SADETTİN KÖPEK KİMDİR?
Doğum tarihi ve ilk yılları hakkında pek bilgi olmayan Emir Sadeddin Köpek, Anadolu Selçuklu Devleti'nde önemli bir devlet adamı ve baş mimardır. I. Alaeddin Keykubad ve II. Gıyaseddin Keyhüsrev dönemlerinde görev yapmış ve devlet yönetiminde büyük söz sahibi olmuştur.
Sadeddin Köpek'in gerçek adı, Köpek bin Muhammed'dir "Sadeddin" ise lakabıdır. Yaşamın ilk yılları ve ailesi hakkında çok fazla bilgi olmayan Sadeddin Köpek'in baba ve annesinin Konya'nın saygın ailelerine mensup olduğu ve annesinin adının Şehnaz Hanım olduğu yönünde bazı söylentiler vardır. Selçuklu Sultanlarının hizmetine nasıl girdiği de bilinmemektedir.
ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ'NDE GÜÇLÜ BİR DEVLET ADAMI
I. Alaeddin Keykubad döneminde emirlik görevinde bulunmuştur. Tarihçi İbn Bîbî tarafından emîr-i şikâr, nakkaş ve mimar olarak bahsedilmiştir. 1226 yılında I. Alâeddin Keykubad’ın Harput civarında Eyyûbîler’le yaptığı savaşta Selçuklu ordusunun sol kanat kuvvetlerinin kumandanlığını yaptı. Beyşehir gölü yakınlarındaki Kubadabad Sarayı' nın mimarı olan Sadeddin Köpek, 1235-1236 yılları arasında Konya ve Aksaray şehirleri arasında bulunan ve günümüze kadar ulaşabilen Zazadin Hanı'nı da inşa etmiştir.
II. Alaeddin Keykubad' ın ani ölümünden (1237) sonra, oğulları arasında çıkan taht kavgalarında II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in tarafını tutarak onun tahta çıkmasını sağladı. İbn Bîbî gibi dönemin tarihçilerine göre I. Alaeddin Keykubad' ın zehirlenerek öldürülmesinde ve veliahdı İzzeddin Kılıç Arslan’ın tahta çıkmasının engellenmesinde önemli rol oynadığı belirtilmektedir
II.Gıyaseddin Keyhüsrev'in tahta çıkmasından sonra Sadettin Köpek tarafından, sultanın kardeşinin tarafını tuttuğu gerekçesiyle Anadolu'ya yerleşmiş olan Harzemşahlar'ın önemli liderlerinden Kayır Han'ı tutaklatıp ve sonrasında öldürtmesiyle Harzemşah beyleri Anadolu' da geçtikleri yerleri yağmalayarak Harran, Urfa, Rakka ve Suruç gibi yerleri ele geçirerek buralara yerleştiler. Daha sonra devlet yönetiminde iyice güçlenen Sadeddin Köpek, kendisi için tehdit gördüğü önemli devlet adamlarını ve kişileri çeşitli sebeplerden öldürtmeye başladı. Atabey Şemseddîn Atunapa, Tâceddîn Pervâne, saltanat naibi Kemâleddîn Kâmyar gibi önemli devlet adamlarını öldürttü ve Hüsâmeddîn Kaymerî, Celâleddîn Karatay gibi devlet adamlarını da görevlerinden uzaklaştırttı.
Saltanat naibliği ve Pervanecilik görevlerine getirildi. Gücünü kanıtlamak amacıyla Melikü’l-Ümerâ unvanıyla çıktığı seferde, Eyyubiler'in denetiminde olan Samsat kalesi ile diğer bazı kaleleri ele geçirdi ve bütün bu başarılarından sonra Anadolu Selçuklu tahtına geçmeyi düşünen Sadettin Köpek, tahtta hak iddia edebilmek için I. Gıyaseddin Keyhüsrev'in gayrimeşru çocuğu olduğu yönünde bir hikâye ortaya attı.
SADEDDİN KÖPEK'İN ÖLÜMÜ
Kendisini Selçuklu şehzadesi olarak kabul ettirmeye çalışan Köpek isyan etti. Çıkan isyanda birçok devlet adamı Saadettin Köpek tarafından öldürdültü. Saadeddin Köpek'in gücünün aşırı derecede artmasından endişelenen II. Gıyaseddin Keyhüsrev, 1238 yılının sonbaharında Sadeddin Köpek'le birlikte Kubadabad Sarayı'na geldi. Sultan Keyhüsrev burada verdiği bir ziyafet sonrasında Hüsamettin Karaca'nın yardımıyla Sadeddin Köpek'i 1239 yılında öldürttü. Cesedi demir bir kafes içerisine konulup kale duvarına asılarak teşhir edildi.