Kısırlıkta tedavi oranı yüzde 85'e çıktı


Basit olarak infertilite (kısırlık) bir yıl süresince çiftin korunmadan ve normal ilişkiye rağmen gebeliğin elde edilemediği durumdur. Kadının yaşı ilerledikçe gebelik şansı azalır. Yaş ilerledikçe düzenli cinsel ilişkiye rağmen gebelik elde edilene dek geçen süre uzar. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Ufuk Yılmaz İnfertilite ve tüp bebek tedavisini kaleme aldı.




DÜZENLİ VE KORUMASIZ İLİŞKİDE KRİTİK SÜRE 12 AY
25 yaşındaki bir kadın genellikle 2-3 ay içinde gebe kalırken, 35 yaşın üzerindeki normal kadınlarda bu süre 6 aydan uzun sürebilir. Erkeklerde de yaş ilerleyince üreme sağlığı bozulur. Erkeklerde de 60 yaş üzerinde sperm sayı ve kalitesinde azalma görülebilir. Ancak kadınlardan farklı olarak erkekler yaşamlarının tümü boyunca üretken, yani ‘’fertil’’dirler.
Çiftlerde infertilite erkek, kadın veya her ikisindeki problemlere bağlı olabilir. Çiftlerde problem % 40 erkekte, % 40 kadında ve % 20 ise her ikisinde beraberdir. Kadınlardaki infertilite nedenleri yumurtlama bozukluklar, tüplerdeki sorunlar, rahimdeki sorunlardan kaynaklı olabilir. Erkeklerdeki sorunlar ise sperm üretim bozuklukları, spermin dışarı atımındaki bozukluklar olarak sayılabilir.

İnfertili çiftin tedavisi, çiftin infertilite problemine ve probleminin derecesine bağlıdır. Bazı nedenler çok kolay tedavi edilirken, diğerlerinde gelişmiş tekniklerin kullanılması ve zaman gerekebilir. Aşılama ( IUI ) tedavilerinin başarı şansı % 15-18 arasında iken, tüp bebek tedavilerinin başarı şansı ise % 45-55 arasındadır.

Sağlıklı çiftlerin her ay gebe kalma şansı % 20 dir. Çiftlerin yarısından çoğu 6 ay içinde gebelik elde eder. Eğer herhangi bir doğum kontrol yöntemi uygulamadan 12 aydır düzenli cinsel ilişkide bulunmanıza rağmen gebelik elde edemiyorsanız, bir an önce doktora başvurmanız gerekir.
Eğer çiftler herhangi bir problemden şüpheleniyorsa, örneğin kadının adetleri düzensiz veya yoksa, enfeksiyon öyküsü veya adet kanamaları ve ilişki sırasında şiddetli ağrı yakınması varsa, erkekte ise inmenmiş testis, testislerden geçirilmiş operasyon veya testislerde yaralanma öyküsü varsa doktora hemen başvurmak gerekir.
Çocuk sahibi olamamada problem kadında, erkekte veya her iki eşte de birden olabileceği için özellikle ilk vizite çiftlerin doktora birlikte gelmeleri önerilir. Fizik ve pelvik muayene infertilite araştırmalarının en önemli basamaklarından biridir. Kadının jinekolojik muayenesi, ultrasonografik incelemesinin yapılması , rahim ağzından örnek alınarak patolojik inceleme yapılması, ayrıca hormon analizleri ve rahim filmi de çekilir. Erkeklerde ise ilk etapta sperm tahlili istenir.


Çok eski dönemlerde infertil bir çift için fazla bir umut ışığı yokken bugün elimizde bulunan teknoloji ve ilaçlar sayesinde doğru tanı ve tedavi ile çiftlerin % 85’i çocuk sahibi olabilmektedir.
Halk arasındaki söylemi ile tüp bebek ( yumurta ile spermin vücut dışında döllenmesi ) kadından alınan yumurtalarla, erkekten alınan spermlerin laboratuar ortamında birleştirilmesi ve döllenme gerçekleştikten sonra anne rahmine yerleştirilmesi işlemidir.
IVF ( tüp bebek yöntemi) : Her yumurtanın yanına yaklaşık 50 bin tane sperm konulur. Bir spermin yumurtanın içine kendi başına girerek döllenme işleminin gerçekleşmesi beklenir. Döllenmiş yumurta hücreleri bölünerek embriyoyu geliştirir. Embriyolar her gün kontrol edilerek 3-5 gün laboratuar şartlarında büyümeleri sağlanır. IVF: Genellikle tüplerinde tıkanıklık nedeniyle gebe kalamayan hastalarda tercih edilen tedavi şeklidir. ICSI (Mikroenjeksiyon yöntemi): Yumurtalar toplandıktan sonra çevrelerinde bulunan hücreler embriyolog tarafından ayıklanır. Özel çok ince, aletler yardımı ile yumurta tutulur, içersine bir sperm yerleştirilir. Aynı IVF’ deki gibi bir gün sonra yumurtanın bölünmesi beklenir. ICSI; sperm sayısı düşük, hareketleri zayıf olan baba adayları ve yumurta rezervleri azalmış anne adayları için uygun bir yöntemdir.


OPU İşlem vajinal yolla USG eşliğinde yumurtaların bir iğne yardımı ile vücut dışına alınmasından oluşur ve yaklaşık 10-20 dk. arasında sürer. OPU ( yumurta toplama) işlemi, hiçbir ilaç kullanılmadan da yapılabilen çok ağrılı olmaya bir işlemdir. Ancak günümüzde damar yolu ile kullanılan sakinleştirici ve ağrı kesici ilaçlarla en az rahatsızlıkla uygulanmaktadır. Ayrıca tamamen uyumak isteyen hastalar anestezi doktoru tarafından uyutulmaktadırlar.
Tüp bebek tedavilerinde alınan yumurtaların ortalama döllenme oranı % 80 olarak gerçekleşmektedir. Bazı çiftlerde daha fazla döllenme gerçekleşirken, nadiren de olsa hiç döllenme olmamaktadır. Döllenen embriyolar her zaman istenen gelişmeyi gösteremezler, gösteren embriyolar transfer edilir ve kalan embriyolar dondurma işlemi için uygunlukları kontrol edilir. Embriyo transfer gününde, kalan embriyolar hakkında çifte bilgi verilerek dondurma işlemi yapılır.
Dondurma işlemi döllenme gününden altıncı güne kadar uygun embriyo olması halinde herhangi bir gün yapılabilir. Dondurulan embriyolar ülkemizdeki kanunlara göre 5 yıl süre ile saklanabilirler. Bu sürede, hatta çok daha uzun sürelerde saklamanın başarıyı olumsuz etkilemediğini biliyoruz.
Tüp bebek tedavisinde embriyo transferinden sonra, gebelik testinin sonucunu alana kadar cinsel ilişki önerilmemektedir. Transferden bir gün sonra normal aktivitenize dönebilirsiniz. Eğer işiniz çok stresli ve yorucu ise bu konuyu doktorunuzla konuşmanızı öneririz.
Op. Dr. Ufuk Yılmaz
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı