Büyüklerimizden sıklıkla "Nerede o eski bayramlar" ya da "Nerede o eski ramazanlar" dediğini duyarız, belki çok eskiye gitmiş olacağız ancak Osmanlı döneminde ramazanlar çok farklı geçiyormuş.


Diş Kirası



İftar boyunca her evin kapısı açık tutularak o anda oradan geçen her kim varsa istediği eve girerek orucunu açabiliyordu. İftarını tamamlayan kişi gitmeye hazırlanırken ev sahibi tarafından, onun sevap işlemesine yardımcı olduğu için diş kirası denilen altın veya gümüş şeklinde hediyeler alırdı.


Ramazan ayının belirlenmesi



Astronomi o dönemlerde gelişmediği için Ramazan ayı aylar öncesinden belirlenemezdi. Ramazan ayının başlangıcını belirlemek için açıklık yerlerde yeni ayın doğuşu takip edilerek beklenirdi. Bu takibi sağlayan devlet görevlileri veya halktan kişiler iki kişinin şahitliğiyle birlikte durumu bildirirdi. Bu haberi kanıtlamış kişilere ise ödüller verilirdi.


Zimem Defteri



Dönemin varlıklı kişileri rastgele bir bakkala girerek Zimem (veresiye) defterini ister ve herhangi bir kişiyi seçerek borçlarını öderdi. Borcu ödenen kişi de, borcu ödeyen de birbirlerini tanımazdı.


Yaz Tatilleri



Medreselere yaz tatilleri Üç Aylar’da veriliyordu. Bu tatillerde seçilmiş medrese öğrencileri kendilerini geliştirmek adına imparatorlukların çeşitli bölgelerine yollanıyordu. Bu yolculuğa ise ‘Cerre Çıkmak’ adı veriliyordu. Günümüzde üniversitelerin, öğrencilerden staj yapmalarını istemeleriyle benzer bir uygulama olarak düşünülebilir.


Ramazan Eğlenceleri



Gündüz saatlerinde birçok kişi evinde dinlenirken iftar sonrasında birçok eğlence başlatılırdı. İftar sonrasından sahur vaktine kadar Karagöz, orta oyunu ve meddah gibi eğlenceler düzenlenirdi. Sahura doğru davulcuların sokaklara çıkmasıyla çeşitli maniler okunurdu.


Huzur Dersleri



Ramazan ayı boyunca düzenlenen Huzur Dersleri dönemin en önemli ilmi faaliyetlerinden olmuştur. Huzur Dersleri Ramazan ayının ile 10 veya 8 gününü kapsardı. Bir alimin, seçilen ayeti tefsir etmesiyle başlayan dersler soru-cevap şeklinde ilerlerdi. Bu derslerin yapılacağı yeri ise padişah belirlerdi.


Çocuk Oruçları



İlk defa oruç tutacak çocuklara teşvik etme amacıyla hediyeler verilirdi. Tam gün oruç tutamayan çocukların ise öğle vaktinde oruçları açtırılır ve buna ‘Tekne Orucu’ ismi verilirdi.


Narh Defteri



Ramazan ayı yaklaşırken ekmek veya eşya fiyatlarının inip çıkmaması için devlet tarafından sabit fiyatlar belirleniyordu ve belgelerle kayıtlara geçiliyordu. Bu kayıtların tamamı Narh Defteri’nde toplanıyordu. Tüm bakkallara ve esnaflara iletilen bu defterler sayesinde Ramazan boyunca fakir ailelerin de düşük fiyatlarla alışveriş yapabilmesi sağlanıyordu.