MR “Manyetik Rezonans Görüntüleme” kelimelerinin ingilizce kısaltmasıdır. Hemen hemen herkes hastanede geçirdiği süreçlerde bu cihazla tanışmış oluyor. Ama bir çoğumuz MR’ın nasıl icat edildiğini bilmiyoruz. Dünyada ilk MR görüntüsü, ünlü Kimyacı Paul Lauterbur tarafından 1972 yılında elde edilmiştir. Bu gün tespiti zor olan hastalıklar bu güzel bilim insanının buluşu olan MR ile görüntüleme cihazları sayesinde yapılmaktadır. Yani bu keşif kimya biliminin tıp literatürüne kattığı en büyük keşiflerden biridir. Doktorlar bu cihazı kullanmaya başlamadan önce yani MR aletinin ilk adı NMR idi. Bu cihaz, organik maddelerle hidrojen atomlarının pozisyonunu ve miktarını belirlemek için kullanılmaktaydı. Cihaz bu amaçla kullanılmakta iken, hidrojen çekirdeklerinin artı yada eksi yüklü parçacıklarının kendi etrafında dönerken, mıknatıs gibi manyetik özellik gösterdiği keşfedilmiştir. 1924 yılında hidrojen atomunun mıknatıs gibi manyetik bir özelliğinin olduğunun fark edilmesi MR cihazının keşfini sağlamıştır.

1971 yıllarında NMR cihazı ile kanserli bir yapısını inceleyen R. Damadian, farede kanserli yapıdan daha fazla hidrojen olduğunu gözlemlemiştir. Bu sonucu dönemin bilim dergilerinden Science dergisinde yayınlanması sağlamış, böylece Kimyacıların NMR cihazı ile canlıların dokularınını incelenebildiğini kanıtlamıştır. Bu durum kanser hastaları için büyük bir umut oldu. Böylece hastalarda kanser olup olmadığı ameliyat edilmeden de teşhis edilebilecekti. Ancak bu cihazla 3-4 mm’den daha büyük örnekler incelenmiyordu. Ayrıca görüntü elde edilemiyordu. Damadian’ın makalesinden çok etkilenen ve İlk MRI Görüntüsünü elde eden Amerika’da Stony Brook Üniversitesi’nde Kimya Profesörü olarak araştırmalar yapan P. Lauterbur, bir akşam dokuların NMR görüntüsünün nasıl elde edilebileceği konusunda bir çalışma yaptı. Ertesi gün deneylere başlayan profesör, geceleri NMR cihazının ayarlarını değiştirip kullanabiliyordu. Atomların dağılım haritasını oluşturarark bunları görüntüye dönüştürüyordu.O yıllarda normal sular (Tek protonu olan hidrojen atomlarından oluşur.) ile ağır suları (Bir proton ve nötrondan oluşur.) aynı anda görüntüleyebilecek bir cihaz yokken, 1972 yılında Lauterbur, dünyada ilk kez bu suları farklı gösteren NMR görüntüsünü elde etmeyi başardı. Kızının topladığı küçük midyelerin NMR görüntüsünde farklı dokuların varlığını insanlara gösterdi. Lauterbur, bu önemli buluşunu Nature adlı dergiye yolladı. Makalesi yayınlandı. (Dergi makaleyi yakın zamanlarda son yüzyılın en iyi makalelerinden biri olarak ilan etmiştir.)

MRI görüntüleri ilk zamanlarda zor şartlarda çekiliyordu. Bir görüntüyü almak saatlerce çaba sarf edilmesine neden oluyordu. almak saatler alabiliyordu. İngiliz fizikçi Mansfield görüntü kalitesinin artırılarak, sürenin kısalmasını sağladı.



Tıp dünyası Nükleer Manyetik Rezonans cihazı adını kullanmak istemedi. Nükleer kelimesi hastalara ürkütücü gelebileceğinden, cihazın adı MRI olarak değiştirildi. Aslında MRI ‘da insan sağlığına zararlı radyo aktivite bulunmamaktadır. Sadece zararsız radyo dalgalar bulunmaktadır.

Lauterbur, buluşunun patentini almak için Suny – Stony Brook Üniversitesin başvurdu Ancak yönetim buluşun patent masraflarını karşılayamayacağını düşündüğünden başvuruyu reddetti. Üniversite kaybettiği milyonlarca doların farkında bile değildi. Damadian ise, 1977 yılında bir anten yardımı ile asistanının iç organlarını görüntülemeyi başardı. Buluşlarının patentlerini aldı. NMR cihazı üreten bir şirket kurdu. Damadian, cihazın patentini zamanında aldığı için mahkeme kanalı ile General Electric Frması’ndan 128 milyon dolar para aldı. Ancak doktorlar Damadian’ın yöntemi ile elde edilen görüntüleri başarılı bulmuyordu. Bu nedenle General Elektrik Lauterbur’un bulduğu tekniği kullanmayı tercih etti. 2003 Yılında Nobel Tıp Ödülü P. Luaterbur ve Peter Mansfield’e verildi. Bu duruma itiraz eden Damadian, 3 büyük ABD gazetesine protesto ilanları verdi. İlk kanserli hücreti kendisinini bulduğunu Nobel’in onun hakkı olduğunu savundu. Komite önemli olan görüntüleme olduğu için itirazı reddetti. Damadian hala bazı MRI şirketleri ile mahkemelik durumda bulunuyor. Damadian MRI görüntüleme sistemi ile insan vücudunun organlarını ilk görüntüleyen kişi olarak bilinse de bu konudaki en büyük çalışmaları, Paul Lauterbur (1927-2007)’un yaptığı tüm tıp ve kimya dünyasınca bilinmektedir.



Artık MR sayesinde insanların iç hastalıkları daha kolay bulunabilmektedir. MR cihazlarının kullanımı, daha çok yumuşak dokularda, beyin ve omurilik hastalıkları, kas iskelet sistemi, menüsküs ve bel fıtığı gibi rahatsızlıklarda daha fazla kullanılmaktadır. Şimdiye kadar insan sağlığına herhangi bir zararı tespit edilemeyen cihazın kullanımı, hamile bayanlarda, (bebekte organ gelişimi olan ilk üç ay), vücudunda kalp pili, metal protez vb. yabancı madde bulunan kişilere önerilmemektedir.

Alıntıdır.