Doğa kökenli bir yaşam sanatı olan Zen, iç varlığı, iç dünyayı ve varlığı anlamak, sadelik temelli bir yaşam sürmek; bu sadeliğe paralel olarak anlam sadece söze dayaı değildir, insan kendi ruhuna yönelmelidir ve içvarlığını keşfetmeye, tanımaya çalışmalıdır. Ayrıca Zen’e göre bilgi, teorik, bilimsel şeyler değil, ruhta iz bırakan şeylerdir.
Bu bağlamda Haiku, Zen yaşam sanatının edebiyatta karşımıza çıkan uyarlamalarındandır. Haiku, gennelikle 3 dizeden oluşur ve sadece 17 heceyle anlatılmak istenen verilir. Doğa, doğanın değişimi, doğanın ruhu gibi kavramları, anlık değişimleri anlatır ve derin anlamalr taşırlar.
Haiku’nun Zen’in edebi yansıması olduğunu doğaya dayanması, şiirlerinde ruhta iz bırakan doğa ile ilgili anların tasvir edilmesi, doğa üzerinden insan ruhuna ve iç varlığa yönelmesi ve sadeliğine bakarak anlayabiliriz.
Ayrıca Haiku ustası ve Haiku şiirinin en önemli sanatçısı Basho’nun da bir Zen öğrencisi olduğunu ve o dönemde Haiku yazmaya başladığını hatırlatmak isterim.