Santral dogma, DNA’daki talimatların işlevsel bir ürüne dönüştürüldüğü süreçtir. İlk olarak 1958’de DNA’nın yapısının keşfini yapan Francis Crick tarafından önerildi. Kısaca santral dogmayı tanımlayacak olursak DNA (deoksiribo nükleik asit) ve RNA (Ribo nükleik asit)’ nın hücre yönetimine katılma şekline santral dogma denilmektedir.
Santral dogma olarak adlandırdığımız olay; replikasyon, transkripsiyon ve translasyon olmak üzere üç aşamada gerçekleşmektedir.
Replikasyon (DNA eşlenmesi):
DNA replikasyonu, iki özdeş DNA molekülünün iki özdeş DNA molekülü üretmesi için kopyalandığı süreçtir. Replikasyon önemli bir işlemdir, çünkü bir hücre bölündüğünde, iki yeni hücre, ana hücre olarak aynı genetik bilgiyi veya DNA’yı içermelidir.
Replikasyon işlemi, DNA’nın her bir ipinin çoğaltma için bir şablon olarak hizmet edebileceği gerçeğine dayanır. DNA replikasyonu, DNA çift sarmalının açıldığı, kökenler olarak adlandırılan belirli noktalarda başlar. Astar adı verilen kısa bir RNA segmenti sentezlenir ve yeni DNA sentezi için bir başlangıç ​​noktası olarak işlev görür. DNA polimeraz adı verilen bir enzim, bazları orijinal iplikçiğe eşleştirerek DNA’yı kopyalamaya başlar. Sentez tamamlandığında, RNA primerleri DNA ile değiştirilir ve yeni sentezlenmiş DNA segmentleri arasındaki tüm boşluklar enzimlerle birlikte mühürlenir.
DNA replikasyonu çok önemli bir süreçtir; Bu nedenle, hataların veya mutasyonların verilmediğinden emin olmak için, hücre yeni sentezlenen DNA’yı prova eder. Bir hücredeki DNA kopyalandıktan sonra, hücre, her biri orijinal DNA’nın özdeş bir kopyasına sahip olan iki hücreye bölünebilir.
Transkripsiyon (yazılma):
Transkripsiyon , DNA (veya RNA) şablonunda bulunan bilgilerin doğru bir kopyasını oluşturur, böylece hücre genetik bilgiyi çözebilir ve proteinin sentezlenmesinde, ayrıca yapısal, düzenleyici ve katalitik RNA’larda kullanılmasına izin verir. Transkripsiyon , hem katalitik hem de stokiyometrik olmak üzere çok sayıda hız sınırlayıcı adımı olan çok aşamalı bir süreçtir. Transkripsiyonun , söz konusu proteinlerin, uygun RNA’ların uygun yer ve zamandaki sentezini ve hücrede uygun miktarlarda sentezini desteklemek için tekrar ve tekrar çevrildiği bir döngü olduğu vurgulanmalıdır . Transkripsiyon , hücrenin gen ifadesini düzenlemek için kullandığı birçok işlemden biridir ve transkripsiyonun koordinasyonu Diğer RNA ve DNA metabolik süreçleri ile organizmanın hayatta kalmasını sağlamak için bu olayların doğru düzenlenmesinin önemini vurgulamaktadır.
Translasyon (okunma):
Protein sentezidir. Hücre yönetimi için gereklidir. MEsajcı RNA (mRNA)’ daki şifre, ribozomda okunarak protein sentezlenir.Tüm canlılarda ribozom organelinde gerçekleşir.