Antik dönemin Efes’li filozoflarından Herakleitos’un “Aynı nehirde iki kez yıkanılmaz” cümlesini herkes bilir. Peki ya bu cümlede ünlü filozof ne demek istemiştir?
Herakleitos bu cümlesini, arkhe (ana madde-töz) arayışları çerçevesinde söylemiştir. Ona göre, evrenin ana maddesi ateştir, evrende yer alan her şey ateşten gelmiştir ve yok olduklarında da ateşe giderler. Herakleitos’a göre ateş, ezeli ve ebedidir; daima belli ölçülerde yanar. Yani bir an bile hareketsiz kalmaz…
Ateşin özünü taşıyan nesneler de bu hareket - akış nedeniyle sürekli değişim halindedir, aynı anı bir daha yaşayamazlar… Bu nedenle ünlü filozof, ana madde teorisine bağlı gelişen akış- değişim öğretisini bu cümle ile anlatmıştır.
“Aynı nehirde iki kez yıkanılmaz”