Aikidoka: Aikido yapan kişi.
Aikikai: Aiki cemiyeti. Bu sözcük , kurucu tarafından aikidonun yaygınlaştırılması için oluşturulmuş organizasyon için kullanılır.
Ai Hammi: Uke ve Nage’nin aynı ayaklarının önde bulunduğu ortak duruş (sağa sağ, sola sol)
Ashi Sabaki: Ayak çalışması. Güçlü denge sağlamak ve hareket kolaylığından yararlanmak için ayak çalışmaları aikidoda çok önemlidir.
Atemi: (Vücuda vuruş) saldırganın dengesini bozmak ,onu şaşkınlığa uğratmak için yapılan vuruş. Atemi ,saldırganın aikido tekniklerine karşı göstericeği doğal tepkileri, refleksi bertaraf etmek için son derece etkili ve önemlidir. Pek çok insanın, vücutlarının alışkın olmadıkları bir şekilde monipule edildiğini hissettiğinde yapacağı ilk şey ; kol , bacak gibi uzuvlarını geri çekmek , vücudunun ağırlık merkezini aşağıya çekip tekniği yapan kişiden uzaklaşmak olacaktır.Ateminin uygulanması ile hasmın doğal savun masında bir fırsat penceresi açılma olasılığı oluşturur.Bu da aikido tekniğinin uygulanmasına imkan verir.
Bokken(Boku To): Tahta kılıç. Bek çok aikido hareketi geleneksel japon eskisiminde çıkmıştır.İleri düzeylerde belli hareketlerin inceliklerini , silahlı ve silahsız teknikler arsındaki ilişkileri ve çeşitli silahlara karşı savunmayı öğrenmek için Bokken gibi çeşitli silahlardan faydalanınılır.
Chudan: Orta pozisyon.
Chudan No Kamae: Ellerin ya da kılıcın vücuda göre merkezi pozisyonda olduğu duruş.
Dan: Siyah kemer rütbesi IAF(uluslar arası aikido federasyonu)aikidosunda şu anda alınması muhtemel en yüksek dan, 9.dandır.şu anda 10.dana sahip aikidocular vardır. 10.dan onlara ,kurucunun ölümünden önce verilmiştir ve feshedilemez.
Doşhu: Yolun başı anlamında kullanılır aikidonun başında bulunan kişiye verilen ünvandır. Şu anda doşu Morihei Ueshiba’nın torunu olan Moriteru Ueshiba’dır.
Do: Yol ,patika .Japon sözcüğü Do; Çincedeki Tao ‘ya karşılıktır (Taoizimdeki gibi )Aikido daki Do ;insanın karakterini aiki yoluyla aydınlatıp geliştirmesini sağlayan yol anlamına gelir.
Dojo: Edebi olarak yolun ( DO )yeri , ” Bir dojo (idman yapılan yer ), bizim kendimizle korkularımızla , endişelerimizle ,alışkanlıklarımızla doğrudan bağlantıya geçtiğimiz küçük bir evrendir.Burası bizi sınırlayan engellerle savaştığımız bir arenadır. Bu arenada bizim karşımıza çıkan kişiler bizim hasımlarımız değil kendimizi anlamamıza yardımcı olan dostlarımızdır.
Domo Arigato Gozai Maşita: Japoca teşekkür etmek .( Benimle çalışıp kendini ve beni ruhsal ve teknik açıdan geliştirdiğin için teşekkürler.) dojolarda derslerde teknik ve de ders sonlarında partnere ve eğitmene verilen selam.
Fukhişhidoin: Eğitmenin asistanı anlamına gelen resmi bir ad.
Gedan: Alt pozisyon.(GEDAN NO KAMAE: ELLERİN ya da varsa silahın alt pozisyonda tutulduğu duruş.
Gi-Dogi-Keiko: Gİ: egitim elbisesi. isterse judo ister karate sitili olsun Gİ pekçok dojoda geçerlidir .Ancak beyaz ve de pamuklu olmalıdır.( siyah, saten,desenli olmamalıdır!)
Gyaku Hammi: Karşıt duruş ( Eğer UKE’ nin sağ ayağı öndeyse , NAGE’nin sol ayağı önde olur .UKE’nin sol ayağı öndeyse NAGE’nin sağ ayağı önde olur.
Hanmi: Üç gensel duruş .Birçok aikido tekniği UKE ve NAGEnin daha önceden belirlenmiş duruşlarıyla pratikedilir.Bu , teknikleri ve saldırılara karşı duruş presiplerini öğrenmek içindir. Daha yukarı seviyelerde belli HANMİ duruşları daha fazla önem kazanır.
Hanmi Handachi: Nage’ nin oturduğu ,Uke’nin ise aykta durduğu pozisyondur.Daha büyük ya da uzun boyulu rakipleri teknik uygulama pratiği için HANMİ HANDAÇİ WAZA oldukça iyi bir eğitim şeklidir.
Henka Waza: Değişen ,çeşitlenen teknik. Özellikle bir teknikle başlayıp uygulamanın ortasında 2. bir tekniğe geçmek anlamındadır.İKKİYO ile başlayıp İRİMİ - NAGE ‘ye dönmek buna bir örnektir.
Hambu Dojo: Organizasyonun merkezi dojosunu belirten terimdir. Genellikle Aikido Dünya Karargahlarını belirtir.(AİKİKAİ.)
Hidari: Sol
Hakama: Genelde siyah kemerlece giyilen bölünmüş (parçalı )etek.Bazı dojolarda bayanlarca ,bazı yerlerde ise bütün aikidokalar tarafından giyil mektedir.(ülkemizde sadece siyah kemer sahibi olmuş öğrenciler giymektedir ve renk olarak siyah ve lacivertdir.)
Hara: Göbeğin yaklaşık üç parmak aşağı bölümü ve vücudun ağırlık merkezi. Geleneksel olarak bu ruhun ,aklın ve ki’nin kaynağının yeri olarak düşünülüri Aikido teknikleri mümkün olduğunca insanın hara bölgesinde yapılmalıdır.
Happo: 8 yön. HAPPO-UNDO ( 8 yön egzersizi) ve HAPPO-GIRI ( kılıç ile 8 yönde kesme.) Burada anlaşılan gerçekten her yönde hareket edebilmektir.Aikidoda insan her an için herhangi bir yöne dönmeye hazırlıklı olmaktır.
İrimi: Gövdeye giriş hareketi. Pekçok aikidocu İRİMİ’nin ardındaki düşünce ;rakibinin saldırısına etkili bir şekilde devam edemeyeceği ve rakibinin dengesini kontrol edebileceği bir şekilde, konumunu karşındakine göre ayarlanmaktadır.
Jo: 45 inç uzunluğunda tahta alet . Bastondan çıkmıştır. Aikidonun içine nasıl girdigi tam anlaşılmış değildir.Pekçok JO hareketi geleneksel japon mızrak dövüşlerinden , bir kısmı ise JO - jutsudan gelir. Ancak anlaşılmalıdır ki birçoğu kurucu tarafından bulunmuştur.JO genelde ileri düzeylerde kullanılır.
Jodan: Yukarı pozisyon.
Jodan No Kamae: Ellerin yada varsa silahın yüksek pozisyonda tutulduğu bir duruştur.
Jiyuwaza: Tekniklerin sebest sitilde çalışılması; Bu çalışma genelde birden fazla kişinin Nage’ye istenilen yönde saldırılması şeklindedir.
Kihon: Temel olan şey. Aikido genel olarak aynı teknik çok farklı görülen bir çpk yoldan yapıla bilir.Tekniklerin yüzeysel özelliklerinin altında yatanı öğrenmek , temeli yani çekirdeği kavramak için KİHON’u iyi idrak etmek gerekir.
Ku: Boşluk.Bu boşluğun direkt farkedilmesi aydınlanmadır.Bu aikidoda bilinç açıklığının geliştirilmesi , değişen durumlara çabuk ve iç güdüsel cevap verebilmektir.
Kyu: Beyaz kemer düzeyi /rütbesi / ŞHODAN(1. DAN)’a kadar olan( 6) derece.
Keiko: Eğitim . Aikido da eğitimin tek sırrı.Ken: Kılıç
Kokyu: Nefes alma .Aikidonun bir bölümü de KOKYU RYOKUYU yani nefes alma gücününün geliştirilmesidir. Bu nefes ile hareketin bir kor dinasyonudur.Örnek nasıl ki ağır bir cismi kaldırırken nefes vermek bize kolaylık sağlar. Nefesin kontrolü aynı zamanda daha fazla konsatre olabilmeyeve stresi yok etmeye de olanak verir . Pek çok geleneksel meditasyon şeklinde ;nefes üzerinde yoğunlaşmak da konsantrasyonu yükseltmenin ve zihinsel ılımanın geliştirilmesinde önemli bir metot olarak kullanılır.Aikidoda da durum böyledir . Aikidodaki pekçok teknik KOKYU HO yani nefes egzersizi olarak adlandırılır.Bu egzersizler kişinin KOKYU RYOKUYU yani nefes gücünü geliştirmesini sağlar.
Kumi Jo: JO (bir alet) ile eşleşilerek yapılan egrersiz(eşli pratik.)
Kumi Tachi: Kılıçlı egzersiz ( eşli pratik. )
Mae: Ön.
Mae Ukemi: Öne düşüş , dairesel düşüş.
Masagatsu: Gerçek zafer.
Maai: Rakibe göre olması gereken ,düzenli aralık ,uzaklaşmave zamanlama . Aikido teknikleri değişen durumlara göre farklı uygulana bildiğinden , başlangıç pozisyonunda rakibe olan uzaklığın zamanlamaya ve tekniğin uygulanmasına ne tür bir etki yapacağı önceden hesaplanmalıdır.
Migi: Sağ.
Mudansha: Siyah derecesi olmayan ögrenci.
Mokkuso: Meditasyon .Çalışma genel olarak bir meditasyon periyodu içerisinde başlayıp ve biter . Meditasyonun amacı kişinin aklın temizlenmesi ve bilinçli temkinin geliştirilmesidir. Belki bundan da önemlisi , meditasyon yerleşik düşünce ve hareketlerini yenilemesini , değiştirmesini elimine etmesini yada anları daha etkili kullanmasını sağlar. İdeal olarak insanın meditasyon sırasında elde ettiği konsantireyi ve bilincini çalışmasına da taşıması gerekir. Böylelikle meditasyonda elde edilmiş bilinç,zeka ile normal bilinç , zeka arasındaki ayrılıkta çökmüş olur.
Nage: Nage atan ,fırlatan kişi.
Nagare: Akmak. Aikidonun amaçlarından biride fiziksel güce, fiziksel güçle karşılık vermemeyi öğrenmektir.Asıl olan , uygulanan gücü yönünde onu kendi avantajına olacak şekilde yeniden yönlendirerek akmaya (hareket etmeye ) çalışmaktır.
Omote: Ön taraf .Aikidoda , Nage’nin Uke’nin ön tarafına girdiği haraketlerin sınıfına denir.
Obi: Bir kemer.
Onegaişimasu: Benimle çalışırmısın (egzersize başlarken eşleşilen kişiye söylenir.)
Osea Waza: İlişme, kıpırdıyamaz hale getirici teknikler.
Randori: Serbest stilde eğitim.Bazen JIYU WAZA‘nın eşanlamlısı olarakta kullanılınır.Aikido genelde bir kişiyle çalışılmasına rağmen , birden fazla kişi tarafından saldırıya uğrama ihtimalinin akıldan çıkarmamasıda çok önemlidir.Aikidoda ki tüm vücut hareketleri ( TAİ SABAKİ ler ) birden fazla saldırıya karşı savunma yapabilmeye olanak verir.
Shikaku: Ölü açı. Rakibin atağına devam etmesinin çok zor olduğu ve sizinde rakibinizin hareket ve dengesini kolaylıkla kontrol edebildiğiniz pozisyon. Aikidonun ilk aşaması ŞHİKAKU’yu yerleştire bilmektir.
Şikko: Samuray ( dizüstü)yürüyüşü.Şikko ,güçlü bir Hara ( ağırlık mekezi ) bilincinin geliştirilmesi çok önemlidir.Aynı zamanda kalça ve ayakları güçlendirir.
Suki: Bir saldırıya ya da tekniğin uygulan masına maruz kalaçak şekilde açılık , boşluk bırakmak ya da tekniğin yanlış uygulanması SUKİ fiziksel ya da pisikolojik olabilir.Eğitimin bir amacıda ,karşındakinin hareket ve pozisyonundaki SUKİ’yi belirlediğin( gördüğün ) kadar kendi hareket ve pozisyonuna karşı da duyarlı olmaktır. İdeal olarak usta bir aikido ka kendini SUKİ lerden ayıracak şekilde eğitir.
Sutemi: Edebi olarak vücudu bir kenara atma , bırakma anlamına gelir. Bir kimsenin tekniğin uygulanması için kendini bırakması (JUDO da karşındakini atmak için kendi pozisyonunuzu ve dengenizi feda ettiğiniz teknikler sınıfı.)
Sukashiwaza: Saldırganın sizi sarmasına ya da vuruşuna başlamasına imkan vermeden yapılan tekniklerdir.Aslında ideal olan;saldırı tamamen uygulanmadan onu nötralize edecek ( ekarte edecek ) şekilde saldırganın duruşuna ve hareketlerine karşı duyarlı yada saldırıya geçen taraf olmaktır.
Suwari Waza: Hem UKE hemde NAGE nin oturarak uygulandığı tekniklerdir.Bu tekniklerin tarihte var oluşu DAİMYO yani feodalların varlığında tüm samurayların bütün çalışmalarını oturarak ve dizleri üzerinde hareket ederek yapmak zorunda oluşlarından gelir.Teoride bu durumda DAİMYO’ya yapılacak bir saldırıyı daha zor kılardı.Fakat bu aynı zamanda misafirin karşılandığı bir pozisyondur. Çağda Aikidoda ise bu,kişinin kalçasını ayaklarını iyi kullanılmasını öğretir.
Soto: Dışarı ,dış taraf. Saldırganın özellikle kollarının dışından yapılan aikido hareketleridir.
Seiza: Dizler üzerine oturmak. Bu şekilde oturmak alışmayı gerektirir,fakat denge sağlar ve bağdaş oturuşa göre daha fazla hareket kolaylığı sağlar.
Shindoi: Öğretmen ,eğitme anlamına gelen resmi birad/unvan/başlık.
Shidan: Hocaların hocası ( Usta eğitmen ) anlamına gelen resmi bir ad.
Shodan: Siyah kemerde ilk derece (1. dan)
Shomen: Kafanın ön ya da üst tarafı .Aynı zamanda DOJO nun da ön tarafını belirtir.
Suburi: Çarpma ya da vuruşlarda temel JO ve BOKKEN çalışması
Tachi: Bir çeşit japon kılıcı ( TACHİ- TORİ -Kılıç alma ) ( aynı zamanda aykta pozisyon)
Tachi Waza: Ayakta teknikler.
Taijutsu: Vücut sanatları ,silahsız çalışma, çıplak el yeknikleri
Tai No Henko: Tai No Tenkan :180 derece dönmeyi kapsayan basit dönüşler.( Harman pratiği.)
Tai Sabaki: Vücut hareketleri.
Tenkan: Özellikle vücudun 180 derece döndüğü dönüş hareketi.
Takasumu Aiki: ” Aikinin ( ruh ,zeka ve evrensel enrjinin harmonisi) sonsuz ( bitmek bilmiyen ) üretken savaş sanatı” anlamına gelen kurucunun bir sloganıdır.Yani aikidonun bir eşanlamlısı. Aikidonun kapsamı ,bir kişinin düzenli olarak pratikte çalıştığı adı konulmuş olan ,standart tekniklerle sınırlı değildir. Aksine , bu standart teknikler daha temel prensiplerin KİHON’u içine sindirdiği zaman ,yeni koşullara uyacak şekilde sonsuz sayıda ve çeşitlilikte yeni AİKİDO TEKNİKLERİ YARATMAK MÜMKÜNDÜR.
Tanto: Kama ,hançer ,bıçak .
Tege Tana: El kılıcı ya da elin kenarı .Pekçok aikido hareketi kişinin tegetanası ile aynı hizada oluşu ve uzantısını vurgular. Aynı zamanda aikido kılıç tekniğiyle tegetananın uygulanmasında önemli benzerlikle vardır.
Ura: Geri ,saldırganın arkasına dogrugeçilerek yapılan aikido teknikleri sınıfıdır.URA teknikleri bazen TENKAN ( dönüş )teknikleri olarakta isimlendirilir.
Ushiro: Arkaya doğru ,geri .
Ushiro Ukemi: Geriye düşüş te olduğu gibi.
Uke: Atılan yada tekniği alan kişi. Yüksek düzeylerde UKE ve NAGE arsındaki fark belirsizleşir. Bunun nedeni hem tekniği başlatanın açık olmaması hem de UKE ve NAGE nin tamamen birbirlerine bağlı ve uyumlu olmasıdır.
Ueshiba: Aikidonun kurucusu (1883-1969)
Ueshiba Kisshomaru: Aikidonun kurucusunun oğlu
Ueshiba Moriteru: Aikidonun kurucusunun torunu şuan yolun başında olan kişi doşhu.
Uchi: İçeri ,iç taraf NAGE’nin özellikle saldırganın kollarının içine ve altına doğru hareket ettiği teknikler sınıfı. ( Aynı zamanda vuruş SHOMEN UCHİ. )
Uchi Desi: Dojo nun içinde yaşayan ve kendini eğitmene ,dojonun bakım ve temizliğine adamış öğrenci ( Kimi zaman , dojonun Sensei’sinin kişisel işlerine de yardım eder.)
Waza: Teknikler Aikidoda belli teknikler çalışmak durumunda olmamıza rağmen; aikido savunmada kendini belli edeceğinden ;önceden tarif edilmiş ,standart tekniklere benzemeyebilir. Bunun nedeni ;aikido tekniklerinin değişen durumlara göre hareket çeşitlerini ve stratejileri uygulamasıdır.
Tori: Uzaklaştırma ,uzağa alma ,elinde bıçağı alma ,elinden alma.
Yoko: Yan.
Yoko Men: Kafanın yan tarafı
Japonca Sayılar;
1 :ichi
2 : ni
3 : san
4 : shi/yon
5 : go
6 : roku
7 : shichi
8 : hachi
9 : ku
10 : ju
11 : ju-ich
12 : ju-ni
20 : ni-ju
21 : ni-ju-ich
30 : san-ju
31 : san-ju-ich
40 : yon-ju