KTÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Topbaş, sigaranın, içene olduğu kadar çevredekilere ve anne karnındaki fetüse ciddi zararlar verdiğini söyledi.

Son yıllarda kadınlarda sigara içiciliği sıklığının arttığını belirten Doç. Dr. Topbaş, ''6-12 aylık bebeği olan annelerin sigara kullanım alışkanlıkları ile gebelik öncesi, gebelik ve gebelik sonrasında bu alışkanlıklarındaki değişiklikleri değerlendirmek amacıyla bir araştırma yaptık. Çalışmayı Trabzon il merkezinde doğum yapmış 6-12 ay arası bebeği olan kadınların katılımıyla gerçekleştirdik'' dedi.

Doç. Dr. Topbaş, çalışma sırasında Trabzon il merkezindeki doğum yapmış 6-12 aylık bebeği olan bütün annelerin sayısının 2 bin 284 olduğunu ifade ederek, ''Ancak 454 kadın en az 2 kez gidildiği halde evde bulunamadığından, 105 kadın taşındığından, 176 kadın da anket uygulamasını kabul etmediğinden dolayı bin 549 kadına anket uygulanmıştır. Çalışmaya ilişkin verilerimiz, aile hekimlerinden alınan adres bilgilerinden yararlanılarak kadınların evlerine gidilmiş ve yüz yüze anket yöntemiyle toplanmıştır'' diye konuştu.

Sigara alışkanlığına ilişkin birçok bilgi toplandı

Ankette kadınların ve eşlerinin yaşları, eğitim durumları, meslekleri, sosyal güvenceleri ve gelir durumları gibi sosyodemografik bilgilerin yer aldığını vurgulayan Doç. Dr. Topbaş, şöyle devam etti:

''Kadının gebelik ve düşük sayıları gibi bilgiler ile bebeğin cinsiyeti, ağırlığı, boyu gibi yeni doğan bilgilerine de önem verildi. Kadınların hiç sigara içip içmedikleri, üç ay veya daha fazla sigara içip içmedikleri, sigara içme nedenleri, son gebelikte sigara ile ilgili danışmanlık hizmeti alma durumlarına bakıldı. Son ve önceki gebeliklerinde gebeliği planladıklarında, öğrendiklerinde ve gebeliğin 1, 2 ve 3. dönemlerinde, doğumdan önceki son üç haftada ve bebek doğduktan sonraki sigara içme durumları incelendi. Kadının ve eşinin son gebelikte ve bebek doğduktan sonra ev içinde sigara içme durumları, kadınların sigarayı bırakmayı isteyip istemedikleri ve nedenleri üzerinde duruldu. Çalışmamızda erkeklerin hiç sigara içip içmedikleri, üç ay veya daha fazla sigara içip içmedikleri, son ve önceki gebeliklerinde gebeliği planladıklarında, öğrendiklerinde ve bebek doğduktan sonra sigara içme durumları da yer almaktadır.''

Doç. Dr. Topbaş, çalışmaya katılan kadınların 292'sinin (yüzde 18,9) sigarayı denediklerini, 270 kadının ise (yüzde 17,4) şimdiye kadar haftada en az bir tane olmak üzere üç ay ya da daha fazla sigara içtiğini saptandığını anlatarak, şunları söyledi:

''Kadınların ilk sigaraya başlama yaşı en düşük 12 yaş olup, ortalama 18,4'tür. Kadınların yüzde 58,5'i gebeliği planladığında sigara içmeye devam etmiştir. Kadınların gebeliklerini öğrendikleri zaman içme oranı yüzde 37,4'e düşmüş, yüzde 21,1'i sigara içmeyi bırakmıştır. Kadınların sigara içme oranları doğuma kadar azalma göstermeye devam etmiştir. Doğumdan sonra içme oranları yüzde 65,2'ye çıkmıştır. Kadınların doğumdan sonra sigaraya başlama nedenleri arasında yüzde 63,3 ile ilk sırayı 'herhangi bir nedeni yok' yanıtı almıştır. Yüzde 20,3'ü stres atmak için, yüzde 14,6'sı sigarasız yapamadığı için, yüzde 1,9'u ise arkadaş ortamı dolayısıyla sigaraya tekrar başladığını belirtmiştir.''

Erkekler de gebelik sürecinde sigara kullanımını azaltıyor

Sigara içen kadınların yüzde 96,2'sinin sigarayı bırakmak için profesyonel destek almadığına dikkati çeken Doç. Dr. Topbaş, şunları kaydetti:

''Destek almak isteyen 5 kadının 2'si aile hekimi, ebe ve hemşireden, 2'si yalnızca aile hekiminden ve 1'i aile hekimi ve kadın doğum uzmanından destek almıştır. Sigara içmeyen kadınların yüzde 54.7'si, sigara içen kadınların ise yüzde 79.6'sının eşi de sigara içmektedir. Eşlerin son gebelikte sigara içme durumları incelendiğinde gebelik planlandığında yüzde 8,4'ü, gebelik öğrenildiğinde yüzde 13'ü ve bebek doğduğunda yüzde 24,6'sı azaltmıştır.''

Doç. Dr. Topbaş, 6-12 aylık bebeği olan kadınların ve eşlerinin gebelikte sigaraya yönelik davranışlarında olumlu yönde bir değişiklik olmasının, gebeliğin sigaraya karşı koruyucu olduğunun göstergesi olduğunu belirterek, ''Bu durum sigara ile savaşımda kullanılabilecek stratejik bir nokta olabilir. Bu savaşımda oluşturulacak programlarda eşler de göz ardı edilmemelidir'' dedi.