Konu: Tarihte Bugun Atatürk

2 EKIM - OCTOBER 2
Tarihte Bugün - Today in History


Cumhurbaşkanı Atatürk, Ege manevralarında
(Ekim 1937)

---

1932 - Atatürk'ün, öğleye doğru Sakarya motoru ile Boğaz'da bir gezinti yapması.

---

1925 - Atatürk'ün, Bursa Kız Öğretmen Okulu'nda verilen müsamereyi izlemesi.

---

1923 - Müttefik Kuvvetlerin İstanbul'dan ayrılması.
Mustafa Kemal'in ''geldikleri gibi giderler'' dediği işgal güçlerine ait son birlik, İstanbul'dan ayrıldı.
İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından tahliyesi.
İşgal kuvvetlerine ait son askeri birlikler de İstanbul'dan ayrıldı.
İstanbul'da İtilâf Devletleri son birliklerinin, Dolmabahçe önünde Türk bayrağını ve Türk askerini selâmlayarak ayrılmaları.
İstanbul'a 13 Kasım 1918'de gelen ve 16 Mart 1920'de kenti tamamen işgal eden İtilaf Devletleri'nin son birlikleri, Dolmabahçe rıhtımından gemilere binerek kenti terk ettiler.

---

1923 - Allied forces evacuate Istanbul.

---

1922 - Atatürk'ün, İzmir'den Ankara'ya gelişi ve coşku ile karşılanışı.
Atatürk'e "Ankara Hemşehriliği" unvanı teklif ediliyor. (Atatürk'ün cevabı: 05.10.1922).

---

1920 - Konya'da Delibaş Ayaklanması çıktı.
Konya'da Delibaş Mehmet'in önderliğindeki ayaklanmacılar, Çumra'yı ele geçirdi.

---

1919 - Ali Rıza Paşa hükümeti kuruldu (bu kabine Harbiye Nazırlığına Mersin'li Cemal Paşa getirilmiştir.)
Atatürk'ün, İstanbul Belediyesi'ne yazısı ve Anadolu hareketinin manasını izah ile İstanbul'u da bu mücadeleye katılmaya çağırması: "Şimdiye kadar bütün mukadderatımızı payitaht idare ediyor ve millet ve memleketimizi kurtaracak girişimler Anadolu'dan değil, hemen daima İstanbul'dan çıkıyordu. Payitahtın bugün maruz olduğu tehlikeleri göz önüne alan Anadolu, mevcut şartlar altında İstanbul'dan kurtuluşu ümit etmek imkânı olmadığını gördüğünden yasal hukukumuzun savunulmasının kendi üzerine düştüğünü takdir edip vazifesini yapmaya başlamıştır. ...Anadolu, bugün İstanbul'un da bir millî vazifesi bulunduğu kanaatindedir. Ve bu vazife de payitahtın her tarafında millî örgüt merkezleri kurarak maddeten ve manen Anadolu millî hareketine katılmak ve baykuş edasıyla milletin mukadderatı üstünde durmakta olan mevcut hükümeti artık bu milletin başından gitmeye her surette davet etmektir."
Atatürk'ün, İzmit Mutasarrıfı Ali Suat ile telgraf görüşmesi: (Mutasarrıfın "Bendeniz, her kim ve her ne için olursa olsun neticesi meçhul bir maceraya başkalarını sevk etmeyi doğru görmem. Hükmüm bu hususta yalnız kendime geçer. Bu sebeple ileriyi görerek yavaş ve tedbirli davranılması taraftarı olduğumu tecrübem üzerine arz ederim(!)" görüşüne Atatürk'ün cevabı: "Zatıâlinize pek içtenlikle ve fakat, bütün kesinliği ile şunu arz ederim ki, zatıâliniz şu anda Ferit Paşa Kabinesi'ne itimat beslemiyorsanız bunu. Dahiliye Nezareti'ne resmen bildirmelisiniz. Eğer milletin hükmü ve arzusuna aykırı olarak Ferit Paşa Kabinesi'ne itimadınız mevcut ise, İzmit'in muhterem halkını millî, yasal hareketinde serbest bırakmak üzere derhal yerinizi terk ile İstanbul'a hareket ediniz!" [Kocatürk]
Damat Ferit Paşa'nın istifası üzerine Ali Rıza Paşa'nın kabine kuruşu. (Bu kabinede Harbiye Nazırlığı'na Cemal (Mersinli) Paşa getirilmiştir).
İstanbul'da tersane işçileri greve başladı.

---

1918 - Türkiye ile Mondros Mütarekesi.
İngilizler'in Halep'i alması.
Müttefikler'in Sofya'ya girmesi.
Macarlar'ın bağımsızlık ilanı.
Saint-Quentin'in geri alınması.
Almanlar'ın Wilson'a ilk notası.
Almanlar'ın Wilson'dan ateşkes istemi.
Cambrai'nin geri alınması.
Çekler'in bağımsızlık ilanı.
Lille ve Douai'nin geri alınması.
Belçikalılar'ın Brugge'ye girmesi.
Vittorio Veneto komutasındaki İtalyanlar'ın zaferi.
Hırvatlar'ın ve Slovenler'in bağımsızlık ilanı.

---

1917 - Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın, Atatürk'ün 30 Eylül 1917 tarihli telgrafına cevabı: "Sina cephesinin iki ordu bölgesine ayrılmasını pek tabiî bulurum. ...Bundan başka Sina cephesinde bulunacak kıtaların harekâtını sevk ve idare etmekle görevlendirilmiş olan Mareşal Falkenhayn Paşa'nın, söz konusu harekâtın muvaffakiyetle neticelenmesi için en doğru karar ve önlemleri alacağına eminim. Bu husustaki itimadıma zatıâlinizin de iştirak buyurmanızı rica ederim."
Yıldırım Orduları Grubu Komutanı Mareşal Falkenhayn'ın, Atatürk'e yazısı: "...Sina cephesinde görev almakta tereddüt etmekte ısrar buyurup buyurmadığınız hakkında acele cevap verirseniz zat-ı devletlerine pek müteşekkir kalacağım."

---

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

---

1915 - Atatürk'ün, Anafartalar'da, 12 Tümen cephesine gidişi.

3 EKIM - OCTOBER 3
Tarihte Bugün - Today in History

3 Ekim 1934
İsveç Veliahtı Prens Gustav Adolf Ankara’da

---

3 Ekim 1934
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Çankaya Köşkü'nün terasında,
İsveç Veliahdı Gustav Adolf ile

---

1938 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Başbakan Celâl Bayar ve Atina Büyükelçisi Ruşen Eşref Ünaydın'ı birlikte kabulü ve görüşmesi.

---

1937 - Atatürk'ün, Ertuğrul yatı ile Dolmabahçe'den Yalova önlerine gelişi, buradan Derince'ye geçişi, saat 19.00'da Derince'den trenle Ankara'ya hareketi.

---

1934 - Atatürk'ün, Ankara'ya gelen İsveç Veliahtı Prens Güstav Adolf'u istasyonda karşılaması ve akşam Çankaya'da şerefine verilen ziyafette konuşması.

---

1932 - İngilizlerden bağımsızlığını kazanan Irak, Milletler Cemiyeti'ne katıldı.

Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Türk Dil Kurultayı çalışmalarını izlemesi.

---

1931 - Başvekil İsmet Paşa Yunan başbakanı E. Venizelos'un davetlisi olarak Atina'ya gitti. Atina'da törenlerle karşılanan İsmet Paşa'ya gösterilen bu konukseverlik Venizelos karşıtı kralcı basının eleştirilerine neden oldu.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası hizmete açıldı.

---

1930 - Atatürk'ün, Cumhuriyet gazetesine demeci: "...Milletin umumî eğilimi benim şu veya bu zorunluluk karşısında başbakan olmamı gerektirirse bu vazifeyi tam bir tevazu ve minnetle yapmaya hazırım!"

---

1926 - İstanbul Sarayburnu'ndaki Atatürk heykelinin açılış töreni.[Kocatürk]

---

1925 - Atatürk'ün, İstanbul'dan gelen Türk lokantacıları tarafından Bursa Belediyesi'nde şerefine verilen ziyafette konuşması: "...Memleketimizde bu tür sanatkârlar ihtiyaç ile orantılı tarz ve miktarda yetiştirilmemiştir."

---

1924 - Atatürk'ün, Erzurum'da, deprem felâketzedeleri yararına tertiplenen at yarışlarını izlemesi, daha sonra "Depremden Zarar Görenlere Yardım Komisyonu" toplantısına katılması.[Kocatürk]

---

1922 (3-11 Ekim) - Mudanya Konferansı başladı.
Mütareke 11 Ekim 1922'de imzalandı.
Konferansa Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa'nın başkanlığı altında, İngiltere delegesi general Harrington, Fransa delegesi Charpy, İtalya delegesi general Mombelli katılmışlardır. Franklin Bouillon da Hamit Bey'le birlikte Mudanya'ya geldi.

Atatürk'ün, "İzmir Hemşehriliği" unvanı verilişi nedeniyle kendisini kutlayan Erzurum Belediye Başkanlığfna cevabı: "...Mevcudiyetimizin ruhunda saklı olan bağımsızlık aşkını anlamayanlarca bütün kurtuluş çarelerinin geçersiz sayıldığı bir sırada mukaddes savaşaönderlik yapan ve bilhassa davamızın en müşkül bir devresinde beni vefalı ve sadık sinesinde kucaklamış bulunan Erzurumlu kardeşlerime karşı daima sıcak bir saygı bağı ile bağlı bulunmaktayım." [Kocatürk]

---

1922 (3-11 October) - The start of the Mudanya Conference; armistice signed on 11 Octorber.

---

1920 - Çumra'dan sonra Konya'ya giren ayaklanmacılar şehre hakim oldu. Vali Haydar Bey, 12. Kolordu komutanı Fahrettin Bey'den (Altay) yardım istedi.

Delibaş isyanı.

---

1919 - Atatürk'ün, Sadrazam Ali Rıza Paşa'ya telgrafı: "...Yeni kabine, Erzurum ve Sivas Kongreleri'nde tayin ve tespit edilen millî örgüt ve amaçlara saygı gösterdiği takdirde Kuva-yi Milliye ona yardımcı olacaktır."

---

1918 - Halep civarındaki Arap halkı, İngilizlerin kışkırtmasıyla ayaklandı.

Yıldırım Ordular Grubu, Halep'e doğru çekilmeye başladı.

---

1917 - Atatürk'ün, Yıldırım Orduları Komutanı Falkenhayn'ın 2 Ekim 1917 tarihli yazısına cevabı: "...Şimdiye kadar atandığım vazifelerde ve Umumî Harp'te geçirdiğim hayatta vazife yapmakta hevessizlik göstermiş ve özellikle yanlış karar ve icraat ile vatanıma zarar vermiş bir subay değilim. Bütün kabiliyetimi sarf için hakikî bir orduya komuta etmeye hazır ve böyle hakikî bir ordunun gösterilmesini beklediğimi arz ederim."

Atatürk'ün, Enver Paşa'nın 2 Ekim 1917 tarihli yazısına cevabı: "...Asla benim hatam olmaksızın beni resmî sıfat ve yetkimle kullanmaya imkân görmeyen veya niyet etmeyen, içinden hesaplı bir âmir'in[Mareşal Falkenhayn] elinden haysiyet ve şerefi kurtarmak mümkün değildir." (Atatürk bu yazısına, Mareşal Falkenhayn'ın 2 Ekim 1917 tarihli yazısı ile buna verdiği 3 Ekim 1917 tarihli cevabın bir örneğini de eklemiştir). [Kocatürk]

---

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

---

1908 - Trablusgarp'taki Fransız Konsolosu A. Alrick'in, Fransız Dışişleri Bakanlığı'na raporu: "Muhtemelen Selanik İttihat ve Terakki Komitesi üyesi olan bir Türk subayı, birkaç günden beri bu civarda olup bitenler ve kişiler hakkında soruşturma yapmaktadır. Kendisinin, daha şimdiden birçok yüksek memur ve eşrafı anayasaya ve onun başlıca ilkelerine sadakat yemini yapmaya davet ettiği, hürriyet ilkesi konusunda dindaşlarının menfi davranışıyla veya hiç değilse bazı tereddütleriyle karşılaştığı söylenmektedir." [Kocatürk]

4 EKIM - OCTOBER 4
Tarihte Bugün - Today in History

Cumhurbaşkanı Atatürk, Ege manevralarında,
İsmet İnönü ile manevra alanına giderken (Ekim 1937)

---

1938 - Atatürk'ün, Makbule (Atadan), Afet (İnan) ve Sabiha Gökçen'i beraber kabulü (Atatürk'ün yanında 40 dakika kalmışlardır).[Kocatürk]

---

1937 - Atatürk'ün, trenle Derince'den Ankara'ya gelişi, İsmet İnönü ve Celâl Bayar tarafından karşılanışı.

---

1934 - Atatürk'ün, İsveç Veliahtı Güstav Adolf'un şerefine İsveç Elçiliği'nde verilen yemekte bulunuşu, akşam saat 20.00'de Veliaht'ı Ankara istasyonundan uğurlaması.

---

1933 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda İstanbul'a gelen Yugoslavya Kralı Alexandre'ı kabulü.
Atatürk bu ziyaret esnasında Yugoslavya Kralı ile yarım saat kadar görüşmüş, daha sonra Kral'ın ziyaretini iade için, kalmakta olduğu gemiye gitmiştir. Akşam da Kral şerefine Dolmabahçe Sarayı'nda bir ziyafet verilmiştir.

Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda öğleden sonra, Yunanistan eski Başbakanı Venizelos ve eşini kabulü. [Kocatürk]

---

1932 - Atatürk'ün, Diyarbakır gazetesi sahibine Dolmabahçe Sarayı'nda demeci: "Diyarbakırlı, Vanlı, Erzurumlu, Trabzonlu, İstanbullu, Trakyalı ve Makedonyalı hep bir ırkın evlâtları, hep aynı cevherin damarlarıdır."

Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Türk Dil Kurultayı çalışmalarını izlemesi.

---

1927 - Atatürk'ün, Bursa'da Şehitlik'i ziyareti.

---

1926 - Medeni Kanun yürürlüğe girdi.

4 Ekim 1926 tarihinde Türkiye’de Medeni kanun yürürlüğe girdi. Medeni Kanun ile ilgili haber ertesi günkü Milliyet gazetesinde şöyle duyuruldu: “Türkiye dün medeni ve içtimai inkılabını fiilen yaptı ve medeni kanunun tatbikatına başlandı. Bundan sonra, ne bir saniyelik sinirin verdiği cinnet nöbetiyle ” benden boşsun” demekle karı boşanabilecek, ne de aile işlerimiz sarığın tasallutu altında kalabilecektir. Şimdi her Türk kayıtsız şartsız kendi medeni hakkına sahiptir.”

---

1925 - Atatürk'ün, Bursa'dan Gemlik'e gelişi, bir süre kaldıktan sonra akşamüzeri tekrar Bursa'ya dönüşü.

---

1924 - Atatürk'ün, Lâtife Hanım'la beraber Erzurum'dan hareketle saat 18.00'de Sarıkamış'a gelişi ve geceyi burada geçirişi.

---

1923 - Atatürk'ün, kendisini İstanbul'a davet eden Üsküdar ve Beyoğlu Müdafaa-i Hukuk heyetlerinin telgrafına cevabı: "...Hürriyetine kavuşan sevgili İstanbul'u, çıkacak ilk fırsatta ziyarete koşacağım."

Anadolu Müstakil Türk Ortodoks lideri Papa Eftim (Pavli Karahisarlıoğlu), Kuvayı Milliye lehinde bildiri yayınladı.
Papa Eftim’in Türk ocağı ve Milli Hükümeti destekleyen beyannamesi:
Türk Hıristiyanlarının lideri Papa Eftim yalnız bir din adamı veya Türk Ortodoks Patrikhanesi’nin kurucusu değil, Kuvayı Milliyecidir. İl il, köy köy gezerek Hıristiyan Türkleri Kuvayı Milliye’ye katılmaya çağırır. Rum çetelerini ikna etmek için propagandacı olarak çalışır. Fener’deki Patrikhane Kuvayı Milliyeciler için “canavar suratlı zalim kemalistler” derken Papa Eftim Ankara’da Mustafa Kemal’le birlikte Meclis’i açmaktadır. Atatürk bu Hıristiyan ama Türk Kuvayı Milliyeci’den bir konuşma yapmasını rica eder. Papa Eftim’in Meclis’in balkonundan halka seslenişi şu sözlerle biter: “İstanbul’un Patrikhanesi’ni, Fener’in mumunu pek yakında söndüreceğim. Yaşasın muzaffer Türk ordusu ve Türk milleti!”
Kurtuluş Savaşı sırasında Ankara Hükümeti’nin izniyle Papa Eftim önderliğinde 21 Eylül 1922’de Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhanesi kuruldu. Türk Ortodoks Patrikhanesi vatan topraklarının düşman tarafından ele geçirilmesini engellemek için mücadele vermiştir.

---

1922 (3-11 Ekim) - Mudanya Konferansı görüşmeleri.

Atatürk'ün, 26 Ağustos Taarruzu, 30 Ağustos ve 9 Eylül Zaferleri hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşması: "...Milletin mukadderatını doğrudan doğruya üzerine alarak ümitsizlik yerine ümit, perişanlık yerine düzen, tereddüt yerine kararlılık ve iman koyan ve yokluktan koskoca bir varlık çıkaran Meclisimizin fedakâr ve kahraman ordularının başında bir asker bağlılığı ve itaatiyle emirlerinizi yerine getirmiş olduğumdan dolayı, bir insan kalbinin nadiren duyabileceği bir memnuniyet içindeyim. Kalbim su sevinçle dolu olarak pek aziz ve muhterem arkadaşlarımı, bütün dünyaya karşı temsil ettikleri hürriyet ve bağımsızlık fikrinin zaferinden dolayı tebrik ediyorum. Bu Anadolu Zaferi, tarih sayfaları arasında, bir millet tarafından tamamen benimsenen bir fikrin ne kadar güçlü ve ne zinde bir kuvvet olduğunun en güzel misali olarak kalacaktır."

Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumundaki görüşmeler esnasında konuşması: "...Şimdi Mudanya Konferansı ister müspet ister menfi sonuca varsın, biz bir an evvel barış masasının başına geçmeliyiz. Biz Mudanya Konferansı menfi çıkarsa barışkonferansına gitmekten kaçınacak mıyız? O zaman bir taraftan askerî hareket devam eder, diğer taraftan da barış görüşmeleri devam eder"

Atatürk'ün, Ankara'da, Vakit gazetesi başmuharriri Asım (Us) Bey'e demeci: "...Millî emeller dahilinde barış elde edilecektir. Elde edilişi yakındır!"

İsmet Paşa'nın, Mudanya Konferansı'nın ilk 2 günündeki görüşmeler ve siyasî hava hakkında Atatürk'e raporu. [Kocatürk]

Himaye-i Hayvanat Cemiyeti adıyla Türkiye'deki hayvanları koruma amacı güden ilk dernek kuruldu.

---

1922 (3-11 October) - Mudanya Conference (armistice signed on October 11).

---

1920 - Sovyet elçilik heyetinin Ankara'ya gelişi.

Atatürk'ün, diğer komutanlarla beraber fedakâr çalışmaları nedeniyle Kâzım Karabekir'e telgrafı: "Millî emellerin elde edilişi, milletimizin birlik oluşu uğrunda harcanan çalışmanın teşekküre değer olduğunu arz eylerim." [Kocatürk]

Atatürk'ün, Enver Paşa'nın Moskova'dan yazdığı 26 Ağustos 1920 tarihli mektubuna cevabı.

---

1919 - Atatürk'ün, Sadrazam Ali Rıza Paşa'ya bir yazı ile Sivas Kongresi Bildirgesi'ni göndermesi.

Yahya Kaptan'ın, Kuşçalı'dan Atatürk'e telgrafı: "...Size, İzmit'ten tavsiye edilen Yahya'yım. Telgraf başında emirlerinizi almaya geldim!"

Atatürk'ün, Yahya Kaptan'ın telgrafına cevabı: "Bulunduğunuz bölgede kuvvetli bir örgüt yapınız. Adapazarı Kaymakamı Tahir Bey aracılığıyla bizimle ilişki kurunuz. Şimdilik hazır bulununuz."

---

1917 - Mareşal Falkenhayn'ın, Atatürk'ün 3 Ekim 1917 tarihli yazısına cevabı: "...Vaziyetimiz, son anda bu kadar ehemmiyetli makamların komutanlarında değişiklik yapılmasına müsait olmayacak kadar ciddîdir. Bana kalırsa ben bu husustaki mesuliyeti üzerime alamam zannediyorum."

---

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

---

1915 - Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın, Mareşal Liman von Sanders'in -Atatürk'ün Anafartalar Grubu Komutanlığı'ndan affını isteyen dilekçesiyle ilgili- 30 Eylül 1915 tarihli yazısına cevabı: "Yazınızı aldım. Yüksek arzularınıza uygun olarak Mustafa Kemal Bey'e yazdım."
Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın, Atatürk'e yazısı: "Rahatsızlığınızı işittim, müteessir oldum. Son defaki Çanakkale'yi ziyaretimde muhtelif mevzileri görmek isteğimden sizi ziyarete vakit kalmamıştı."
Atatürk'ün, Enver Paşa'nın 4 Ekim 1915 tarihli yazısına cevabı: "Rahatsızlığımdan dolayı yüksek iltifatlarınıza teşekkür ederim. Bendenizi yakında meydana gelmesi beklenilen olayları için hazırlanan kuvvetin başında da bulundurarak size daha büyük hizmetler yapılmasına eriştirmekle taltif edeceğinizden eminim." [Kocatürk]

---

1904 - Türkiye ve Almanya arasında bir telgraf anlaşması imzalandı

---

1883 - İstanbul'u Paris'e bağlayan "Orient Express" ilk yolculuğuna çıktı.
Avrupa'nın ilk kıtalararası ekspresi olan 'Orient Express', Paris'ten ilk seferine çıktı. Belçikalı işadamı Georges Nagelmackers'in hizmete soktuğu Orient Ekspres'in ilk seferinde, Paris'ten Varna Limanı'na kadar trenle gelen yolcular, oradan buharlı bir gemiye binerek İstanbul'a hareket etti.

---

1883 - The first Orient Express train service was inaugurated.
The "Orient Express" departs from Paris on its first trip towards Istanbul (Constantinople), using the original route which ran from Paris via Munich and Vienna to Giurgiu in Romania. At Giurgiu, passengers were ferried across the Danube to Rousse in Bulgaria to pick up another train to Varna, from where they completed their journey to Istanbul by ferry. Durıng the journey of about six days, travellers were greeted by border ceremonies and crowds along the track. The seats were covered in velvet topped by Brussels lace, and lush damask curtains hung from the windows; the fittings were of solid mahogany and oak; on the exterior of each car was a coat of arms with gold lettering, "Les Grands Express Européens." Hand-cut glass separated the sleeping compartments. In elegant salon cars, passengers lingered over oysters and enjoyed chilled glasses of Veuve Cliquot served by attendants in morning coats, blue silk breeches, white stockings and buckled shoes. The Simplon Tunnel (12½ miles) was built in 1906, cutting the trip from Paris to Venice significantly, and by 1921 the Orient-Express was running an extended Simplon-Orient-Express route to Istanbul. The legendary train was at its heyday in the 1920's and 1930's when royalty, celebrities, and spies intermingled as they travelled in opulence throughout Europe, enjoying the elaborate meals and fine wines.

5 EKIM - OCTOBER 5
Tarihte Bugün - Today in History

Cumhurbaşkanı Atatürk, Ege manevralarında
(Ekim 1937)

---

1938 - İsmet İnönü'nün, Atatürk'e mektubu: "Sevgili Atatürk! Muhterem Celâl Bayar bana sizin selâmınızı getirdi. Çok sevindim. Sizin bir an evvel sağlığınıza kavuşmanız yegâne ve samimî dileğimdir. İki mübarek ellerinizden, sevgili ve can verici yüzünüzden, doymadan binlerce öperim, sevgili Atatürk, büyük Atatürk, velinimetim Atatürk!"

Atatürk'ün, Makbule (Atadan), Afet (İnan) ve Sabiha Gökçen'i beraber kabulü.

---

1937 - Atatürk'ün, Çankaya'da Irak Dışişleri Bakanı Tevfik Essuveydi'yi kabulü.

---

1933 - Eskişehir Şeker Fabrikası'nın açılışı.

---

1932 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Türk Dil Kurultayı'nın son gün çalışmalarını izlemesi.

Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin düzenlediği Birinci Türk Dil Kurultayı İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda toplandı.

26 Eylûl - 5 Ekim 1932'de yapılan Birinci Türk Dili Kurultayı'nın çalışma programını Atatürk hazırlamıştı. (26 Eylül 1932 - "Dil Bayramı" ilk kez kutlandı).

Mustafa Kemal'in başkan olduğu kurultayda, Türkçe'nin eski bir dil oluşunun yanısıra diğer dünya dilleriyle ilişkisi üzerine 22 adet tebliğ sunuldu.

Gazi Mustafa Kemal, öğleden sonra Kurultay’ın son oturumunda hazır bulundular. Tüzük değişikliği ve program çalışmalarını izlediler. Seçimlerden önce salondan ayrıldılar. Kurultay kapandıktan sonra Boğaziçi’nde tekneyle bir gezinti yapıp 20.00’de Dolmabahçe Sarayı’na döndükten sonra Kurultay’da TDTC Umumî (Genel) Merkez Heyetine (Kuruluna) seçilen Başkan Sâmih Rifat (Horozcu), Genel Yazman (Umumi Kâtip) Ruşen Eşref (Ünaydın), Sayman (Muhasip) Besim (Atalay), Celâl Sahir (Erozan), Ahmet Cevat (Emre), Prof. Ragıp Hulûsi (Özdem), Hâmit Zübeyr (Koşay), Hasan Âli (Yücel) ve İbrahim Necmi (Dilmen) Beylerle Maarif Vekili Dr. Reşit Galip (Baydur) Beyi, ayrıca Kurultay düzenleme kurulundan Ali Canip (Yöntem) ve Ruşenî (Barkın) Beyleri kabul ettiler. Bu kabulde, Gazi’nin Merkez Heyeti üyelerini tebrik ettiği, başarılar dilediğini tahmin etmek güç olmasa gerek. Ayrıca, Kurultay’ın değerlendirilmesinin yapıldığını da bu tahmine ekleyebiliriz. Gazi, aynı gün, Kurultay’ın tamamlanması dolayısıyla Başbakan İsmet (İnönü) Bey'e bir telgraf göndererek; “Kurultay’ın değerli çalışmasından, yüksek duygular ortaya koymasından ne kadar sevindiğini” bildirmişlerdir. Telgrafta ayrıca Kurultay’ın kapanışında İsmet Bey'in adı geçince çok alkışlandığı da belirtilmiştir.

Kaynak: Türk Dil Kurumu

---

1931 - Başbakan İsmet İnönü ile Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ın Yunanistan'ı ziyaretleri sırasında, 1930 Türk-Yunan Dostluk Antlaşması yürürlüğe konuldu.

---

1930 - Türkiye’nin de katıldığı Birinci Balkan Konferansı Atina’da başladı.

---

1927 - Atatürk'ün, Veteriner Kongresi'nin saygı ve bağlılık telgrafına teşekkürü.

---

1926 - İstanbul Boğazı'nda trenler için vapur seferleri başlatıldı.

---

1925 - İlk Cumhuriyet Altını İstanbul Darphanesinde basıldı. İlk para Mustafa Kemal Paşa'ya gönderildi.

---

1924 - Atatürk'ün, Sarıkamış'ta Türkocağı'nı, Hükümet Binası'nı ve Belediye'yi ziyareti, heyetleri kabulü, akşam Lâtife Hanım'la beraber Kurtuluş Savaşı ile ilgili bir piyesi seyretmesi.

---

1923 - İstanbul'un düşman işgalinden kurtuluşu.

5 Ekim 1923'te İstanbul'un Anadolu yakasına gelen Türk ordusu, 6 Ekim 1923 günü coşkun bir bayram havası içinde, sevinç gözyaşları arasında ve çiçek yağmuru altında İstanbul'a girdi.

---

1922 (3-11 Ekim) - Mudanya Konferansı görüşmeleri.

İsmet Paşa'nın, Mudanya Konferansı görüşmeleri hakkında Bursa'dan Atatürk'e geniş raporu.

Mustafa Kemal, Ankara’nın ‘Onursal Hemşeriliğini’ kabul etti:
Atatürk'ün, Ankara halkına, 2 Ekim 1922 günü teklif edilen Ankara Hemşeriliği'ni kabul ettiğine dair Belediye aracılığıyla yazısı: "...Sevgili milletimizin bütün bir düşmanlık âlemine karşı zaferle taçlandırdığı İstiklâl Mücadelesi Tarihi'nde Ankara adı en aziz bir yeri koruyacaktır. Büyük Millet Meclisi, sizin yiğitlik ortamınızda korkusuzca bağımsızlık mücadelesine devam edebilmiştir. Bu sebeple Ankaralı hemşerilerimin, vatanın kurtuluş mücadelesinde ayrı bir şeref hissesi vardır." [Kocatürk]

Atatürk'ün, beraberinde içişleri Bakanı Fethi (Okyar) Bey olduğu halde akşam Albay Mougin'i ziyareti.

---

1922 (3-11 October) -Mudanya Conference; armistice signed on October 11.

---

1920 - Venizelos'un, Lloyd George'a yazısı:
"...Türk hükümetinin Mustafa Kemal'i ortadan kaldıramayacağına kanaat getirdim. Sultan'ın daha fazla asker göndermesi milliyetçileri kuvvetlendiriyor. Mustafa Kemal'e karşı tedbir olarak:

1- "Bütün Türkleri İstanbul'dan atalım (!)"

2- "Karadeniz'de Pontus Rum Devleti'ni kuralım (!)"

---

1919 - Atatürk'ün, Balıkesir'de Kuva-yi Milliye Reisi Hacim Muhittin (Çarıklı) Bey'e telgrafı: "...Aydın vilâyetimizin mukaddes topraklarını kirleten Yunanlıları kesinlikle kovup uzaklaştıracağımıza kesin güvenimiz mevcuttur. Bu kanaatleri orada bulunan bütün, aynı millîimanı taşıyan kahraman arkadaşlarımıza iletmenizi."

---

1918 - Atatürk'ün gece Halep'e gelişi ve Baron Oteli'ne yerleşmesi.

Osmanlı Hükûmeti'nin ateşkes antlaşması isteği ile Amerika'ya başvurması (4 Ekim 1918'de Almanya, 5 Ekim 1918'de Avusturya-Macaristan da ateşkes isteğinde bulunmuştur).

---

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

---

1915 - Bulgaristan'ın savaşa girişi.İlk Fransız birliklerinin Selanik'e girişi.
Avusturya ve Alman birliklerinin Belgrad'ı alması.
Bulgaristan'ın Sırbistan'a savaş açması.
Fransa'nın Bulgaristan'a savaş açması.
İtalya'nın ve Rusya'nın Bulgaristan'a savaş açması.

---

1911 - İtalyan kuvvetleri Gelibolu'yu işgal etti.

Mustafa Kemal, Tobruk'ta ve Derne'de, İtalyanlara karşı savunma ve oyalama savaşlarına katıldı.

Atatürk'ün, İstanbul'dan Selanik'te bulunan Salih (Bozok) Bey'e mektubu: "...Birinci Şube'ye devam ediyorum. Mümkünse annemi görüp müteselli et!" [Kocatürk]

---

1911 - Italians launch occupation attack on Tripoli (Libya).

Mustafa Kemal participates in defensive and diversionary battles against the Italians at Tobruk and Derna.

---

1908 - Bulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti.
Avusturya imparatorunun ilhak notasını imzalamasıyla Bosna-Hersek, Osmanlı toprağı olmaktan çıktı.

6 EKIM - OCTOBER 6
Tarihte Bugün - Today in History

İSTANBUL'UN KURTULUŞU

Cumhurbaşkanı Atatürk, Ege manevralarında (Ekim 1937)

---

1938 - İstanbul'un kurtuluşunun 15. yıldönümü nedeniyle gece düzenlenen fener alayı ile Tophane Caddesi'ni geçerek Dolmabahçe Sarayı önüne gelen halkın, "Yaşa Atatürk! Var ol Ulu Önder!" haykırışlarıyla gösterilerde bulunması.
Atatürk'ün, Afet (İnan)'ı, daha sonra Genel Sekreteri Hasan Rıza Soyak'ı kabulü.

---

1936 - Atatürk'ün, akşam trenle İstanbul'dan Ankara'ya hareketi.

---

1932 - Atatürk'ün, akşamüzeri otomobille Tarabya'ya gidişi, Sakarya motoru ile Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.
Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Macar tarih bilgini Prof. Zayti Ferencz'i kabulü.

---

1930 - I. Balkan Konferansı Atina'da toplandı.
Balkan Konferansları 1930'da başladı. İlk konferans Atina'da, ikincisi İstanbul'da, üçüncüsü Bükreş'te, dördüncüsü de Selanik'te oldu ve 1934 yılında imzalandı.
Atatürk'ün, İstanbul'un kurtuluşunun 7. yıldönümü nedeniyle İstanbul Valisi Muhittin (Üstündağ) Bey'in şehir adına gönderdiği saygı ve bağlılık telgrafına cevabı: "...İstanbul halkının sevincine bütün kalbimle iştirak ederim. Hakkımda gösterilen hislerden de pek minnettarım."
Atatürk'ün, Çankaya'da İngiltere'nin Irak Komiseri Hempres'i kabulü.

---

1926 - Türkiye'de ilk uçak fabrikası Kayseri'de açıldı.

---

1924 - Atatürk'ün, Lâtife Hanım'la beraber sabah Sarıkamış'tan hareketle öğle vakti Kars'a gelişi, şehirde ziyaret ve tetkikleri, Türkocağı'nda millî oyunları izlemesi, akşam 21.00 'de trenle tekrar Sarıkamış'a hareketi.

---

1923 - İSTANBUL'UN KURTULUŞU.
Türk ordusunun İstanbul'a girişi. Şükrü Naili Paşa (Gökberk) komutasındaki Türk askeri birlikleri İstanbul'a girdi. Bugün İstanbul'un Kurtuluş Günü olarak kabul edildi.
Şükrü Naili (Gökberk) Paşa komutasında Türk birliklerinin, İstanbul'a girişi ve halk tarafından coşku ile karşılanışı.
Damat Ferit Paşa, Fransa'nın Nis kentinde öldü.
Milli Mücadele'ye karşı oluşuyla tanınan, çeşitli kabinelerde nazırlık ve sadrazamlıkta bulunan daha önce yurt dışına kaçmış olan Damat Ferit Paşa, Fransa'nın Nice kentinde öldü.

---

1923 - "TURKISH SOLDIERS IN CONSTANTINOPLE;
Returning Troops March in Streets Draped With Flags and Strewn With Flowers."
Source: New York Times, October 7, 1923

---

1922 (3-11 Ekim) - Mudanya Konferansı görüşmeleri.

Mustafa Kemal Paşa'nın İsmet Paşa'ya telgrafı:"Trakya'nın TBMM Hükümetine iadesi kabul edilmediği takdirde 6 -7 Ekim'de hemen İstanbul üzerinde harekata geçiniz."

Atatürk'ün, İsmet Paşa'nın 5.10.1922 tarihli telgrafına cevabı: "...Trakya'nın boşaltılması ve bize teslimi asla belli olmayan bir zamana ertelenemez!"

Atatürk'ün, Batı cephesi ordularının Boğazlar üzerindeki harekâtının durdurulması hakkında İsmet Paşa'ya verdiği yetkiyi kaldırması ve kendisine telgrafı: "Trakya'nın, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti'ne iadesi kabul edilmediği takdirde 6/7 Ekim'de hemenİstanbul üzerine harekete geçiniz!"

Franklin Bouillon'un, Atatürk'e telgrafı ve Başkomutan'ın cevabı: "...Dostça çalışmalarınızdan olumlu bir sonuç çıkacağını kuvvetle ümit ederim." [Kocatürk]

---

1922 (3-11 October) - Mudanya Conference; armistice signed on October 11.

---

1921 - Atatürk'ün, Ankara'ya gelen Ali İhsan Paşa ile görüşmesi.

---

1920 - Kuvayı Milliye Konya'ya girdi.

Refet Bey (Bele) komutasındaki kuvvetler, Konya'ya gelerek şehri Delibaş'ın isyancılarından kurtardı.

Atatürk'ün, kendisine bağlılık duygularını bildiren 9.Tümen Komutanı Halit (Akmansü) Bey'e cevabı: "...Kurtuluşa ermek için yegâne millî dayanak, sizin gibi memleketin büyük komutanlarının vefa ve samimiyetidir. Telgrafınızdan cidden duygulandım, teşekkür ediyorum. Erzurum'un kuvvet ve gayreti ve ordunun disiplin ve bağlılığı bütün memleketin gözünü diktiği bir hedeftir." [Kocatürk]

---

1919 - Harbiye Nazırı Cemal Paşa tarafından Nezaret'e davet edilen Yunus Nadi Bey'in, Atatürk'le telgraf görüşmesi. (Bu görüşme Harbiye Nazırı'nın direktifiyle, Ali Rıza Kabinesi ile Heyet-i Temsiliye arasında anlaşma zemini yaratmak için yapılmıştır).[Kocatürk]

---

1917 - Mustafa Kemal 7. Ordu Komutanlığı'ndan istifa ettiğini Enver Paşa'ya bildirdi.

Atatürk'ün, Mareşal Falkenhayn'ın 4 Ekim 1917 tarihli yazısına cevabı ve 7. Ordu Komutanlığından istifası: "Komuta vaziyetini en iyi bir surette hal için zat-ı devletlerine imkân bırakmak suretiyle olsun hizmet arz edebilmek maksadıyla ordu komutanlığından kesin şekilde istifa ediyorum." (Atatürk bu mektubun bir suretini de Başkomutan Vekili Enver Paşa'ya göndermiştir). (Atatürk'ün 7. Ordu Komutanlığı'ndan istifası A.****., s.13'te 9 Ekim 1917 olarak gösterilmiş; A.H.E., s.136, K.A., s.224, ****.D.D.A.Y., s.79, A. Y., s.98, H.A. Y., s. 184'te ise gün belirtmeksizin Ekim başı olarak ifade edilmiştir).

Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın, Atatürk'ün 3 Ekim 1917 tarihli yazısına cevabı: "...Sina cephesinin 7. ve 8. Ordulara ne suretle bölüneceğini ve bu kuvvetleri nasıl kullanacağını Mareşal Falkenhayn Paşa'dan sormuştum. Cevap gelinceye kadar mevcut durumu değiştirmek istemiyorum. Sizden bir süre daha vaziyetin korunmasını rica ederim."

Cemal Paşa'nın, sabah, İstanbul'dan Halep'e gelişi, Atatürk'le görüşmesi, akşam trenle Şam'a hareketi. [Kocatürk]

---

1916 - Atatürk'ün, akşamüzeri Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey ve yaverleriyle beraber Silvan-Beşiri yolunda atla bir gezinti yapması.

---

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

---

1915 - Atatürk'e, 6. Ordu (Irak Ordusu) Komutanlığı'nın teklif edilmesi, Atatürk'ün de bazı şartlarla kabul edeceğini bildirmesi.

Çanakkale cephesinde İngilizlerin, akşama doğru kara ve deniz toplarıyla Kireçtepe'yi bombardıman etmesi.

---

1908 - Girit Meclisi'nin, Girit adasının Yunanistan'a katıldığını ilân etmesi. [Kocatürk]

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu'nun denetimindeki Bosna-Hersek'i ilhak etti.

---

1907 - İstanbul'da ilk otomobil Beyoğlu'nda görüldü.

7 EKIM - OCTOBER 7
Tarihte Bugün - Today in History


Cumhurbaşkanı Atatürk, Ege manevralarında (Ekim 1937)

---

1938 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda saat 11 .00'de Almanya'daki askerî manevralardan dönen 2. Ordu Müfettişi Orgeneral İzzettin Çalışlar'ı, saat 13.00'de Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak'ı kabulü.
Atatürk'ün, Makbule (Atadan), Afet (İnan) ve Sabiha Gökçen'i beraber kabulü (Atatürk'ün yanında 45 dakika kalmışlardır).
Atatürk'ün, İstanbul'un 15. kurtuluş yıldönümü nedeniyle İstanbul Vali ve Belediye Başkanı Muhittin Üstündağ tarafından çekilen saygı telgrafına cevabı: "...Sayın halkın bana karşı gösterdiklerini bildirdiğiniz samimî hislerden çok duygulandım. Aziz İstanbullulara candan teşekkür ve sevgilerimin iletilmesini rica eder, hepinize daima artan refah ve saadetler dilerim."

---

1937 - Atatürk'ün, Çankaya'da Başbakan Vekili Celâl Bayar, Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak ve Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ı kabulü.

---

1936 - Osmanlı devletinin son sadrazamı Tevfik Paşa İstanbul'da öldü.
Atatürk'ün, İstanbul'dan Ankara'ya gelişi.

---

1932 - Atatürk'ün, Dolmabahçe'den Sakarya motoru ile Yalova'ya gelişi, akşam tekrar Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

---

1928 - İstanbul'da tramvay işçileri greve başladı. Grev 8 gün sürdü.

---

1925 - Atatürk'ün, Bursa'da çeşitli heyetleri kabulü.

---

1924 - Atatürk'ün, Sarıkamış'ta ilgililerle görüşme ve tetkikleri, günün bir bölümünü istirahatle geçirmesi.
Sarıkamış'ta akşam, Ordu Komutanı Ali Sait Paşa'nın, evinde Atatürk şerefine ziyafeti. (Bu ziyafet sonrası, yemek salonunun yanındaki hususi dairelerine geçen Atatürk ile Lâtife Hanım arasında -Lâtife Hanım'ın yemekteki yersiz bir davranışı üzerine- tartışma olmuştur). [Kocatürk]

---

1922 - Şile'nin kurtuluşu.
İsmet Paşa'nın, Mudanya Konferansı görüşmeleri hakkında Atatürk'e rapor halinde telgrafı.
1916 yılında Doğu cephesinde şehit düşen, 2. Kolordu Komutanı Faik Paşa'nın eşinin Atatürk'e telgrafı: "...İnşallah yakın zamanda, Büyük Komutanımızı İstanbul'un büyük caddelerinden geçerken fevkalâde alkışlarla karşılayacağız! Çünkü sayenizde yeniden dünyaya geldik. Yine, sayenizde o şanslı askerleriniz, şerefli komutanlarınız kusursuz vazifelerini yapmış, vatanı kurtarmışlardır." [Kocatürk]
1922 (3-11) - Mudanya Konferansı görüşmeleri.

---

1922 (3-11 October) - Mudanya Conference; armistice signed on October 11.

---

1921 - Atatürk'ün, Batı Cephesi Komutanlığı emrinde olmak üzere I. Ordu Komutanlığı'na Ali İhsan Paşa'nın atandığını bildiren yazısı.

---

1920 - "Ceridei Resmiye" (Resmi Gazete) kuruldu. (Çıkışı; 7.2.1921)
Ankara İstiklâl Mahkemesi'nin, Damat Ferit Paşa, Hadi Paşa, Rıza Tevfik ve Reşat Halis hakkında -Sevres Antlaşması'nı, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin izni olmaksızın düşmanlarla müzakere ve imza etmeleri gerekçesiyle- gıyaben idam kararı. [Kocatürk]

---

1919 - Harbiye Nazırı Cemal Paşa'nın, Kabine adına Atatürk'e telgrafı: "Kabine, sizinle aynı fikirdedir ve millî iradenin egemenliğini kabul eder. Devletin dışarıya karşı şeref ve haysiyetini iade için millî iradeye ve Heyet-i Temsiliye'ye dayanacaktır."
Mustafa Kemal, Heyet-i Temsiliye adına padişah Vahdettin'e bir telgraf çekerek yeni hükümetin kurulmasından dolayı teşekkür etti. Atatürk'ün, Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya, yeni kabine'ye başarı temenni eden telgrafı: "Kabinenin bizimle beraber ve bir olarak, milli iradenin hâkimiyeti esasını kabul etmesine millet adına teşekkür ederiz. ...Sizin ve dahil bulunduğunuz kabinenin başarı saylamasına ve bu sayede vatanın kurtuluşuna yönelik amacın bir an evvel gerçekleşmesine bütün varlığımızla çalışacağımıza güvenmenizi arz ile burada hazır bulunan bütün arkadaşlarımın selâm ve hürmetlerini takdim ederim."
Atatürk'ün, Ali Rıza Paşa Kabinesi'nin Heyet-i Temsiliye ile aynı fikirde olduğunu belirtmesi üzerine vilâyetlere, kazalara ve basına bildirisi: "...Hükümetle millî istekler arasında tam anlaşma meydana geldiğini memnuniyetle müjdeleriz. Bu sebeple Ferit Paşa Kabinesi'ne karşı resmî yazışmaların kesilmesi hususunda telgrafhanelerce zorunlu olarak alınmış olan önlemler derhal kaldırılacaktır."
Atatürk'ün, Heyet-i Temsiliye adına millete bildirgesi: "En ağır tarihî şartlar altında bile millî vakarından ve herkesin hukukuna saygı göstermedeki mazisinden gelen hasletlerinden zerre kadar ayrılmamış olan milletimizin, bundan sonra da aynı tarz ve harekette sabit kalacağından ve bu suretle bu mübarek topraklara sahip olmaktaki uygarlık yeteneğini bütün cihana onaylatacağından şüphe yoktur." [Kocatürk]
Atatürk'ün, Damat Ferit kabinenin millî müracaat ve şikâyet üzerine düşürülmesiyle yerine millî istekler dairesinde işleri yürütecek yeni bir kabine kurulması nedeniyle Padişah Vahdettin'e teşekkür telgrafı.
Atatürk'ün, 56. Tümen Komutanı Bekir Sami Bey'e telgrafı: "Bursa halkının vatanperver tavrına ve samimî hissiyatına teşekkür ediyorum."
Osmanlı Mebusan Meclisi için mebus seçimlerinin başlayacağının ilanı.
Yunan zulmünü incelemek için kurulan "milletlerarası tahkik komisyonu"nun hazırladığı raporu Paris Konferansına sunması.

---

1917 - Mareşal Falkenhayn'ın, Atatürk'ün 6 Ekim 1917 tarihli yazısına cevabı: "Dünkü mektubunuzun kapsamı tamamiyle anlaşılamadığından bu sabah saat 11.OO'de beni görmenizi rica ederim. Böyle bir mühim meselede harekete geçmeden önce her şeyi açıkça bilmekliğim ve görmekliğim lâzımdır. Sizinle şahsen ve karşı karşıya münakaşada bulunmaksızın neticeye varmaya muvaffak olamayacağımı sanıyorum."
Atatürk'ün, Mareşal Falkenhayn'ın 7 Ekim 1917 tarihli yazısına cevabı: "Dünkü tarihli mektubumla arz ettiğim izahattan başka bir maruzatta bulunamayacağımdan dolayı affımı rica ederim."

---

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

---

1915 - Atatürk'ün, Gelibolu'ya gidişi, 5. Ordu Karargâhı'nda misafir edilişi.

---

1908 - Osmanlı yönetimine başkaldıran Girit adası Yunanistan ile birleşti.

8 EKIM - OCTOBER 8
Tarihte Bugün - Today in History

Mareşal Mustafa Kemal,
Ankara yakınlarındaki I. Ordu manevralarında... 8 Ekim 1926

---

Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Ankara'da Birinci Ordu manevralarında dinlenirken
(8 Ekim 1926)

---

1938 - Atatürk'ün, Genel Sekreteri Hasan Rıza Soyak'ı, daha sonra Kılıç Ali'yi kabulü ve görüşmesi.

Atatürk'ün, Makbule (Atadan), Afet (İnan) ve Sabiha Gökçeni beraber kabulü.

---

1937 - Atatürk'ün, öğleden sonra trenle Ankara'dan Aydın'a hareketi.

---

1934 - Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı tanındı.

8 Ekim 1934'de kabul edilen ve 5 Aralık 1934'de yürürlüğe giren yasayla kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanındı.

---

1933 - Plastik sanatlar alanında, Batı'daki çağdaş yaklaşımlara açık bir sanat gurubu olarak kurulan 'd Grubu', ilk sergisini Beyoğlu'ndaki Mimoza Şapka Mağazası'nda açtı. 'd Grubu', ilk sergisinden başlayarak, uzun süredir Batı'da yaygın olan kimi eğilimleri tanıtmaya çalıştı.

---

1926 - Atatürk'ün, Ankara dolaylarında yapılan askerî manevraları izlemesi.

---

1925 - Yahudi ve Ermeni ruhani başkanları, Lozan Antlaşması'nın 'Azınlıkların Korunması' ile ilgili hükümlerinin tanıdığı haklardan vazgeçerek, Türk toplumu içinde Türk yasalarıyla yaşamak istediklerini açıkladılar.

Atatürk'ün, Bursa'dan Balıkesir'e hareketi.

Atatürk'ün, Balıkesir'e gelişi ve Belediye önünde konuşması: "...Türk milletini kendi nefsini bile anlamaktan men eden seller, setler imha edilmiştir, yıkılmıştır. Ve mütemadiyen imha edilecektir, yıkılacaktır!"

---

1924 - Atatürk'ün, Latife Hanımla beraber Sarıkamış tan hareketle öğleden sonra Erzurum'a dönüşü.

---

1922 (3-11 Ekim) - Mudanya Konferansı görüşmeleri.

Atatürk'ün, İsmet Paşa'ya telgrafı: "...Konferansın olumsuz neticeye doğru daha fazla devamından hasıl olacak mahzurların ve bütün uygarlık dünyası nazarındaki büyük mesuliyetin sorumluları biz olmadığımızı ve olmak istemediğimizi, dünyanın takdir edeceğine şüphemiz yoktur."

İsmet Paşa'nın, Atatürk'e Mudanya Konferansı görüşmeleri hakkında telgrafı.

Atatürk'ün, "Büyük Zafer" nedeniyle kendisine gelen tebriklere açık teşekkürü: "Yoğun meşguliyetten ve bu sebeple bunların tümüne ayrı ayrı cevap vermek imkânsızlığından dolayı özel teşekkürlerimi açık olarak ifade ediyorum."[Kocatürk]

---

1922 (3-11 October) -

---

1919 - Atatürk'ün, tüm telgraf memurlarına teşekkürü: "...Telgraf memurlarının her türlü güç şartlara rağmen yasal isteklerimizi desteklemesi, millî birliğin pek kıymetli bir etkeni olduğundan bütün millet adına hepinizi tebrik ile teşekkür ederim."

Harbiye nazırı Cemal Paşa Mustafa Kemal'e çektiği telgrafta seçimleri en kısa zamanda yapacaklarını bildirdi. Ali Rıza Paşa ise Mustafa Kemal'e çektiği telgrafta memnuniyetlerini dile getirdi.

1919 (7-8) - Ahmet İzzet Paşa'nın, Atatürk'e telgrafı: "Yeni kabinede ekseriyetle mevcut olan eski ve samimi arkadaşlarımı ziya*ret ederek durum değerlendirmesi ve fikir alış verişi yap*mıştım. Öğrendiğim bazı durumlar üzerine, vatan ve mille*tin hayatî menfaatleri endişesiyle ve aramızdaki dostluk ve askerî kardeşliğe güvenerek görüşlerimi iletiyorum."

---

1918 - Talat Paşa kabinesi görevinden çekildi.
İttihat ve Terakki Partisi'nin iktidardan uzaklaştırılması.
Talât Paşa'nın, sadrazamlıktan istifası (Talât Paşa'nın istifası üzerine, kabineyi kurma görevi Tevfik Paşa'ya verilmiş, ancak kendisinin 11 Ekim 1918'de kabineyi kuramayacağını bildirmesi üzerine bu görev Ahmet izzet Paşa'ya verilmiştir).

---

1917 - Atatürk'ün, öğleye doğru, Halep'e gelen Ahmet İzzet Paşa'yı karşılama, öğleden sonra da uğurlama törenlerinde bulunması.

---

1916 - Atatürk'ün, Kurban Bayramı nedeniyle sabah, Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey ve yüksek rütbeli subaylarla, Silvan'da camiye giderek bayram namazı kılması. Hükümet Dairesi'nde tebrikleri kabul etmesi, öğleden sonra askerin bayramını tebriki.

---

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

---

1912 - Birinci Balkan Savaşı başladı (1912-13).
(Osmanlılar ile Karadağ, Yunanistan, Bulgaristan ve Sırbistan arasında).

Mustafa Kemal, Bolayır'da kurulan kolordunun hareket şubesi müdürlüğüne getirildi.

Balkan ülkelerinin Osmanlı İmparatorluğu’na karşı açtıkları Balkan Savaşı başladı. Osmanlı yenilgisinin ardından, barış koşullarını saptamak üzere Aralık ayında başlayan Londra Konferansı 1913 Mayıs’ında sonuçlandı. Balkan Savaşı’nı izleyen yıllarda yüzbinlerce Türk İstanbul ve Anadolu’ya sığındı. (Londra Konferansı, 1912 ve 1921 Balkan Savaşı sırasında 1912 Aralık ayının ortalarında aynı anda başlayan iki ayrı uluslararası konferans. Bunlardan birinde Osmanlı ve Balkan ülkelerinin temsilcileri karşı karşıya geliyordu. Diğeri ise, Avrupalı altı büyük devlet temsilcisinden oluşmaktaydı.)

1912 - Karadağ'ın Osmanlı Devletine harp ilânı ile Balkan Harbi'nin başlaması.
Sırbistan, Yunanistan, Bulgaristan ve Karadağ Osmanlı Devleti'ne karşı aralarında bir anlaşma yapmışlardı. Bu anlaşmayı, kısa süre sonra 8 Ekim 1912'de Karadağ'ın, 18 Ekim 1912'de Yunanistan ve Bulgaristan'ın, 20 Ekim 1912'de de Sırpların harp ilânı izledi. OsmanlıDevleti de adı geçen Balkan Devletlerine savaş ilân etti. [Kocatürk]

---

1912 - The Balkan War begins (1912-13).

Mustafa Kemal departs for Istanbul and is appointed Director of Operations of the Special Forces at Bolayır on the Gallipoli Peninsula.

The Balkan War was coordinated by the Balkan countries against the Ottoman Empire. Following the defeat of the Ottomans, the London Conference was held in December to determine the terms of the peace and was concluded in May 1913. Hundreds of thousands of Turks took shelter in Istanbul and Anatolia in the years following the Balkan War.

---

1908 - İlk sendika ve grev yasağı getirildi; ‘Tatil-i Eşgal’ yasası ile grevler ve sendikalar yasaklandı.

9 EKIM - OCTOBER 9
Tarihte Bugün - Today in History


9 Ekim 1937
Nazilli basma fabrikası, Atatürk'ün katıldığı törenle açıldı

---

9 Ekim 1937
Nazilli’de çocuklar tarafından yapılan bir karşılama töreni

A welcoming ceremony given by the children of Nazilli (October 9 1937)

---

Cumhurbaşkanı Atatürk, Nazilli Basma Fabrikası tesislerini gezerken
(9 Ekim 1937)

---

Nazilli Fabrikası Atatürk tarafından işletmeye açıldı.
Pamuk ile Atatürk'e bilgi veren, fabrika direktörü Fazlı Turga’dır.
(9 Ekim 1937 )

---

1944 - Anıtkabir’in temel atma töreni yapıldı.
Başbakan Şükrü Saraçoğlu, Anıtkabir'in temelini attı.
Rasattepe'de, Anıtkabir inşaatına başlanılması ve ilk harcı Başbakan Şükrü Saraçoğlu'nun koyması.
Anıtkabir'in inşaatına 9 Ekim 1944 günü saat 10.00'da görkemli bir temel atma töreni ile başlandı.

---

1938 - Atatürk'ün, Ankara-Erzurum demiryolunun Erzincan'a ulaşması nedeniyle Başbakan Celâl Bayar'ın telgrafına cevabı: "Muhterem halkın bu önemli ve mesut olaydan pek yerinde olarak duyduğu hislerini belirtirken bana karşı gösterdiğini bildirdiğiniz hislerden çok duygulandım."
Atatürk'ün, kız kardeşi Makbule (Atadan), Afet (İnan) ve Sabiha Gökçeni beraber kabulü (Atatürk'ün yanında 35 dakika kalmışlardır).
Atatürk'ün, 45 dakika süreyle radyo dinlemesi.

---

1937 - Nazilli basma fabrikası, Atatürk'ün katıldığı törenle açıldı.
Atatürk'ün, saat 14.00'de Nazilli'ye gelişi, Nazilli Basma Fabrikası'nı işletmeye açışı.
Atatürk'ün, Nazilli'den Söke'ye hareketi, saat 20.00'de söke'ye gelişi.
Nazilli Basma Fabrikasi, Nazilli Bozdogan yolu üzerinde 65000 m² lik bir alanda kurulmustur. 25 Agustos 1935 yilinda temeli atilan ve 09 Ekim 1937 tarihinde büyük bir törenle Atatürk tarafindan hizmete açilan "ilk Türk basma fabrikasi" dir.
Cumhuriyetin en büyük eserlerinden biri olan Nazili Basma Fabrikasi'nin açilis töreni ve geçit resmini Atatürk yanindaki zevatla Fabrika Idare Binasinin balkonundan izlemistir. Açilis yapildiktan sonra ayni binada bugün "Atatürk Müzesi" olarak ayrilan odada Atatürk yanindaki zevat ve fabrika yetkilileriyle bir toplanti yapmistir. Bu toplantinin anisina toplanti masasi, koltuklar, telefon ve açilisla ilgili cam negatifler burada korunmaktadir. Fabrika idari binasi giris kapisinin sag yanina günün anisina konulan kitabe söyledir.
"Atatürk, birinci endüstrilesme planina göre, Sümerbank'in kurdugu ilk Türk basma fabrikasini açti. 9 birinci Tesrin 1937"

---

1934 - Atatürk'ün, Üçüncü Balkan Güreş Kongresi'nin saygı ve bağlılık telgrafına cevabı: "Kongre dolayısıyla hakkımda gösterilen duygulara teşekkür ederim."
Atatürk'ün, Fransa Dışişleri Bakanı Bartu'nun suikast sonucu ölümü nedeniyle Fransa Cumhurbaşkanı Albert Lebrun'a başsağlığı telgrafı.
Atatürk'ün, Yugoslavya Kralı Alexandre'ın ölümü üzerine Kraliçe Mari, Veliaht Piyer ve Krai Naibi Prens Paul'a başsağlığı telgrafları.

---

1933 - Atatürk'ün, akşam İstanbul'dan trenle Ankara'ya hareketi.

---

1930 - Safiye Ayla Mulen Ruj’da konser vermeye başladı.

---

1927 - Atatürk'ün, Bursa'dan Ankara'ya hareketi.

---

1925 - Atatürk'ün, Balıkesir'de heyetleri kabulü, şehirde tetkik ve ziyaretleri.

---

1924 - Atatürk'ün, Erzurum'da sabah Muş ve Bitlis'ten gelen heyetleri kabulü.
Atatürk'ün, Erzurum'dan hareketle depremden zarar gören Hasankale (Pasinler) ve köylerinde incelemelerde bulunması (akşam tekrar Erzurum'a dönüşü).
Öğleden sonra Belediye'yi, Komutanlığı, okulları, hastaneleri ziyareti; Lise'de ve Erkek Öğretmen Okulu'nda şereflerine verilen çaylarda öğretmenlerle sohbeti.
Atatürk'ün, Lâtife Hanım'ı Ankara'ya götürmek üzere Başyaver Salih (Bozok) Bey'e direktifi, bu direktif üzerine Lâtife Hanım'ın otomobille Erzurum'dan ayrılışı ve Atatürk tarafından uğurlanışı. (Lâtife Hanım, Erzincan'a geldiğinde -oraya bir gün sonra Atatürk'le beraber gelecek olan- Kılıç Ali'ye verilmek üzere Kolordu Komutanı Asım (Gündüz) Paşa'ya bir mektup bırakmıştır. Kılıç Ali'ye verilecek olan bu mektubun içinde ayrıca, kapalı zarf içinde Lâtife Hanım tarafından Atatürk'e yazılmış bir mektup da bulunuyordu. Bu mektup, Atatürk'ün Erzincan'a geldiği 10 Ekim 1925 gecesi Kılıç Ali tarafından kendisine sunulmuştur). [Kocatürk]

---

1922 - Mudanya Konferansı görüşmeleri (3-11 Ekim).
Refet Paşa'nın (Bele) Ankara Hükümetince İstanbul temsilciliğine aynı zamanda Doğu Trakya'yı teslim almaya memur edilmesi.
Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumunda konuşması: "Görülüyor ki Trakya'yı bize vermek istemiyorlar ve gelecekte temin etmek istedikleri şekle şimdiden bir şekil vermek istiyorlar. Halbuki bizim istediğimiz şey, Trakya'nın ve İstanbul'un doğrudan doğruya bizim hükümetimize teslim olunmasıdır.".
İsmet Paşa'nın Atatürk'e telgrafı: "Trakya'yı bize hakikaten vermek fikrinde görünmüyorlar!"
İsmet Paşa'nın, Atatürk'e Mudanya Konferansı gelişmeleri ve itilâf Devletleri temsilcilerinin barış şartları hakkında telgrafı.
İsmet Paşa'nın, Atatürk'e Mudanya Konferansı görüşmeleri hakkında diğer bir telgrafı: "Fransızlar, bütün güçleriyle İngiliz tekliflerini desteklemekle meşguldürler." [Kocatürk]
Franklin Bouillon'un, Mudanya'dan, Atatürk'e telgrafı: "...İngiltere'nin, Konferans'tan evvel yapmak istediği bütün fedakârlıkları yaptığını hissettim(!)"
Atatürk'ün, İtilâf Devletlerinin barış şartlarını bildiren İsmet Paşa'ya, görüşlerini bildiren cevabî telgrafı: "...Vuku bulacak öneriler projesi, tarafınızdan kabule uygun bir hale getirildikten sonra, hükümetin onayını almak kaydıyla, tarafınızdan kabul edildiğini ifade edebilirsiniz."

---

1922 - Mudanya Conference (3-11 October); armistice signed on October 11.

---

1919 - Atatürk'ün, Teke Mutasarrıfı Celâl Bey'e telgrafı: "Bölgeniz dahilindeki yabancıların hareket ve demeçlerine dair muntazam bilgi verilmesi, bilhassa İtalyanların vaziyetinin dikkatle izlenmesi."
Harbiye Nazırı Cemal Paşa'nın, Atatürk'e Heyet-i Temsiliye ile görüşmek üzere İstanbul hükümetince Bahriye Nazırı Salih Paşa'nın Anadolu'ya hareketinin uygun görüldüğünü bildiren ve görüşme yerini soran telgrafı.
General Harbord'un, Amerika'ya gitmek üzere bindiği Martha Washington gemisinden, Samsun'da iken Atatürk'e mektubu: "...Başkanı olduğunuz Cemiyet'in siyasal amaçlarını belirten mektubunuzu Samsun'da aldım."
İngiltere Savunma Bakanı Winston Churchill'in, İngiliz Genelkurmay Başkanlığı tarafından hazırlanan bir raporu ilgililere göndermesi: "Mustafa Kemal'in liderliğindeki millî hareketin gayesi. Türk topraklarının Yunan, İtalyan ve Ermeniler arasında paylaşılmasına engel olmaktır." [Kocatürk]

---

1917 - 9 Ekim 1917 Tarihinde becayişen 2 nci Ordu Kumandanlığı'na tayin kılınmıştır.
Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın, Atatürk'ün istifasına cevabı: "Telgrafınızı okudum. Gerçekten bu vaziyette bu vazifeyi yapmanın müşkül olacağını takdir ediyorum. 2. Ordu Komutanı olarak Fevzi Paşa ile karşılıklı yer değiştirmeniz uygun görülerek onaya sunulmuştur."(Atatürk, bu telgraf üzerine Başkomutan Vekilliği'ne istirahate ihtiyacı olduğunu ifade ile İstanbul'a hareketi için izin istemiş, uygun cevap gelmesi üzerine İstanbul'a hareket etmiştir.
Atatürk'ün, tekrar Diyarbakır'da bulunan 2. Ordu Komutanlığı'na atanması (Atatürk, bu atamayı kabul etmediğinden işlem yürürlük kazanmamış, kendisi 2. Ordu Komutanı sıfatiyle izinli sayılarak Halep'ten İstanbul'a gelmiştir.
2. Ordu Komutanı Fevzi (Çakmak) Paşa'nın, Atatürk'ün yerine 7. Ordu Komutan Vekilliğine atanması.

---

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

---

1914 - Anvers'in düşüşü.
İngiltere Almanya'ya abluka uygulama kararı aldı.
Odesa'nın topa tutulması.

10 EKIM - OCTOBER 10
Tarihte Bugün - Today in History



Sultanahmet Mitingi (10 Ekim 1919)

---

10 Kasım 1934
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Yerli Mallar sergisini gezerken

---

10 Ekim 1937
Atatürk Ege manevralarında

---

Atatürk Ege manevralarında (10 Ekim 1937)

---

10 Ekim 1937
Ege manevralarında birlikleri teftiş ederken

---

10 Ekim 1937
Ege manevralarında

---

Ege Manevraları' nda bir dinlenme anında (10 -11 Ekim 1937)

During the Agean Manoeuvres (October 10 -11 1937)

---

10 Ekim 1937
Ege manevralarında Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak’la dinlenirken

---

10 Ekim 1937
Atatürk ve Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak Ege Donanmasının manevralarını izlerken

Atatürk and Fevzi Çakmak watching the Naval manoeuvres of the Aegean Fleet (October 10 1937)

---

10 Ekim 1937
Atatürk Ege manevralarında

---

1938 - Atatürk'ün, Başbakan Celâl Bayar'ı kabulü ve 70 dakika görüşmesi.
Atatürk'ün, Makbule (Atadan), Afet (İnan) ve Sabiha Gökçeni beraber kabulü (Atatürk'ün yanında 80 dakika kalmışlardır).

---

1937 - Atatürk'ün, sabah Söke bölgesinde askerî manevraları izlemesi, daha sonra Kuşadası yoluyla Çamlık'a gelişi ve bu bölgedeki askerî tatbikatı izlemesi, geceyi Çamlık'ta trende geçirmesi.

---

1935 - Türkiye'deki mason locaları faaliyetlerini durdurarak, bütün mallarını Halkevlerine bağışladı.
Atatürk'ün, saat 18.00'de Çankaya'da Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak'ı kabulü.

---

1934 - Atatürk'ün, akşamüzeri Tevfik Rüştü (Araş) Bey'in evine uğrayışı, daha sonra Millî Savunma Bakanlığı'nı ziyareti.

---

1933 - Atatürk'ün, İstanbul'dan Ankara'ya gelişi.

---

1932 - Atatürk'ün, öğleye doğru Sakarya motoru ile Üsküdar Araba İskelesi'ne geçişi, buradan da otomobille Alemdağ yoluyla Şile'ye gelişi, incelemeleri; akşam Ertuğrul yatıyla Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

---

1927 - Atatürk'ün, Bursa'dan Ankara'ya dönüşü.

---

1925 - Atatürk'ün, sabah Balıkesir Türkocağı'nı ziyareti ve ocağın hatıra defterine yazdıkları: "...Millete yüzyılın uygarlığının bugünkü ve yarınki gereklerini iyi aşılamaya Balıkesir Türkocağı'nın verimli bir kaynak, başarılı bir kurum olması*nı temenni ederim."
Atatürk'ün, Balıkesir'den Akhisar'a gelişi ve Türkocağı'nda konuşması: "...Şapka giyelim mi, giymeyelim mi gibi sözler manasızdır. Şapka da giyeceğiz, batının her türlü uygarlık eserlerini de alacağız. Efendiler, uygar olmayan insanlar uygar olanların ayakları altında kalmaya mahkûmdurlar!"
Atatürk'ün, Akhisar Belediyesi'ni ziyareti ve belediyenin hatıra defterine yazdıkları: "...Memleket güzeldir, halk temiz, sağlıklı ve aydındır. Sevgi bağlılığı, bu aydın çevrenin havasında ne kadar derin bir kaynaşma ile saklıdır."
Atatürk'ün, Akhisar'dan Manisa'ya gelişi ve Belediye balkonundan halka söylevi: "...Felâketler insanları, akılları başında olan milletleri daima kararlı hamlelere sevk eder!"

---

1924 - Atatürk'ün, sabah Ankara'ya dönmek üzere Erzurum'dan ayrılışı.
Atatürk'ün, saat 13.00'te Tercan'a gelişi ve öğle yemeğini burada yemesi.
Atatürk'ün, akşam Erzincan'a gelişi ve gece Halk Partisi tarafından şerefine verilen ziyafette bulunması.
Atatürk'ün, gece, Lâtife Hanım'ı Ankara'ya götürmekte olan Başyaver Salih (Bozok) Bey'e telgrafı: "Kayseri'den ileri geçmeyiniz, orada beni bekleyiniz!" (Erzurum'dan Kayseri'ye gelmiş olan Lâtife Hanım, bu telgraf üzerine, Kayseri'ye 60 km mesafede Sivas yoluna doğru giderek Atatürk'ü karşılamış, beraber Atatürk'ün otomobiliyle Kayseri'ye gelmişlerdir). [Kocatürk]

---

1922 (3-11 Ekim) - Mudanya Konferansı görüşmeleri.
Atatürk'ün, Mudanya Antlaşması'nı imzalamaya yetkili olduğuna dair İsmet Paşa'ya telgrafı: "Sözleşmeyi imza ediniz! İmzanız, Meclis'in de kabulünün eklendiği kuvvetine sahip olacaktır."
Atatürk'ün, Mudanya'da bulunan Franklin Bouillon'un 9.10.1922 tarihli telgrafına cevabı: "...Fransız dostlarımızın, Türkiye'nin belli haklarından fedakârlıkta bulunmasını isteyici hareketlerini yorumlamakta güçlüğe uğruyorum." [Kocatürk]
Franklik Bouillon'un, Atatürk'ün 10.10.1922 tarihli telgrafına Mudanya'dan cevabı: "...Adaletten başka bir şey müdafaa etmediğimi bilirsiniz ve milletiniz karşısında şahidim olacaksınız."
Atatürk'ün, Mudanya'da bulunan Franklin Bouillon'un 10.10.1922 tarihli telgrafına cevabı: "...Barış Konferansının yakın zamanda ve bilhassa bizzat bulunmak fırsatını verecek olan İzmir'de olmasını teminin ne kadar mühim olduğunu takdir buyurursunuz, İzmir'in toplantı yeri olmasını temin için bizzat Paris'te vuku bulacak çalışmanızın bir an evvel başlaması uygun olur, görüşündeyim."
Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumunda konuşması: "Ordu vazifesini tamamlamıştır. Bundan sonra temini lâzım gelen sonuçlar diplomatik yolla hallolunacaktır!"
Atatürk'ün, saat 19.00'da Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık odasında Sovyet Elçisi Aralof'u kabulü ve görüşmesi (Görüşme esnasında icra Vekilleri Heyeti Başkanı Rauf (Orbay) Bey ve Dışişleri Bakanı Yusuf Kemal (Tengirşenk) Bey de bulunmuştur). [Kocatürk]

---

1922 (3-11 October) - Mudanya Conference; armistice signed on October 11.

---

1919 - Atatürk'ün, Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya "Salih Paşa ile görüşme yeri olarak Amasya'yı tespit ettiklerini ve Heyet-i Temsiliye adına kendisi ile Rauf (Orbay) ve Bekir Sami (Kunduh) Beylerin bulunacağını" bildiren cevap telgrafı.
Atatürk'ün, İstanbul gazetelerinde yayımlanan duyurusu: "...Ferit Paşa Kabinesi'ne karşı resmî haberleşmelerin kesilmesi hususunda zorunlu olarak alınmış önlemler derhal kaldırılacaktır!"
Atatürk'ün, İstanbul Matbuat Cemiyeti Reisi Velit (Ebüzziya) Bey'in Tasvir-i Efkâr, Vakit, Akşam, Türk Dünyası ve İstiklâl gazeteleri adına 9 Ekim 1919 tarihli telgrafla sorduğu sorulara cevapları: "...Bugünkü hükümetin iç ve dış siyasetimizi iyi idareye muktedir olup olmadığı hakkında şimdilik kesin bir şey söyleyemeyiz; bunu uygulama gösterecektir."
İstanbul'da İngiliz Yüksek Komiseri Amiral J. de Robeck'in, İngiltere Dışişleri Başkanı Lord Curzon'a gizli raporu: ".. .Anadolu'daki millî hareketin baskısıyla Ferit Paşa Hükümeti'nin istifa ettiği. Mustafa Kemal'in karşısında İngiliz Arslanı'nın prestijinin sarsıldığı. Mütarekeyi imzalayan Türkiye'nin yerine bugün bambaşka bir Türkiye'nin doğduğu ve bu yeni Türkiye'ye barış şartlarını zorla kabul ettirmenin kolay olmayacağı." [Kocatürk]
1919 (23 Mayıs 1919 - 13 Ocak 1920) - Sultanahmet Mitingleri: "Türk Ocağı" ve "Karakol Cemiyeti" tarafından düzenlenen mitinglerdir. İzmir'in işgal edildiğinin duyulmasıyla birlikte, başta İstanbul olmak üzere tüm yurtta derin infial uyandı. Bunun üzerine İstanbul Sultanahmet Meydanı'nda bir dizi protesto mitingi yapıldı. Sultanahmet Mitingleri, 23 Mayıs 1919, 30 Mayıs 1919, 10 Ekim 1919, 13 Ocak 1920 tarihlerinde dört kez yapıldı. Her birine yaklaşık 150-200 bin kişinin katıldığı mitinglerde Şair Mehmet Emin Yurdakul, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Halide Edip Adıvar, Şüküfe Nihal gibi hatipler konuşmuştur. Sultanahmet mitingleri Anadolu direnişinin moral ve kadro kaynağı olmuşlardır. Bundan önce yine İstanbul'da işgali kınamak ve direnişi yaymak için Fatih, Üsküdar–Doğancılar, Kadıköy mitingleri yapılmıştı.

---

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

---

1915 - Atatürk'ün, öğleden sonra Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey'le beraber 26. Tümen Karargâhı'na gidişi ve Tümen Komutanı Esat Bey'le görüşmesi.

11 EKIM - OCTOBER 11
Tarihte Bugün - Today in History

11 Ekim 1925
Atatürk, Şapka İnkilabından sonra İzmir'de

---

Ege Manevraları' nda bir dinlenme anında (10 -11 Ekim 1937)

During the Aegean Manoeuvres (October 10 -11 1937)

---

Mudanya Ateşkesi imzalandı (11 Ekim 1922)Mudanya Armistice is signed (October 11 1922)

---

11 Ekim 1937
Atatürk Ege manevralarında

---

1938 - Prof. Dr. Neşet Ömer İrdelp'in Atatürk'ü ziyareti ve 30 dakika yanında kalışı.

Atatürk'ün, Afet (İnan)'ı, daha sonra Sabiha Gökçen'i kabulü.

Atatürk'ün, Başbakan Celâl Bayar, Londra Büyükelçisi Fethi Okyar ve Salih Bozok'u beraber kabulü ve 45 dakika görüşmesi.

---

1937 - Atatürk'ün, Çamlık bölgesinde askerî manevraları izlemesi ve komutanlarla görüşmesi.

Atatürk'ün, Ege manevra bölgesinden ayrılırken Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak ve Manevra Komutanı Orgeneral İzzettin Çalışlar'ı kabul ederek ordu manevralarından memnun olduklarını ifade etmesi.

---

1932 - Atatürk'ün, akşamüzeri Sakarya motoru ile adalar çevresinde bir gezinti yapması, saat 19.00'da -Heybeliada'dan motora binen- İsmet Paşa'yla beraber Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

---

1929 - Yavuz Savaş Gemisi'nin onarımı bitti; gemi Türk Deniz Kuvvetleri'ne teslim edildi.

---

1925 - Atatürk'ün, Manisa'dan İzmir'e gelişi ve Belediye binası balkonundan halka söylevi: "...Arkadaşlar! Birbirimize daima gerçeği söyleyeceğiz! Felâket ve saadet getirsin, iyi ve fena olsun, daima gerçekten ayrılmayacağız!"

---

1924 - TBMM yeni binasına taşındı; Cumhuriyet Bayramı'nın ilk kutlama töreni burada yapıldı.

Atatürk'ün, sabah 11.00'de Erzincan'dan hareketle, akşam geç vakit -o tarihlerde il merkezi olan- Şebinkarahisar'a gelişi ve geceyi burada geçirişi.

Türkiye-Çekoslavakya arasında dostluk anlaşması imzalandı.

---

1922 - Mudanya Ateşkes antlaşması'nın imzalanması.
TBMM Hükümeti ile İtilaf Devletleri arasında Mudanya Mütarekesi imzalandı.

Mudanya'da Batı Cephesi Kumandanı İsmet Paşa'nın başkanlığında, İngiltere delegesi General Harrington, Fransa delegesi General Charpy ve İtalya delegesi General Mombelli'nin katılımlarıyla, "Mudanya Ateşkesi" imzalandı. (Daha sonra da Yunanistan anlaşmayı imzaladı).

Anlaşma 15 Ekim 1922 günü yürürlüğe girdi.

Atatürk'ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti örgütüne ve Belediye Başkanlarına, Mudanya Ateşkes Antlaşması'nın imzalandığını bildiren telgrafı: "...Kazanılan büyük zaferin ilk önemli siyasî sonucu bu suretle Mudanya Konferansı'nda elde edilmişbulunuyor. Millî sınırlarımız içinde tam bir bağımsızlıkla yaşamamızı temin edecek olan barış devresine pek ziyade yaklaştığımız bu günlerde, millî savaşa önderlik eden ve memleketin bütün maddî ve manevî kuvvetlerini bu mukaddes mücadeleye yönelten saygıdeğer Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ve fedakâr halkın temsilcisi bulunan Belediye Heyetlerini selâmlamakla bahtiyarım."

Atatürk'ün, Mudanya Ateşkes Antlaşması'nı takiben General Harington'a telgrafı: "...Barışın kurulması için sarf edilen gayretlerin başarıyla sonuçlanmasını, bütün insanlık adına arzulamakta ve ümit etmekteyim."

---

1922 - Mudanya Armistice signed on October 11, 1922.
The Mudanya Conference, held October 3-11, concludes.

The Armistice of Mudanya was an agreement between Turkey, France, Britain and Italy, signed in the town of Mudanya on October 11, 1922 (Greece acceded to the armistice before it went into effect on October 15 1922). The agreement was finalized by the Treaty of Lausanne signed on July 24, 1923. The 1923 Treaty of Lausanne recognized the Republic of Turkey as a sovereign and independent nation.

---

1920 - Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumunda, Rusya'ya elçilik heyeti ile beraber gidecek olan "İlmî Tetkikat Heyeti"nin izinli sayılması hakkında konuşması.

---

1919 - Atatürk'ün, Yenigün gazetesinin Sivas'ta bulunan muhabirine millî örgüt hakkında demeci: "...Ben sırf vatan ve milletime böyle bir tarihî dakikada tamamiyle kendimi verebilmek gayesiyle mukaddes mesleğimden ayrılıp milletin sinesine katıldım. Bu sebeple tamamiyle milletimin umumî iradesine boyun eğmiş durumdayım."

---

1918 - Hükümeti kurmakla görevlendirilen Tevfik Paşa, görevden affını istedi.

Atatürk'ün, Halep'ten Padişah Vahdettin'e iletilmek üzere Başyaver Naci (Eldeniz) Bey'e telgrafı: "...Vatanımın selâmetinin temini bakımından arz ederim ki, Tevfik Paşa Hazretleri gerçekten müşkülâta tesadüf etmişlerse sadaretin derhal İzzet Paşa Hazretlerine verilmesi ve onun da, esası Fethi (Okyar), Tahsin (Üzer), Rauf (Orbay), Canbulat, Azmi, Şeyhülislâm Hayri ve âcizlerinden oluşan bir kabine teşkil etmesi zarurîdir. Adı geçen kişilerin oluşturacağı kabinenin vaziyete hâkim olabileceği görüşündeyim. ..Mümkün ise bu kimselerin Padişahımıza arzını rica ederim" (Kaynaklarda bu telgrafın tarihi yoktur. Olayların akışı 11 ya da 12 Ekim 1918 olabileceğini düşündürmektedir). (Atatürk, Ahmet İzzet Paşa'ya da aynı şekilde bir telgraf çekmiş, kabinede Harbiye Nazırlığının kendisine verilmesini istemiştir). [Kocatürk]

---

1917 - 11 Ekim 1917 Tarihinde bir ay müddetle İstanbul'a mezunen gitmişler ve rahatsızlıklarına mebni tedavi edilmek üzere üç ay mezuniyet verilmiştir.

Atatürk'ün, izinli olarak Halep'ten İstanbul'a hareketi.

---

1916 - Atatürk'ün, Silvan'a gelen Diyarbakır Vali Vekili Bedri Bey'i karşılamaya gitmesi.

---

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

---

1915 - Atatürk'ün, Çanakkale'den, İstanbul'da bulunan Salih (Bozok) Bey'e mektubu: "Karşımızdaki düşman, artık güçsüz bir hale gelmiştir, inşallah yakında tamamen atılır. Herhalde vatanımız bu yönden emindir!"

Bulgaristan'ın, Almanya-Avusturya yanında I. Dünya Savaşı'na girişi.

---

1908 - Trablusgarp'taki Fransız Konsolosu A. Alrick'in, Fransa Dışişleri Bakanlığı'na -Atatürk'le görüşmesine dair- raporu: "...Selanik İttihat ve Terakki Komitesi Üyesi Yüzbaşı Kemal Bey İngiliz ve İtalyan meslektaşlarımı olduğu gibi, beni de ziyaret etti. Kendisinin ziyaretini iade ile bir görüşme yaptım." [Kocatürk]