Her bilim, çalışmalarını yaparken kendine özgü metot ve ilkelere göre hareket eder. Coğrafya bilimi de doğal çevreyi ve insan ilişkilerini incelerken üç temel ilkeye göre hareket eder.
Nedensellik İlkesi
Coğrafi olayların oluşum nedenlerini araştırır. Coğrafi olayların neden ve sonuçları üzerinde durur. Niçin böyle olmuştur?, Ne zaman olmuştur?, Bu olayın sonucunda neler ortaya çıkmıştır?, Bu olayın sonucunda ortaya çıkan sorunların çözüm önerileri nelerdir? gibi soruların cevaplarını coğrafyanın nedensellik ilkesi inceler.
Dağılış İlkesi
Coğrafi olayların yeryüzündeki dağılışlarını inceler. Dağılımı yapılabilen her türlü olgu veya olay coğrafyanın ilgi alanına girer. Yer şekillerinin, suların, iklim tiplerinin, yer üstü ve yer altı kaynaklarının, insanların, ekonomik faaliyetlerin yeryüzündeki dağılışlarını inceler.
Karşılıklı İlgi (Bağlantı) İlkesi
Coğrafi olayların birbirleriyle karşılıklı ilişkilerini araştırır. Bu nedenle coğrafi olaylar incelenirken aralarındaki karşılıklı ilişki yani bağlantıları da ortaya konur. Örneğin rüzgârın basınçla, doğal bitki örtüsünün iklimle, yağışın nemle arasında bağlantıların olduğu gibi.
COĞRAFYANIN BÖLÜMLERİ
Coğrafya bilimi ilgi alanına giren konuları araştırarak inceler, incelerken de kolaylık olması için çeşitli bölümlere ayırır. Coğrafya incelediği konulara göre iki bölüme ayrılır.
Fiziki Coğrafya
Yer şekillerini (dağlar, ovalar, platolar, vadiler vb.), yer altı ve yer üstü sularını, iklim ve bitki örtüsünü, hayvanları inceler. Fiziki coğrafya kendi içinde şu şekilde alt dallara ayrılır.
Jeomorfoloji (Yer şekilleri bilimi)
Yer şekillerinin oluşumlarını araştırır ve bunları sınıflandırarak inceler.
Klimatoloji (İklim bilimi)
Yeryüzündeki iklim tiplerinin özelliklerini ve bunların dağılışlarını inceler.
Biyocoğrafya (Canlılar coğrafyası)
Yeryüzündeki hayvan ve bitki topluluklarının coğrafi dağılışlarını inceler, dağılışlarını açıklar.
Hidrografya (Sular coğrafyası)
Okyanuslar, denizler, göller, akarsular ile yer altı sularının özelliklerini inceler ve coğrafi dağılışlarını açıklar.
Beşerî Coğrafya
Yeryüzündeki insan topluluklarının yeryüzüne dağılışını ve çeşitli ekonomik faaliyetleri içine alır. İnsanların sayısı, yaşı, cinsiyeti, medeni durumu gibi özellikleri, yaşam biçimleri, dağılışları ve yerleşme biçimleriyle, insanların tarım, sanayi, ulaşım, turizm, ticaret gibi ekonomik faaliyetleri ve bunların yeryüzündeki dağılışları beşerî coğrafyanın konuları arasındadır.
Anahtar Bilgi: Coğrafya biliminin bu ana bölümleri dışında matematik coğrafya alanı da vardır. Dünya’nın şekli, boyutları, hareketleri, harita bilimi ve coğrafi koordinatlar matematik coğrafyanın başlıca konularını oluşturur.
COĞRAFYANIN YARARLANDIĞI BAŞLICA BİLİM DALLARI
Coğrafya konularını açıklarken çeşitli bilim dallarından yararlanır. Bu bilimlerin başlıcaları şunlardır:
Astronomi (uzay bilimi), Jeoloji (yer bilimi),
Jeomorfoloji (yer şekilleri bilimi),
Hidroloji (sular bilimi),
Meteoroloji (atmosfer olaylarını inceleyen bilim),
Kartografya (harita bilimi), Zooloji (hayvan bilimi), Botanik (bitki bilimi), Antropoloji (insan bilimi),
Etnoloji (insan ırklarını inceleyen bilim), Sosyoloji (toplum bilimi),
Demografi (nüfus bilimi), Pedoloji (toprak bilimi),
Tarih, Jeopolitik, İktisat, İstatistik vb.dir.