Formal Eğitim (Planlı Eğitim)

Amaç, ilke ve kuralları önceden belirlenerek planlanmış, programlanmış biçimde düzenli olarak yapılan eğitimdir.
Temel Özellikleri:


  • Amaçlı, planlı ve programlıdır.
  • Varılmak istenen hedefler önceden belirlidir.
  • Eğitim süreci öğretmen tarafından planlanır, uygulanır ve izlenir.
  • Olumlu ve istendik davranışların kazandırılması esastır.
  • Belli bir ortam ve mekân gerektirir.
  • Öğretim yoluyla gerçekleştirilir.
  • Eğitimin başlangıcından bitişine kadar bir çevre içinde kontrollü olarak yürütülür.
  • Sürecin belli aşamalarında değerlendirme işlemi yapılır.

Formal eğitimin iki türü bulunmaktadır. Bunlar; örgün ve yayın eğitimdir.
1. Örgün Eğitim

Belli yaş gruplarından bireylerin okul sıralarında aynı program çerçevesinde aldıkları düzenli eğitimdir. (Kademelidir: okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, yükseköğretim). Aşamalılık ve ön koşulluluk özelliğine sahiptir. Biri olmadan diğeri olamaz. Yükseköğretim kademesi dışında diğer tüm kademelerde yaş sınırlaması vardır.

Temel Özellikleri:


  • Uzun sürelidir.
  • Belirli yaş grupları vardır. (Grup göreli olarak homojendir.)
  • Belli kısımları tüm bireyler için zorunludur. (4+4+4)
  • Belli ölçütlerde ön koşullar taşır.
  • Düzenli ve sistematiktir.
  • Eğitim sonunda diploma düzenlenir.

2. Yaygın Eğitim

Farklı ilgi ve ihtiyaca sahip bireylerin ihtiyaçları doğrultusunda eğitim almalarına olanak tanıyan eğitim etkinlikleridir. Öğretim sistemine hiç girmemiş, bu sistemin herhangi bir basamağında bulunan ya da bu basamakların birinden sistemi terk etmiş bireylere ilgi ve gereksinimleri doğrultusunda yapılan eğitimdir.
ÖRNEK: Halk eğitim merkezlerinde açılan kurslar, çıraklık eğitim merkezlerinde yürütülen eğitim faaliyetleri, Sağlık ve Aile Planlaması Eğitimleri gibi…
Temel Özelikleri:


  • Kısa sürelidir.
  • İhtiyaç duyuldukça yapılır.
  • Farklı konu alanlarında yapılır.
  • Öğrenciler yaşlarına göre gruplanmaz.
  • Aşamalı ve kademeli değildir.
  • Eğitim sonunda sertifika ya da belge düzenlenir.

2.1. Halk Eğitimi

Her yaş ve her kesimden bireyin katılabildiği; örgün eğitimden yararlanamayanlar ya da örgün eğitimini tamamlayanlar için ilgi ve becerilerini arttırmak için düzenlenen eğitim.

Örnek: Bir öğretmenin daha etkili bir öğretim süreci gerçekleştirmek, yabancı kaynaklara ulaşmak, İngilizce bilen öğrencileriyle daha iyi etkileşim kurmak vb. amaçlarla MEB’den bağımsız, tamamen kendi ilgi, isteği ve gereksinimleriyle bir yabancı dil kursuna gitmesi (kişisel amaçlar söz konusu) halk eğitimidir.
2.2. Hizmet Öncesi Eğitim

Bireyin bir mesleği yapabilmesi için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmak üzere düzenlenen planlı eğitim.
2.3. Hizmet İçi Eğitim

Çalışanların mesleki bilgi ve becerilerini, tutum ve anlayışlarını geliştirmek üzere çalıştıkları süre içinde işveren/kurum tarafından düzenlenen eğitim. Hizmet içi eğitim, ‘’Resmi kurum ve özel işyerlerinde belirli bir maaş ya da ücret karşılığında işe alınmış ve çalışmakta olan bireylere görevleriyle ilgili bilgi, beceri ve tutumları kazanmalarını sağlamak üzere yapılan eğitimdir. (Taymaz,1978:6).
Örnek: Milli Eğitim Bakanlığı öğretmenlerin İngilizce yeterlilik düzeylerini geliştirmek üzere bir kurs düzenleseydi (kurumsal hedefler) ve yabancı dile ilgi duyan istekli öğretmenler bu kursa katılsalardı hizmet içi eğitim olurdu.
2.4. Sargın Eğitim

1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nda yer almamasına rağmen Avrupa ülkelerinde eğitim: Formal, informal, sargın eğitim olarak sınıflandırılmaktadır. AET’ye olan başvuru süreci ve ilişkiler sargın eğitim kavramının milli eğitim alanyazınına girmesini sağlamıştır. Sargın eğitim ile örgün eğitim ve yaygın eğitimin dışında insanların kendi başına edindiği üretime yönelik beceriler kastedilir. Örneğin; halı dokumacılığı, iğne oyası işlemeciliği gibi.
2.5. Zorunlu Eğitim

Bir yurttaşın; belli bir çağda, belirtilen bir yaşa kadar, gösterilen eğitim kurumlarında ve belli bir süre öğrenim görmesini sağlayan yasal bir deyim. Türkiye’de ‘’ilköğretim 6-14 yaşlarındaki çocukların eğitim ve öğretimini kapsar. İlköğretim kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve devler okullarına parasızdır. ‘’ (Milli Eğitim Temel Kanunu)

2.6. Temel Eğitim

Bir ülkedeki yurttaşların almaları gerekli görülen eğitimdir. Zorunlu eğitim içinde olabileceği gibi zorunlu eğitim dışında ya da yağın eğitim kapsamında da gerçekleştirilebilir. Temel amacı; bireyin kendisini tanıması, toplumun bir bireyi olarak kendisinden beklenen temel hak ve özgürlüklerle sorumluluklarını kazanması ve nitelikli bir yaşam sürdürebilmesi için gerekli bilgi ve becerilerle donatmaktır.