Mercekler ışığın saydam ortamlardan geçerken kırılma özelliğinden yararlanılarak yapılmıştır. İki küresel ya da bir küresel bir düzlem yüzeyin kesişmesi ile oluşmuş saydam maddelerdir.
Odak: Işığın toplandığı noktadır. F ile gösterilir odak uzaklığı: Odak noktasının merceğe olan uzaklığıdır. Küresel aynalardaki gibi yarıçap uzunluğunun yarısına eşit değildir. Bir mercekte odak uzaklığını şu etkenler değiştirir. Aynadan F kadar uzaktadır.

* Hammadde ve kullanıldığı ortamın ışık kırma indisine
* Merceğin yüzeylerinin eğrilik yarıçapı
* Işığın dalga boyuna

2F noktası: Aunadan 2F kadar uzak olan özel bir noktadır.

Kullanım alanları

1. gözlük camı
2. büyüteç
3. projeksiyon makinesi

4. mikroskop
5. dürbün
6. teleskop
7. fotoğraf makinesi

Mercek çeşitleri

İki tip mercek vardır

1. ince kenarlı(yakınsak)mercekler
2. kalın kenarlı(ıraksak)mercekler

İnce kenarlı mercekler

Görüntüler çukur aynadaki gibi oluşur.

* Asal eksene paralel gelen ışın odaktan geçerek gider odaktan gelen ışın ise mercekten sonra asal eksene paralel devam eder.
* 2F noktasından gelen ışın diğer merkezden geçerek yoluna devam eder.
* Optik merkeze gelen ışın doğrultu değiştirmeden aynı yönde yoluna devam eder.

Kalın kenarlı mercekler

Görüntüler tümsek aynadaki gibi oluşur.

* Asal eksene paralel gelen ışın sanki odaktan geliyormuş gibi (uzantısı odaktan geçecek şekilde) geçer odak noktasını hedefleyerek gelen ışın ise asal eksene paralel olacak şekilde doğrultu değiştirir.
* 2F noktasını hedefleyerek gelen ışın sanki diğer 2F noktasından geliyormuş gibi kırılır.
* Optik merkeze gelen ışın doğrultu değiştirmeden aynı yönde yoluna devam eder.


Kırılma olayı sonucunda ışığı toplamaya ya da dağıtmaya yarayan saydam cisimlere Mercek denir. Kalın kenarlı ince kenarlı mercek çeşitleri vardır. Üzerine düşen paralel ışık demetini bir noktada toplayan merceklere ince kenarlı mercekler denir. Üzerine düşen paralel ışık demetini dağıtan merceklere kalın kenarlı mercek denir.
A. İnce kenarlı mercekler:
-Mikroskoplarda
-Büyüteç olarak
-Slayt makinelerinde
-Video ve dürbünlerde
-Göz kusurlarının düzeltilmesinde
B. Kalın kenarlı mercekler:
-El fenerlerinde
-Işıldaklarda
-Göz kusurlarının düzeltilmesinde