Ayak Bileği Yaralanmalarında Yapılması Gerekenler Nelerdir?




Yüksek topuklu ayakkabılar, bozuk kaldırım taşları ya da denge kaybı ayak bileği yaralanmalarına sebep olabilir. Yaralanma gerçekleştiğinde yapılması gereken ilk şey sorunun ne olduğunu saptamaktır. Çünkü kırık ve burkulma, farklı müdahale gerektirir.

Burkulma ve kırığı ayırt etmek zordur. Ancak ilk başta gözlemlenmesi gereken şeyler şunlardır:
  1. Burkulmada bileğin şişmesi birkaç saat alırken kırıklarda şişme çok kısa bir sürede gözle görülür şekilde gerçekleşir.
  2. Burkulmalarda bölgeye baskı uygulandığında ağrı olur. Ancak kırık bölgeye baskı uygulanması mümkün olmaz, ağrı dayanılmaz boyuttadır.
  3. Kırıklarda bileğin deforme olduğu görüntüsünden belli olur, kemiğin kırıldığı bileğin yapısından gözlenebilir. Ancak burkulmalarda yalnızca burkulan bölgedeki hafif şişlik göze çarpar.


Ayak Bileği Burkulması

İlk müdahalenin amacı bilekteki şişliği azaltmak ve ağrıyı dindirmektir. Ayrıca burkulan bileğin iltihaplanmasının da engellenmesi gerekir. Buz, bilekteki şişliği indirmede ve ağrıyı azaltmada kullanılan en etkili yöntemdir. Burkulan bilek zorlanmamalı, kişi oturarak ya da yatarak bileğini yüksek bir konumda tutmalı ve üzerine buz koymalıdır. Buz, direkt olarak cildin üzerine konulmamalıdır. Bunun yerine buz parçaları temiz bir bezin ya da havlunun içine konulabilir. Daha sonra bileğe temas ettirilebilir. Aksi takdirde buz ciltte yanmaya ve kızarıklığa sebep olur.

Buz kompresi yapıldıktan sonra bileği sargı bezi ya da bandajla sarmak gerekir. Bu sayede burkulan bilek desteklenir ve acı azalır.

İlk müdahaleden sonra ayak bileği dinlendirilmeli, zorlanmamalıdır. Ayrıca sıcak suyla temasından kaçınılmalıdır. Sıcak su ya da sıcak uygulamalar bilekte meydana gelebilecek iltihaplanmayı artırır.

Ayak Bileği Kırılması

Ayak bileğinin kırıldığından emin olunduysa, yapılması gereken en önemli şey vakit kaybetmeden bir ortopedi uzmanına gitmektir. Kırıklardaki en büyük tehlike, kırılan kemiğin çevre dokulara batması, küçük kırıkların oluşması ve dokulara zarar vermesidir. Dolayısıyla ayak bileği kırıklarında ilk müdahale yapılırken amaç bileği sabitlemektir.

Kırık anında ilk olarak ayakkabı ve çorap bileği sarsmadan çıkarılır. Gözle muayene edilerek kırığın açık olup olmadığı incelenmelidir. Açık kırıklarda kanama, bazen kemiğin gözle görülür şekilde cilt üzerine çıkması gözlenebilir. Açık kırıkta bilek temiz bir sargı bezi ya da bezle sarılmalı, tampon yapılarak kanama durdurulmaya çalışılmalıdır.

Kapalı kırıklarda kırık bölgenin sabitlenmesi için sopa, tahta, karton gibi sert malzemeler kullanılır ve kırığın alt ve üst kısmına konularak sargı beziyle bağlanır. Bu sayede hastaneye gidilene kadar kırık kemiğin dokulara zarar vermesi önlenir, acı azaltılabilir.