Alman düşünürü idealist Oswald Spengler'in tutuculuğu ve gericiliği desteklemek için ileri sürdüğü bu kuram, her devimin kendi üstüne çevrildiğini ve başladığı noktada son bularak, hiçbir gelişme sağlamadığını savunmaktadır. Çevrimsel devim sonsuzca tekrarlanır durur ve evren eskiden nasılsa bugün de öyledir, yarın da öyle olacaktır.(böyle gelmiş böyle gidecektir N.)



Aynı düşücede olan İngiliz tarihçisi idealist Toynbee de, "Tarih bir tekrarlamadır" savını ileri sümektedir. İdealist Spengler ve Toynbee, yeni ilkbaharın aynı ilkbahar ve yeni doğan insanın ölen insan olmadığını bilmezlikten gelerek, evrimi ve sarmal gelişim'i yadsımaya çalışmaktadırlar. Bu düşüncede olan bir başka idealist düşünür Alman düşünürü Leopold von Wiese kuramın amacını açıklamaktan çekinmemiştir: "bulunduğunuz durumu değiştirmeye çalışmayınız, çünkü daha geri bir noktaya geleceksiniz".



Bilimsel verilere tümüyle aykırı olan bu kurama göre, taş çağından atom çağına evrilen, geçmişte binecek taşıtı olmadığından yaya yürürken bugün uçakla aya varan insan ilerlememiş, tersine gerilemiştir. Bilimse, bu kuramın tam tersini, çevrimsel devim'i değil, sarmal devim'i ve böylelikle de sonsuz ve sürekli gelişmeyi doğrulamaktadır. Her bitiş, aynı başlayışı değil, daha üstün düzeyde bir başlayışı doğurur. Çevrimsel devim kuramı, geriliği savunan her gerici öğretinin başına geldiği gibi, her gün biraz daha, gerileyen değil, ilerleyen bilimle yalanlanmaktadır. Nesnel yasalara göre sürüp giden yükselici bir gelişme anlayışı, bilimin insana kazandırdığı en değerli bilgidir. İnsanın dün yapamadığını bugün yapmasına, ilerlemek değil de, gerilemek demek, bilimdışı bir hafifliktir.