Aguti nedir ve Türleri nelerdir



Aguti, üyeleri yaklaşık 3 kg ağırlığında, 64 cm kadar uzunlukta, kısa kuyruklu (10–35 mm), kemirici hayvanlardır. Kaba parlak derileri soluk turuncu renginden siyaha yakın lekeli kahverengine kadar çeşitli renklerde olabilir. Karın bölümleriyse beyazımsıdır. Ön ayakları beş kıvrık tırnaklıdır; arka ayaklarında daha kalın üç tırnak vardır. Kobay iriliğindedir.

Agutiler, Meksika'nın güneyinden Brezilya'nın güneyine kadar uzanan alanda, ormanlar içindeki bataklıklarda, çalılık alanlarda yaşar, topraklar, meyveler, kabuklu meyveler ve bitki kökleriyle beslenirler. Dişiler, toprağa kazdıkları yuvalarda, iki-dört yavru doğururlar.

Aguti Türleri

Azara agutisi
Azara agutisi, Güney Amerika'da Brezilya, Paraguay ve Arjantin'de yaşayan aguti türüdür. Adı, İspanyol doğa bilimci Félix de Azara'ya yapılan ithaftan dolayıdır.

Coiba agutisi
Coiba agutisi, Panama'da Coiba adasında yaşayan endemik bir aguti türüdür. Habitat kaybından dolayı tehlike altındadır.

Boyu 41–62 cm, kuyruğu 1-3.5 cm uzunluğundadır. Bacakları uzundur. Arka ayaklarında 3 tırnak bulunur. Kobayı andıran başı ufak, kulakları ise yuvarlaktır. Esaret altında 17 yıl yaşarlar. Genellikle su kıyılarına yakın orman ve çalılıklar ana yaşam alanlarıdır. Yumuşak meyveler, ceviz benzeri meyveler ve yaprağı etli bitkilerle beslenirler.

İnsanlar tarafından rahatsız edilmedikçe, gündüzlerini orman örtüsü altında meyve aramakla geçirirler. Ağaç tepelerinde beslenen maymunları takip ederek onların yere düşürdükleri meyveleri alırlar. Meyveyi arka ayakları üzerine oturarak, tıpkı bir sincap gibi elleriyle tutarak yerler. Çiftler bölgelerini savunurlar.

Belirli üreme mevsimleri yoktur, yıl boyunca aktif olabilirler. Gebelik süresi 104-120 gündür. Bir batında tek ya da ikiz yavru yaparlar. Yavrular doğumdan bir saat sonra ayağa kalkabilirler. Yaklaşık 20 gün sonra sütten kesilirler.

Tepeli aguti
Tepeli aguti, Güney Amerika'da Surinam, Guyana ve Fransız Guyanası ve Brezilya'nın Aripuana ırmağı yöresinde yaşayan bir aguti türüdür.

İngilizcede tepeli aguti (crested agouti), kızıl-sağrılı aguti (red-rumped agouti) ve kızıl aguti ( red agouti) adlarıyla anılır.

Kara aguti
Kara aguti, Güney Amerika'da Venezuela, Kolombiya Ekvador ve Brezilya'da yaşayan bir aguti türüdür. Dişleri çok keskin olup Brezilya fındığının (Bertholletia excelsa) sert kabuklarını çatlatabilen nadir hayvanlardandır.

Orinoco agutisi
Orinoco agutisi, Güney Amerika'da Venezuela'da Amacuro deltasında yaşayan endemik bir aguti türüdür.

Kalinowski agutisi
Kalinowski agutisi, Güney Amerika'da Peru'nun güneydoğusunda yaşayan endemik bir aguti türüdür. Habitat kaybından dolayı yok olma tehlikesindedir.

Peru'da anuje adıyla bilinen Kalinowski agutisi, Vertiente Oriental bölgesinin güneyinde Cuzco, Hacienda Cadena e Idma; Puno, Yanamayu, San Juan, Valle Grande yörelerinde ender görülür.

Brezilya agutisi
Brezilya agutisi, Güney Amerika'da Venezuela, Guyana, Fransız Guyanası ve Brezilya'da yaşayan bir aguti türüdür.

Güney Amerika'daki yağmur ormanlarında yaşayan hayvanlar içinde diş minesi en sert olan hayvandır. Bu da Brezilya fındık ağacının çok sert kabuklu meyvesini kemirerek kesip içindeki fındık tohumlarını yiyebilmesini sağlar. Hemen tüketemediklerini ise saklamak üzere ağaçtan uzağa taşır. Tohumlarını yalnızca Brezilya agutisi aracılığıyla taşıyıp toprağa ulaştırabilen Brezilya fındık ağacı, varlığını bu hayvana borçludur.

Meksika agutisi
Meksika agutisi, Orta Amerika'da Küba ve Meksika'da yaşayan bir aguti türüdür. Habitat kaybı nedeniyle yok olma tehlikesindedir.

Kara sağrılı aguti
Kara sağrılı aguti, Güney Amerika'da Brezilya'nın kuzeydoğu bölgelerinde yaşayan endemik bir aguti türüdür.

Orta Amerika agutisi
Orta Amerika agutisi, Orta ve Güney Amerika'da Meksika, Ekvador, Kolombiya, Venezuela, Brezilya, Paraguay, Arjantin, Küba, Cayman Adaları gibi geniş coğrafyada yaşayan bir aguti türüdür.

Roatan agutisi
Roatan agutisi, Orta Amerika'da Honduras'ta Karayip Denizindeki Roatan adasında yaşayan endemik bir aguti türüdür.