Böbrek İltihabı Nedir, Böbrek İltihabı Belirtileri, Böbrek İltihabı Tedavisi, pyelonefrit Nedir?

Böbrek iltihabına pyelonefrit adı verilir. Tüm yaşlarda ortaya çıkabilir. Kadınlarda daha sık görülür. Genelde her iki böbrekte birden iltihap gelişir.Böbrekler kandaki toksik maddeleri süzerek, üreter isimi verilen ince bir hortum aracılığı ile idrarı mesaneye (idrar torbası) gönderirler. Mesanede depolanan idrar belli bir hacme ulaştığında işeme isteğini uyarır ve idrar üretra isimli bir boruyla cinsel bölgedeki boşaltma ağzına ulaştırılarak vücuttan işeme işlevi ile atılır. Pyelonefrit, böbrek ve üreter isimli idrar yolları iltihaplarına verilen isimdir. Pyelonefrit, mesane ve üretra enfeksiyonlarından daha ciddi ve ağır bir enfeksiyondur.



Böbrek yetmezliği, böbrek taşı, şeker hastalığı, erkeklerde prostat büyümesi, böbrek nakilli hastalar, gebelik, doğuştan gelen böbrek ve idrar yolu anomalileri, idrarın böbreğe geri kaçması olan vezikoüretral reflü (VUR) hastalığı, kanser tedavisi, kortizon kullanımı, kontrolsüz antibiyotik ve ağrı kesici kullanımı böbrek iltihabının daha kolay ortaya çıkarmasını sağlar. İdrar sondası takılması da iltihap sebebidir.Böbrek iltihabına en sık neden olan mikrop, dışkıda bol bulunan E. Coli bakterisidir. İdrar yolu iltihabının yukarı böbreğe doğru yayılması ya da komşu organlardan kan yolu ile böbreğe gelmesi ile iltihap gelişir.Böbrek iltihabının tedavi edilmemesi, VUR hastalığı, otoimmün hastalıklar (vücudun savunma sisteminin böbreği yabancı algılayıp harap etmesi) varlığında böbrek iltihabı müzminleşir. Tedavi edilmeyen vakalarda kana mikrop karışabilir, apse oluşabilir.

Bulgu, Belirti Ve Yakinmalar



Sırta vuran yan ağrısı ve ateş şikayeti bulunur. Yan ağrısına halk arasında böğür ağrısı da denmektedir. Ağrıya bulantı ve kusma eşlik edebilir. İdrar yaparken yanma, sık sık idrara çıkma şikayetleri de bulunabilir. Halsizlik sık olarak görülür. Yaşlılarda bilinç bulanıklığı gelişebilir. İdrarda et suyu görünümü, püy, koku olabilir; idrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma gibi yakınmalar olabilir.
Muayenede, böğür diye bilinen, belin üst sağ ve sol yanlarında hassasiyet tespit edilir. Tam idrar tetkikinde nitrit ve beyaz kan hücreleri görülür. Kan tahlilinde beyaz kan hücreleri, sedimantasyon ve CRP yüksekliği vardır. Bu sonuçların hepsi iltihap varlığında yükselir. İdrar kültürü yapılarak etken mikroorganizma saptanır. Ultrason yapılarak böbrek genişliği, taş ve apse görülebilir. Gerekli hallerde daha ileri İVP, sistoskopi, sistoüretrografi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Apse, yumurtalık kisti, safra kesesi iltihabı, pankreas iltihabı, apandisit, akciğer iltihapları gibi hastalıkların ayırıcı tanısı muayene ve tahlillerle yapılır.

Tıbbi Tedavi



Pyelonefrit ciddi bir enfeksiyon olup mutlaka tıbbi tedavi uygulanmalıdır. Sadece ev yapımı bitkisel ürünlerle tedavi yapılmaz. Hastaların çoğunun hastanede yatırılarak tedavisi gereklidir. Antibiyotik tedavisine, hastanede toplardamar içine uygulama veya kas içine uygulama ile başlanmaktadır. Bu şekilde ilacın enfeksiyon bölgesine hızla ve etkin bir şekilde ulaşması sağlanır. İdrar kültürü sonucu beklenmeden tedaviye başlanır, sonuç çıkınca da gerekirse antibiyotik değiştirilir. En sık penisilin ve sefalosporin grubu antibiyotikler kullanılır. Birkaç gün sonra da evde ağız yoluyla kullanılan ilaçlara geçilmektedir. Tedavi süresi toplamda 2 haftayı geçebilmektedir.
Yatak istirahati ve bol sıvı alınması sağlanır. Kişi, kronik böbrek yetmezliği ya da diyaliz hastası ise sıvı alımı doktorun önereceği miktara göre belirlenir. Diyaliz hastaları sıvıyı ölçülü almak zorundadır çünkü böbrekten sıvı atımı azdır ya da yoktur. Dolayısıyla böyle hastalara damardan ya da ağızdan fazla sıvı verilmesi ödem, kalp yetmezliği, tansiyon yüksekliğine ve diğer ciddi sorunlara sebep olabilir.Ağrı için ağrı kesiciler (diklofenak, parasetamol vb) verilir.Tekrarlayan böbrek iltihapları özellikle çocuklar başta olmak üzere ilerleyen yaşlarda böbrek yetmezliğine neden olur. Bu nedenle böbrek iltihabı geçiren kişilerin tedavisi kadar, altta bir neden varsa onun da araştırılarak bulunması ve onun da tedavi edilmesi gereklidir.

Diyet Değişiklikleri



Bol su içilerek günde 2,5-3 litre sıvı alınmalıdır. Sıvı içilmesi ile idrar miktarı artar ve mikroplar idrar yolundan daha hızlı atılabilir. Enfeksiyon geçene kadar kahve ve alkolden uzak durulmalıdır. Bu tür içecekler sık idrara çıkma yakınmasını daha da şiddetlendirebilir.
Bir defada 100 gram gibi yüksek miktarda şeker alınması en az 5 saat süreyle bağışıklık sisteminin işlevini bozar. Aynı şekilde, aşırı miktarda alkol alınması da bağışıklık sistemini olumsuz etkiler. Gıdalarla trans yağ alımının azaltılması bağışıklık sistemini destekler. Bu nedenle basit şeker içeren gıda ve içecekler, trans yağlar ve alkolden uzak durulmalıdır.Sık tekrarlayan enfeksiyonu olan kişilerde altta neden olarak alerji bulunabilir. Alerji araştırması ve saptanırsa o etkenden uzak durulması enfeksiyondan korunmaya yardımcı olur.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri



Karındaki basınç veya ağrı hislerini azaltmak için sırt bölgesine ya da yan bölgeye cildi yakmayacak sıcaklıkta sıcak su torbası konması yararlı olabilir.Enfeksiyon geçene kadar istirahat edilmesi hastalığın daha hızlı ve kalıcı iyileşmesine yardımcı olur.İdrar geldiği zaman bekletilmemeli, ihtiyaç giderilmelidir.
Cinsel ilişkiden hemen sonra idrar boşaltılmalıdır. Bu şekilde idrar kanalındaki mikropların hızlıca atılması sağlanarak enfeksiyon riski azaltılır.Dışkılama sonrasında silme işlemi önden arkaya doğru yapılmalı, bu şekilde dışkıdaki mikropların idrar yoluna bulaşması engellenmelidir.Kadınlar cinsel bölgelerine parfüm, koku veya şampuan gibi maddeleri sürmemelidir. Bu bölgenin tahrişine ve sağlıklı floranın dengesizleşmesine neden olur.

Önerilen Besin Takviyeleri



• Bromelain: Bromelain ve tripsin parçalayıcı enzimler olup idrar yolu enfeksiyonlarında (İYE) antibiyotiklerin yararını artırır. İYE olan kişilerde iki gün boyunca günde 2 defa alınan 400 mgbromelain/tripsin içeren enterik kaplı tablet ile beraber antibiyotik tedavisi verilmesi, antibiyotik ve plasebonun 2 katı olan %100’lük bir başarı elde edilmiştir. Enterik kaplı tablet sayesinde bromelainin midede yıkılması azaltılır. Enterik kaplı olmayanın etkinliği bilinmemektedir.• Mannoz: E. Coli gibi bazı bakteriler idrar yolunun iç yüzünü döşeyen tabakada bulunan mannoz molekülüne yapışarak enfeksiyona zemin hazırlamaktadır. Hayvanlarda mannoz kullanılmasıyla idrara geçen mannoza yapışması sağlanarak idrar yolu enfeksiyonuna karşı yararı olduğu gösterilmiştir.İnsanlarda çalışması bulunmamaktadır. Ağızdan alınan mannozun %90’ı bir saat içinde değişmeden idrar ile atılır. 2.5-5 ml suda çözünmüş doz formu 2-3 saatte bir alınmakta veya her gün 2 kapsül alınması önerilmektedir. Bol su içilmelidir. Bulantı ve şeker hastalarında kan şekerinde hafif yükselme yapabilmektedir.

• C vitamini: İYE’de etkinliği ile ilişkili çalışma olmamakla beraber C vitamini,çeşitli mikropları öldürmektedir. İYE esnasında günlük 4 gramdan fazla C vitamini alınması, idrarın daha asidik olmasını sağlayıp idrarda mikropların yaşama şansını azaltır.
• A vitamini: Eksikliğinde çeşitli enfeksiyonlara yatkınlık artar. Bazı doktorlar İYE tedavisine yardımcı olarak günde 10.000-25.000 IU A vitamini önermektedir.

Önerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler

• Kızılcık: Günde 300 ml kızılcık suyu tüketilmesi ile idrardaki bakteri miktarı azalır. Günde 350 ml kızılcık suyu veya 6 kapsül kızılcık konsantresi alan yaşlılarda 13 aylık tedavide İYE ataklarında azalma sağlanmaktadır.
• Kereviz meyvesi: İdrar yolları temizleyicisidir. 0.5-1 gram drog 1 bardak kaynamış su içinde 5-10 dakika demlenip süzülür. Günde 1-2 çay fincanı içilir. Çok sık ve uzun süreli kullanımı önerilmez.
• Ayı üzümü yaprağı: 3 gram drog 1 bardak kaynamış su içinde 10- 15 dakika demlenip süzülür. Günde 3 kez 1 çay fincanı içilir.
• Atkuyruğu (kırkkilit otu): 2-3 gram drog 1 bardak kaynamış su içinde 10 dakika demlenip süzülür. Günde 3 kez 1 çay fincanı yemek aralarında içilir.
• Maydanoz: Kök ve meyvelerinden yararlanılır. 2 gram drog 1 çay fincanı kaynamış su içine eklenir. 10 dakika demlenip süzülür.
• Huş ağacı kabuk ve yaprakları: 2-3 gram drog 1 bardak kaynamış su içinde 10 dakika demlenip süzülür. Günde birkaç çay fincanı içilir.
• Ölmez çiçek: 2-3 gram çiçekli dal uçları 100-150 ml kaynamış su içinde 5-10 dakika demlenip süzülür. Yemeklerden önce 1 çay fincanı 10 gün süreyle içilir. 10 gün çay içilmesine ara verilip tekrar infüzyon hazırlanıp yemeklerden önce 1 çay fincanı 10 gün boyunca içilir.
• Isırgan: Toprak üstü kısımları ve köklerinden yararlanılır. 1 çay kaşığı drog 1 çay fincanı kaynamış su içinde 15-20 dakika demlenip süzülür. Günde 2-3 çay fincanı içilir.
• Yoğurtotu: 2 çay kaşığı drog 1 çay fincanı kaynamış su içinde 10 dakika demlenip süzülür. Günde 2-3 çay fincanı içilir.
• Mısır püskülü: 1.5-2 gram drog 150 ml kaynamış su içine eklenip 10 dakika demlenir ve süzülür. Günde 3-4 defa 1 çay filncanı içilir.
Aromaterapi Uygulamalari
Sistit için karışımlar:
• Sistit tedavisi için bergamot, gül, lavanta, ardıç, sandal, sedir ve papatya uçucu yağlarından masaj ve aromatik banyo şeklinde yararlanılır.

• 6 damla okaliptüs uçucu yağı, 6 damla sandal ağacı uçucu yağı, 120 ml badem yağı ile yağ karışımı hazırlanır. Karışımlardan herhangi biri alınır ve sağ el vasıtasıyla karın bölgesine saat yönünün tersine daireler çizerek sürülür. Ayrıca sırtın orta kısmına ve özellikle böbreklerin bulunduğu yere masaj yapılarak sürülür.

Alıntıdır.