Konu: 93 Harbinin Önemi, Nedenleri ve Sonuçları Nelerdir? Kimler Arasında Oldu?

93 Harbi Savaşı Nedir?

Osmanlı Devleti ile Rus imparatorluğu arasında yapılan onlarca savaştan birisi olan 93 Harbi savaşı, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı olarak da isimlendirilmektedir. 93 Harbi savaşı sırasında Osmanlı devletinin padişahı II. Abdülhamit, Rusya imparatorluğunun başında ise Rus Çarı II. Alexander idi. 93 Harbi savaşı Osmanlı devletinin hem Kafkasya Cephesinde hemde Balkan Cephesinde yapılmıştır. Osmanlı Devleti savaşa hazırlıksız yakalanmasından dolayı ağır bir yenilgiye uğramıştır.
93 Harbi Savaşının Kısaca Nedenleri

Osmanlı Devleti’nde yaşanan azınlık isyanları, Rusya ve Batı Avrupa ülkelerinde, Osmanlı Devleti’nde yaşayan Hıristiyanların insan haklarının çiğnendiği konusunda oluşan tek taraflı kamuoyu, Rusya’nın Balkanlardaki genişleme siyaseti, Romanya ve Bulgaristan’ın bağımsızlık istekleri ve Panslavizm akımıdır. Avrupa’nın büyük güçleri savaşı önlemek için İstanbul’da Tersane Konferansı’nı toplamışlar, ancak Osmanlı Devleti’ne yaptıkları taleplerin reddedilmesi üzerine savaş patlak vermiştir.



Ayastefanos Antlaşması ve Berlin Antlaşması

Yaklaşık 1 yıl süren savaşta Osmanlı orduları, savunma savaşı yapmıştır. Batılı devletler ise tarafsız kalarak, savaşı bitirmek için arabuluculuk yapmıştır. Özellikle Balkanlarda bu olaylar neticesinde etnik temizlikler yaşanmış ve yer yer kırımlar görülmüştür. Sonunda batıdaki Osmanlı savunma hatlarını kıran Rus ordularının önü açılmış, dirençle karşılaşmadan İstanbul’un eşiğine (Yeşilköy) kadar ilerleyerek Osmanlı Devleti’nin varlığını tehdit etmiş ve bunun sonucunda Osmanlı Devleti Ayastefanos Antlaşmasını imzalamak zorunda kalmıştır. Ancak Batı Avrupa ülkelerinin bu antlaşmanın koşullarından hoşnut kalmamaları sonucu bu antlaşma geçerliliğini yitirmiş ve yeniden imzalanan Berlin Antlaşması ile Osmanlı Devleti, çok fazla toprak kaybetmiş, Balkanlar’daki nüfuzunu büyük ölçüde yitirmiştir. Balkanlar’da ve Kafkasya’da sayıları 1 milyonu aşkın Osmanlı vatandaşı mülteci konumuna düşmüş, savaş süresince ve savaştan sonra Anadolu’ya dev göç dalgaları yaşanmıştır.
93 Harbi Savaşının Detaylı Nedenleri

• Osmanlı Devleti’ndeki Hıristiyan Hakları Sorunu
• Avrupa’daki Güç Dengeleri
• 1876 Balkan İsyanları

93 Harbi Savaşının Başlaması

Osmanlı İmparatorluğu’nu hem doğudan, hem de batıdan kıskaca almak isteyen Rusya, 24 Nisan 1877 tarihinde Osmanlı Devleti’ne bağlı Romanya’ya girdiği gibi, 27 Nisan 1877 tarihinde de Osmanlı Devleti’nin doğu sınırındaki Doğubeyazıt’a girdi. Osmanlılar böylece Kafkasya veTuna olmak üzere iki cephede, kendilerinden silah ve asker gücü bakımından çok daha üstün durumdaki Rus ordusuna karşı zorlu bir savunma savaşı vermek zorunda kaldılar.

• Tuna Cephesi
• Kafkasya Cephesi

93 Harbi Savaşının Sonuçları

Rus Ordularının Duraklaması ve Ateşkes İmzası

1878 yılına girildiğinde Ruslar Plevne Savunması’nı kırmış, İstanbul’a doğru ilerlemeye başlamışlardı. Rusların İstanbul’a varana kadar önünü kesecek hiçbir ciddi Osmanlı savunma birlikleri bulunmuyordu. İstanbul’un işgal edilmesinden korkan Osmanlı Devleti, 31 Ocak 1878 tarihinde Rusya’ya ateşkes teklifinde bulundu. Bu arada Osmanlı’nın bu zayıf durumundan istifade eden Rus desteğiyle Yunanistan savunmasız durumdaki Teselya bölgesini işgal etti. Durum Osmanlı için faciaydı; bütün Bulgaristan, Kuzey Yunanistan, Makedonya, Sırbistan bölgeleri ile Edirne Rusya ve müttefiklerinin elindeydi.
Ateşkes teklifi,Rusya tarafından kabul edildi. Fakat Rus kuvvetleri İstanbul’a doğru ilerlemeye devam ettiler. Tekirdağ, Çorlu Rus birliklerince işgal edildi. Nihayetinde Rus ordusu İstanbul’a da girdi. Balkanlarda Ruslara direnecek düzenli bir ordusu kalmayan Osmanlı İmparatorluğu yıkılma tehlikesiyle karşı karşıyaydı. Avrupa ülkeleri ise Rusların bu başarısından hoşnut değildi. İngiltere, Rusların ilerlemesini durdurmak için İstanbul boğazına filosunu gönderdi. Rusya’ya verdiği bir nota ile Paris Antlaşması hükümlerince Rusların İstanbul’u işgal etmeleri halinde müdahele etme hakları bulunduğunu bildirdi.
Rus ordusu da Ayestefanos (Bugünkü adıyla Yeşilköy) bölgesinde durdu. Avrupalı devletlerin (İngiltere, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Almanya) arabuluculuğuyla ateşkes ilan edildi. 3 Mart 1878 tarihinde de Ayastefanos Antlaşması imzalandı. Antlaşma hükümleri, Osmanlı aleyhindeydi. Karadağ ve Sırbistan tamamen özgür olacak, yeni topraklar kazanacaklardı. Romanya da bağımsız olacaktı. Bulgaristan ise özerkleşecekti. Rusya, doğuda birçok ili topraklarına katıyor, ağır savaş tazminatı istiyordu. Osmanlı delegeleri bunu kabul etti. Fakat sonraki düzenlemeler ile bu antlaşma hiçbir zaman geçerli olamadı.
Osmanlı padişahı II. Abdülhamit, ağır tazminat koşulunu kabul etmedi. Özellikle İngiltere de bu hükümleri uygun bulmadı. Osmanlı Devleti, Kıbrıs’ı İngiltere’ye verdi ve barış görüşmelerinde İngiliz desteği sağlandı. 13 Haziran 1878 tarihinde, Berlin’de, şansölye Otto von Bismarck’ın başkanlığında görüşmeler başladı. 13 Temmuz 1878’de de Berlin Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma, Ayastefanos Antlaşması’na göre Osmanlı tarafı için daha iyiydi. Bosna-Hersek imtiyazlı bir devlet olarak kuruluyordu. Romanya ve Sırbistan bağımsız olacaktı. Bazı bölgeler Sırbistan’a bırakılacaktı.


Doğuda ise Batum, Kars, Ardahan Rus idaresine bırakılıyordu. Bununla beraber Kıbrıs ta İngiltere’ye ödünç verilmişti (İngilizler sonra bu adayı iade etmedi). Yine de, önceki antlaşmaya göre Osmanlı tarafının kazancı vardı. Çok daha az vergi verilecek,Doğubeyazıt ve Erzurum geri alınacak, Selanik – Manastır – Üsküp bölgeleri Osmanlı idaresinde kalıyordu.
93 Harbi, Balkanları baştan aşağı değiştirmeye yetmiştir. Savaş sonucunda 2 özgür devlet ve 2 özerk devlet kurulmuş, Osmanlı nüfuzu oldukça azalmış ve bölgede Rusların etkisi artmıştı. Bu savaş, Romanya için kurtuluş savaşı niteliğindeydi. Savaşta güç kazanan diğer bir devlet te Yunanistan Krallığı idi. Plevne Savunması sona erdikten sonra cesaretlenen Yunan ordusu, Teselya’ya girmişti. Kafkaslarda da stratejik önemi büyük birçok il, Rus idaresine geçmişti.
Ayastefanos Antlaşmasına göre Rusya ve müttefiklerinin kazancı çok daha fazlaydı, fakat Osmanlı’nın diplomatik uğraşları sonucunda düzenlenen Berlin Müzakerelerinde bu kazanç indirgenmiş, tazminat hafifletilmiş ve kaybedilen birçok il geri alınmıştı. Sultan II. Abdülhamid, savaştan sonra meclisi süresiz olarak tatil etti ve mutlakiyet yönetimine geri dönüldü. Süleyman Hüsnü Paşa ve Abdülkerim Paşa yenilgi sorumlusu tutularak yargılandı. Osman Nuri Paşa ile Ahmet Muhtar Paşa ise “Gazi” ünvanını aldı. Ahmed Eyüp Paşa da padişahın yaveri oldu. Ülke içerisinde padişaha güvenmeyenlerin sayısı arttı, diktatörlük döneminde Çırağan Baskını yaşandı. Rus tarafında ise başarılı komutanların bazıları valiliğe atandı.
Savaşın sonunda, Vacha vadisinde 20 civarında köyde bulunan Pomakların başlattığı ayaklanma, Doğu Rumeli vilayetinden özerklik elde edilmesiyle sonuçlandı. Timraş köyünü merkez alarak kurulan özerk Timraş Cumhuriyeti 8 yıl kadar sürebilmiş, 1886’da Bulgaristan egemen olmuştur.
93 Harbi Savaşının Künyesi

93 Harbi Tarihi 1877-1878 93 Harbi Bölgesi Balkanlar ve Kafkasya Bulgaristan, Bosna-Hersek, Sırbistan, Karadağ, Romanya 93 Harbi Sonuçları Rusya İmparatorluğu’nun zaferi Ayastefanos Antlaşması Berlin Antlaşması
93 Harbi Savaşı Tarafları
Osmanlı İmparatorluğu	Rusya İmparatorluğu Romanya Sırbistan Bulgar gönüllüler Karadağ
93 Harbi Savaşı Komutanları
Ahmed Muhtar Paşa Hasan Sabri Paşa Osman Nuri Paşa Süleyman Paşa Mehmet Ali Paşa Abdülkerim Nadir Paşa Ahmed Eyüb Paşa	Mihail Nikolayeviç Nikolay Nikolayeviç Mihail Skobelev Mihail Loris-Melikov Iosip Gurko İvan Lazarev I. Carol Kosta Protić
93 Harbi Savaşı Güçleri
281.000	Rusya — 410.000 asker Romanya — 60.000 asker Sırbistan — 81.500 asker Bulgaristan — 40.000 asker (Gerilla) Karadağ — 25.000 asker
93 Harbi Savaşında Kayıplar
30.000 ölü ve 90.000 hastalık sebebiyle ölü	Rusya — 15.567 savaşta ölü 56.652 yaralı 6.824 yara sebebiyle ölü 81.363 hastalık sebebiyle ölü 1.713 başka sebeplerden ölü 3.500 kayıp 35.000 terhis Romanya — 4.302 ölü ve kayıp 3.316 yaralı 19.904 hasta Bulgaristan — 15.000 ölü ve yaralı Sırbistan — 5.000 ölü ve yaralı