Genel olarak

Limited şirketlere bakıldığında, bu şirketlerin tam anlamıyla bir sermaye şirketi özelliği taşıdığı söylenemez. Az ortak ve ortakların birbirine olan güveni açısından bakıldığında limited şirketlerinin şahıs şirketi özelliği taşıdığı görülmektedir. Anonim şirketlerle benzer olarak, şirkete karşı ve sınırlı sorumluluk söz konusu olmaktadır. Ayrıca yenilenen TTK İle tek kişilik limited Şirketlere izin verilmektedir. Limited şirketler, anonim şirketlerden farklı olarak, küçük işletmelerin tercih ettiği bir şirket tipidir.

Tanım; Limited şirketler, bir veya daha fazla gerçek ya da tüzel kişi tarafından, ticaret unvanı belirlenmesi ile kurulmaktadır. Limited şirkette, ortaklar şirketin borçlarından dolayı sorumluluk taşımamakta, sadece taahhüt etmiş oldukları paylarını ödemek ile ve şirket sözleşmesinde öngörülmüş ek ödeme veyahut yan edim yükümlülüklerini gerçekleştirmekle yükümlüdür. Buradan anonim şirketlerde benimsenmiş olan tek borç ilkesinin, limited şirketlerde daha serbest olduğu sonucuna varılmaktadır. Limited şirketler, kanun koyucu tarafından yasaklanmamış her çeşit ekonomik amaç için kurulabilir.

Unsurları

1-Kişi

Yenilenen TTK ile birlikte limited şirketler, bir veya birden fazla gerçek ya da tüzel kişi ile kurulabilmektedir. Limited şirketlerde, diğer şirketlerden farklı olarak ortak sayısı için bir üst sınır mevcuttur. Buna göre ortak sayısı 50 kişiyi aşamamaktadır.

2-Ticaret Unvanı

Tüzel kişi tacir olmasından dolayı limited şirketler ticaret unvanı altında kurulmak zorundadır.

3-Ortakların Sınırlı Sorumluluğu

Tıpkı anonim şirketlerde olduğu gibi limited şirketlerde de kural olarak şirket alacaklılarına karşı ortaklar için herhangi bir sorumluluk yoktur. Ortakların sorumluluğu, şirkete karşıdır ve taahhüt ettikleri miktarla sınırlıdır. Yeni ticaret kanunu ile birlikte önceden öngörülmemiş olan; şirket sözleşmesiyle ek ödeme ve yan edim yükümlülüğü getirebilme imkanı tanınmıştır. Getirilmiş olan bu yenilik tek borç ilkesini esneten bir ibare olmuş ve bu ilkenin istisnasını oluşturmuştur. Limited şirketi ortaklarına, vergi hukuku ile getirilmiş olan bir diğer istisna ise; belli koşullarda kamu borçlarından dolayı ortakların sorumlu tutulabilecek olmasıdır.

4-Sermaye

Limited şirketlerin sermayesi, belirli olup esas sermaye sistemi benimsenmiştir. Ortakların esas sermaye paylarının toplamı,esas sermayeyi ifade etmektedir. Limited şirketin paylarına,esas sermaye payı denmektedir. Limited şirketlerde, bugün için ödenmesi gereken minimum sermaye 10.000 TL’dir. Önemle belirtmek gerekir ki; anonim şirketlerde söz konusu olan sermayenin paylara bölünmesi, limited şirketlerde mevcut değildir. Yani limited şirketlerde, sermaye paylara bölünmez. Bu yüzden anonim şirketlerdeki “pay” kavramıyla, limited şirketlerdeki “esas sermaye payı” kavramı aynı anlama gelmemektedir. Esas sermaye payı, ortakların bazı haklarının belirlenmesi amacıyla öngörülmüştür.

5-Konu

Kanun koyucu tarafından yasaklanmamış olan her türden ekonomik faaliyet amacı ile kurulabilir. Belirtmek gerekir ki bankacılık ve sigortacılık bu faaliyetler dışındadır.

Kuruluşu

Limited şirketin kuruluşu, anonim şirketlerin kuruluşuyla benzerlik gösterse de; bakanlık izni ve şirket sözleşmesi ile alakalı farklılıklar bulunmaktadır.

A-Şirket Sözleşmesi

Yazılı şirket sözleşmesinde, zorunlu içerik olarak:

• Ticaret unvanı,
• Şirket merkezinin bulunduğu yer,
• İşletme konusu,
• Esas sermayenin itibari değeri, esas sermaye payı sayısı, imtiyazlar, esas sermaye payı grupları,
• Müdürle alakalı bilgiler,
• Yapılacak ilanların şekli,
• Kurucu menfaatleri.

Sözleşmede yer verildiği takdirde bağlayıcılık kazanan kayıtlar:

• Esas sermaye paylarının devri ile alakalı kanun hükümleri haricinde sınırlandırmaya yönelik düzenlemeler,
• Ön alım, geri alım ve alım haklarının tanınması ile ilgili kayıtlar,
• Ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerinin belirlenmesi,
• Kanun koyucunun belirlediğinin haricinde rekabet yasağını içeren hükümler,
• Genel kurulun toplantıya çağrılmasıyla alakalı tanınmış olan özel haklar ve bu toplantıda karar alma, oy hakkı, oy hakkının hesap edilmesi ile ilgili kayıtlar,
• Yönetimin üçüncü kişilere bırakılması ile ilgili yetki kayıtları,
• Bilanço karının nasıl kullanılacağı ile ilgili düzenlemeler,
• Çıkma hakkı ve bu hakkın kullanılmasının şartları, ayrılma akçesi ile ilgili düzenlemeler,
• Şirketten çıkarılmayla ilgili özel sebepleri belirten kayıtlar,
• Şirketin sona erme sebepleri ile alakalı düzenlemeler.

B-Noter Onayı

Yazılı şirket sözleşmesinin, hazırlandıktan sonra noter onayından geçirilmesi zorunludur.

C-Kurucular Beyanı

Şirket sözleşmesi hazırlandıktan sonra tescil edilebilmesi için belirlenmiş olan şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki ticaret siciline başvurulması gerekir. Ticaret sicil kaydının yapılabilmesi için kurucular beyanınında sunulması gerekmektedir.

D-Sermaye

Limited şirketlere ayni olarak getirilebilecek sermayeler; üzerinde sınırlı ayni hak, haciz veyahut tedbir olmayan, bilançolaştırılabilen, devredilebilen, fikri mülkiyet hakları gibi mal varlığı değerleridir. Ayrıca hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar, vadesi gelmemiş alacaklar limited şirkete sermaye olarak getirilemez. Nakdi olarak getirilecek sermaye ise; taahhüt edilen payın itibari değerinin en az %25’inin tescilden önce, geri kalanınında 24 ay içinde ödenmesi suretiyle yerine getirilebilir.

E-Bakanlık İzni

Limited şirketler için herhangi bir bakanlık izni aranmamaktadır.

F-Tescil ve İlan

Limited şirket, kurallara uygun olarak düzenlenmiş yazılı şirket sözleşmesinde kurucuların iradelerini açıklaması, sermayenin taahhüt edilmesi, imzaların noter onayından geçmesi ile kurulur. Noter onayından, ticaret siciline tescil aşamasına kadar geçen sürede bir ön şirket oluşmaktadır. Limited şirketin tescili ile şirket tüzel kişilik kazanmaktadır. TTK’nın hükmüne göre; şirket sözleşmesi hazırlanıp, noter onayı alındıktan sonra 30 gün içinde şirket merkezinin bulunduğu yer ticaret sicilinde tescil ve ilan olunur.

G-Fesih Davası

Fesih davası ile ilgili olarak TTK m.353 hükümleri, anonim şirketlerin yanında limited şirketler içinde geçerli olacaktır. Buna göre kanun koyucu tarafından belirlenmiş emredici hükümlere aykırılık ve bu aykırılık nedeniyle doğacak zararların mevcudiyetinde fesih davası söz konusu olacaktır. Fesih davasının açılabilmesi için 3 aylık hak düşürücü bir süre öngörülmüştür. Bu süre, şirketin tescil ve ilanından itibaren başlayacaktır.

Organları



Limited şirketlerde, genel kurul ve müdür-müdürler olmak üzere iki zorunlu organ bulunmaktadır.

1-Genel Kurul

Genel kurulun devredilmez yetkileri :

• Şirket sözleşmesinin değiştirilmesi,
• Müdürlerin atanma ve görevden alınmaları,
• Denetçilerin atanma ve görevden alınmaları,
• Finansal tabloların ve yıllık faaliyet raporunun onaylanması,
• Kar payı hakkında karar verilmesi, kazanç paylarının belirlenmesi,
• Müdürlerin ücretinin belirlenmesi ve ibrası,
• Ortağın şirketten çıkarılması için mahkemeye başvurulması,
• Şirketin feshi,
• Şirketin kendi paylarını edinmesi konusunda müdürlerin yetkilendirilmesi ve onaylanması,
• Genel kurulun, şirket sözleşmesi veyahut kanun koyucu tarafından görevlendirildiği ve müdürlerin genel kurula sunduğu konularda karar verilmesi.

Limited şirket, tek ortaklı olarak kurulmuşsa; bu tek kişi genel kurulun tüm yetkilerine sahiptir. Ancak tek kişinin alacağı kararların geçerli olabilmesi için yazılı olması gerekmektedir. Genel kurulun toplantıya çağrılması ile yetkili olan organ, müdürlerdir. Kurulun olağan toplantı zamanı, her yıl hesap döneminin sona ermesinden itibaren 3 aydır. Yazılı şirket sözleşmesi dikkate alınarak ve gerektikçe kurul olağanüstü olarak toplantıya çağrılabilecektir. Genel kurul, toplantının yapılacağı günden en az 15 gün önce toplantıya çağrılabilmektedir. Limited şirketlerde genel kurulun, elektronik ortamda yapılabilmesi mümkündür. Genel kurul toplantılarında, ortaklar kendilerini, ortak olan ya da olmayan başka bir kişi ile temsil ettirebilirler. Genel kurul toplantılarında, aksi kanun koyucu veya yazılı şirket sözleşmesinde belirlenmedikçe, seçim kararları da dahil olmak üzere temsil edilen oyların salt çoğunluğu ile karar alınır. Ancak belirtmek gerekir ki; TTK, bazı önemli kararların alınmasında istisnai olarak nitelikli çoğunlukla karar alınabileceğini öngörmüştür.

2-Müdür-Müdürler

Müdür, bir veya daha çok kişi olabilmektedir. Şirketin idare ve temsil organıdır. Tüzel kişilerinde müdür olabilmesi mümkündür. Limited şirketlerde, şirketin yönetim ve temsili şirket sözleşmesinde düzenlenmelidir. Sözleşmeyle, yönetme ve temsil yetkisi müdür sıfatını taşıyan ortak/ortaklara veya üçüncü kişilere verilebilir. Kanun ve şirket sözleşmesi ile genel kurula bırakılmamış, yönetime ilişkin tüm konularda karar alma ve yürütme yetkisi müdür/müdürlerdedir. Eğer birden fazla müdür söz konusu ise genel kurul tarafından bir müdürler kurulu başkanı seçilir. Müdürlerin oylarının eşit çıkması durumunda seçilen başkanın oyu üstün sayılmaktadır.

Müdürlerin devredilemez yetkileri:

• Üst düzey yönetim ve gerekli talimatların verilmesi,
• Kanun ve şirket sözleşmesi çerçevesinde yönetim örgütünün belirlenmesi,
• Gerekli hallerde muhasebenin, finansal denetimin ve finansal planlamanın oluşturulması,
• Yönetim yetkisi verilmiş kişilerin kanunlara, şirket sözleşmesine, iç tüzüklere ve talimatlara uygunluğunu gözetmek,
• Küçük limited şirketler hariç risklerin erken teşhisi ve yönetimi komitesinin kurulması,
• Finansal tabloların, yıllık faaliyet raporunun gerekli olduğunda düzenlenmesi,
• Genel kurul toplantısının hazırlanması ve kararların yürütülmesi,
• Borca batıklık durumunun, mahkemeye bildirilmesi.

Müdürlerin, özen ve sadakat borcu altında olduğunu belirtmek gerekir. Hatta ortaklar için öngörülmüş olan bağlılık yükümlülüğüne tabilerdir. Aynı zamanda rekabet yasağıyla da bağlıdırlar. Bu rekabet yasağının kaldırılabilmesi için ya şirket sözleşmesinde belirtilmesi ya da ortakların tümünün yazılı izni gereklidir. Eşit işlem ilkesi, müdürler içinde geçerlidir. Yani müdürler, ortaklara eşit koşullarda eşit işlem yaparlar.

Temsil Yetkisi; Şirket sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe ticari temsilciler, genel kurul aracılığıyla atanabilir ve yetkileri ancak genel kurul tarafından sınırlandırılabilir.

3-Denetim

TTK m.397′ nin beşinci ve altıncı fıkraları hariç anonim şirketlerin denetimine ve özel denetime ilişkin hükümler limited şirkete de uygulanmaktadır.

Ortakların Hakları

• Kar payı ve hazırlık dönemi faizi,
• Tasfiye payı ve yeni payları alma hakkı,
• Genel kurula katılma ve oy hakkı,
• Bilgi alma ve inceleme hakkı,
• İptal davası açma hakkı,
• Şirketin feshini isteme,
• Pay devri, çıkma hakkı.

Ortakların Borçları

• Sermaye taahhüdünü yerine getirme,
• Sır saklama, bağlılık yükümü ve rekabet yasağı.

Ortakların Sorumlulukları

Genel olarak; Limited şirket ortaklarının sorumluluğu, şirkete karşı ve sınırlı sorumluluktur. Şirket alacaklılarının, ortaklara başvurması mümkün değildir. Taahhüt edilen sermaye borcunun talep edilebilmesi yalnızca şirkete aittir.

İstisnalar;

• Ek ödeme ve yan edim yükümlülükleri (TTK’ dan kaynaklı)
• Kamu borçlarından sorumluluk (Vergi hukukundan kaynaklı)

Limited Şirketin Sona Ermesi



Limited şirketin sona erme halleri:

• Şirket sözleşmesinde öngörülmüş olan sona erme sebeplerinden birinin gerçekleşmesi,
• Genel kurulun alacağı karar ile,
• İflasın açılması ile birlikte,
• Kanun koyucu tarafından öngörülmüş sona erme hallerinin gerçekleşmesi,
• Zorunlu organların uzun süredir bulunmaması, genel kurulun toplanamaması halinde ortaklar ve şirket alacaklıları fesih talebinde bulunur. Şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesi, müdürlerin görüşünü alarak şirketin kanuna uygun hale getirilmesi için bir süre belirler. Buna rağmen durum düzeltilmezse şirketin feshine karar verilir,
• Haklı sebeplerin varlığında, her ortak mahkemeden şirketin feshini isteyebilir.

Limited Şirket ile Anonim Şirket Arasındaki Bazı Farklar

1-) Anonim şirketlerde rüçhan hakkı sadece genel kurul kararı ile sınırlandırılabilirken, limited şirketlerde genel kurul kararı veya şirket sözleşmesi ile kaldırılabilir ve sınırlandırılabilir.
2-) Anonim şirketlerde ortağın haklı nedenle şirketten çıkması, çıkarılması ve ayrılma akçesi alması mümkün değildir. Ancak limited şirkette bu hususlar mümkün kılınmıştır.
3-) Anonim şirketlerde tek borç ilkesi katı bir şekilde uygulanmaktadır. Limited şirketlerde ise ek ödeme ve yan yükümlülükler getirilerek bu ilke esnetilmektedir.
4-) Anonim şirkette, yönetim kurulunda yapılan oylamalarda eşitlik çıkması durumunda, sonraki oylamada da eşitlik çıkarsa teklif reddedilmiş sayılıyor. Limited şirketlerde ise müdürlerin yaptığı oylamada eşitlik söz konusu olduğunda müdür kurul başkanının oyu üstün sayılmaktadır.
5-) Payı devredebilme imkanı anonim şirketlerde tanınmışken limited şirketlerde ayrılma hakkı tanındığı için esas sermaye payının devri yasaklanmıştır.
6-) Anonim şirketlerde “haklı neden” kavramı çok kısıtlıyken limited şirketlerde bu kavrama daha geniş yer verilmiştir.
7-) Anonim şirketlerde haksız şekilde alınan kar payının iadesi için ortağın hem haksız hem de kötü niyetli olması gerekir. Limited şirkette ise iyi niyetli ortaktan da iade istenebilmektedir.
8-) Anonim şirketlerde ortakların bağlılık ve sadakat yükümlülüğü yoktur. Aynı zamanda ortaklar için rekabet yasağı söz konusu değildir. Limited şirketlerde ise ortakların şirkete bağlılık yükümlülüğü vardır ve şirket sözleşmesi ile rekabet yasağına tabi tutulabilmektedirler.
9-) Anonim şirketlerde sermaye paylara bölünmektedir. Limited şirketlerde ise sermaye paylara bölünemez.
10-) Anonim şirketlerde ortaklar kamu borçlarından sorumlu tutulmaz. Limited şirketlerde bazı şartlar altında ortakların kamu borçlarından sorumlu tutulabilmesi mümkündür.