• Yazar: Buğra Han Yerli

    Selçuklu Hanedanı; Türklerin Türkistan’dan Türkiye’ye uzanan yolculuğunda köprü vazifesi görmüş ve yeni bir Türk devletinin temellerini atmış, bunun yanında Anadolu, İran, Suriye, Irak, Horasan ve Türkistan topraklarına hükmetmiş, İslam İmparatorluğu’nun koruyuculuğunu üstlenmiş ve tarihi vazifesini yerine getirerek tarih sahnesinden çekilmiş bir Türk hanedanıdır. Selçuklu Tarihi üzerine okuyabileceğiniz 10 kitabı derledik.

  • 1. Prof. Dr. Mehmet Altay Köymen – Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi (I-II-III)

    “Tekrar dünyaya gelsem tarihçi olurdum” diyecek kadar tarihi seven ve Selçuklu tarihçiliğinin en önde gelen isimlerinden olan Prof. Dr. Mehmet Altay Köymen’in; Selçuklular hakkındaki çalışmaları Türk Tarih Kurumu tarafından 3 cilt olarak basılmıştır.Kitabı Türk Tarih Kurumu üzerinden satın alabilirsiniz.

    2. Prof. Dr. Osman Turan – Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti

    “Kendisinden sonraki bütün tarih araştırmalarına metod ve muhteva olarak kaynaklık etmiş bir baş eserdir. “Türkler, İslâmiyeti umumî ve millî din hâline getirince Altay dağlarından Akdeniz kıyılarına kadar Cihân-şümûl Selçuklu İmparatorluğunu kurmuşlardır. Bu suretle İslâm dünyasına hâkim olan, Yakın-Şark’ı ve husûsiyle Anadolu’yu Türkleştiren Selçuklular, İslâm dünyasına ırkî, siyâsî, iktisadî, içtimâ ve kültürel yeni müessese ve unsurlar getirerek İslâm medeniyetini çöküntüden kurtarıp ona taze bir kan ve hayatiyet vermişler; çeşitli kavim, din ve mezhepler arasında vücûda getirdikleri yeni nizâmı, meydana çıkan yeni devletler ile, dört asır sürdürmüşlerdir. Türkiye Tarihi’nin cihanşümul Osmanlı Devleti’nden önceki devresi…”Kitabı Ötüken Neşriyat üzerinden satın alabilirsiniz.

    3. Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu – Selçuklular ve Selçuklu Tarihi Üzerine Araştırmalar

    “Selçuklu tarihçiliğinin akla gelen ilk isimlerinden biri olan Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu meslekî hayatının on beş yılını Selçuklu tarihine ve kalan yirmi beş yılını da Selçuklulardan önceki ve sonraki Türk tarihini Selçuklular üzerinden birbirine bağlayarak, Türk tarihinin kesintisiz bir süreklilik arz ettiğini göstermeye hasretmiştir. Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu’nun “Selçuklular ve Selçuklu Tarihi Üzerine Araştırmalar” başlığıyla sunduğumuz bu çalışması iki ana bölümden oluşuyor: Birinci bölüm Selçuklular tarihini kuruluşundan yıkılışına kadar siyasî, iktisadî, içtimaî ve fikrî veçheleriyle ele alırken; ikinci bölüm ise, “Nizâmü’l-mülk ve Siyâsetnâmesi”nden “Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun Dünya Tarihindeki Rolü”ne kadar merak uyandıran birbirinden farklı Selçuklu araştırmalarını ihtiva ediyor.”Kitabı Ötüken Neşriyat üzerinden satın alabilirsiniz.

    4. Prof. Dr. Osman Gazi Özgüdenli – Selçuklular

    “1035 yılında küçük bir göçebe topluluk hâlinde Ceyhun nehrini geçerek Horasan’a giren Selçuklular, 1040’ta Gazneliler’e karşı kazandıkları zaferin ardından İran coğrafyasında güçlü bir devlet kurdular. Kısa sürede büyük bir imparatorluğa dönüşen bu devlet, Çin sınırlarından İstanbul önlerine, Aral gölü ve Kafkaslar’dan Kızıldeniz ve Mısır’a kadar geniş bir coğrafyaya hâkim oldu. Selçuklular, devrin önemli siyasî hadiselerinin yanında Yakındoğu’nun etnik, dinî ve kültürel yapısının yeniden şekillenmesinde de ciddi bir rol oynadılar. Bu çalışmada, Büyük Selçuklu Devleti’nin doğuş, yükseliş ve çöküş öyküsü, devrin ana kaynakları ve modern araştırmalara dayanılarak okuyucuya sunulmaktadır.”
    Detaylı bilgi için İSAM‘ı ziyaret edebilirsiniz.

    5. Prof. Dr. Ali Sevim & Prof. Dr. Erdoğan Merçil – Selçuklu Devletleri Tarihi

    “Bellibaşlı kaynak ve araştırmalardan yararlanmak suretiyle hazırlanan bu eser, kuruluş dönemlerinden itibaren bütün Selçuklu devletlerinin siyasal, genel nitelikte olmak üzere, teşkilât ve kültür tarihlerini kapsamaktadır.”Kitabı Türk Terih Kurumu üzerinden satın alabilirsiniz.

    6. Prof. Dr. Yusuf Ayönü – Selçuklular ve Bizans

    “Anadolu’daki topraklarının Türkler tarafından ele geçirilmesini hazmedemeyen Bizans hiç şüphesiz her fırsatta rakibinin bölge üzerindeki hakimiyetine son vermeyi istediğinden taraflar arasında çatışmalar hiç bir zaman eksik olmamıştır. Bu nedenle Selçuklu-Bizans ilişkilerinin tarihi genel olarak Anadoluyu kendilerine yurt etmek isteyen Türkler ile onları bölgeden çıkarmak isteyen Bizans İmparatorluğu arasındaki savaşlardan ibaret olarak düşünülmektedir. Türklerin başlangıçtaki sürekli saldırılarına ve Bizansın da kararlı fakat başarısız savunmasına odaklanan bu bakış açısı imparatorluğuna ait olan Anadolunun daha sonra tümüyle Türklerin eline geçtiği düşünülürse, haklı gibi görülebilir. Bununla birlikte aynı coğrafyayı paylaşmanın doğal bir sonucu olarak zaman içerisinde iki toplum arasında sosyal , kültürel ve ekonomik ilişkilerde gelişmiştir.”Türk Tarih Kurumu tarafından basılan kitabın şu anda satışı yapılmamakta.

    7. Prof. A.C.S. Peacock – Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu

    “Batı Avrasya bozkırlarından çıkıp İran, Irak ve Anadolu’yu fethederek ortaçağ İslam dünyasının en büyük imparatorluklarından birini kuran Selçuklu Türklerinin ilk dönemlerini ele alan bu eser, Türk ve İslam tarihinin bu önemli sayfasıyla ilgili olarak bir Batı dilinde yayımlanmış ender çalışmalardan biridir ve bu büyük göçebe imparatorluğunun doğuşuna ilişkin yeni bir bakış açısı sunmaktadır. Selçukluların belki en önemli ama en az anlaşılmış dönemi, Batı Avrasya bozkırlarında göçebe bir yaşam süren bir boydan büyük bir İslam imparatorluğuna dönüşme süreçleridir. Bu kuruluş dönemi üzerine yoğunlaşan Andrew C.S. Peacock, daha önce pek kullanılmamış kaynakları (Gürcüce, Ermenice, Arapça, Farsça, vb) da ele alarak, bu can alıcı süreç içinde Selçukluların göçebe ve bozkır geçmişlerinin bugüne kadar düşünüldüğünden çok daha önemli bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Ortadoğu’da yerleşik düzende yaşayan halkların bu istilalardan nasıl etkilendiklerini ve bölgenin demografik yapısının kalıcı biçimde değişmesine neden olan ilk Türk yerleşimlerini de irdeleyen Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu, bu bağlamda Ortadoğu tarihine farklı bir açıdan ışık tutmaktadır.”Kitabı Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları üzerinden satın alabilirsiniz.

    8. Dr. Songül Mecit – Rum Selçukluları: Bir Hanedanın Evrimi

    “Anadolu (Rum) Selçuklularının ideoloji ve zihniyet tarihinin izine düşen bu kitap, bugüne kadar tarihin bu bölümü için yapılmış yorumlardan ve gözlemlerden farklı bir değerlendirme ortaya koyuyor. Anadolu Selçuklu sultanlarının göçebe beylerden Pers-İslâm hükümdarlarına dönüşmelerini inceliyor. Özellikle, “cihat” kavramının, Anadolu Selçukluları için, politikalarına şekil verecek kadar önemli olup olmadığını masaya yatırıyor. Bunu yaparken Bizans ve Anadolu Selçuklu kaynaklarını, günümüze ulaşan sikkeleri ve kitabeleri kullanan Mecit, kitap boyunca Anadolu Selçuklularının başarısının askerî değil, ideolojik olduğunu gösteriyor.”Kitabı İletişim Yayınları üzerinden satın alabilirsiniz.

    9. İbnü’l Verdi – Selçuklular (Tercüme ve Notlar: Doç. Dr. Mustafa Alican)

    “Bu kitap, İslâm tarihçisi ve aynı zamanda Arapçanın önemli bir şairi olan İbnü’l-Verdî’nin Târih adlı eserinin Selçuklularla ilgili kısımlarının tercümesidir. İbnü’l-Verdî kitabında Tuğrul Bey, Sultan Alparslan, Sultan Melikşah, Sultan Sencer, Büyük Selçuklu Devleti’nin son yılları ve Moğol istilasına dair kıymetli bilgiler vermektedir. Müellifin, özellikle hayatını geçirdiği Suriye bölgesinin merkeze alması bakımından günümüze söyleyecek çok sözü de olan bu çalışmayla Suriye’deki tarihî Türk varlığının aydınlatılabilmesi yolunda bir engel daha aşılmıştır.”Detaylı bilgi için Kronik Kitap‘ı ziyaret edebilirsiniz.

    10. Tamara Talbot Rice – Anadolu Selçuklu Tarihi

    “Türkiye’de de Mehmet Fuat Köprülü ve öğrencileri DTCF’de 1940’lı yıllarda başlattıkları lisansüstü çalışmalarıyla Anadolu’daki Türk varlığı ve Selçuklu tarihi üzerine ciddi yayınlar yapmışlardır. Türk tarih tezini ilk olarak Selçuklu tarihi üzerinden savunmuşlardır. Onlara göre Türk tarihçiliğinin anahtarı Selçuklulardır. Bu yönden başlangıçtan günümüze kadarki büyük süreci Selçukluları bir mihenk taşı olarak görmek gerektiğini savundular ve başarılı da oldular. Osman Turan, Mehmet Altay Köymen gibi tarihçiler uluslararası düzeyde kabul edilen bir başarı yakaladılar. Bu pencereden bakıldığında Tamara Talbot Rice’ın bu eseri, Selçuklu tarihine yönelik yeni bir ivme noktasıdır. Eser Batı tarihçiliği geleneği ve metodolojisi çerçevesinde iyi bir hazırlık neticesinde ve konuya hâkim bir noktadan hazırlanmıştır. Öncelikle Selçukluların kim olduğu, nereden geldikleri, tarihsel süreçleri, Anadolu’da niçin bulundukları ve mücadeleleri nesnel bir gözle ele alınıp değerlendirilmiştir. Bunların dışında Talbot Rice, birçok Batılı araştırmacıda görülen temel ön yargılardan uzak, komplekssiz bir biçimde Selçukluları bir uygarlık projesi olarak ele almıştır. Bu uygarlığı oluşturan parçaları sanat, edebiyat günlük hayat, kurumsal hayat, mimari, endüstri ve eğitim anlayışını dönemine göre oldukça ileri bir teknik ve yaklaşım ile değerlendirmiş ve bana göre müthiş bir başarı yakalamıştır. Bu açıdan baktığımızda eser gerçekten okumaya değerdir.”Kitabı Nobel Akademik Yayıncılık üzerinden satın alabilirsiniz.