzüm üretilir. Sebzeciliğin de gelişkin olduğu ilçede maydonoz üretimi önemlidir.


İlçede sığır ve koyun da yetiştirilir. İlçede kurulu Merinos yetiştirme çiftliğinde damızlık koç ve koyun yetiştirilir. Genellikle büyük kentler ve çevresinde yoğunlaşan tavukçuluk da ilçede önemli bir geçim kaynağıdır. Ayrıca, Marmara Denizi kıyılarında ve Manyas Gölü'nde balıkçılık yapılır.


Sosyo-Ekonomik Göstergeler


  • Nüfus: 143,117 (2013 Nüfus Sayımı)
  • Şehirleşme oranı: 85,27
  • Nüfus yoğunluğu: 215
  • Sanayi sektöründe çalışanların oranı(%): 15,77
  • Tarım sektöründe çalışanların oranı(%): 31,83
  • Hizmet sektöründe çalışanların oranı(%): 52,40
  • İşsizlik oranı(%): 6,97 (Türkiye'de 287.sırada)
  • Okur-Yazar oranı(%): 93,10 (37.sırada)
  • Kişi başına genel bütçe geliri (TL): 706,831 (12.sırada)
  • Vergi gelirlerinde ülke içindeki payı(%): 0,32643 (19.sırada)

Ayrıca sosyo-ekonomik açıdan Bandırma, 852 ilçe ve 78 il arasında (İstanbul, İzmir ve Ankara liste dışı) arasında Türkiye'nin 23. gelişmiş kentidir.


Demografi

1893'te eyaletler bazında yapılan nüfus sayımına göre Karesi Sancağı'na bağlı Bandırma Kazası'nın nüfusu 40.912'dir. Bu nüfusun 20.065'i kadın, 20.847'si erkektir. Nüfusun etnik yapısına bakıldığında ise ilçede 14.519 Müslüman kadın, 15.473 Müslüman erkek, 2762 Rum kadın, 2725 Rum erkek, 2282 Ermeni kadın, 2175 Ermeni erkek, 443 Katolik kadın, 406 Katolik erkek, 59 yabancı kadın, 68 yabancı erkek vardır.


2000 yılına göre Bandırma ilçesi toplam nüfusu 120.753'tür. Bu nüfusun 59.882'si erkek, 60.871'i kadındır. İlçede kentli nüfus köy nüfusundan fazladır. Toplam nüfusun 97.419'u şehirde, 23.334'ü köylerde yaşar. Kentte yaşayan nüfusun 48.074'ü erkek, 49.345'i kadın iken köylerde bu sayı 11.808 erkek, 11.526 kadındır. İlçede km²'ye 204 kişi düşmektedir.
İlçede 34.490 kişi ilkokul mezunu, 3900 kişi ilköğretim mezunu, 7358 kişi ortaokul mezunu, 404 kişi ortaokul dengi meslek yüksekokulu mezunu, 10.067'si lise mezunu, 5655'i lise dengi meslek yüksekokulu mezunu, 7089'u yükseköğretim mezunudur. 5172 kişinin okuma yazma bilmediği ilçede bunların 1286'sı erkek, 3886'sı kadındır. Geri kalan 83.958 kişi okuma yazma bilirken, ilçede 14.930 kişi herhangi bir okuldan mezun olmamıştır.




İklim

Bandırma, hem Akdeniz hem de Karadeniz ikliminin etki alanı içindedir. Ayrıca Balkanlardan gelen karasal iklimin geçiş alanı üzerinde yer alması nedeniyle, ilçede çeşitli iklim özellikleri gözlenir. 52 yıllık değerlere göre Bandırma'da; en düşük sıcaklık -14.6 °C (15 Ocak 1954), en yüksek sıcaklık ise 42.4 °C (9 Temmuz 2000) olarak kaydedilmiştir.[35]
Yıllık ortalama sıcaklık 14 °C'dir. Hakim rüzgar yönü Kuzey-Kuzeydoğu'dur. Ortalama rüzgar hızı 15 km/saat'dir. İlçede yıllık ortalama yağış miktarı 703,3 kg/m'dir.
Yıllık nispi nem ortalaması %73'tür.




Kültür

Ulaş Tuzak, Bandırma doğumlu oyuncu ve yazar. Bandırma'nın ünlü simalarından biri olan Ulaş Tuzak, Bandırma Anadolu Lisesi'nden 2004 yılında mezun olmuştur.
Önemli yapılar

Haydar Çavuş Camisi, Tek kubbeli, kare planlı bir camidir. 19. yüzyıl başlarında Haydar Çavuş tarafından yaptırılan cami, 1873'te yanmıştır. Daha sonra Mimar Kemaleddin'in planına göre Neoklasik üslupta yeniden inşa edilmiştir.


Ulaşım

Bandırma TCDD'nin ana limanlarından birine sahiptir. Dolayısıyla yoğun bir ticari demiryolu ulaşımına sahiptir. Ayrıca İzmir'den günlük olarak iki yolcu treni seferi yapılmaktadır.
Çeşitli Otobüs firmaların düzenli olarak seferleri vardır. Kamil Koç, Balıkesir Uludağ, Metro, Truva başlıca otobüs firmalarıdır.

İlçede bulunan bir İDO feribotundan görünüm.


Bandırma'dan İstanbul'a her gün düzenli feribot seferleri vardır. Düzenli olarak kalkış yapılır. Hava şartlarına bağlı olarak saat aksaması yaşanabilir.


Spor

Bandırmanın Tek Arması Bandırmaspor'dur. 1965 yılında kurulmuş ve iki sene TFF 3. lig yükselme grubunda mücadele eden Bandırmaspor ise 2009-2010 sezonunda yeniden 2. lige yükselmiş ve Bank Asya 1. Lig için mücadele edecektir. 2.lig Play-Off çeyrek final maçında Beypazarı Şekerspor'u 1-0 mağlup ederek yarı finale kalmıştır.Finale kadar yükselen Bandırmaspor, finalde Sakaryaspor'a mağlup olmuştur. Oldukça güçlü bir taraftar topluluğuna sahip olan takımın en büyük kozu oynadığı deplasmanlarda desteğini veren taraftarıdır. Taraftar grubunun Adı Kronikler'dir.


Bandırma'nın Beko Basketbol Ligi'ndeki temsilcisi Banvit Basketbol Kulübü 1994'te kurulmuş ve TBL 2.liği, en iyi çıkış yapan takım, FIBA Europe Cup Final Four 4.lüğü, FIBA Europe Cup – Güney Konferansı Şampiyonluğunun yanında en centilmen taraftar gibi başarılar elde etmiştir.Banvit Basketbol Kulübü'nü Üni Banvit ve Lise Banvit adında taraftar gruplarınca desteklenmektedir ve bu gruplar üniversite ve Lise öğrencilerinden oluşmaktadır.Bandırma Kadın Basketbol Kulübü Türkiye Kadınlar Basketbol liginde 2.ligde mücadele etmektedir.
Ayrıca Bandırma Türkiye'nin 2002 il,ilçe seçmelerinde yer almış ve Türkiye'nin en güzel 2 ilçesi seçilmiştir.






Nüfus: 120753 kişi
Yüzölçümü: 690 km²


Köyleri

- AKÇAPINAR
- BEREKETLİ
- BEYKÖY
- BEZİRCİ
- ÇALIŞKANLAR
- ÇAKILKÖY
- ÇARIKKÖY
- ÇEPNİ
- ÇİNGE
- DEDEOBA
- DOĞA
- DOĞANPINAR
- DOĞRUCA
- DUTLİMAN
- EMRE
- ERGİLİ
- ERİKLİ
- ESKİZİRAATLİ
- HIDIRKÖY
- KİRAZLI
- KUŞCENNETİ
- KÜLEFLİ
- MAHBUBELER
- MİSAKÇA
- ORHANİYE
- ÖMERLİ
- ŞİRİNÇAVUŞ
- YENİCE
- YENİSIĞIRCA
- YENİYENİCE
- YENİZİRAATLİ
- YEŞİLÇOMLU
- KARAÇALILIK
- GÖLYAKA