Konu: Tarihte Bugun Atatürk

14 HAZİRAN - JUNE 14
Tarihte Bugün - Today in History

Dokuzuncu Ordu Müfettişi Mustafa Kemal Paşa, Amasya'da (Haziran 1919)

---

1938 - Atatürk'ün, Savarona yatından Cenevre'de bulunan Afet (İnan)'a mektubu: "...Tamamen iyileşme ümidi ve şansı kuvvetlidir."

---

1937 - Hatay'ın Bağımsızlık Antlaşması TBMM tarafından onaylandı.

---

1936 - Atatürk'ün, Çankaya'da Çin Elçisi General Ho Yao-Tsu'yu Kabulü.

---

1935 - Ankara'da Dil, Tarih ve Coğrafya Okulu kurulmasına dair kanun teklifi kabul edildi.

Maden, Tetkik ve Araştırma Enstitüsü ve Etibank'ın kurulmasına dair kanunlar ile Diyanet İşleri Reisliği Teşkilatı'nın görevlerine ilişkin kanun TBMM'de kabul edildi.

Etibank Genel Müdürlüğü kuruldu.
Amortisman Sandığı Kanunu, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Kanunu, Maden Tetkik Arama Enstitüsü Kuruluş Kanunu ve Etibank'ın kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.

---

1934 - Atatürk'ün, öğleden sonra Ankara Halkevi'ni ve Atlı Spor Kulübü'nü ziyareti.

---

1933 - Atatürk'ün, Çankaya'da Polonya Elçisi Potocki'nin güven mektubunu kabulü ve Elçi'nin söylevine cevap konuşması.

---

1932 - Atatürk'ün, akşam Emir Faysal'ın verdiği ziyafeti şereflendirmesi.

---

1926 - Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya İzmir'de suikastta bulunulacağı haber alındı. Suikast girişimini, Giritli Şevki, Vali Kazım Dirik'e ihbar etti. Suikast girişimi failleri Ziya Hurşit ve arkadaşları tutuklandı.

İzmir'de Mustafa Kemal Paşa'ya karşı suikast girişimi ortaya çıkarıldı. Girişim, suikast sonrasında, suikast planını gerçekleştirecek olanları Sakız adasına kaçıracak olan motorcunun ihbarı üzerine ortaya çıkarıldı.

Atatürk'ün, Balıkesir'de Cumhuriyet Halk Partisi'ni, Öğretmenler Birliği'ni, Belediye'yi, Türkocağı'nı ziyareti, akşam Belediye'de şereflerine verilen baloda bulunması. (Atatürk, 15 Haziran'da İzmir'de bulunmak üzere bugün Balıkesir'den hareket edeceği sırada İzmir Valisi'nden, İzmir'de kendisine karşı tertiplenen bir suikast girişiminin meydana çıkarıldığını bildiren ve hareketinin ertelenmesini rica eden bir telgraf almıştır. [Kocatürk]

Atatürk'e karşı, İzmir'de hazırlanan suikast girişiminin meydana çıkması (Suikast girişimini İzmir'de motorculuk işleriyle meşgul Giritli Şevki adında şahıs, İzmir Valisi Kâzım (Dirik) Bey'e haber vermiştir.

---

1925 - Cumhuriyet'in ilk şeker fabrikası, Alpullu'da üretime başladı.

---

1924 - Atatürk'ün, İçişleri Bakanı Recep (Peker) Bey'i ve Genelkurmay Başkanı Fevzi (Çakmak) Paşa'yı makamlarında ziyareti ve görüşmeleri.

---

1923 - Kadınlar Halk Fırkası kuruldu.

Atatürk'ün, Çankaya'da kendisine "hemşehrilik" belgesini getiren İstanbul Heyeti'ni kabulü.

---

1922 - Atatürk'ün, Adapazarı'na gelişi.
Mustafa Kemal Adapazarı'nda, annesi Zübeyde Hanım ile görüştü.

(Atatürk burada İstanbul'dan gelmiş olan annesi Zübeyde Hanım ve kız kardeşi Makbule Hanımla görüşmüştür).

---

1920 - Doğuda Milli Aşireti ayaklanması çıktı.

İzmit bölgesinde Kuvay-ı İnzibatiye'nin yenilgisi ve bazı birliklerin milli kuvvetlere katılması.

Yozgat'ta Çapanoğulları ayaklanması çıktı.

Yozgat şehri Çapanoğullarının eline geçti. Şehrin eşrafından bazısı isyancılarla birlikte olmayı reddetti. Ayaklanmacılar İstanbul hükümetine bağlılıklarını bildirerek, Dürrizade'nin fetvasını hükümet binası önünde toplanan halka okuyarak, taraftar bulmaya çalıştı.

---

1919 - Atatürk'ün, Amasya'dan Padişah'a telgrafı: "...İstanbul'da iken, milletin bu kadar kuvvetli ve az vakitte felâketlerden bu derece uyanık olduğunu tahayyül edemezdim. ...Eğer zorlanırsam görevimden istifa ederek önceden olduğu gibi Anadolu'da ve milletin sinesinde kalacağım ve vatanî görevime bu kez daha açık adımlarla devam edeceğim."

---

1917 - Atatürk'ün, sabah, Sekerat'tan hareket ederek Yarbay Hamit Fahri komutasındaki 48. Tümen cephesine gidişi, tümeni denetlemesi, Tümen Karargâhı'nda öğle yemeğini yedikten sonra Sekerat'a dönüşü.

---

1909 - Dernek kurma özgürlüğüne ilişkin ilk yasa olan ''İçtimaatı Umumiye Kanunu'' kabul edildi.

---

1839 - Jandarma Teşkilatı kuruldu. Teşkilatın ilk nizamnamesi olan Asakir-i Zaptiye Nizamnamesi yürürlüğe konuldu.

---

1826 - Yeniçeri Ocağı kaldırıldı ve Asakir-i Mansure-i Muhammediye kuruldu.

15 HAZİRAN - JUNE 15
Tarihte Bugün - Today in History

Atatürk ve Sığırtmaç Mustafa (15 Haziran 1930)

---

15 Haziran 1930
Yalova İskelesinde

---

15 Haziran 1936
Ankara’da Gazi Orman Çiftliği Tren İstasyonu’nda çiçekle karşılanışı

---

1942 - Atatürk'ün Şişli'de oturduğu ev müze oldu.

---

1938 - Noter Kanunu kabul edildi.

Türkiye'nin şartları göz önüne alınarak Medeni Kanun'daki evlenme yaşı kadınlarda 15'e, erkeklerde 17'ye indirildi.

Amerika'daki Mark Twain Cemiyeti Başkanı'nın, resmini göndermesi nedeniyle Atatürk'e teşekkür mektubu: "Zamanımıza, geçmiş devirlerin Büyük İskender, Jül Sezar ve Napolyon'undan daha şanlı bir isim bıraktınız. Askerî ve sivil dehânız bütün insanlık tarihi üzerinde derinden etkili olmuştur."[Kocatürk]

---

1936 - 1931'den beri Cumhuriyet Halk Partisi genel sekreterliğini yapmakta olan Recep Peker, değişmez genel başkan Mustafa Kemal Atatürk tarafından görevinden alındı. Genel sekreterlik görevi Başvekil Sükrü Kaya'ya verildi.

Atatürk'ün, akşam trenle Ankara'dan İstanbul'a hareketi.

---

1934 - Atatürk'ün, öğleden sonra Ankara Halkevi'ni ziyareti.

---

1933 - Atatürk'ün, akşamüzeri atla, Çankaya'dan istasyon'a kadar bir gezinti yapması, buradan otomobille Marmara Köşkü'ne gelişi, akşam Çankaya'ya dönüşü.

---

1930 - Sığırtmaç Mustafa'nın, Dolmabahçe Sarayı'na giderek Atatürk'ün elini öpmesi.

Türkiye Cumhuriyeti ilk dış kredisini aldı. Amerikan Yardım Bankası'ndan sağlanan kredinin 10 milyon dolar olduğu açıklandı.

---

1927 - İstanbul Emraz-ı Akliye ve Asabiye Hastanesi yani bugün ki Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi hizmete girdi.

---

1926 - Gazi'ye İzmir'de suikast girişiminde bulunulması.
İzmir'de Mustafa Kemal Paşa'yı öldürmek isteyen bir suikastçı yakalandı.

Atatürk'e suikast girişimi elebaşları (Ziya Hurşit ve arkadaşları)'nın İzmir'de tutuklanması.

Atatürk'ün, Balıkesir'de Orduevi'ni ziyareti ve akşam saat 19.00'da İzmir'e hareketi.

---

1926 - Attempt to assassinate Atatürk is uncovered.

---

1924 - Atatürk'ün, Ankara'nın yeni Belediye Başkanı Haydar (Yuluğ) Bey'i Çankaya'da kabulü ve şehrin imarı hakkında görüşmesi.

---

1923 - Yünsa Yünlü Sanayi Şirketi kuruldu. Firmanın, iplik ve kumaş üreteceği ifade edildi

---

1921 - Atatürk'ün, Kâzım Karabekir'e telgrafı: "...Teklifiniz üzerine Enver Paşa'nın bulunduğu yer ve faaliyetinden daima haberdar olmamızın temini Ali Fuat Paşa'ya yazılmıştır."

---

1920 - 15. Kolordu Komutanlığı "Doğu Cephesi Komutanlığı" olarak adlandırıldı ve Kazım Karabekir Paşa komutanlığa atandı.

İsmet Paşa'nın idam kararını padişah onayladı.

Mustafa Suphi'nin, Bakû'den Atatürk'e mektubu.

---

1919 - 9. Ordu Kıtaatı Müfettişliği adının yeni hazırlanan bir talimata göre 3. Ordu Müfettişliği adını alması.

Atatürk'ün, Amasya'dan, Kâzım Karabekir'e telgrafı: "13. Kolordu'ya kaldırma emri verilse bile bunu uygulama ve yerine getirmenin geciktirilmesi lüzumunu Cevat Paşa'ya yazdım. Hükümetin her teklif ve müdahale karşısında, direnme gösteremeyişi cidden üzüntü verici ve şaşırtıcıdır."

Harbiye Nazırı Şevket Turgut Paşa'nın, Atatürk'e İstanbul'a davet sebebini açıklayan telgrafı: "...İngilizler, İstanbul'a getirilmeniz hakkında istekte bulundular." (Ayrıca, aynı gün Atatürk'e çekilen ikinci bir telgrafla İstanbul'a davetin Hükümet kararı olduğu bildirilmiştir). [Kocatürk]

Bergama'nın milli kuvvetler tarafından geri alınışı.

---

1917 - Atatürk'ün, sabah otomobille Sekerat'tan hareket ederek öğleye doğru Elaziz (Elazığ)'e gelişi, şehre bir saat uzaklıkta Kafkas Ordular Grubu Komutanı Ahmet İzzet Paşa ve Elaziz (Elazığ) Valisi Mithat Bey tarafından karşılanışı ve Grup Karargâhı'na gelişi. (Atatürk, Elaziz (Elazığ)'de bulunduğu sırada, Başkomutan Vekili Enver Paşa, Grup Komutanı Ahmet İzzet Paşa'ya bir telgraf çekerek Mustafa Kemal Paşa ile beraber, kendisiyle buluşmak üzere Halep'e hareket etmelerini istemiştir). [Kocatürk]

---

1916 - Atatürk'ün komuta ettiği 16. Kolordu Karargâhının, Diyarbakır'dan Silvan'a nakli (2. Ordu Karargâhı'nın Diyarbakır'da kurulması üzerine, 16. Kolordu Karargâhı bugün Silvan'a nakledilmiş, Atatürk de ertesi günü Diyarbakır'dan ayrılarak Silvan'a gelmiştir).

---

1915 - Atatürk'ün, 19 Tümen Kurmay Başkanı Binbaşı İzzettin (Çalışlar) Bey hakkında, rütbe yükselmesi için öneri yazısı: "Ciddi, geçimli, muktedir, cesur, tecrübe kazanmış. Tümen Komutanlığı'na aday olabilir."

---

1873 - Darüşşafaka kuruldu.
İstanbul'da yoksullar ve yetimler için yatılı lise olan "Darülşafaka" kuruldu.

---

1826 - Sultan II. Mahmut, Yeniçeri Ocağı'nı kaldırdı. Yerine ''Asakir-i Mansure-i Muhammediye'' adıyla yeni bir askeri teşkilat kuruldu. Bu olay Osmanlı tarihinde ''Vaka-i Hayriye'' (Hayırlı Olay) olarak anıldı.

16 HAZİRAN - JUNE 16
Tarihte Bugün - Today in History


16 Haziran 1926
Suikast girişimi sonrası İzmir’de

---

16 Haziran 1934
İran Şahı Rıza Pehlevi ile Çankaya Köşkü’nde

---

16 Haziran 1934
Atatürk with Shah Rıza Pahlavi of Iran in the Çankaya Palace

---

16 Haziran 1934
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, İran Şahı Rıza Pehlevi ile

---

16 Haziran 1928
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, İş Bankası İstanbul şubesinden çıkarken

---

1950 - Atatürk özendirmesiyle Türkçeleştirilmiş ezanın, eskiden olduğu gibi Arapça okunmasına dair kanun kabul edildi.

---

1938 - Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü kuruldu. Spor artık devlet denetiminde.
Atatürk'ün, Savarona'da, Başbakan Celâl Bayar, Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Araş, İçişleri Bakanı Şükrü Kaya ve daha sonra Maliye Bakanı Fuat Ağralı'yı kabulü ve görüşmesi.
Atatürk'ün, Savarona yatında, o gün Balkan turuna çıkmak üzere kullandığı uçakla Yeşilköy'den Atina'ya uçacak olan Sabiha Gökçen'i kabulü ve söyledikleri: "Birkaç saat sonra senin büyük bir Balkan turuna çıktığını ve Türk kadınlığını göklerde şerefle temsil ettiğini, bütün dünya radyoları yayımlayacaklar, herkese duyuracaklar! ..Seni geçirmeye gelmek isterdim Gökçen; ama ne yazık ki bacaklarımda, dizlerimde derman bulamadım. Ama bu sözlerime sakın üzülme! Balkan turun, hepimiz için hayırlı olsun çocuğum!"

---

1936 - Atatürk'ün, Ankara'dan İstanbul'a gelişi, akşamüzeri motorla Florya'ya geçişi, geceyi burada geçirişi.

---

1935 - Atatürk'ün, öğleye doğru otomobille Çubuk'a gidişi, burada kısa bir süre dinlendikten sonra Karagöl'e gelişi, öğle yemeğini burada yemesi; öğleden sonra Melekşah köyüne uğrayarak Ankara'ya gelişi, Keçiören kır kahvesinde bir süre dinlendikten sonra akşam Çankaya'ya dönüşü.

---

1934 - İran Şahı Rıza Pehlevi'nin Gazi Mustafa Kemal'i Ankara'da ziyareti.
Atatürk'ün, trenle Samsun'dan Ankara'ya gelen İran Şahı Rıza Pehlevi'yi istasyonda karşılaması
Atatürk'ün, akşam Çankaya'da iran Şahı Rıza Pehlevi şerefine verdiği ziyafette konuşması: "...Barış içinde gelişmekten başka amaçları olmayan milletlerimizin, aynı zamanda umumî barışa hizmet etmeyi en şerefli ödev saydıklarına şüphe yoktur."

---

1932 - Atatürk'ün, öğleden sonra ve akşamüstü Çankaya'da kütüphanesinde çalışması.

---

1928 - Atatürk'ün, İstanbul'da Türkiye iş Bankası Yenicami Şubesi'ne gelişi, binayı gezerek ilgililerden bilgi alışı.

---

1926 - Mustafa Kemal Atatürk'ün İzmir'e yapacağı seyahati fırsat bilen eski İttihatçılar, Mustafa Kemal Atatürk'e karşı bir suikast hazırladı. Ziya Hurşit ve adamları Mustafa Kemal Atatürk'e, Gaffarzade Oteli yakınında silah ve bombalarla saldıracaklardı. Ancak suikastçilerin Sakız Adası'na kaçmasını sağlayacak motorcu Şevki korkuya kapılıp durumu Vali Kazım Dirik'e bildirdi ve aralarında birçok ünlü ismin de bulunduğu suikastçiler tutuklanıp, yargılandı. Bunların önderleri idam edildi.
Atatürk'ün, saat 9.30'da Soma'ya gelişi, istasyonda kısabir kalıştan sonra hareketi.
Atatürk'ün, Manisa'ya gelişi, otomobille istasyondan Vilâyet'e gidişi, Türkocağı heyetini kabulü, öğle yemeğini Vilâyetle yedikten sonra İnşaat Malzeme Fabrikası sergisini, Belediye'yi ve Cumhuriyet Halk Partisi'ni ziyareti.
Atatürk'ün, saat 16.00'da Menemen'e gelişi, bir saatlik ka*lıştan sonra hareketi.
Atatürk'ün, akşam İzmir'e gelişi ve halk tarafından coşku ile karşılanışı.

---

1925 - Atatürk'ün, Viyana'dan gelen heykeltraş Heinrich Krippl'e, yapacağı heykel için 1,5 saat süre ile model olması.

---

1924 - Atatürk'ün, Çankaya'da Almanya Elçisi Rudolf Nadolny'nin güven mektubunu kabulü.

---

1920 - Mustafa Kemal Paşa'nın ilgililere ve Rus Sovyet Cumhuriyetine tebliğ edilmek üzere Kazım Karabekir'e yazısı: "..Talat, Cemal, Enver Paşaların Türkiye Büyük Millet Meclisi namına hiç bir siyasi teşebbüse girişmeye selahiyetleri olmadığının ve bizimle hiç bir mihabere ve münasebetlerinin bulunmadığının kendilerine tebliği heyeti vekile kararı gereğidir"
Yunanlıların Batı Cephesinde Köşke taarruzu ve cephenin düşmesi.
Ermenilerin Oltu'yu işgali.

---

1919 - Yörük Efe Müfrezesi'nin Malkoç köprüsüne baskını ve Yunan müfrezesinin imha edilişi.
Atatürk'ün, Konya'da 2. Ordu Müfettişi Cemal (Mersinli) Paşa'ya, İstanbul'da kurulan Kilikyalılar Cemiyeti hakkında bilgi isteyen telgrafı: "Bu heyetin merkezi nerede ve üyeleri kimlerdir? Ne surette ilişki kuralım?"
Atatürk'ün, Amasya'dan Kâzım Karabekir'e, Konya'da Ordu müfettişi Cemal Paşa ile yazışmasına dair bilgi veren telgrafı: "...Cemal Paşa'ya verdiğim cevapta olupbittileri beklemek taraftarı olmadığımı ve fakat hazırlığımızı iyi yapabilmek için biraz zaman kazanmayıuygun gördüğümü bildirdim." [Kocatürk]

---

1917 - Atatürk'ün, günü Elaziz (Elazığ)'de geçirmesi.

---

1916 - Atatürk'ün, Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey'le beraber sabah otomobille Diyarbakır'dan Silvan'a hareketi, saat 17.00'da Silvan'a gelişi.

17 HAZİRAN - JUNE 17
Tarihte Bugün - Today in History


17 Haziran 1934
Ankara’da bir törende

---

1938 - Sermayesinin tamamı devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan 'İktisadi Teşekküllerin Teşkilatı ile İdare Murakebeleri Hakkında Kanun' TBMM'de kabul edildi.

---

1936 - Atatürk'ün, Başbakan İsmet İnönü'yle beraber Florya'da yaya bir gezinti yapması.

---

1935 - Türkiye'de şeker üretimini rasyonel hale getirmek amacıyla İş Bankası, Ziraat Bankası ve Sümerbank'ın ortaklığıyla Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. kuruldu. Bazı kaynaklarda 6 Temmuz 1935'te kurulduğu belirtilen 22 milyon Türk Lirası sermayeli şirkete mevcut 4 şeker fabrikasının (Alpulu, Uşak, Eskişehir, Turhal) bağlandığı açıklandı.
Atatürk'ün, Genelkurmay Başkanlığını ziyareti ve Mareşal Fevzi Çakmakla görüşmesi.

---

1934 - Atatürk'ün, İran Şahı Rıza Pehlevi şerefine İsmet Paşa tarafından verilen öğle yemeğinde bulunması.
Atatürk'ün, öğleden sonra Ankara'da İran Şahı Rıza Pehlevi ile askerî birliklerin, izcilerin ve okulların katıldığı geçit törenini izlemesi.
Atatürk'ün, akşam Ankara Palas'ta İran Şahı Rıza Pehlevi şerefine Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü (Araş) Bey tarafından verilen ziyafette bulunması.

---

1932 - Türkiye Turing ve Otomobil Kulübü ile Milliyet gazetesince ilk kez düzenlenen otomobil yarışı, İstinye- Zincirlikuyu arasında yapıldı.

---

1930 - Atatürk'ün, Ertuğrul yatıyla İstanbul'dan Yalova'ya gidişi.

---

1926 - Kadıköy Su Şirketi devletleştirildi.

---

1922 - Atatürk'ün, Adapazarı'ndan İzmit'e gelişi.

---

1921 - Koçkiri Ayaklanması bastırıldı. Liderlerden Alişan ve arkadaşları teslim oldu.
Sivas, Erzincan ve Tunceli yöresinde, adını ayaklanan Koçgiri aşiretinden alan ve 3.5 ay süren ayaklanma, Türk ordusu tarafından bastırıldı.
Ahmet İzzet Paşa'nın, Atatürk'e, Harbiye Nazırlığı'nı kabul ettiğini bildiren telgrafı.

---

1920 - İngiliz Yüksek Komiseri Amiral J. de Robeck'in, Lord Curzon'a yazısı: "...Mustafa Kemal'in askerleri Gebze'ye kadar geldi. Haydarpaşa ve Üsküdar'ı, Kemalistlerin basmasından korkuyoruz."

---

1919 - Atatürk'ün, Amasya'dan Kâzım Karabekir'e millî birlik gereğine dair telgrafı: "...Anadolu'ya geçişimden şimdiye kadar en çok önem verdiğim taraf, milletin geleceğinin ve hayat hakkımızın ancak millî birlikle kurtarılacağını anlamak ve bunun için her çeşit siyasî ve kişisel ihtiraslardan uzak ve yalnız milleti hür ve müstakil yaşatmaya yönelik örgütün, yani Müdafaa-i Hukuk-u Milliye'nin her bucağa varıncaya kadar yayılması esaslarını hazırlamak oldu. Övmeye değer ki, her tarafta gerek askerî gerek mülkî, sizin gibi aynı fikir ve düşüncede arkadaşlarımızın çalışma ve önderlikleriyle her taraftan aldığım telgraflar milletin bu ihtiyacı duyduğunu ve birlik halinde bu işe eylemli olarak başladığını ispat ediyor."
İstanbul'da İngiliz Yüksek Komiseri Amiral Calthorpe'un, Atatürk'ün geri çağrılması için Hariciye Nezareti'ne müracaatı (Amiral Calthorpe, bu isteğini 6 Haziran 1919'da Harbiye Nezareti'ne bildirmişti. Hariciye Nezareti'ne bugünkü başvurusunu 2 Temmuz 1919'da bir kere daha yineleyecektir). [Kocatürk]
Yunan kuvvetlerinin Menemen'de katliam yapmaları.
Damat Ferit Paşa'nın Paris Barış Konferansı'na, Osmanlı Devleti'nin barış isteklerini bildiren muhtırası.

---

1917 - Atatürk'ün, sabah, Ahmet İzzet Paşa'ya beraber Elaziz (Elazığ)'den otomobille Diyarbakır'a hareketi, akşamüzeri Diyarbakır'a gelişleri ve büyük törenle karşılanmaları.

18 HAZİRAN - JUNE 18
Tarihte Bugün - Today in History


18 Haziran 1936
Cumhurbaşkanı Atatürk, Başbakan İsmet İnönü'yü Yeşilköy Hava Alanı'ndan Ankara'ya uğurlarken

---

18 Haziran 1936
Yeşilköy’de Başbakan İsmet İnönü'yü Ankara’ya yolcularken

---

18 Haziran 1936
Başbakan İsmet İnönü Türk Hava Yolları uçağının yanında Atatürk ile beraber

---

Cumhurbaşkanı Atatürk, Başbakan İsmet İnönü ile birlikte Yeşilköy Hava Alanı'nda
(18 Haziran 1936)

---

Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa, İzmit'te Claude Farrere'i karşılarken
(18 Haziran 1922)

---

1941 - Treaty of Friendship Between Germany and Turkey

---

1936 - Recep Peker'in CHP Genel Sekreterliği görevinden alınmasından sonra Başbakan İsmet İnönü'nün yayınladığı bir genelgeyle, İçişleri Bakanlığı ile parti genel sekreterliği birleştirildi. Bunun yanısıra illeri valilerine de partinin il başkanlığı görevi verildi. Bu parti ile devletin içice geçmesi ve bütünleşmesi yolunda önemli bir adım oldu.
Şükrü Kaya CHP genel sekreteri oldu.
Atatürk'ün, uçakla Ankara'ya dönecek olan İsmet İnönü'yü Yeşilköy Hava Alanı'ndan uğurlaması.

---

1935 - Atatürk'ün, Ankara'da Kızılay Genel Merkezi'ni ziyareti ve ilgililerden çalışmalar hakkında bilgi alışı.
Atatürk'ün, saat 21.00'de Celâl Bayar'ın evine gidişi, gece Çankaya'ya dönüşü.

---

1934 - II. Dil kurultayı Dolmabahçe Saray'ında toplandı.
Liman İşlerinin Hükümetçe İdaresine İlişkin Kanun TBMM'de kabul edildi.
Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Kâzım (Özalp) Paşa'nın İran Şahı Rıza Pehlevi şerefine evinde düzenlediği öğle yemeğinde bulunması, akşam Şah'ın İran Elçiliği'nde verdiği ziyafeti şereflendirmesi.

---

1933 - Atatürk'ün, öğleye doğru, atla Çankaya'dan Söğütözü'ne, oradan da Gazi Orman Çiftliği'ne kadar bir gezinti yapması.
Atatürk'ün, gece saat 02.30'da atla Gazi Orman Çiftliği yakınında Mühye köyüne gidişi, sabahleyin otomobille çiftliğe dönüşü.

---

1932 - Atatürk'ün, Genelkurmay Başkanlığı'nı ziyareti ve Mareşal Fevzi Çakmakla görüşmesi.

---

1927 - Hukuk Usulü Muhakemelerine İlişkin Kanun kabul edildi.

---

1926 - Atatürk'ün, İzmir'de Bornova Ziraat Mektebi'ni ve Türkocağı'nı ziyareti.
Atatürk'ün, İzmir suikast girişimi hakkında Anadolu Ajansına demeci: "...Alçak girişimin, benim şahsımdan ziyade mukaddes Cumhuriyetimize ve onun dayandığı yüksek ilkelerimize yönelmiş bulunduğuna şüphe yoktur. Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır; fakat Türkiye Cumhuriyeti sonsuza dek yaşayacaktır!"

---

1922 - "Küçük Mecmua" adlı dergi, Ziya Gökalp tarafından Diyarbakır'da çıkarılmaya başlandı
(33 sayı çıkan dergi, 5 Mart 1923'e kadar yayımına devam etti).
Atatürk'ün, İzmit'te Claude Farrere ile görüşmesi ve Fransız edibi şerefine verilen çay ziyafetinde konuşması: "...Türkiye halkı, asırlardan beri hür ve müstakil yaşamış ve bağımsızlığı hayat gereği saymış bir milletin kahraman evlâtlarıdır. Bu millet bağımsızlıktan uzak yaşamamıştır, yaşayamaz ve yaşamayacaktır."
Atatürk'ün, İzmit'te Vakit gazetesi muhabirine umumî vaziyet hakkında demeci: "...Geçen sene İnebolu'yu bombardıman etmişlerdi; bu sene de Samsun'u. Bu gibi canavarca hareketler, milletin vatanını ve bağımsızlığını savunma yolundaki azim ve imanını kuvvetlendirmden başka bir netice hasıl etmez." [Kocatürk]

---

1920 - Fransızlar, Zonguldak'ı işgal etti ve 20 günlük mütareke sona erdi.

---

1919 - Mustafa Kemal Paşa, Anadolu ve Rumeli milli teşkilatının birleştirilmesi hakkında bir genelge yayınladı.
Atatürk'ün, Amasya'dan, Edirne'de bulunan I. Kolordu Komutanı Albay Cafer Tayyar Bey'e telgrafı: "...Bağımsızlık gayesinin elde edilişine kadar tamamiyle milletle birlikte, fedakârane çalışacağıma mukaddesatım namına yemin ettim. Artık benim için Anadolu'dan hiçbir yere gitmemek kesindir."
Atatürk'ün, Erzurum Valisi Münir (Akkaya) Bey'in görevinden alınması üzerine Dahiliye Nezareti'ne -Vali'nin yerinde bırakılmasının uygun olacağını ve istifa etmiş dahi olsa kabul edilmemesini isteyen- telgrafı. [Kocatürk]
İstanbul hükümeti Redd-i İlhak ve benzeri derneklerin faaliyetlerini yasakladı.
Midyat'ta ayaklanmaya kalkışan Ali Batı'nın girişimi bastırıldı.

19 HAZİRAN - JUNE 19
Tarihte Bugün - Today in History

19 Haziran 1936
Cumhurbaşkanı Atatürk, Florya'da

---

1938 - Atatürk'ün, Savarona yatında Romanya Kralı II. Carol'u kabulü ve görüşmesi.

---

1937 - Atatürk'ün, Sakarya motoruyla İstanbul'dan Yalova'ya gelişi.

---

1934 - Ankara Halkevi’nde İran Şahı onuruna ilk Türk operası ‘Özsoy’ oynandı.

Atatürk'ün, akşam Ankara Halkevi'nde, İran Şahı Rıza Pehlevi ile beraber -onun şerefine oynanan- "Özsoy" operasını izlemesi.

---

1933 - Atatürk'ün, akşamüzeri atla Gazi Orman Çiftliği yöresinde bir gezinti yapması, geceyi Marmara Köşkü'nde geçirmesi.

---

1932 - Atatürk'ün, akşamüzeri Kılıç Ali Bey'in evine gelişi, akşam Çankaya'ya dönüşü

---

1926 - Mustafa Kemal, İzmir gezisini izleyen Anadolu Ajansına ünlü sözlerinin yer aldığı demecini verdi:
''Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır.''

---

1925 - Atatürk'ün, akşam Çankaya'da, Prag Elçisi Vasıf (Çınar) Beyi kabulü.

---

1922 - Atatürk'ün, Claude Farrere'le beraber İzmit'ten Adapazarı'na hareketi ve istasyonda konuşması: "...Bu yürüyüşümüzle memleketi gerçek neticeye kavuşturacağımıza şüpheniz olmasın!"

Atatürk'ün, İzmit'ten ayrılırken mutasarrıfa veda telgrafı: "...Kurtuluş ve bağımsızlık mücadelemizde önemli bir yer işgal eden İzmit'ten pek duygulu olarak dönüyorum."

Atatürk'ün Claude Farrere ile Adapazarı'na gelişi, ziyaretleri ve öğle yemeğini burada yemeleri.

Atatürk'ün İzmit-Adapazarı yolunda Vakit gazetesi Başmuharriri Ahmet Emin (Yalman)'e umumî vaziyet hakkında demeci:".. .Orduda mevcut pek yüksek manevî kuvvet, dayanışma, azim ve iman, şevk ve neşe çok defalar gözlerimi sevinç yaşlarıyle dolduracak derecede tesir bırakmaktadır."

Atatürk'ün, Ömer Sezai (Madra) Bey'e mektubu: "Annemle gönderdiğiniz mektubu ve zarf içindeki hesap pusulasını aldım. Üç sene içinde anneme gösterdiğiniz yüksek insanlık ve yardımı ayrıntılarıyla öğrendim. Çok teşekkür ederim. Sizde korunan ikibin liradan bir müddet daha İstanbul'da kalmak mecburiyetinde bulunan kız kardeşim Makbule Hanım'la halam ve diğer akrabanın geçinmelerini sağlamak üzere, temmuz başından itibaren kız kardeşim Makbule Hanım'a aylık yüz lira vermenizi rica ederim." [Kocatürk]

---

1920 - Doğu cephesi Kumandanlığına tayin edilen Kâzım Karabekir, Erzurum'dan ayrıldı.

---

1919 - Milli kuvvetlerin Bergama'yı boşaltarak çekilmesi.

Atatürk'ün, Ankara'dan Amasya'ya gelen Ali Fuat Paşa ve Rauf Bey'le görüşmesi.

Atatürk'ün, Kâzım Karabekir'e, Rauf (Orbay) Bey ve Ali Fuat Paşa'nın Amasya'ya bugün geldiklerini bildiren telgrafı.

Atatürk'ün, Amasya'dan, 17. Kolordu Komutan Vekili Albay Bekir Sami (Günsav) Bey'e telgrafı: "Pontus Cumhuriyeti kurmak amacıyla yapılmakta olan haince çalışmalar zararsız hale getirildi. ...Dünyadaki genel gidişat ve durum, Türk ulusunun bağımsızlık ve kurtuluşunun lehinedir."

---

1917 - Atatürk'ün, sabah, Ahmet İzzet Paşa'ya beraber Diyarbakır'dan Halep'e hareketi.

20 HAZİRAN - JUNE 20
Tarihte Bugün - Today in History


20 Haziran 1907
Mustafa Kemal, Kolağası (Kıdemli Yüzbaşı) rütbesine terfi ettiği gün

---

1938 - ‘Dağ Başını Duman Almış’ marşı Gençlik ve Spor Bayramı marşı olarak kabul edildi.
Atatürk'ün, Hatay sorunu nedeniyle Savarona yatında Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak'ın da katıldığı dörtbuçuk saat süren Bakanlar Kurulu olağanüstü toplantısına başkanlık edişi

---

1937 - Atatürk'ün, akşamüzeri Baltacı ve Millet Çiftliklerine gidişi, akşam Yalova'daki köşke dönüşü.
Ürdün Kralı Abdullah'ın, 30 Mayıs - 8 Haziran 1937 tarihleri arasında Türkiye'ye yaptığı ziyaret nedeniyle Atatürk'e teşekkür mektubu.

---

1935 - Atatürk'ün, Çankaya'da Çekoslovakya Elçisi Karel Halla'nın güven mektubunu kabulü.

---

1934 - Atatürk'ün, İran Şahı Rıza Pehlevi ile beraber trenle Ankara'dan Eskişehir'e hareketi.
Atatürk'ün, Dünya Uyuşturucu Maddelerle Mücadele Cemiyeti Başkanı Richmond P. Holison'a -Cenevre'de imzalanan "Uyuşturucu maddelerin üretim ve dağıtımını sınırlama Sözleşmesi"nin yıldönümü nedeniyle- mektubu: "...Türkiye Cumhuriyeti hükümeti, kendi ülkesi içinde uyuşturucu maddeleri kontrol için daha çok yasaklayıcı önlemler aldığı gibi Türkiye'nin dünyadaki yasadışı uyuşturucu madde ticaretine merkez oluşturması ihtimalini de kesin olarak ortadan kaldırmıştır. Ve Türkiye bu gayeye erişmek için samimî olarak çalışmaktan asla vazgeçmeyecektir"

---

1933 - Maarif Vekaleti üniversitede Cumhuriyeti ve devrimleri genç kuşaklara öğretecek bir İnkılâp Enstitüsü açılmasını karar altına aldı.
Atatürk'ün, öğleden sonra Balgat köyü yöresindeki kazıları izlemesi.

---

1932 - Atatürk'ün, binası yanan Fenerbahçe Spor Kulübü'ne 500 lira bağışta bulunması.

---

1931 - Sakarya Köprüsü ulaşıma açıldı.

---

1930 - İran sınırından geçen eşkıya çetelerinin kışkırtması sonucu Zeylan bucağında ayaklanmalar başladı.
Atatürk'ün, Ertuğrul yatı ile Yalova'dan İstanbul'a dönüşü.

---

1928 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Paris Büyükelçimiz Fethi (Okyar) Bey'i kabulü.

---

1927 - Tarım Okulları kurulmasını öngören kanun kabul edildi.

Memurların Maaş Kanunu kabul edildi.

---

1926 - Mustafa Kemal'e İzmir'de suikast girişimiyle ilgili tutuklamalar devam ediyor; eski Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası lider kadrosundan Ali Fuat (Cebesoy) tutuklandı; Kazım Karabekir Paşa da 22 Haziran günü tutuklandı.
Atatürk'ün, İzmir'de "Suikast'ı Lanetleme Heyeti"ne hitabı: "...Ben ölürsem, soylu milletimizin beraber yürüdüğümüz yoldan asla ayrılmayacağına eminim; bununla müsterihim! Düşmanlarımız, düşünebildikleri iğrenç çarelere istedikleri kadar girişsinler. Onların boğazlanmışcasına hareketleri bizim inkılâp ateşimizi söndüremez!"

---

1925 - İstanbul'da Velid Ebuzziya, Fevzi Lütfü (Karaosmanoğlu) ve bazı gazeteciler tutuklandılar; Doğu İstiklal Mahkemesi'nde yargılanmak üzere Diyarbakır'a götürüldüler.

---

1922 - Claude Farrere'in, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na İzmit'ten telgrafı: "Fransa'ya pek acele dönmek mecburiyetinde bulunduğumdan hür İzmit toprağından Büyük Millet Meclisi'ne ve onun Reisine en içten saygılarımı sunarken acele ve şerefli bir barışdilediğimi arz eylerim." [Kocatürk]

---

1920 - Yunan taarruz emri verildi.
Çerkez Ethem kuvvetleri Yozgat Ayaklanması'nı bastırmak üzere Ankara'dan yola çıktı.
Atatürk'ün, Sovyet Rusya Dışişleri Komiseri Çiçerin'in 3.6.1920 tarihli mektubuna cevabı:
"..Biz batı emperyalistlerine karşı yalnız kurtuluş ve bağımsızlığımızı korumakla yetinmiyoruz. Aynı zamanda batı emperyalistlerinin kuvvetleri ve malûm olan her vasıtalarıyla Türk milletini emperyalizme vasıta olarak görmek istemelerine mâni oluyoruz. Bu suretle bütün insanlığa hizmet ettiğimize inanıyoruz."
Atatürk'ün, ilgililere ve Sovyet Hükûmeti'ne bildirilmek üzere Kâzım Karabekir'e yazısı: "...Talât, Cemal, Enver Paşaların Büyük Millet Meclisi adına hiçbir siyasî girişimde bulunmaya yetkileri olmadığının ve bizimle hiçbir haberleşme ve ilişkileri bulunmadığının kendilerine bildirilmesi, Vekiller Heyeti kararı gereğidir."
Atatürk'ün, Batı cephesini denetlemek üzere akşam, Ankara'dan Eskişehir'e hareketi. [Kocatürk]

---

1919 - Amasya'da askeri komutanların Kemal Paşa Başkanlığında toplanması.
Amasya'da başlayan görüşmelere Ali Fuat Paşa (Cebesoy), Rauf Bey (Orbay) ve Refet Bey (Bele) de katıldı.
Üç gün devam eden Amasya görüşmeleri tamamlandı. Sonunda vatanın tehlikede olduğuna dair dikkate çekilen Amasya Tamimi yayınlandı. Buna göre Sivas'ta bir milli kongre toplanması yolunda karar alındı.
Kurtuluş mücadelesinin planları hazırlanmış, Erzurum Kongresi ve Sivas Kongresi'nin toplanmasına burada karar verilmiş, 22 Haziran 1919 tarihinde yayınlanan "Amasya Genelgesi" ile "Milletin İstiklâlini Yine Milletin Azim ve Kararı Kurtaracaktır" denilerek Milli Mücadele burada fiiliyata geçirilmiştir.
Mustafa Kemal'in, Amasya'dan gönderdiği genelge ile, milli kuvvetleri bir gaye ve bir teşkilat çevresinde toplamak amacıyla Sivas Kongresi'ni toplamaya çağırması.

---

1919 - Atatürk'ün, Posta ve Telgraf Umum Müdürlüğü'nün, Redd-i İlhak ve Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyetlerinin telgraflarının çekilmemesi emri üzerine Amasya'dan Sadaret'e, Harbiye Nezareti'ne, valiliklere, kolordulara, Posta ve Telgraf Başmüdürlüklerine genelgesi: "...Milletin sesini boğarak yasal hakkını istemekten menetmeye ve vatanın mahvına sebep olmaya yönelik bu emri hiçbir namuslu telgraf memurunun yerine getireceğini ümit etmem; fakat böyle bir namussuzluğa cüret edecek olanlar olursa derhal divan-ı harplere gönderilmesini ve durumdan bilgi verilmesini em*rederim."
Atatürk'ün, Amasya'dan Posta ve Telgraf Umum Müdürlüğü'ne telgrafı: "Posta ve Telgraf Umum Müdürlüğü'nün telgrafhanelere Müdafaa-i Hukuk-u Milliye ve Redd-i İlhak Cemiyetleri tarafından verilecek telgrafların çekilmemesi hakkında bir emir verdiğini haber aldım. Bu emrin hemen geri alınarak milletin itimat ve güvenine zerre kadar zarar getirilmemesi gereğini arz etmeyi vicdan vazifesi kabul ettiğimi bildiririm." [Kocatürk]
Milli kuvvetlerin Nazilli'yi geri almaları.
Yunan kuvvetlerinin Bergama'yı ikinci kez işgali.

---

1919 - Mustafa Kemal Pasha meets nationalist commanders in Amasya and issues first resistance proclamation.

Mustafa Kemal calls for the Congress of Sivas (held September 1919) by issuing his "Amasya Circular" (preparatory work for the Sivas Congress is done during the Erzurum Congress which began on July 23 1919).

---

1907 - Mustafa Kemal'in rütbesinin "Kolağası" -kıdemli Yüzbaşı'lığına- yükseltilmesi.
Sene-i mezkûre eylülü gayesinde arıza-i vücudiyelerinden naşi atik 3 ncü Ordu'ya nakledilmişlerdir.

---

1907 - Mustafa Kemal is promoted to the rank of "Kolağası" (Senior Major).

---

1884 - Mülkiye Mühendis Mektebi kuruldu.

21 HAZİRAN - JUNE 21
Tarihte Bugün - Today in History


21 Haziran 1936
Cumhurbaşkanı Atatürk, Florya'da küçük Ülkü ile

---

21 Haziran 1936
Cumhurbaşkanı Atatürk, Florya'da küçük Ülkü ile

---

1938 - Türkiye Milletler Cemiyeti'ne bir nota verdi. Notada Türkiye'nin Hatay'daki Milletler Cemiyeti Komisyonu ile ilişkilerini kestiği bildirildi.
Atatürk'ün, Savarona yatında, kullandığı uçakla Balkan turunu tamamlayarak bugün Yeşilköy'e inen Sabiha Gökçen'i kabulü ve söyledikleri: "Gökçen, döndüğüne sevindim. Beni çok mutlu ettiğini biliyor musun bu yaptıklarında? Kaç gündür dünya ajanslarını dikkatle izliyorum. Hepsi senden uzun uzun sitayişle bahsediyorlar. Türk gençlerini, Türk kızlarını şerefle temsil ettin çocuğum. Bu, benim için en büyük mükâfat sayılır!"

---

1936 - Atatürk'ün, öğleden sonra Florya'da bir sandal gezintisi yaparak yirmi dakika kadar kürek çekmesi.

---

1934 - Soyadı Kanunu kabul edildi.
Türkiye Cumhuriyeti'nde yaşayan her Türk gencinin adıyla birlikte bir soyadı kullanmasını zorunlu kılan Soyadı Kanunu TBMM'de kabul edildi. Halkı soyadı almaya teşvik etmek için gazeteler çeşitli öneri listeleri yayınlamaya başladı.
Atatürk'ün, İran Şahı Rıza Pehlevi ile beraber Eskişehir'de Hava Meydanı Mektebi'ni gezmesi, Afyon'da Kolordu Karargâhı'nı ziyareti ve daha sonra Uşak yönünde hareketi .

---

1933 - Legislation on surnames is passed.
Law requiring all citizens to adopt family names is passed (effective January 1 1935).

---

1932 - Atatürk'ün, öğleden sonra atla Söğütözü'ne doğru bir gezinti yapması.
Atatürk'ün, gece Ankara Halkevi'nde amatör "Bulgar Bale Topluluğu"nun gösterisini izlemesi.

---

1927 - Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.

---

1923 - Atatürk'ün, -28 Şubat 1923 tarihli kararla- kendisine verilen "hemşehrilik" unvanı nedeniyle İstanbul Belediyesi'ne teşekkür yazısı: "...Bu vesile ile tabiî hemşehriliği ile övündüğüm İstanbul'un, artık hak edilmiş mesut bir hayat devresi içinde hür ve mesut yükselmesini bekleyerek büyük, küçük bütün halkına en sıcak ve samimi özlemlerimin ulaştırılmasını rica ederim."

---

1920 - Mustafa Kemal, Eskişehir'de Ali Fuat (Cebesoy) ile görüştü.

---

1920 (21 - 22) - Boulogne Konferansı toplandı.

---

1921 - Zonguldak Fransızlardan boşaltılırken, Adapazarı da Yunan kuvvetlerinden geri alındı.
Adapazarı'nın Kurtuluşu.
Adapazarı'nın Kuvayı Milliyeciler tarafından Yunanlıların elinden alınışı.
Zonguldak'ın kurtuluşu.
Fransızların Zonguldak'ı boşaltmaları.

---

1920 - Atatürk'ün, Ankara'dan Eskişehir'e gelişi, cephede temasları, Ali Fuat Paşa ve İstanbul'dan Ankara'ya gelmekte olan Albay Selâhattin Adil Bey'le görüşmesi.
Yunan Başbakanı Venizelos'un demeci: "Yunanlıların ilerlemesi, Mustafa Kemal'i itibardan düşürecektir(!)"

---

1919 - Amasya Tamimi yayınlandı.
Amasya'da askeri komutanların Kemal Paşa Başkanlığında toplanması.
Üç gün devam eden Amasya görüşmeleri tamamlandı. Sonunda vatanın tehlikede olduğuna dair dikkate çekilen Amasya Tamimi yayınlandı. Buna göre Sivas'ta bir milli kongre toplanması yolunda karar alındı.
Kurtuluş mücadelesinin planları hazırlanmış, Erzurum Kongresi ve Sivas Kongresi'nin toplanmasına burada karar verilmiş, 22 Haziran 1919 tarihinde yayınlanan "Amasya Genelgesi" ile "Milletin İstiklâlini Yine Milletin Azim ve Kararı Kurtaracaktır" denilerek Milli Mücadele burada fiiliyata geçirilmiştir.
Mustafa Kemal'in, Amasya'dan gönderdiği genelge ile, milli kuvvetleri bir gaye ve bir teşkilat çevresinde toplamak amacıyla Sivas Kongresi'ni toplamaya çağırması.
1919 (21-22) - Atatürk'ün, yaveri Cevat Abbas (Gürer) Bey'e Amasya Genelgesi'ni dikte etmesi ve gece, Ali Fuat Paşa, Rauf Bey ve Samsun'dan gelen Refet (Bele) Bey ile görüşerek genelgeyi onlara da imza ettirmesi. [Kocatürk]

---

1919 - Mustafa Kemal, İstanbul'da bulunan tanınmış kişilere (Abdurrahman Şeref, Reşit Akif Paşa, Seyit Bey, Halide Edip (Adıvar), Kara Vasıf, Nafia Nazırı Ferit Paşa, Sulh ve Selamet Fırkası Başkanı Ferit Paşa, Cami (Baykut), Ahmet (Rıza)) gönderdiği mektupta "Artık İstanbul Anadolu'ya hakim değil, tabi olmak mecburiyetindedir" dedi.
1919 - Atatürk'ün, İstanbul'da bulunan bazı tanınmış kimselere (Abdurrahman Şeref, Reşit Akif Paşa, Ahmet İzzet Paşa, Halide Edip, Kara Vasıf, Ahmet Rıza, Seyit Bey, Ferit (Tek) Bey, Ferit Paşa, Cami Bey) Amasya'dan mektup gönderek, onları Millî Mücadele'ye davet etmesi: "Artık İstanbul Anadolu'ya hâkim değil, tâbi olmak mecburiyetindedir!" "Size düşen fedakârlık pek büyüktür!" "Millî gaye elde edilinceye kadar âcizleri Anadolu'dan ve milletin sinesinden ayrılmayacağım ve bu noktada sonuna kadar bir millet ferdi gibi çalışacağımı millete karşı mukaddesatım namına söz verdim ve hiçbir kuvvet bu millî azme mani olamayacaktır!"
1919 - Harbiye Nazırı Şevket Turgut Paşa'nın, 15. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir'e -Mustafa Kemal Paşa'nın yerine- 3. Ordu Müfettişliği'ne vekâleten atanma teklifi.

---

1919 - Mustafa Kemal Pasha meets nationalist commanders in Amasya and issues first resistance proclamation.

Mustafa Kemal calls for the Congress of Sivas (held September 1919) by issuing his "Amasya Circular" (preparatory work for the Sivas Congress is done during the Erzurum Congress which began on July 23 1919).

---

1916 - Atatürk'ün. Kurmay Başkanı İzzettin Bey ve bir kısım karargâh mensuplarıyla akşamüzeri Silvan'da, at üzerinde, kasabanın etrafını dolaşması.

---

1915 - Seddülbahir'de Fransızlarla Kerevizdere Muharebesi.
Çanakkale savaşları içerisinde Kerevizdere muharebesi başladı.

---

1915 - French capture of trenches at right of Helles.

22 HAZİRAN - JUNE 22
Tarihte Bugün - Today in History

22 Haziran 1934
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, İzmir'de İsmet İnönü ile birlikte

---

22 Haziran 1934
İran Şahı Rıza Pehlevi ile Bornova Ziraat Okulu’ndan çıkarken

---

Amasya Genelgesi’nin kalemi alındığı Amasya Saraydüzü Kışlası
(22 Haziran 1919)

---

1937 - Atatürk'ün, Yalova'da -isteği üzerine- Yalova Kaplıcası Başhekimi Dr. Nihat Reşat Belger tarafından muayenesi (bu muayenede dikkate değer bir bulgu tespit edilmemiştir). [Kocatürk]

---

1934 - Atatürk'ün, İran Şahı Rıza Pehlevi ile Uşak'ta topçu kıtasını denetlemesi, daha sonra Manisa üzerinden İzmir'e gelişi ve Kız Öğretmen Okulu ile Halkevi'ni ziyareti.

---

1933 - Atatürk'ün, Genelkurmay Başkanlığını ziyareti ve Mareşal Fevzi Çakmakla görüşmesi.

Atatürk'ün, Ankara yakınında Yalıncak Köyü'nde incelemeleri, köyde yemek yemesi ve köy işleri hakkında bilgi alması.

---

1926 - Atatürk'ün, İzmir'deki suikast girişiminin memleketçe lanetlenmesi nedeniyle millete bildirgesi: "...Şahsımdan ziyade milletin varlığı aleyhine yönelik olduğu anlaşılan gizli siyasî tertibat karşısında bütün milletin duyduğu, pek vakur ve asil bir şekilde gösterdiği pek temiz duygular beni teselli etmektedir. Muhterem ve soylu milletimiz tarafından şahsım hakkında lütfen gösterilen samimî ve kalbî sevgi gösterilerinden dolayı derin teşekkürlerimi açık olarak belirtirim."

---

1925 - İstanbul'da tutuklanan, aralarında Velid Ebüzziya, Fevzi Lütfü (Karaosmanoğlu), Eşref Edip, Sadri Ethem gibi isimlerin olduğu gazeteciler Şark (Doğu) İstiklal Mahkemesi'nde yargılanmak üzere Diyarbakır'a gönderildi.

---

1920 - Yunanlıların, Milne hattından genel taarruza geçmeleri.
Yunanlılar Milne Hattı'nı geçerek, genel taarruza başladı.

Yunan kuvvetlerinin Akhisar'ı ikinci kez işgali.Yunan kuvvetleri San Remo'dan sonra İtilaf Devletle-ri'nden aldıkları güçle Uşak'tan Bursa istikametine doğru ilerlerken girdikleri şehir ve kasabaları işgal etmeye başladı. Akhisar ve Sarıgöl Yunanlıların eline geçti.1920 (22-23) - Atatürk'ün, Ali Fuat Paşa ve Albay Selâhattin Adil Bey'le beraber trenle Eskişehir'den Ankara'ya hareketi.

---

1920 - Greek army advances against the Nationalists.

Greek troops cross Milne line round İzmir and proceed to occupy western Anatolia and eastern Thrace.

---

1919 - Amasya Genelgesi:
"Vatanın bütünlüğü, ulusun bağımsızlığı tehlikededir."

Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının Amasya'da aldıkları kararların askeri ve mülki makamlara bildirmek için gönderdikleri tamim (genelge). Kurtuluş savaşının başladığını ilk açıklayan resmi bildiridir.

Mustafa Kemal'in, Amasya'dan gönderdiği genelge ile, milli kuvvetleri bir gaye ve bir teşkilat çevresinde toplamak amacıyla Sivas Kongresi'ni toplamaya çağırması.

Amasya'da yayımladığı genelgeyle "Milletin istiklâlini yine milletin azim ve kararının kurtaracağını " ilan edip Sivas Kongresi'ni toplantıya çağırdı.

Atatürk'ün, Amasya'dan, Anadolu'da mülkî veaskerî makamlara genelgesi: "Vatanın tamamiyeti, milletin bağımsızlığı tehlikededir. Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. Sivas'ta millî bir kongrenin acele toplanması kararlaştırılmıştır. Bunun için bütün vilâyetlerin her livasından milletin itimadını kazanmış üç delegenin, mümkün olan süratle yetişmek üzere, hemen yola çıkarılması gerekmektedir. Her ihtimale karşı, durumun bir millî sır halinde tutulması lâzımdır."

Kâzım Karabekir'in, Harbiye Nazırı Şevket Turgut Paşa'nın 21 Haziran 1919 tarihli telgrafına cevabı: "...Mustafa Kemal Paşa'nın müfettişlikten alınması tehlikeli olacaktır."

Atatürk'ün, Amasya'dan, Konya'da 2. Ordu Müfettişi Cemal (Mersinli) Paşa'ya mektubu: "...Millî gücü bozmaya çalışacak olanlara kesinlikle karşı koymak ve kötü etkilerini gidermek, bizim için zorunludur." [Kocatürk]

Yunanlıların Akhisar'ı yeniden işgali.

---

1919 - Amasya Circular Letter.

Mustafa Kemal's meeting with nationalist commanders in Amasya ends after issuing first resistance proclamation.

The meeting concludes with Mustafa Kemal issuing his "Amasya Circular" which calls for the convening of the Congress of Sivas (September 4-11 1919).

---

1908 - Mustafa Kemal, Selanik - Üsküp (şark) Demiryolları müfettişliğine atandı.

Atatürk'e, Üçüncü Ordu Karargâhı'nın Selanik şubesindeki görevinin yanı sıra Üsküp-Selânik arasında demiryolu müfettişliği (Doğu Demiryolu Müfettişliği) görevinin deverilmesi.
Kaynak: [Kocatürk]

1908 - 22 Haziran 1908 Tarihinde Şark Demiryolu Müfettişliği'ne ve sene-i mezkûre Kânunuevvel gayesinde 3 ncü Ordu Redif 17 nci Selânik Fırkası Erkân-ı; Harbiyesine tayin buyrulmuşlardır.

---

1908 - Mustafa Kemal is appointed to Inspectorate of Eastern Railways in Rumelia (Rumeli).

23 HAZİRAN - JUNE 23
Tarihte Bugün - Today in History

23 Haziran 1934
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, İzmir (Gaziemir)'de bir askerî birlikte İran Şahı ve
Başbakan İsmet İnönü ile bir Mehmetçiği sınav yaparken

---

1939 - Hatay'ın Türkiye'ye katılmasına ilişkin antlaşma, Ankara'da imzalandı.
Fransa ve Türkiye arasında imzalanan antlaşmayla Hatay Fransız egemenliğinden çıktı. Fransa Hatay üzerindeki bütün hak iddialarından vazgeçerek kentin Türkiye'nin bir ili olarak ilhak edilmesini kabul etti.

---

1937 - Atatürk'ün, İbn-i Sina'nın 900. doğum yıldönümü nedeniyle Türk Tarih Kurumu tarafından düzenlenen törende kendisine gönderilen saygı telgrafına cevabı: "...Törende bana karşı gösterilmiş olan temiz ve yüksek hislerden duygulandım. Teşekkür eder ve Türk ilim adamlarına daimî başarılar dilerim."

---

1935 - Atatürk'ün -Çubuk yöresinde- Melekşah köyüne gidişi, öğle yemeğini burada yemesi.

---

1934 - Atatürk'ün, İran Şahı Rıza Pehlevi ile Seydiköy yöresinde askerî manevrayı izlemesi.

---

1928 - Türk vatandaşlık kanununun kabulü.
Atatürk'ün, Fethi (Okyar) Bey'le beraber Söğütlü yatı ile Dolmabahçe'den Haydarpaşa'ya gelişi, Fethi Bey'i Ankara'ya uğurlayışı, tekrar Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

---

1923 - İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesi "fahrî profesörlük" diplomasının. Necip Asım (Yazıksız), İsmail Hakkı (İzmirli) ve Şemsettin (Günaltay) Beylerden oluşan heyet tarafından Ankara'da Atatürk'e takdimi.
Atatürk'ün, Çankaya'da Sovyet Elçisi Suriç'in güven mektubunu kabulü ve Elçi'nin söylevine cevap konuşması.

---

1920 - Çerkez Ethem, Yozgat'a girdi.
Yunan kuvvetleri Karaağaç ve Salihli kasabalarını işgal etti.
Yozgat ayaklanmasını bastırmakla görevli Çerkez Ethem kuvvetlerinin askerlerle çarpışarak Yozgat'agirişi.Çerkez Ethem komutasında Yozgat üzerine yürüyen Kuva-yı Seyyare, şehri kuşattı. Çapanoğlu kardeşler kaçtı, 50'den fazla isyancı öldürüldü, 12 isyancı idam edildi.
Atatürk'ün, Ali Fuat Paşa ve Albay Selâhattin Adil Bey'le beraber Eskişehir'den Ankara'ya gelişi.

---

1919 - İstanbul hükümeti Mustafa Kemal'i, emirlere uymadığı için görevden alarak yerine Hurşit Paşa'yı atadı. Ali Kemal vilayetlere gönderdiği yazıda Mustafa Kemal'in emirlerine uyulmamasını istedi.
Mustafa kemal paşa hakkında hükümet kararı: "Mustafa Kemal Paşa'nın azledilerek hiçbir resmi sıfatı kalmamış olduğundan tebligat ve işarların resmi mahiyeti haiz olmadığının icap eden vilayetlere tebliğinin Dahiliye nezaretine bildirilmesi."

---

1919 - Atatürk'ün, Amasya'dan Kâzım Karabekir Paşa'ya telgrafı: "...İstanbul'da millî bağımsızlığın zevkinden mahrum bazılarının İngiliz esaretine girmekte sakınca görmedikleri anlaşılıyor. Bu sebeple Anadolu'dan çıkacak sesin etrafında olan bizler için bu millîvazifenin pek mukaddes olduğu kanaati bir kere daha doğrulanıyor. Merkezî hükümet millî girişimlerimize karşı her ne şekilde tecavüz elini uzatırsa uygun surette hemen karşı harekete girişilerek millî gayenin gerçekleştirilmesi zorunludur."
Vükelâ Meclisi'nin, Atatürk hakkında kararı: "...Mustafa Kemal Paşa'nın, azledilerek hiçbir resmî sıfatı kalmamış olduğundan bildiri ve emirlerinin resmî nitelik taşımadığının icap eden vilâyetlere duyurulmasının Dahiliye Nezareti'ne bildirilmesi."
Dahiliye Nazırı Ali Kemal'in, Atatürk'ün azledilmesi sebebiyle emirlerinin dinlenmemesi hakkında vilâyetlere gizli genelgesi: "Dahiliye Nezareti'nin size kesin emri, artık o zatın azledilmiş olduğunu bilmek, kendisiyle hiçbir resmî muameleye girişmemek, hükümet işlerine ait hiçbir isteğini yerine getirmemektir(!)"
İstanbul'da İngiliz Yüksek Komiseri Amiral Calthorpe'un, Lord Curzon'a: "...Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a varışından beri kendisini milliyetçi akımın merkezi haline getirdiği. Bu diğer tehlikeli kişinin de Rauf Bey olduğu." [Kocatürk]