Mantarların Özellikleri
- Mantar ayrı bir krallıktır.
- Fungi, ökaryotik organizmadır.
- Morfoloji:
Mantarlar iki temel formda, ipliksi veya hifal formu (KÜTLE) ve tek hücreli veya tomurcuklanan form (YEAST) halindedir. Ancak mantarların sınıflandırılması için kalıp, maya, mantar benzeri mantarlar ve dimorfik mantarlar olarak incelenir. Küf çok hücreli ve filamentli iken maya tek hücreli
- Mantarlar Kloroplasttan yoksundur.
- Beslenme şekli:
Mantarlar organotropik heterotroflardır.
Genellikle mantarlar saprofitiktir ve bazıları Parazitiktir.
- Mantarlar asitli ortamda en iyi gelişir (asitli pH’u tolere edebilir).
- Mantarlar yüksek şeker konsantrasyonuna ve kuru şartlara tolerans gösterebilir
- Mantarların çoğu Obligate aeroblar (kalıplar) ve az da fakültatif anaeroblar (mayalar)
- Çoğu saprofitik fungus için optimum büyüme sıcaklığı 20-30 C, parazit mantarlar için ise (30-37) C’dir.
- Mantarların büyüme hızı bakterilerin büyüme hızından daha yavaştır.
- Hücre duvarı, kitinden oluşur
- Hücre zarı, ergosterol
- Reprodüksiyon: hem eşeysiz (Axamorph) hem de cinsel (Teliomorph) üreme modu
A****üel yöntemler: parçalanma, fomatik tomurcuklanma, fisyon, a****üel spor oluşumu
Cinsel yöntemler: gametik kopülasyon, gamet-gametangium opulasyonu, gametangium kopülasyonu, somatik kopülasyon ve spermatizasyon.
- 2,00,000’den fazla mantar türü bilinmektedir.
- İnsan enfeksiyonundan 100’den fazla fungi sorumludur.
- Ağır sistemik insan enfeksiyonuna neden olan 20’den fazla tür sorumludur, 35 tür daha az ağır sistemik hastalığa neden olur veya kutanöz veya subkutanöz enfeksiyona neden olabilir ve 45 tür süperfisiyal kutanöz enfeksiyona neden olur.
- Bazı mantar, yüksek bitkilerle karşılıklı ilişkiyi gösterir, örneğin Mikoriza jimnastar kökü ile simbiyotiktir.
Mantarların sınıflandırılması:
Krallığın mantarları veya mikotodları 9 bölüme ayrılır ancak tıbbi mıkolojide yalnızca dört bölüm vardır
- Ascomycetes
- Basidiomycetes
- Zygomycetes
- Deuteromycetes
Ascomycetes:
- Cinsel spor, ascus adı verilen bir kese benzeri yapı içerisinde üretilir.
- Cinsel sporlara ascospore denir.
- Tek hücreli veya çok hücreli konidyada a****üel çoğalma meydana gelir
- Ascomycetes, aynı zamanda sak mycetes olarak da bilinir.
- Hifler genellikle bölünür.
- Örnekler: Saccharomyces, Arthroderma, Gibberella
Basidiomycetes:
- Cinsel spor, dışarıdan bir basidium üzerinde üretilir.
- Cinsel spor, basidiospore olarak bilinir
- Oksit üreme, tomurcuklanma, parçalanma veya konidya oluşumu ile oluşur.
- Genellikle mantar grubu olarak adlandırılırlar.
- Hifler genellikle bölünür
- Örnekler: Amanita, Agaricus, Filobasidiella
zigomisetler:
- Cinsel spor, Zygospore olarak bilinir.
- Zygospore iki benzer hücrenin füzyonuyla oluşur.
- Oksijen üremesi, sporanjiyospore ile oluşur
- Hypahe genellikle aseptike edilir.
- Örnekler: Rhizopus, Mucor, Basidiobolus, Conidiobolus
Deuteromycete:
- Hiçbir cinsel evre mevcut değil
- Deuteromycetes mantar imperfecti olarak da bilinir.
- Eşeysiz üreme, konidya vasıtasıyla gerçekleşir.
- İnsan ve hayvan patojenlerinin çoğu bu sınıfta bulunur.
- Örnekler: Candida, Cryptococcus, Trichophyton, Epidermophyton, Histoplasma
Mantarların Önemi:
- Biyolojik bozunum ve biyolojik bozulma için önemli ajanlar
- Endüstriyel fermantasyon sürecinde kullanın.
- Örnekler; Penisilin notatum, penisilin antibiyotiklerinin üretimi için kullanılır
Aspergillus niger, sitrik asidin hazırlanması için kullanılır
Saccharomyces cerevisiae alkol üretimi için kullanılır- Bioremediasyonda kullanılır (toksik konsantrasyonu azaltır)
- Tarımda, bahçecilikte ve ormancılıkta kullanılan örnek; biyolojik gübreleme maddesi ve biyo-pestisidler