Özofagus Atrezisi Nedir?
Özofagus atrezisi, doğuştan gelen bir yemek borusu problemidir. Sağlıklı bireylerde yemek borusu, ağızla mide arasında kesintisiz devam eder. Özofagus atrezisi olan bebeklerde ise, yemek borusunda birbirinden kopuk kısımlar vardır.
Farklı türleri vardır. Ancak tüm türlerinde yemek borusunda en az bir nokta kapalıdır.
Bu nedenle, tüketilen gıdalar mideye inemez.
Bir bebeğinde özofagus atrezisi olan bir ebeveynin, sonraki bebeklerinde aynı problemin görülme riski oldukça düşüktür.
Trakeoözofajiyal Fistül Nedir?
Sağlıklı bireylerde soluk borusu ve yemek borusu birbirinden tamamen bağımsızdır. Trakeoözofajiyal fistül, yemek borusu ve soluk borusu arasındaki anormal bağlantıdır.
- Hemen hemen tüm özofagus atrezisi vakalarında, aynı zamanda trakeoözofajiyal fistül de görülür.
- Tüketilen gıdaların yemek borusundan soluk borusuna kaçmasına neden olur.
- Bu durum akciğer iltihaplarına ve başka problemlere yol açar.
Özofagus Atrezisi Belirtileri
Özofagus atrezisi, bebeğin doğumundan kısa bir süre sonra kendini belli edecektir. Bebeğinizin ilk yudumları veya lokmaları sorunsuz olabilir, ancak sonrasında bazı sorunlar ortaya çıkacaktır. Aşağıdaki belirtilerin biri veya bir kısmı söz konusu olabilir:
- Bebeğin ağzında beyaz köpüklenme
- Emzirirken ya da mama verirken öksürme, boğulur gibi olma
- Kusma
- Bebeğin cildinde morarma (özellikle beslenme esnasında)
- Nefes almada güçlük
- Karnın çok şişkin ve gergin olması
- Bebekte özofagus atrezisi varsa, beslenmenin ilk saatlerinde belirtiler ortaya çıkacaktır. Doğumun gerçekleştiği hastaneden ayrılmadan önce hastalık fark edilecektir.
Özofagus Atrezisi Neden Olur?
Yemek borumuz ve soluk borumuz, ilk gelişimi esnasında tek bir tüp halindedir. Bebeğin ana rahmine düşmesinden sonraki 4.-8. haftalar arasında aralarında bir duvar gelişmeye başlar. Sonrasında Yemek borusu ve soluk borusu iki ayrı boru haline gelir.
Özofagus atrezisi olan bebeklerde, ana rahmindeki bu gelişim süreci anormal ilerlemektedir. Bunun asıl nedeni tam olarak bilinmemektedir. Genetik etkenlerden kaynaklanabileceği gibi, bebeğin sonradan maruz kaldığı bazı durumlar da söz konusu olabilir.
Hangi Bebeklerde Risk Fazladır?
Neden ortaya çıktığı tam olarak bilinmese de, istatistik araştırmalar aşağıdaki bebeklerde özofagus atrezisi görülme riskinin daha yüksek olduğunu göstermiştir:
- Babanın yaşının büyük olması
- Annenin yardımcı üreme teknikleri (ART) kullanarak hamile kalmış olması
- Gebelik esnasında amniyon sıvısının ortalamadan daha fazla olması (polihidramniyoz)
Ayrıca, aşağıdaki sorunları olan bebeklerde özofagus atrezisi görülme riski daha fazladır:
- Diyafragma hernisi (diyafram fıtığı), duodenal (onikiparmak bağırsağı) atrezisi, imperfore (deliksiz) anüs gibi sindirim kanalına ilişkin başka gelişim problemleri olan bebekler
- Fallot tetrolojisi, patent duktus arteriozus (PDA), ventriküler septal defekti gibi kalp problemleri olan bebekler
- At nalı böbrek, hipospadias, polikistik böbrek gibi boşaltım sitemi sorunları olan bebekler
- Kas ya da iskelet sistemi hastalıkları olan bebekler
Özofagus atrezisi olan bebeklerin yarısına yakınında, başka doğumsal anomaliler de olmaktadır.
Özofagus Atrezisi Tedavisi
Vakaların tamamına yakını, cerrahi müdahale gerektirir. Genellikle doğumdan kısa bir süre sonra uygulanır. Süreç içerisinde bebeğiniz damar yolundan beslenir. Yemek borusunda veya soluk borusunda tıkanmaların yaşanmaması için, bebeğin boğazından aşağı aspirasyon tüpleri indirilebilir.
Özofagus Atrezisi Ameliyatı
Operatör doktor tarafından bebeğin sağ göğsüne, kaburgaların arasına bir kesi açılır. Trakeoözofajiyal fistül söz konusu ise, öncelikle yemek borusu ile soluk borusu arasındaki bağlantı kesilir. Sonrasında yemek borusunun kesintili olan kısmı birbirine dikilerek yemek borusu boyunca süreklilik sağlanır.
Not: İki kısım arasındaki boşluk fazla ise, yemek borusunun biraz daha gelişmesi için ameliyat ertelenebilir. Bu durumda bebeğinizin karnına (geçici olarak) beslenme tüpü yerleştirilecektir.
Ameliyat Sonrası
Bebeğiniz ameliyat sonrasında yoğun bakım ünitesine alınarak bir küvöze yerleştirilecektir. İlk zamanlarda damar yolundan beslenmesi gerekir, ancak birkaç gün sonra burnundan midesine indirilen gıda tüpleri ile beslenebilir
Ameliyat sonrası dönemde bebeğinizin aşağıdakilere de ihtiyacı olabilir:
- Antibiyotikler
- Ventilatör (nefes almasını kolaylaştıracak medikal cihaz)
- Göğüs kısmında sıkışabilecek sıvı veya havayı almak için yerleştirilecek drenaj tüpleri
- Oksijen takviyesi
- Ağrı kesici tedavi
Bebeğiniz ağız yolu ile normal bir şekilde beslenebilmeye başlayınca hastane tedavisi son bulur. Bu süre genellikle 1-2 haftadır. Doktorlarınız sonraki süreçte bebeğinizi nasıl beslemeniz gerektiği hakkında detaylı bilgi verecektir. Genellikle diğer bebeklere olduğu gibi sadece anne sütü verilmesi önerilir.
Özofagus Atrezisi Ameliyatında Başarı Oranı
Ameliyatın başarı oranı oldukça yüksektir. Herhangi bir komplikasyon söz konusu olmadığı sürece, bebeğin ilerleyen dönemde normal şekilde beslenmesi beklenir. Ancak diğer her ameliyatta olduğu gibi kanama, iltihap gibi risklerin söz konusu olabileceği unutulmamalıdır. Ayrıca bazı vakalarda ameliyatın tekrarlanması gerekebilir.
Özofagus atrezisi olan bebeklerde ilerleyen dönemde aşağıdaki sorunların görülme riski bir miktar daha fazladır:
- Yutkunma güçlüğü
- Reflü (mide asidinin yemek borusuna yükselmesi)
- Tekrarlayan göğüs iltihapları
- Soluk borusuna uygulanan müdahale nedeni ile nefes almakta hafif güçlük