Braat Kandili
Dünya, âhiret hayatının kazanılması için yaratılmış bir manevi ticaret yeri olduğuna göre, o ticaretle ilgili faaliyetlerin de yıllık muhasebesinin yapılması gayet tabiidir. İşte bu muhasebenin vakti üç ayların içindedir. Berat Kandili ile başlayıp Kadir Gecesi'yle biten devreye rastlar.
Peygamber Efendimiz Aleyhissalâtü Vesselam bu gece Rabbine şöyle dua etmiştir:
"Allah'ım, azabından affına, gazabından rızana sığınırım, senden yine sana iltica ederim. Sana gereği gibi hamd etmekten âcizim. Sen kendini sena ettiğin gibi yücesin."11
"Berat, beraet" kelimesi "el-berâe" kelimesinin Türkçe'deki kullanılış şeklidir. Beri olmak, aklanmak, temiz ve suçsuz çıkmak demektir. "Berâet" iki şey arasında ilişki olmaması, kişinin bir yükümlülükten kurtulması veya yükümlülüğünün bulunmaması anlamına gelmektedir. Mü'minlerin bu gece günah yüklerinden kurtulup İlâhî bağışa ermeleri umulduğu için de Berat Gecesi denmiştir
ibni Abbas'tan rivayet edildiğine göre,
- Bu seneden gelecek seneye kadar meydana gelecek olayların hepsi ayrı ayrı melekler tarafından defterlere yazılır. Rızıklar, eceller, zenginlik, fakirlik, ölümler, doğumlar hep bu esnada kaydedilir. O yılki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur. Herkesin ve her-şeyin o sene içindeki mukadderatı kaydedilir.
- Rızıkla alakalı defterler Mikail Aleyhisselâma verilir.
- Savaşlarla ilgili defterler Cebrail Aleyhissalama verilir.
- Ameller nüshası dünya semasında görevli melek olan İsrafil'e verilir ki bu büyük bir melektir.
- Ölüm ve musibetlerle ilgili defter de Azrail Aleyhisselâma teslim edilir.
Üsame bin Zeyd sormuş:
- Ya Resûlallah! Hiç bir ayda Şaban ayında tuttuğunuz oruç kadar (nafile) bir oruç tutmuyorsunuz, neden?
Efendimiz cevap vermişler:
- Bu ay, Recep ayı ile Ramazan ayı arasındaki Şa*ban ayıdır. İnsanların ehemmiyetini anlayamadığı bir ay*dır. Ki o ayda ameller (ibadetler) âlemlerin Rabbine, kâinatın Yaratıcısına kaldırılır, arz olunur. Ben istiyorum ki benim amelim, ibadetim ben oruçlu iken Cenab-ı Hakk'a arz olunsun.
Berat Gecesi'nde indirilen, Kur’an’ın Levh-i Mahfuz’dan dünya semasını toptan indirilmiş halidir. Kadir Gecesi'nde indirilen ise, Kur’an’ın ceste ceste, peyderpey indirilmeye başladığı durumun ifadesidir.[9] Her şeyi en iyi bilen Allah’dır
Bu gecede beş özellik vardır:
1. Her hikmetli iş karara bağlanır,[10]
2. Bu gecedeki ibadetin fazileti hesapsızdır.
Bu gecede nafile olsun, kaza olsun namaz kılanların, iyilik, ibadet, hayır ve hasenat yapanların, darda kalanlara yardım yapanların cennetle müjdelenmesi, cehennem azabından, dünya afatından, şeytanın hile ve tuzaklarından kurtulması Allah’ın rahmetinden beklenir
3. Bu gece rahmet iner, Allah, bu gece Kelp kabilesinin koyunlarının sayısınca kullarına merhametle muamele eder.
4. Allah mağfireti ile bütün Müslümanları bağışlar. Ancak tövbe etmedikçe:
a) Kâhinleri yani gayıptan haber verenleri,
b) Büyü yapanları,
c) Kincileri,
d) İçkiye devam edenleri,
e) Ana-babasını incitenleri,
f) Zinaya devam edenleri ve zinayı savunanları bağışlamaz.
5. Bu gece Peygamberimize (asm) şefaat hakkının tamamı verilmiştir. Peygamberimiz, Şaban ayının on üçüncü gecesi Cenab-ı Hakk’tan ümmeti için şefaat hakkı istedi, üçte biri verildi, on dördünde üçte ikisi, on beşinde de hepsi verildi. Bu şefaatten herkes istifade edebilecek ancak deve kaçar gibi Allah’tan kaçanlar değil.
6. Bu gecede zemzem suyunun arttırılması ilahî adettendir
Aişe validemiz (r.a) der ki:
Resûlullah (asm) kalktı, geceleyin namaza durdu, nihayet secdeye vardı. Secdesini o kadar uzattı ki ben ruhunun kabzedildiği (yani vefat ettiği) kanaatine vardım. Kalktım, yanına vardım. Parmağına dokunuverdim, canlı olduğunu görünce geri döndüm. O esnada sec*dede bulunan Resûlüllah (asm) sızlanıyor, yalvarıyor ve şöyle diyordu;
- Allah'ım! Azabından affına sığınıyorum, gazabın*dan rızana sığınıyorum, Senden yine Sana sığınıyo*rum. Seni, ben, Senin kendini övdüğün gibi asla övemem, Seni, sen ancak övebilirsin, Zât’ına layık övgüyü ancak sen yaparsın Allah'ım!..
Resûlüllah başını secdeden kaldırdı, namazını ta*mamladı ve dedi ki
- Ey Aişe! Biliyor musun bu gece hangi gece?
- Allah ve Resulü daha iyi bilir dedim.
Bu gece dedi, Şaban'ın yarısı yani on beşinci gecesidir. Allah bu gece kullarına ve kullarının fiil ve davranışlarına bakar, bağışlan*mak isteyenleri bağışlar, merhamet dileyenlere merhamet eder. Kin, hased ve kötü amel sahiplerini tövbe etmezlerse rahmetsiz, mağfıretsiz olarak olduğu gibi bırakır."
“Sanma ey hâce ki senden zer ü sîm isterler / Yevme lâ yenfeu de kalb-i selim isterler.”
"Ey Efendi! Ne malın, ne evladın, hiçbir şeyin fayda vermeyeceği bir günde, sanma ki senden altın gümüş is*teyecekler. Sadece ve sadece sağlam bir iman, günah kirleriyle kararmamış veya günahlardan arınmış bir kalb, ibadetle geçmiş bir hayat istenecektir."
KUTLANMAYA BASLANILMASI
Prof.Dr. Nebi Bozkurt
Müslümanlarca mübarek sayılıp kutlanan özel geceler Mevlid, Regaib, Mîrac, Berat ve Kadir geceleridir.Osmanlı padişahı II. Selim döneminde (1566-1574) camiler aydınlatılıp minarelerde kandiller yakılarak kutlandığı için bu gecelere "kandil geceleri" denilmiştir. Bu gecelerin kutlanma tarihleri Kamerî Takvime göre şu şekilde belirlenmiştir: Mevlid Kandili Rebîülevvel ayının on ikinci, Regaib Receb ayının ilk Cuma gecesi, Mîrac, aynı ayın yirmi yedinci gecesi, Berat Şaban ayının on beşinci gecesi, Kadir ise Ramazan ayının yirmi yedinci gecesi. Zikredilen rakamlar daima geceden sonra gelen güne aittir