İnsanların ve hayvanların vücut yapılarının çalışması için sinir sistemi ve endokrin sistem ortak çalışma gerçekleştirir. Ancak bitkilerde sinir sistemi ve endokrin sistem bulunmamaktadır. Bitkilerin sinir sistemi ve endokrin sistem bulunmamasına karşın bitkilerde büyümeyi, gelişmeyi ve yaraların iyileşmesini sağlayan hormonlar bulunmaktadır. Bitkilerde hormonal denetim işlemini üstlenen meristematik doku, metabolik yönden aktif olması ve ikincil işlev olarakta hormon üretimini sağlamaktadır.

Hormonlar bitkilerde hücre bölünmesi, hücre büyümesi, çimlenmenin uyarılması veya engellenmesi, gövde – meyva – yaprak – kök büyümesi, meyve olgunlaşması, yaprak dökülmesi, Yaraların kapanması, tropizma gibi önemli yaşamsal olayların gerçekleşmesinde rol oynayan organik maddelerdir. Bitkisel hormonlar; oksin, giberalin, sitokinin, absisik asit ve etilen olmak üzere başlıca beş grupta incelenir.
Bitkilerin hormon üretilen yapıları ;
– Kök ve gövde ucu
– Yapraklar
– Tohum
– Depo gövde ve köklerde
– Tomurcuk
– Dikotiledon’larda yara bölgesi
– Meyve
BİTKİSEL HORMONLAR VE GÖREVLERİ
1-) OKSİN
Oksin hormonu bitkide hücre bölünmesi, büyümesi, hücre ve doku farklılaşması gibi işlemleri düzenleyen en önemli hormondur. Bitkinin uç kısımlarında salgılanan oksin hormonu bitkinin boyuna uzamasını sağlamaktadır. Oksin hormonu yüksek miktarda salgılanması sonucu ters etki göstererek büyümeyi durdurabilir.
Oksin hormonunun etkilerini maddeler halinde sıralarsak;
– Bitkileri güneş ışınlarına doğru yönelmesine sağlayan hormondur.
– Oksin hormonu bitkide az salgılanması durumunda yaprakların dökülmesine neden olur.
– Oksin hormonu bitkilerin meyve oluşumunda büyük etkisi vardır.
– Oksin Hormonu çekirdeksiz meyve oluşumana sağlamaktadır.
– Oksin hormonu döllenme işlemi gerçekleşmiş bitkilerin dökülmesini önlemektedir.
– Oksin hormonu ovaryum gelişmesine önemli bir role sahiptir.
– Oksin hormonu bitkiler için önemli olan kambiyumun gelişmesinde rol alır.
– Sentetik olarak oluşturulan oksin hormonu yabani bitkilerin ve otların öldürülmesinde kullanılmaktadır.
2-) GİBERALİN
Bitkisel hormonlardan giberalin hormonunun en önemli özelliği tohum çimlenmesini uyarmasıdır. Giberalin hormonunun diğer önemli görevleri ise;
– Giberalin hormonu bitkinin gövde kısmının uzamasını sağlamaktadır.
– Giberalin hormonu bitkilerdeki meyvelerin büyümesini hızlandırmaktadır.
– Giberalin hormonu bitkilerin çiçek açma olayını düzenlemektedir.
3-) SİTOKİNİN
Sitokinin hormonu ;
– Bitkinin hücre bölünmesini uyarmaktadır.
– Bitkinin tomurcuk gelişmesinde etkili olmaktadır.
– Bitkilerde yaprakların geç dökülmesini sağlama şeklinde olayların gerçekleşmesinde rol oynamaktadır.
4-) ABSİSİK ASİT
Absisik asit hormonunun bitklerdeki en önemli görevi uygun olmayan ortamda tohumun çimlenmesini engellemek ve böylece tohumun uyku halini devam etmesini sağlamaktır.
5-) ETİLEN
Etilen bitkisel hormonu ;
– Bitkilerin meyve olgunlaşmasını sağlamaktadır.
– Bitkilerin yaprak dökümüne yol açmaktadır.
– Bitkilerin çiçeklerinde solmaya neden olma şeklindeki olayların düzenlenmesinde görev yapmaktadır.