Bağışıklık, vücudun patojenlere ve savaş enfeksiyonlarına karşı korunma savunmalarına verilen addır. Bu karmaşık bir sistem, bu yüzden bağışıklık kategorilere ayrılmıştır.
Bağışıklık kategorilerine giden yollardan biri, nonspesifik ve spesifiktir.
Nonspesifik Savunmalar: Bu savunma, tüm yabancı maddelere ve patojenlere karşı iş görür . Örnekler, mukoza, burun saçları, kirpikler ve siliyerler gibi fiziksel engelleri içerir. Kimyasal bariyerler de nonspesifik savunma türüdür. Kimyasal engeller, cildin ve mide suyunun düşük pH’sını, göz yaşlarında enzim olan lizozimeri, vajinanın alkalin ortamını ve kulak kiriğini içerir.
Özel Savunma: Bu savunma hattı, belirli bakteriler, virüsler, prionlar ve kalıplar gibi belirli tehditlere karşı aktiftir. Bir patojene karşı etki eden spesifik bir savunma genellikle farklı bir hastalığa karşı etkin değildir. Spesifik bir bağışıklık örneği, maruziyetten veya aşıdan dirençli su çiçeği hastalığıdır.
Bağışıklık tepkilerini gruplandırmanın diğer bir yolu şudur:
Doğal Bağışıklık – kalıtsal veya genetik yatkınlık temelli doğal bağışıklık türüdür. Bu bağışıklık doğumdan ölüme kadar koruma sağlar. Doğrusal bağışıklık, dış savunmalar (savunmanın ilk satırı) ve iç savunmaları (savunmanın ikinci hattı) kapsar. İç savunmalar ateş, kompleman sistemi, doğal öldürücü (NK) hücreler, iltihaplanma, fagositler ve interferondur. Doğal bağışıklık, genetik bağışıklık veya ailesel bağışıklık olarak da bilinir.
Edinilmiş Bağışıklık – Edinilen veya uyarlanmış bağışıklık, vücudun savunma üçüncü hattıdır. Bu, belirli patojenlere karşı koruma sağlar. Kazanılan bağışıklık doğada doğal veya suni olabilir. Hem doğal hem de yapay bağışıklık pasif ve aktif bileşenlere sahiptir. Aktif bağışıklık bir enfeksiyon veya aşıdan kaynaklanırken, pasif bağışıklık doğal veya yapay olarak antikor kazanmaktadır.
Aktif ve pasif dokunulmazlığa ve aralarındaki farklılıklara daha yakından bir göz atalım.
Aktif Bağışıklık

Aktif bağışıklık, bir patojene maruz kalmadan gelir. Patojen yüzeydeki yüzey markörleri antikorlar için bağlayıcı siteler olan antijen olarak hareket eder. Antikorlar, kendi başına ya da özel hücrelerin zarına bağlanabilen Y-şekilli protein molekülleridir. Vücut hemen enfeksiyon kapmak için eldeki antikorları tutmaz. Klonel seçme ve genişleme adı verilen bir süreç yeterli antikorları oluşturur.
AKTİF BAĞIŞIKLIK ÖRNEKLERİ

Doğal etkinlik bağışıklığına bir örnek, soğuktan savaşmaktır. Suni aktif bağışıklığa bir örnek, bağışıklama nedeniyle bir hastalığa direnç kazandırmaktır. Alerjik reaksiyon, aktif immüniteden kaynaklanan bir antijene aşırı tepki verir.
AKTİF BAĞIŞIKLIK ÖZELLİKLERİ


  • Aktif bağışıklık, bir patojene veya bir patojenin antijene maruz bırakılmasını gerektirir.
  • Antijene maruz kalma, antikor üretimine yol açar. Antikorlar temelde bir hücrenin imha edilmesi için lenfositler olarak adlandırılan özel kan hücreleri tarafından işaretlenir.
  • Aktif immüniteye karışan hücreler, T hücreleri (sitotoksik T hücreleri, yardımcı T hücreleri, bellek T hücreleri ve baskılayıcı T hücreleri), B hücreleri (bellek B hücreleri ve plazma hücreleri) ve antijen sunan hücrelerdir (B hücreleri, dendritik hücreler, ve makrofajlar).
  • Antijene maruz kalma ile bağışıklık kazanma arasında bir gecikme var. İlk maruz kalma, birincil tepki olarak adlandırılana yol açar. Bir kişi patojene daha sonra maruz kalırsa, yanıt çok daha hızlı ve daha güçlüdür. Buna ikincil yanıt denir.
  • Aktif bağışıklık uzun sürer. Yıllarca ya da yaşam boyu sürebilir.
  • Aktif bağışıklığın az yan etkisi vardır. Otoimmün hastalıklar ve alerjilerle ilişkili olabilir, ancak genellikle problemlere neden olmaz.

Pasif Bağışıklık

Pasif bağışıklık, vücudun antijenlere karşı antikorlar oluşturmasını gerektirmez. Antikorlar organizmanın dışından verilir.
PASIF BAĞIŞIKLIK ÖRNEKLERI

Doğal pasif bağışıklığa bir örnek, bebeğin kolostrum veya anne sütü yoluyla antikorlar alarak bazı enfeksiyonlara karşı korunmasıdır. Yapay pasif bağışıklığa bir örnek, antikor partiküllerinin süspansiyonu olan bir antiserum enjeksiyonu yapmaktır. Başka bir örnek, yılan ısırmasını takiben yılan antivenomu enjeksiyonudur.
PASİF BAĞIŞIKLIK ÖZELLİKLERİ


  • Pasif bağışıklık vücudun dışından sağlanır, bu nedenle bulaşıcı bir ajana veya onun antijenine maruz bırakmayı gerektirmez.
  • Pasif bağışıklık eylemi için herhangi bir gecikme yoktur. Bulaşıcı bir ajana verdiği cevap derhal.
  • Pasif bağışıklık, aktif bağışıklık kadar uzun sürmez. Genellikle yalnızca birkaç gün etkili olur.
  • Serum hastalığı denilen bir durum, antiseziklerden kaynaklanabilir.