Tarihte Bugun Atatürk

**TEP** · 11.Ekim.2018

12 EKIM - OCTOBER 12
Tarihte Bugün - Today in History

Cumhurbaşkanı Atatürk, Ege manevralarında (Ekim 1937)

1938 - Prof. Dr. Neşet Ömer İrdelp'in Atatürk'ü ziyareti ve 10 dakika yanında kalışı.

Atatürk'ün, Afet (İnan)'ı, daha sonra Sabiha Gökçen'i kabulü.

Atatürk'ün, akşam saat 19.15'den 23.00'e kadar radyo dinlemesi.

1937 - Atatürk'ün, İsmet İnönü ile beraber Aydın'dan trenle Ankara'ya hareketi.

Atatürk'ün, Aydın'dan Ankara'ya dönerken trendeki sohbet esnasında yazdırdığı nottan: "...Büyük devletler arasındaki mücadele, gerginlik, düşmanlık o haldedir ki bunların arasında bulunarak bir badireye karışmak ihtimali vardır. Bu ihtimale karşı ise son derecede dikkatli, tedbirli ve soğukkanlı bulunarak, postu kurtarmaya çalışmak vaziyetindeyiz."

Atatürk'ün, Aydın'dan Ankara dönerken trendeki sohbet esnasında, "yazı" kelimesinin açıklanmasıyla ilgili olarak yazdırdığı nottan: "Yazı, bu Türk kelimesi, şu anlamı işaret eder: Herşey, hususiyle bir şey. O da insan zekâsının, düşüncesinin, kafasındaki geniş parlaklığın, o zekâ parlaklığının bütün buluş ve görüşlerinin, yapışlarının ifadesine yarayan bir şeydir, objedir."[Kocatürk]

1936 - Atatürk'ün, Çankaya'da Adalet Bakanı Şükrü Saraçoğlu ve Millî Eğitim Bakanı Saffet Arıkan'ı kabulü.

1935 - Atatürk'ün, Çankaya'da Başbakan İsmet İnönü ve İçişleri Bakanı Şükrü Kaya'yı kabulü.

1930 - Balkan Atletizm Şampiyonası’nda Türkiye 15 puanla 5. oldu.

1927 - Atatürk'ün, Çankaya'da Amerika Büyükelçisi Joseph C. Grew'in güven mektubunu kabulü ve Elçi'nin söylevine cevap konuşması.

1925 - Atatürk'ün, sabahleyin Kemalpaşa yakınlarında yapılmakta olan sonbahar ordu manevraları alanına gelişi, manevraları izlemesi, daha sonra Kemalpaşa'ya dönerek Askerlik Dairesi'nde bir süre dinlenişi, Türkocağı'nı ziyareti.

Atatürk'ün, Kemalpaşa Türkocağı'nda konuşması: "...Arkadaşlar, bütün hayatımda sevinçle geçirdiğim bir gece vardır. O gece, ordumuzun İzmir'e girdiği günün burada geçirdiğim gecesidir. O vakit buradan geçerken bu muhterem halkın gördüğü zulüm ve tecavüze rağmen resmimi koyunlarından çıkararak beni tanıdıklarını ve otomobilime atılarak kucakladıklarını unutmam. Bugün o hatırayı yaşıyorum, bahtiyarım!"

Atatürk'ün, öğleden sonra Bornova'yı ziyareti, akşam İzmir'e dönüşü.

1924 - Atatürk'ün, Şebinkarahisar'da sabah Belediye'yi, Halk Partisi'ni, Türkocağı'nı, Vilayeti, Alay Komutanlığı'nı ziyaretleri, öğleye doğru hareketle saat 20:00'de Sivas'a gelişi.

1919 - Atatürk'ün, "Askerî Nigehban Cemiyeti"nin ortadan kaldırılması hakkında Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya telgrafı: "...Bu fesat kaynağının hemen kökünden sökülüp atılmasını, mensuplarının diğerlerine ibret olacak surette cezalandırılmasını ve bu icraat ve takibattan ordunun resmî genelgeler ile haberdar edilmesini fedakâr ve namuslu subaylarımızın zihinlerinin rahatlaması, ordunun disiplininin temini açısından hayatî bir mesele saydığımızdan arzını ödev kabul ederiz."

Atatürk'ün, Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya Aydın cephesinin desteklenmesi ve alınması gereken tedbirler hakkında yazısı. (Cemal Paşa'nın cevabı: 14.10.1919). [Kocatürk]

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

1915 - Bulgaristan, 12 Ekim 1915’te Sırbistan’a karşı savaşa başladı.

1915 - Bulgaria enters World War I.

**TEP** · 12.Ekim.2018

13 EKIM - OCTOBER 13
Tarihte Bugün - Today in History

ANKARA BAŞKENT OLUŞU

L’illustration dergisinin 13 Ekim 1928 tarihli sayısının kapağında
Başöğretmen Atatürk’ün yeni Türk harflerini tanıtan bu fotoğrafı yer almıştır

1938 - Atatürk'ün, Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ı kabulü ve 45 dakika görüşmesi.
Atatürk'ün, Afet (İnan)'ı kabulü ve 40 dakika görüşmesi.

1937 - Atatürk'ün, saat 21.10'da Aydın'dan trenle Ankara'ya gelişi.
Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak'ın, orduya genelgesi: "Ege manevrasını başlangıcından itibaren bütün ayrıntıları ile yerinde izleyen Cumhurbaşkanımız Atatürk, ordumuzun en modern silâhları pek iyi kullanmasını, komutanlarla subaylarımızın sevk ve idaredeki kabiliyet ve maharetlerini fevkalâde takdir buyurmuşlar, beraberlerinde bulunan hükümet erkânının da bu takdirlere iştirak ettiklerini bil*dirmişler ve bu takdirlerin selâmları ile birlikte bütün orduya duyurulmasını emir buyurmuşlardır. Orduya gösterilen bu yüksek iltifatları, benim de göğsümü iftiharla kabartmıştır."

1925 - Atatürk'ün, İzmir Kız Lisesi'ni ziyareti ve okulun hatıra defterine yazdıkları: "Müdür hanım ve bey öğretmenlerin ciddî, isabetli çalışmasının eserleri kolaylıkla ve takdirle görülmektedir."
Atatürk'ün, saat 17.00'de İzmir Türkocağı'nı ziyareti, burada bazı heyetleri kabulü, daha sonra Musiki Yurdu gençlerinin verdiği konseri izlemesi.
Atatürk'ün, Karşıyaka'da annesi Zübeyde Hanım'ın kabrini ziyareti ve çelenk koyusu.

Atatürk'ün, Karşıyaka Spor Kulübü'nü ziyareti ve kulübün hatıra defterine yazdıkları: "Karşıyaka Spor Kulübü'nde karşı karşıya bulunduğum gençlik iftihara çok değerdir. Bu gençlik karşısında geleceğin kuvveti, ne kadar belirgin görünmektedir."Atatürk'ün, İzmir Müstahkem Mevki Komutanlığı tarafından şerefine verilen ziyafette konuşması: "...Kahraman Türk ordularının kazandıkları büyük zaferlerde şahsıma düşmüş olan vazifeleri yapabilmişsem çok bahtiyarım. Yalnız bu noktada bir gerçeği izah için arz edeyim ki, benim, ordularımızı sevk ve yönelttiğim hedefler, esasen ordularımın her erinin, bütün subaylarının ve komutanlarının görüşlerinin, vicdanlarının, kararlarının, ülkülerinin yöneldiği hedefler idi!" [Kocatürk]

1924 - Atatürk'ün, sabah Sivas'tan hareketle akşamüzeri Lâtife Hanımla beraber Kayseri'ye gelişi, Belediye'yi ziyareti, gece kaldığı evin önünde toplanan halkı selâmlaması ve onlara seslenişi: "Mazinin kararsız, çürümüş zihniyeti ölmüştür. Bütün dünya bilmelidir ki Türk milleti hakkını, haysiyetini, şerefini tanıtmaya gücü yetecek kadar kuvvetlidir. Türk vatanının bir karış toprağı için bütün millet bir vücut olarak ayağa kalkar!" [Kocatürk]

1923 - Ankara'nın gurur günü. Ankara'nın başkent oluşunun yıldönümü.
Ankara, 13 Ekim 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti'nin başkenti ilan edildi.
TBMM'de, Ankara'nın hükümet merkezi ve başkent olması kararlaştırıldı.
Büyük Millet Meclisi'nde Ankara'nın hükümet merkezi olmasına ilişkin kanun teklifi kabul edildi. Ankara'nın Yeni Türk Devleti'nin merkezi olduğuna dair Kanunun kabul edilişi.

1923 - Ankara becomes the capital of Turkey.

1923 - Ocak'ta imzalanan Ahali Mübadelesi nüfus değişimi için 17 Temmuz'da hazırlanan iskân cetvelinde aksamaların olması üzerine Mübadele, İmar ve İskân Vekaleti kurularak Anadolu 10 iskân bölgesine ayrıldı.

1921 - "Kars Antlasması"nın imzalanması.
Ankara Hükümetiyle Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan arasında Kars Antlaşması imzalandı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Kafkas Cumhuriyetleri (Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan) arasında "Kars Antlaşması"nın imzalanması.
Sakarya zaferinden sonra Sovyet Rusya’nın aracılığıyla 3 Sovyet Cumhuriyeti Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan ile TBMM Hükümeti arasında 13 Ekim 1921’de Kars Antlaşması imzalandı. Buna göre: Her 3 Cumhuriyet, Moskova Antlaşmasını kendileri için de geçerli sayıyordu. Böylece Türkiye’nin doğu sınırı kesinleşti ve Ermeni Sorunu da sona erdi. Sovyetler Sosyalist Cumhuriyetler Birliği 1991’de dağıldıktan sonra bağımsız olan Ermenistan Kars Antlaşmasını tanımamaktadır.
1921 - Treaty of Kars signed by Bolshevik Russia and Turkey.
The Treaty of Kars determines Turkey's eastern frontier (ratified in Yerevan, Armenia on September 11 1921.

1919 - Atatürk'ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk örgütüne genelgesi: "...Millî varlığımızı dost ve düşman nazarında gösteren ve ispat den örgütün, tüzük gereğince şekillendirilmesi ve bilhassa küçük, büyük bütün merkezlerin birbirleriyle ve merkezî heyet ile sıkı bir bağ kurmaları bugünün en mühim hayatî ve millî ve vatanî bir vazifesidir."
Atatürk'ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyetlerine cemiyet tüzüğünün esas maddelerinin önemli kısımlarını belirten genelgesi: "...Tüzüğün elinize ulaşmasına kadar bu esaslar içinde örgüte başlanması ve örgütün bir an evvel kurulmasına gayret gösterilmesi."
Atatürk'ün, Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti tüzüğünün onbirinci maddesi hakkında görüşünü isteyen telgrafı: "Mebuslar Meclisi'nin açılışından sonra cemiyetin ne gibi bir siyasî durum alması lâzım geleceği hakkındaki yüksek düşüncelerinizin bildirilmesi."
Tasvir-i Efkâr gazetesi sahibi Velit (Ebüzziya) Bey'in, Atatürk'e Kuva-yi Milliye'nin vaziyeti hakkında telgrafla soruları ve Atatürk'ün cevapları: "Millî örgütün ileri gelenleri, vatanın müdafaası ve bağımsızlığı için kalpleri çırpınan milletin umum güzide evlâtlarıdır. Ana maksat, vatanın bütünlüğünü ve milletin bağımsızlığını temin etmektir."
Atatürk'ün, Sivas'ta halkın "kahrolsun işgal!" diye gösteride bulunması üzerine, "Kahrolsun işgal tarzındaki yazılar, hükümetin bugünkü siyasetine uygun değildir" şeklinde Sivas vilâyetine uyarıda bulunan Dahiliye Nazırı Mehmet Şerif Paşa'nın bu davranışı sebebiyle Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya telgrafı: "Milletin gerçek hissiyatına dayanarak hükümetin bu haksız işgalleri, siyasî, resmî dille ret ve mütareke hükümlerine aykırı bugüne kadar vuku bulmuş müdaha*leleri protesto edeceğini beklemekteyiz!"
56. Tümen Komutanı Albay Bekir Sami Bey'in, Atatürk'e -Bursa bölgesindeki çalışmalarını bildiren- telgrafı: "Bilecik'te Ali Fuat Paşa Hazretleriyle görüşüp durum değerlendirmesi yaptık. Fikir birliği sağladık." [Kocatürk]

1918 - Atatürk'ün, Halep'te askerî birlikleri denetlemesi.
Sina cephesinde 4. Ordu'nun kaldırılması ve bu orduya ait birliklerin emir ve komutasının 7. Ordu Komutanı Atatürk'e devredilmesi.
Talat Paşa liderliğindeki İttihat ve Terakki hükümeti Mondros mütarekesini imzalayarak Osmanlı için I. Dünya Savaşı'nı bitirdi ve istifa etti. (Savaşın Almanya ve müttefiklerinin yenilgisiyle sonuçlanacağının anlaşılması ve Almanya'nın İtilaf Devletleri'nden ateşkes istemesi üzerine, Talat Paşa hükümeti de istifa etti. Yeni kurulan Ahmet İzzet Paşa hükümeti savaşı sona erdiren Mondros Mütarekesini 30 Ekim 1918 imzalarken, İttihat ve Terakki Fırkası da 1 Kasım 1918'de son kongresini yaptı.)

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

1907 - Mustafa Kemal'in Selanik'teki III. Orduya atanması.
Atatürk'ün Şam'dan, merkezi Manastır'da bulunan 3. Ordu Karargâhı'na atanması. (Bu tarih, bazı kaynaklarda Eylül 1907 olarak gösterilmiştir: Erden, s.9; İ.A., s.721; S.A.A., s.111; K.A., s.687; Borak, s.62, 295; A.Y., s.12; A.****., s.52). (Atatürk, söz konusu atama üzerine 3. Ordu Karargâhı'nın Selanik'teki Kurmay Şubesi'nde çalışmak üzere Selânik'e geldi. Bu sıralarda Selanik'teki "Vatan ve Hürriyet Cemiyeti" şubesinin kurucularını da içine almış olan "İttihat ve Terakki Cemiyeti" faaliyet halinde idi. Mustafa Kemal de bu cemiyete dahil olarak Selanik'te hizmet görmeye başladı. Memleketin istibdat idaresinden kurtarılması, yapılacak yenilikler onun da baş düşüncesiydi. Aynı şubede çalışan Fethi [Okyar] Bey ile yakın arkadaşlığı da bu devreye rastladı). [Kocatürk]

1907 - Mustafa Kemal posted to 3rd Army headquarters in Salonica.

ANKARA`NIN BAŞKENT OLUŞU
"Türkiye Devleti`nin başkenti Ankara şehridir."
Efendiler, Lozan Antlaşması`nın eklerinden olan düşman işgali altındaki topraklarımızı boşaltma protokolu uygulandıktan sonra, yabancı işgalinden tamamen kurtulan Türkiye`nin toprak bütünlüğü fiilî olarak sağlanmıştı. Artık yeni Türkiye Devleti`nin başkentini bir kanunla tespit etmek gerekiyordu. Bütün düşünceler, Yeni Türkiye`nin başkenti Anadolu`da ve Ankara şehri olarak seçme lüzumunda birleşiyordu.
Bu seçimde, coğrafî durum ve askerî strateji en büyük önemi taşıyordu. Devletin başkentini bir an önce tespit ederek, içten ve dıştan gelen kararsızlıklara bir son vermek şarttı. Gerçekten de, bilindiği üzere, başkentin İstanbul olarak kalacağı veya Ankara olacağı konusunda öteden beri içeride ve dışarıda kararsızlıklar görülüyor, basında demeçlere ve tartışmalara rastlanıyordu. Bu arada İstanbul`un yeni milletvekillerinden bazıları, R e f e t P a ş a başta olmak üzere, İstanbul`un hükûmet merkezi olarak kalması gereğini bazı örneklere dayanarak ispat etmeye çalışıyorlardı. Ankara`nın gerek iklim, gerek ulaştırma araçları ve gelişme kabiliyet ve istidadı ve gerekse mevcut tessisler ve kuruluşlar bakımından hiç de uygun ve elverişli olmadığını söylüyorlar; İstanbul`un "payitaht" olması lâzımdır ve mutlaka olacaktır, diyorlardı. Bu ifadeye dikkat edilirse, bizim "başkent" deyimiyle kastettiğimiz anlam ile, bu ifadelerdeki "payitaht"deyimini kullananların görüşleri arasında bir fark bulmamak mümkün değildir. Bundan dolayı, bu konuda zaten kesinleşmiş bulunan kararımızı resmen ve kanunî yoldan ilân ettirerek,"payitaht" sözünün de yeni Türkiye Devleti`nde kullanılmasına gerek kalmadığını göstermek lâzım, geldi. Dışişleri bakanı İ s m e t P a ş a,9 Ekim 1923 tarihli tek maddelik bir kanun tasarısını Meclis`e teklif etti. Altında daha on dört kadar zatın imzası bulunan bu kanun teklifi,13 Ekim 1923 tarihinde uzun görüşme ve tartışmalardan sonra çok büyük bir çoğunlukla kabul edildi. Kabul edilen kanun maddesi şudur : "Türkiye Devleti`nin başkenti Ankara şehridir."
Kaynak: Nutuk
ANKARA`NIN BAŞKENT OLUŞU
Lozan Barış Antlaşması`nın TBMM tarafından onaylanmasından sonra, İstanbul 23 Eylül 1923`ten itibaren tahliye edilmeye başlandı. 6 Ekim 1923`de İstanbul`un yabancı işgal kuvvetleri tarafından boşaltılması tamamlandı. Yabancı işgal kuvvetlerinin İstanbul`dan ayrılması, gündeme hükümet merkezi sorununu getirdi. İsmet Paşa (İnönü) hükümet üyesi olmakla beraber, Ankara`nın başkent oluşunu öngören önergeyi 9 Ekim 1923`te on dört arkadaşı ile birlikte, Malatya Milletvekili olarak TBMM`ne verdi. İsmet Paşa, Ankara`nın hükümet merkezi olması konusunu acil bir sorun olarak görmekte ve Lozan`dan itibaren zihnine yerleşmiş bulunduğunu ifade etmektedir. İsmet Paşa`ya göre, Ankara`nın başkent olması iç ve dış çeşitli sebeplere dayanmaktadır: "Lozan`da Batı dünyasının murahhasları, mütehassısları, diplomatları ile görüşüyorum. Bunlar İstanbul Hükümeti`ni İstanbul muhitini tanıyan insanlar ve yeni devletin o muhitin insanlarına göre kurulmasını arzu ediyorlar. Bunu her hallerinden anlıyorum. Bizim bakımımızdan meselenin daha ehemmiyetli ve değişik cepheleri var. Bir defa Boğazlar askeri bakımdan tamamıyla açık, tamamıyla emniyetsiz. Bu vaziyetteyiz. Lozan Antlaşması`yla elde edebildiğimiz neticeler ve tarihi şartlar bizi endişeye sevk ediyor. Ayrıca Anadolu`nun ortasında bulunarak ve bir Anadolu hükümeti olarak yeni devleti çalıştırmak istiyoruz".
İsmet Paşa`ya göre; Ankara`nın hükümet merkezi olması meselesinin, hilafetle bir ilgisi yoktur. Fakat, Ankara hükümet merkezi olunca, hilafet bir bakıma devletimizin dışına atılmış oluyor: "Gerçi biz hilafeti devamlı bir müessese olarak düşünmüyoruz, Fakat Ankara`nın hükümet merkezi olması ve hilafet merkezinin İstanbul`da bulunması, ondan kurtulmak için ayrıca bir temel vasıta olacaktır."
Teklif edilen Anayasa maddesi gayet kısadır: Türkiye Devletinin makarrı idaresi Ankara şehridir." Ancak teklif edilen kanun maddesinin gerekçesi, Ankara`nın yeni Türkiye`nin merkezi olması gereğini açıklamaktadır. Gerekçe özetle, yeni Türkiye`nin varlığının, ülkenin kuvvet kaynaklarının gelişmesinin sağlanması, Anadolu`nun merkezinde başkent tesis etmek lüzumunu açıklıyor ve coğrafi ve stratejik durum, iç ve dış güvenlik de bunu gerekli görüyordu.
13 Ekim 1923`te TBMM`de kabul edilen tek maddelik bir yasa ile Ankara, yeni devletin başkenti olmuş ve böylece devlet merkezinin İstanbul olacağı yolundaki çekişmelere son verildiği gibi, Cumhuriyetin ilanı için de bir adım atılmıştır. Bu, aynı zamanda Milli Mücadele`nin başından beri uygulanan Ankara`nın İstanbul`a hakim olacağı esasının bir sonucu idi.

1905 - Galatasaray Spor Kulübü kuruldu.

**TEP** · 14.Ekim.2018

14 EKIM - OCTOBER 14
Tarihte Bugün - Today in History

Cumhurbaşkanı Atatürk, Ege manevralarında (Ekim 1937)

1932 - Atatürk'ün, öğleden sonra Sakarya motoru ile Yassıada'ya gidişi, saat 18.00'de Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.
Atatürk'ün, akşam Tahsin (Üzer) Bey'in kızının nişan törenini şereflendirişi.

1929 - Atatürk'ün, Ankara'ya gelen İngiltere Akdeniz Filosu Başkomutanı Amiral Frederick Field'i kabulü.

1927 - Cumhuriyet Halk Fırkası'nın İkinci Büyük Kurultayı Ankara'da toplandı.
Mustafa Kemal Nutuk'u bu kurultayda, günde 6 saat olmak üzere toplam 36.5 saatte ve 6 günde okudu. Nutuk Türkiye'de olduğu gibi dünyada da büyük yankılar yarattı. Okunan metnin tümü ilk olarak yüzbin adet basıldı.

1926 - Atatürk'ün, Ankara dolaylarında yapılan askerî manevraların bitişi nedeniyle silâh arkadaşlarına yazısı: "...Kıymeti ve kahramanlığı denenmiş olan ordumuz, bu münasebetle de vatan vazifesini yerine getirecek kuvvete sahip olduğunu göstermiştir."

1925 - Atatürk'ün, İzmir Belediyesi tarafından şerefine verilen ziyafette konuşması: "...Türk, esaret kabul etmeyen bir millettir. Türk milleti esir olmamıştır!"
Atatürk'ün, İzmir'de Altay Spor Kulübü'nü ziyareti ve kulübün hatıra defterine yazdıkları: "Altay Spor Kulübü'nde tanıdığım gençlik iftihara değerdir. Bu gençlik karşısında geleceğin kuvveti ve saadeti ne belirgin görülmektedir!"
Atatürk'ün, İzmir Erkek Öğretmen Okulu'nda İzmir öğretmenleri tarafından şerefine verilen çayda konuşması: "...Milletleri kurtaranlar yalnız ve ancak öğretmenlerdir!" (Bu çayda, genç bir öğretmen olan Afet (İnan) Hanım, öğretmen arkadaşları adına yazdığı bir söylevle Atatürk'ün takdirini toplamış, o günden itibaren Atatürk'ün yüksek himayelerine kavuşarak manevî kızı sıfatıyla yanında bulunmuştur.
Atatürk'ün, İzmir Bölge Sanat Okulu'nu ziyareti ve okulun hatıra defterine yazdıkları: "Bu defaki ziyaretimde daha çok memnun oldum. Her yıl biraz daha ilerleme var; daha çok lâzım!"
Atatürk'ün, İzmir Kız Öğretmen Okulu'nu ziyareti ve öğrencilerle konuşması: "Cumhuriyet ahlâkî fazilete dayanan bir idaredir. Cumhuriyet fazilettir! Sultanlık korku ve tehdide dayalı bir idaredir. Cumhuriyet idaresi faziletli ve namuslu insanlar yetiştirir. Sultanlık korkuya, tehdide dayalı olduğu için korkak, zelil, sefil, rezil insanlar yetiştirir. Aradaki fark bunlardan ibarettir."
Atatürk'ün, İzmir Kız Öğretmen Okulu'nda zeybek dansını izledikten sonra söyledikleri: "...Zeybek dansı her sosyal salonda kadınla beraber oynanabilir ve oynanmalıdır."
Atatürk'ün, Kız Öğretmen Okulu'nun hatıra defterine yazdıkları: "İzmir Kız Öğretmen Okulu'nda geçirdiğim gecenin saatleri halde değil, gelecekte bütün milletin yaşayacağı hayattan örnek oldu."[Kocatürk]
Türkiye'de ilk betonarme köprü, Menderes Nehri üzerinde yapıldı.

1924 - Atatürk'ün, Kayseri'de Vilâyet'i, Komutanlığı, Halk Partisi'ni ve Ticaret Odası'nı ziyareti, yeni yapılan Memleket Hastanesi'ni hizmete açışı, öğleden sonra Kayseri Lisesi'nde şereflerine verilen müsamereyi izlemesi. [Kocatürk]
Atatürk'ün, Lâtife Hanımla beraber Kayseri Lisesi'nin hatıra defterine yazdıkları: "Kayseri Lisesi'ni müdürüyle, öğretmenleriyle, bütün öğrencisiyle Cumhuriyetin ateşli, feyizli bir ocağı bulduk."

1922 - T.B.M.M.'nin 14 Ekim 1922'de çıkardığı özel bir kanunla ilk "Milli Şehit" ilan edilmiş.

Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey, Ermeni tehcirinde görevini kötüye kullanarak ölümlere sebep olduğu iddiasıyla, idamla yargılanmıştır. Ermeni ayaklanmasının önlenmesi amacıyla çıkarılan "tehcir" uygulanmasında hatalı olduğu için yargılanan ve aklanmasına rağmen idam edilmiştir. (Kemal Bey I. Dünya Savaşı sonrasındaki Mütareke döneminin işgal altındaki İstanbul'unda, işgal güçlerin, Ermeni azınlığın ve bir kısım bürokrasinin işbirliği ile I. Dünya Savaşı sırasındaki Ermeni tehcirleri esnasında yaşananlar için bir sorumlu arayışına girdikleri bir dönemde yargılanarak idam edilmiş).

Ahmet (Alfred) Rüstem Bey'in, Roma'dan Atatürk'e mektubu.

1921 - Atatürk'ün, Ankara'da Azerbaycan Elçisi Abilof'un güven mektubunu kabulü ve Elçi'nin söylevine cevap konuşması.

1919 - Harbiye Nazırı Cemal Paşa'nın, Atatürk'ün 12.10.1919 tarihli telgrafına cevabı: "Yüksek takdirleri gereği hükümetin, Kuva-yi Milliye'nin harekâtı ile açıkça alâkadar gözükmesi siyasete uygun değildir. Fakat herhalde Aydın cephesinin takviyesi ve düzenlenmesi lâzımdır" (Cemal Paşa bu yazısında alınmasını düşündüğü önlemleri bildirmiştir). [Kocatürk]

1918 - Ahmet İzzet Paşa'nın kabine kuruşu, Harbiye Nazırlığı ve Başkomutanlık Genelkurmay Başkanlığı'nı kendi üzerine alışı.
Osmanlı Devleti’nin 29 Eylül 1918 tarihinde Bulgaristan’ın İtilâf Devletleri ile mütareke imzalaması üzerine, Almanya ve Avusturya ile bağlantısı kesilmişti. Yeni iktidara gelen İzzet Paşa ise, 12 Ekim 1918’de İspanya hükûmeti vasıtasıyla 14 Ekim 1918 de Wilson’dan, Wilson prensipleri çerçevesinde bir mütareke imzalanmasını, bunu da Wilson’un üstlenmesini istemiştir. Wilson bunu kabul etmiş ve diğer ülkelere bildirmiştir. Ancak Osmanlı Devleti sonucu beklemeden 30 Ekim 1918 de mütarekeyi imzaladı.32 Mütarekeyi takiben ülkenin önemli bir kısmının işgale uğraması üzerine, insanlar ne yapacaklarını bilmez bir duruma gelmişlerdi.

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

1915 - 5. Ordu Komutanı Mareşal Liman von Sanders'in, Anafartalar Grubu Karargâhı'na gelişi.

**TEP** · 15.Ekim.2018

15 EKIM - OCTOBER 15
Tarihte Bugün - Today in History

Gazi Mustafa Kemal, Büyük Nutkuna başlarken...
15 – 20 Ekim 1927

Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)
İkinci Büyük Kongresinin açış nutkunu söylerken
(15 Ekim 1927)
1927 NUTUK : Cumhuriyet Halk Partisi'nin 15-20 Ekim tarihleri arasında toplanan İlinci Büyük Kongresinde söylenmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk'u (Söylev), CHP'nin 2. Kurultayı'nda, 15-20 Ekim 1927 tarihlerinde 36 saat 33 dakikada okumuştur. Atatürk, bu uzun konuşması ile 19 Mayıs 1919'da başlayan Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın nasıl verildiğini ve Cumhuriyetin hangi koşullar altında kurulduğunu anlatır. Belgelere dayandırdığı bu konuşmasının sonunda, ulaşılan başarıyı Türk Gençliği'ne emanet eder. Gençlikten Türk bağımsızlığının ve cumhuriyetinin sonsuzluğa değin korunmasını ister.

15 Ekim 1927
Cumhuriyet Halk Fırkası Kongresi’nde Büyük Nutku’nu okurken

Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, CHP İkinci Büyük Kongresinde, Büyük Nutku'nu okurken
(15 Ekim 1927)

Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, CHP İkinci Büyük Kongresinin ilk toplantısından çıkarken
(15 Ekim 1927)

1938 - Atatürk'ün, Belediye seçimlerinin sonuçlarını bildiren Başbakan Celâl Bayar'a cevap telgrafı: "...İstiklâl Savaşı ve Türk inkılâbı, her hamlesinde ve her safhasında, milletimizin yüksek siyasî ve uygar karakteriyle memleket işlerindeki şuurlu birliğine dayanarak başarıya erişmiştir. Dün ve bugün olduğu gibi yarın da memleket ve millet için yegâne kudret, mutluluk ve refah kaynağı, inkılâp ilkeleri ve Cumhuriyet rejimidir"
Atatürk'ün, Afet (İnan), Sabiha Gökçen ve kız kardeşi Makbule (Atadan)'ı ayrı ayrı kabulü.
Atatürk'ün, saat 19.00'dan itibaren bir süre radyo dinlemesi.

1936 - Atatürk'ün, saat 18.30'da Başbakan İsmet İnönü'nün köşküne gidişi, bir süre kaldıktan sonra Çankaya'ya dönüşü, gece Bolu Milletvekili İsmail Hakkı Uzmay'ın evine gidişi, geç saatlerde Çankaya'ya dönüşü.

1934 - Atatürk'ün, akşamüzeri İsmet Paşa'nın köşküne gidişi, akşam Çankaya'ya dönüşü.

1933 - Atatürk'ün, Çankaya'da, Ankara'ya gelen Romanya Dışişleri Bakanı Titulesco'yu kabulü.

1932- Atatürk'ün, akşamüzeri Sakarya motoru ile Boğaziçi'nde bir gezinti yapması.

1930 - Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın da katıldığı belediye seçimlerinde yer yer olaylar çıktı.
Yeni partinin bazı üyeleri tutuklandı.

1927 - CHP 2. Kurultay.
Atatürk'ün "Büyük Nutuk"unu okuduğu kongre.
Gazi Mustafa Kemal Paşa Cumhuriyet Halk Partisi kurultayında "Büyük Nutuk"u okumaya başladı. Nutuk'un okunuşu 6 gün sürdü.
Mustafa Kemal Atatürk, 15 Ekim'de başladığı konuşmasını 20 Ekim'de tamamladı. "Cumhuriyetçilik", "Halkçılık", "Milliyetçilik", "Laiklik" CHP’nin dört temel ilkesi olarak benimsendi. Bu kurultayda, partinin kurucusu Gazi Mustafa Kemal, partinin değişmez genel başkanı olarak belirlendi.
CHP İkinci Kurultay Bildirisi
Atatürk'ün Genel Başkanı bulunduğu Cumhuriyet Halk Partisi'nin "II. Büyük Kongresi"nin Ankara'da toplanması. (Sivas Kongresi, Parti'nin I. Kongresi kabul edilmiştir).
Atatürk'ün, Cumhuriyet Halk Partisi II. Büyük Kongresi'nde 36 saat 33 dakika süren söylevine başlaması: "...Efendiler, bu vaziyet karşısında bir tek karar vardı. O da millî egemenliğe dayanan, kayıtsız şartsız, bağımsız yeni bir Türk Devleti kurmak! işte, daha İstanbul'dan çıkmadan evvel düşündüğümüz ve Samsun'da Anadolu topraklarına ayak basar basmaz uygulanmasına başladığımız karar, bu karar olmuştur."

1925 - Atatürk'ün, İzmir Ziraat Okulu'nu ziyareti ve okulun hatıra defterine yazdıkları: "İzmir Ziraat Mektebi yetenekli ellerde verimli eserini göstermiştir. Ziyaretimden memnunum."
İzmir Belediyesi'nin, "Naim Palas" binasını Hazine'den satın alarak Atatürk'e hediye edişi. (Bu tarih A.İ. ve A.M., s.21'de 13 Ekim 1926 olarak gösterilmiştir). [Kocatürk]

1924 - Atatürk'ün, Lâtife Hanım'la beraber Kayseri'den hareketle gece Yozgat'a gelişi.

1922 - Mudanya Mütarekesi yürürlüğe girdi. Yunan kuvvetlerinin boşaltmaya başladıkları yerleri teslim almak üzere Müttefiklere bağlı kuvvetler Trakya'da harekâta başladı.
Atatürk'ün, Kâzım Karabekir ve Refet (Bele) Paşa'yla beraber Ankara'dan Bursa'ya hareketi.

1920 - Güney cephesinde Saimbeyli kurtarıldı.
Haçin'de Ermenilerin Türk kuşatmasını yarmak istemesiyle birlikte şehir işgal edildi.
Demirci Mehmet Efe'nin, -Konya'da Delibaş isyanını bastırmak üzere Albay Şefik (Aker) Bey'le beraber isyan bölgesine hareketini bildiren- Atatürk'e telgrafı: "Yüce emrinizi saygı ile aldım. Şükranlarımı arz ederim. Bütün mücahit arkadaşlarım ellerinizden öperler. Millîmaksatlar için çalışan mücahitlerin önderi, en sadık hizmet edeni olduğumu teyiden arz ederim."
Atatürk'ün, Demirci Mehmet Efe'nin 15 Ekim 1920 tarihli telgrafına cevabı: "Hissiyatınıza teşekkür ve milletimizin birliğini amaç edinen bugünkü vatanî çalışmalarınızda başarılar diler, bütün arkadaşlara selâm ederim." [Kocatürk]

1919 - Meclis-i Mebusan seçimleri başladı. Amasya'da Heyet-i Temsiliye ile yapacakları görüşmeye katılmak için görevlendirilen Bahriye Nazırı Salih Paşa ve yanındaki heyet Samsun'a hareket etti.
Ankara Vali Vekili Yahya Galip (Kargı) Bey'in, İstanbul hükümetinin Ankara Valiliği'ne -sabık Bitlis Valisi- Ziya Paşa'yı ataması nedeniyle Atatürk'e telgrafı: "Mademki bugünkü hükümet, buraya yeniden vali göndermeye kalkmıştır, şu halde buradaki millî hareketin söndürülmesi gerekli görülüyor demektir. Nasıl ki zat-ı âlileri askerlikten istifa ederek bir millet ferdi gibi çalışmaya karar verdiniz; bendeniz de buradan çekilerek aynı suretle milletimin vazifesini yerine getirmeye karar verdim!"

1918 - Sadrazam Ahmet İzzet Paşa'nın, kabineyi kuruşunu takiben Atatürk'e telgrafı: "...Barıştan sonra Tanrı'nın lütfü ile işbirliği yaparız."

1917 - Atatürk'ün, Halep'ten İstanbul'a dönüşü.
Mustafa Kemal'in VII. Ordu komutanlığından ayrılarak İstanbul'a dönmesi. (Söz konusu kaynaklarda Atatürk'ün İstanbul'a dönüşü Ekim ortası veya Ekim sonu olarak gösterilmiştir). [Kocatürk]

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

1915 - Dardanelles:
General Sir Ian Hamilton is sacked as commander of the Mediterranean Expeditionary Force. Hamilton and Braithwaite are replaced by Kitchener.

1912 - Trablusgarp Savaşı sonunda, Osmanlı Devleti ile İtalya, Uşi Barış Antlaşması'nı imzaladılar. Trablusgarp ve Bingazi, İtalyanlara bırakıldı.
Osmanlı Devleti'nin, İtalyanlarla "Ouchy Antlaşması"nı imzalaması (Bu antlaşma sonucu Osmanlı Devleti, Trablusgarp ve Bingazi'yi İtalyanlara bırakmış, buradaki Türk subay ve askerlerini geri çekmiştir.

1911 - Atatürk'ün, İtalyanlara karşı savaşmak için Trablusgarp'e (Libya) gitmek üzere İstanbul'dan ayrılması.
Atatürk'ün, Trablusgarp'a gönüllü gitmek üzere -Gazeteci Mustafa Şerif kimliği ile- bir kısım arkadaşları (Ömer Naci, Sapancalı Hakkı, Yakup Cemil vb.)'yla beraber İstanbul'dan ayrılışı. [Kocatürk]

**TEP** · 16.Ekim.2018

16 EKIM - OCTOBER 16
Tarihte Bugün - Today in History

16 Ekim 1927
Cumhuriyet Halk Partisinin ikinci büyük kongresinde Büyük Nutkunu okurken

15 – 20 Ekim 1927
Gazi Mustafa Kemal, Büyük Nutkuna başlarken...

1938 - Atatürk, ilk ciddî komaya 16 Ekim 1938 günü girmiş ve bu koma hali 17 ve 18 Ekim günleri de devam etmiş, 19 Ekim günü ise yavaş yavaş komadan çıkmıştır.

1934 - Atatürk'ün, Fransız devlet adamlarından Poincare'ın ölümü nedeniyle eşine ve Fransa Cumhurbaşkanı Albert Lebrun'a başsağlığı telgrafları.

1930 - Atatürk'ün, Çankaya'da Romanya Elçisi Jean Çarp ve Yugovlavya Elçisi Nechich'in güven mektuplarını kabulü ve Elçilerin söylevlerine cevap konuşmaları.

1927 (Ekim 15-20) - Gazi Mustafa Kemal'in CHP İkinci Kurultayın'da Tarihi Büyük Nutku'nu söylemesi.
Büyük Nutuk (15-20 Ekim 1927): Atatürk'ün Büyük Nutku 1919-1927 yılları arasında geçen olayları belirtmektedir. Kendisi tarafından 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında 6 günde 36,5 saat içinde TBMM salonunda milletvekilleri huzurunda okunmuştur. İlk baskısı belgelerle birlikte eski Türkçe olarak 846, yeni Türkçe olarak 1280 sayfadır. Birçok baskısı yapılmıştır.

1925 - Atatürk'ün, trenle İzmir'den Konya'ya hareketi.
Atatürk'ün, saat 17.00'de İzmir'den Uşak'a gelişi, Belediye'yi, Şefkat Yurdu'nu ziyareti, gece hareketi.

1924 - Atatürk'ün, Yozgat'ta Vilâyet'i ve Belediye'yi ziyareti, Vilâyette yapılan toplantıda ilgililerden şehrin sorunları hakkında bilgi alması, Yozgat'ın kazalarında doktor olmadığını, Memleket Hastanesi'nde de yalnız bir operatör bulunduğu*nu öğrenince söyledikleri: "İstanbul ve İzmir gibi büyük şehirlerdeki doktorları, milletin hayat ve sağlığı ile ilgilendirmek çarelerini bulmalıyız!" [Kocatürk]
Topkapı Sarayı müze olarak ziyarete açıldı.

1922 - Atatürk'ün, Ankara'dan Bursa'ya gelişi ve coşkuyla karşılanışı.
Atatürk'ün, Bursa'da Belediye Heyeti'ni kabulü ve konuşması: "...Üç buçuk sene süren bu mücadeleden sonra ilim açısından, maarif açısından, iktisadiyat açısından mücadelemize devam edeceğiz ve eminim ki, bunda da muvaffak olacağız!"

1921 - Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumunda, Fransızlarla yapılacak antlaşmayla ilgili görüşmeler esnasında konuşması: "...Şimdi bendeniz için olduğu gibi, bütün arkadaşlarımız için de ölçü, Misak-ı Millî'dir. Misak-ı Millî'yi darbeleyen bir antlaşmayı kabulde mazuruz."

1920 - Atatürk'ün, Sovyet Rusya'nın antlaşma için Van ve Bitlis'in Ermenilere bırakılması teklifi üzerine Moskova'da bulunan Bekir Sami (Kunduh) Bey'e talimatı: "...Gerek Büyük Millet Meclisi'nin ve gerek onun güven ve itimadına sahip bulunan Bakanlar Kurulu'nun, coğrafî, askerî ve iktisadî hiçbir ilke ile izahı ve bağdaştırılması mümkün olmayan söz konusu teklifi her ne pahasına olursa olsun kabul edemeyeceği." [Kocatürk]

1918 - Atatürk'ün, Sadrazam Ahmet İzzet Paşa'nın 15 Ekim 1918 tarihli telgrafına cevabı: "Barış gecikecektir, barışa kadar çok buhranlı anlar geçireceğiz. Bu devrede vatana faydalı olabilirsem düşüncesiyle Harbiye Nezareti'ni istemiştim. Yoksa barışa kavuştuktan sonra onun huzur ve sükûnu içinde Harbiye Nazırlığı'nı benden çok mükemmel yapacak kişiler bulunabilir. Buna nazaran barıştan sonra işbirliğimizi hiç de zorunlu, hattâ gerekli görmüyorum."

1919 - Atatürk'ün, -İstanbul'dan gelecek olan Salih Paşa ile görüşmek üzere- Sivas'tan Amasya'ya hareketi.
Harbiye Nazırı Cemal Paşa'nın, Atatürk'e telgrafı: "Mebuslar Meclisi'nin İstanbul'da açılması gereğini arz ederim; aksi halde İstanbul'un hükümetsiz olduğunu gösterecektir."

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

1915 - İstanbul'dan Atatürk'e gönderilen otomobilin, Anafartalar Grubu Karargâhı'na getirilişi.

1915 - Dardanelles: Hamilton replaced in command.

1912 - Bingazi Umum Komutanı Binbaşı Enver Bey'in, Atatürk'ün Balkan Harbi'nde görev almak üzere Trablusgarp'tan ayrılma izni istediğine dair Başkomutanlık Kurmay Başkanlığına yazısı. [Kocatürk]

**TEP** · 16.Ekim.2018

17 EKIM - OCTOBER 17
Tarihte Bugün - Today in History

17 Ekim 1919
İstanbul Hükümeti’nin temsilcisi Bahriye Nazırı (Bakanı) Salih Hulusi Paşa (Kezrak)’yla
görüşmek üzere Amasya’ya giderken Tokat’ta karşılanışı. Sağında Heyeti Temsiliye üyesi
Bekir Sami Kunduh, solunda Hüseyin Rauf Orbay, Ruşen Eşref Ünaydın ve yaveri Cevat Abbas Gürer

15 – 20 Ekim 1927
Gazi Mustafa Kemal, Büyük Nutkuna başlarken...

1938 - Atatürk Dolmabahçe Sarayı'nda koma halinin ciddî olarak devam etmesi.

Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği'nin, Atatürk'ün geçirmekte olduğu rahatsızlığa ait sabah ve akşam yayımlanan iki bildirisi: "...Karaciğer hastalığı normal seyrini izlerken 16.10.1938 pazar günü birdenbire umumî halsizlikle birlikte sindirim ve sinir sistemine ait belirtiler göstermeye başlamıştır." (Atatürk'ün sağlık durumu ile ilgili bu bildiriler, 22 Ekim 1938 gününü de içermek üzere sabah ve akşam günde 2 defa yayımlanmıştır).*

*Atatürk'ün sağlık durumuyla ilgili yayımlanan bildirilerde imzası bulunan hekimler şunlardır: Sürekli hekimler: Prof. Dr. Neşet Ömer İrdelp, Prof. Dr. Mim Kemal Öke, Dr. Nihat Reşat Belger. Danışman hekimler; Prof. Dr. Âkil Muhtar Özden, Prof. Dr. Hayrullah Diker, Prof. Dr. Süreyya Hidayet Serter, Dr. Abrevaya Marmaralı, Dr. Mehmet Kâmil Berk.[Kocatürk]

1934 - Atatürk'ün, Çankaya'da Finlandiya Elçisi Onni Talas'ın güven mektubunu kabulü.

1933 - Atatürk'ün, Çankaya'da Amerika Büyükelçisi Robert Pect Skinner ve Japonya Büyükelçisi Vikont Kintoma Mushkoji'nin güven mektuplarını kabulü ve Elçilerin söylevlerine cevap konuşmaları.

Atatürk'ün, Çankaya'da Fransız Büyükelçisi Kammerer, Meksika Büyükelçisi Genaro Estrado, Avusturya Büyükelçisi Bucberger'in güven mektuplarını kabulü ve Elçilerin söylevlerine cevap konuşmaları.

1932 - Atatürk'ün, öğleden sonra Sakarya motoru ile Maltepe ve Yassıada yönünde bir gezinti yapması.

1927 (Ekim 15-20) - Gazi Mustafa Kemal'in CHP İkinci Kurultayın'da Tarihi Büyük Nutku'nu söylemesi.

Büyük Nutuk (15-20 Ekim 1927): Atatürk'ün Büyük Nutku 1919-1927 yılları arasında geçen olayları belirtmektedir. Kendisi tarafından 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında 6 günde 36,5 saat içinde TBMM salonunda milletvekilleri huzurunda okunmuştur. İlk baskısı belgelerle birlikte eski Türkçe olarak 846, yeni Türkçe olarak 1280 sayfadır. Birçok baskısı yapılmıştır.

1925 - Atatürk'ün, saat 11.00'de trenle Konya'ya gelişi, karşılanışı, panama şapkasıyla halkı selâmlaması ve kalacağı köşke gidişi.

1924 - Atatürk'ün, Lâtife Hanımla beraber Yozgat'tan hareketle saat 17.00'de Kırşehir'e gelişi, Vilâyet'te heyetleri kabulü.
Atatürk'ün, Fransız edibi Anatole France'ın ölümü nedeniyle Fransa Cumhurbaşkanı Doumergue'e başsağlığı telgrafı. [Kocatürk]

1922 - Tevfik Paşa'nın Mustafa Kemal Paşa'ya telgrafı: "Yakında toplanması gerekecek Barış Konferansı'na İstanbul ve Ankara delegelerinin birlikte katılmaları uygun olacaktır. Bu gaye ile önceden bir zatın görüşmek üzere İstanbul'a gönderilmesi."
Sadrazam Tevfik Paşa'nın, "yakında toplanması gerekecek barış konferansına İstanbul ve Ankara delegelerinin birlikte katılmalarının uygun olacağı ve bu gaye ile önceden bir kişinin görüşmek üzere İstanbul'a gönderilmesi hakkında" Atatürk'e telgrafı. [Kocatürk]
Atatürk'ün, Bursa'da kendisini karşılayan çocuklara söyledikleri: "Küçük hanımlar, küçük beyler! Sizler hepiniz geleceğin bir gülü, yıldızı, bir talih ışığısınız. Memleketi asıl aydınlığa kavuşturacak sizsiniz. Kendinizin ne kadar önemli, kıymetli olduğunu düşünerek ona göreçalışınız. Sizden çok şeyler bekliyoruz; kızlar, çocuklar!" [Kocatürk]

1920 - Damat Ferit Paşa sadrazamlıktan istifa etti.
Damat Ferit Paşa'nın Sadaret'ten istifası

1920 - Misak-ı Milli esaslarına aykırı Sovyet önerileri, TBMM 'nde reddedildi.

1919 - Atatürk'ün, 56. Tümen Komutanı Albay Bekir Sami Bey'e telgrafı: "13 ekim 1919 tarihli telgrafınızdaki vatanperver düşünce ve çalışmalarınıza teşekkür ederim."

Batı Trakya'daki İskeçe Kasabası, Yunanlılar tarafından işgal edildi.

1918 - Yugoslavya Cumhuriyeti kuruldu.

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

1915 - Çanakkale bölgesinde General Hamilton'un, komutayı General Birdwood'a devrederek cepheden ayrılışı.

1911 - Atatürk'ün, İskenderiye'ye giderken vapurdan -Selanik'te bulunan- Fuat (Bulca) Bey'e mektubu: "15 Ekim'de İstanbul'dan hareket ettim. Lüzum ve fayda görürsem seni ve daha bazı arkadaşları da isteyeceğim. ...Vatanı kurtarmak için şimdiye kadar olduğundan ziyade gayret ve fedakârlık zorunludur."[Kocatürk]

**TEP** · 17.Ekim.2018

18 EKIM - OCTOBER 18
Tarihte Bugün - Today in History

15 – 20 Ekim 1927
Gazi Mustafa Kemal, Büyük Nutkuna başlarken...

1937 - Atatürk'ün, Çankaya'da İsmet İnönü, Başbakan Vekili Celâl Bayar ve içişleri Bakanı Şükrü Kaya'yı kabulü.

1936 - Atatürk'ün, öğleden sonra Ankara Hipodromu'nda at yarışlarını izlemesi

1935 - Ağustos ayının sonlarında Atatürk'e bir suikast girişiminin ortaya çıkarılmasıyla başlayan soruşturma sonunda Urfa milletvekili Ali Saip Ursavaş ilgili görülerek, dokunulmazlığı kaldırıldı.

1932 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Fransa'nın Suriye Yüksek Komiseri Ponsot ve Fransa Büyükelçisi Charles de Chambrun'u kabulü.

1927 (Ekim 15-20) - Gazi Mustafa Kemal'in CHP İkinci Kurultayın'da Tarihi Büyük Nutku'nu söylemesi.
Büyük Nutuk (15-20 Ekim 1927): Atatürk'ün Büyük Nutku 1919-1927 yılları arasında geçen olayları belirtmektedir. Kendisi tarafından 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında 6 günde 36,5 saat içinde TBMM salonunda milletvekilleri huzurunda okunmuştur. İlk baskısı belgelerle birlikte eski Türkçe olarak 846, yeni Türkçe olarak 1280 sayfadır. Birçok baskısı yapılmıştır.

1925 - Atatürk'ün, Konya'da Vilâyet'i, Belediye'yi, Türkocağı'nı ve Öğretmenler Birliği'ni ziyareti.
Atatürk'ün, Konya Belediyesi'ni ziyaretinde konuşması: "...Konya'da bayındırlığa ve uygarlığa sarf olunan çalışmanın verimli sonuçları meydandadır. Özellikle aziz Konya halkının, en son onurlandığım tarihten bugüne kadar duygularında, görüşlerinde, yenilik ve ilerleme yolunda yürüme kararında ne derece yüksek fark gördüğümü takdirlerle ifade ederim."
Atatürk'ün, Konya Türkocağı'nı ziyareti'nde konuşması: "...Verimli ve parlak alınlarınızda çok büyük ümitler görmekten duyduğum zevk ve mutluluk büyüktür!"
Atatürk'ün, Konya Öğretmenler Birliği'ni ziyaretinde konuşması: "...Her türlü başarı sırrının, her tür kuvvetin, kudretin gerçek kaynağının, milletin kendisi olduğuna inancımız tamdır!" [Kocatürk]
Türkiye-Bulgaristan Dostluk Andlaşması, Ankara’da İmzalandı

1924 - Cumhurbaşkanı Atatürk'ün çağrısı üzerine, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin -Musul meselesiyle ilgili olarak- olağanüstü toplanışı. Bu toplantı Meclis’in yeni binasındaki ilk toplantı oldu.
Atatürk'ün, Lâtife Hanımla beraber Kırşehir'den hareketle saat 13.00'te Ankara'ya gelişi ve törenle karşılanışı.

1922 - Atatürk'ün, Sadrazam Tevfik Paşa'ya bildirilmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti'nin İstanbul temsilcisi Hamit (Hasancan) Bey'e yazdığı cevap telgrafı: "Türkiye Büyük Millet Meclisi ordularının kazandığı kesin zaferin doğal sonucu olmak üzere toplanması yakın olan barış konferansında Türkiye Devleti, yalnız ve ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti tarafından temsil olunur!"

1921 - Atatürk'ün, Ankara'da Azerbaycan Elçiliği'ne bayrak çekme töreninde Elçi'nin konuşmasına cevap söylevi.

1920 - Türkiye Komünist Fırkası, Ankara'da resmen kuruldu.
"Türkiye Komünist Fırkası" adlı örgütün Ankara'da resmen kuruluşu (bu fırka Mustafa Kemal Paşa'nın direktifi ve bilgisi dahilinde yakın arkadaşlarına kurdurulmuş danışıklı bir örgüttü).
Misak-ı Milli esaslarına aykırı Sovyet'lerin toprak istekleri , TBMM'nde reddedildi

1919 - Atatürk'ün, Sivas'tan Amasya'ya gelişi.
Salih Paşa ile Heyet-i Temsiliye adına görüşecek olan Mustafa Kemal, Rauf Bey ve Bekir Sami Bey Amasya'ya geldiler.
Atatürk'ün Amasya'dan, Edirne'de I. Kolordu,Komutanı Albay Cafer Tayyar Bey'e telgrafı: "...Trakya'daki umumî örgütün genişletilmesinde mümkün olduğu kadar Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin tüzüğünü esas tutmak ve bu suretle görünüşte de umumîbirliğimizde bir fark olmadığını göstermek mühimdir."
Atatürk'ün, Ahmet İzzet Paşa'nın 7/8.10.1919 tarihli telgrafına cevabı: "Görüşleriniz lâyık olduğu ehemmiyetle göz önüne alındı. Milli hareketin etkileri hakkındaki olumlu görüşlerinize teşekkür olunur." [Kocatürk]

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

1912 - Trablusgarp Savaşı'nı sona erdiren "Uşi Antlaşması" imzalandı.
İtalyanlarla Uşi Antlaşması (Trablus ve Bingazi İtalyanlara bırakılır).
Balkan Savaşı'nda Türk Havacılığı:
18 Ekim 1912 günü başlayan Balkan Savaşı'na Türk Havacıları 9 adet harp ve 4 adet eğitim uçağı ile iştirak ettiler. Savaşın ilk döneminde bir başarı elde edilemedi ve 4 uçak kaybedildi. Türk Ordusu Çatalca savunma hattına çekildi. Yapılan savunma muharebeleri ve bunu takip eden ileri hareket sırasında çok başarılı keşif uçuşları gerçekleştirildi. Bu uçuşlara iştirak eden pilotlardan Fesa, Salim, Fethi ve Fazıl Beylerle Rasıt Yüzbaşı Kemal Bey özellikle kendilerini gösterdiler.

1908 - Selanik'te, İttihat ve Terakki Cemiyeti 1. Büyük Kongresi'nin toplanışı.
İttihat ve Terakki Cemiyeti, 1911 yılı da dahil olmak üzere yıllık genel kongrelerini Selanik'te yapmış, 1912 yılından itibaren bu kongreler, Genel Merkez'in İstanbul'a alınması sebebiyle İstanbul'da yapılmıştır.

**TEP** · 18.Ekim.2018

19 EKIM - OCTOBER 19
Tarihte Bugün - Today in History

Gazi Mustafa Kemal, Büyük Nutkuna başlarken...
15 – 20 Ekim 1927

1939 - 19 Ekim Türk-İngiliz-Fransız Üçlü İttifakının Ankara'da İmzalanması.
Türkiye ile İngiltere ve Fransa arasında Ankara'da yapılan anlaşma. Buna "Üçlü İttifak" adı da verilmiştir. Başbakan Dr. Refik Saydam Türkiye'nin Başdelegesi idi. II. Dünya Savaşının başlaması sırasında Almanya'nın Orta Avrupa'da, İtalya'nın da Akdeniz'de egemenlik kurma istekleri karşısında üç devlet arasında karşılıklı yardım ve dostluk için bir üçlü anlaşma gücü kuruldu. Bu anlaşma Türkiye için daha çok bir savunma hazırlığı niteliğinde idi. Bu anlaşmada yüklenen koşullar arasında Türkiye'nin kuzey komşusu Rusya ile silâhlı bir anlaşmazlığa düşmeyeceğine dair açık kayıtlar konulmuştu.
Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Sözlüğü 1918-2000

1939 - Ankara Pact with Great Britain and France.

1938 - Atatürk'ün, zaman zaman komadan çıkışı ve akşama doğru komanın tamamen açılışı.
Başbakan Celâl Bayar başkanlığındaki Bakanlar Kurulu'nun, T.B.M.M. Başkanı Abdülhalik Renda ve Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak'ın da katılımıyla Dolmabahçe Sarayı'nda bir toplantı yapması.
Sağlık Bakanı Dr. Hulusi Alataş'ın, sürekli ve danışman hekimlere -Atatürk'ü tedavide gösterdikleri başarı nedeniyle- Bakanlar Kurulu'nun tebrik ve teşekkürlerini bildirmesi. [Kocatürk]

1937 - Atatürk'ün, Çankaya'da Yunan Başbakanı Metaxas'ı kabulü ve Balkan Devletleri arasındaki ilişkiler hakkında uzun bir görüşme yapması.

1936 - Atatürk'ün, Türk Dil Kurumu'nu ziyareti ve ilgililerle dil işleri üzerinde görüşmesi.

1934 - Mübadele Komisyonu görevini tamamladı. Anadolu ve Trakya Rumları ile Yunanistan Müslümanlarının mübadelesini düzenlemekle görevli Komisyon 7 Ekim 1923'de kurulmuştu.

1934 - Turhal Şeker Fabrikası açıldı.

1933 - Atatürk'ün, akşamüzeri Anadolu Kulübü'ne gidişi, gece Çankaya'ya dönüşü.

1932 - Atatürk'ün, öğleden sonra Sakarya motoru ile Boğaziçi'nde ve Florya'da bir gezinti yapması.

1928 - Atatürk'ün, ismet Paşa ile Ankara'da at yarışlarını izlemesi.

1927 (Ekim 15-20) - Gazi Mustafa Kemal'in CHP İkinci Kurultayın'da Tarihi Büyük Nutku'nu söylemesi.
Büyük Nutuk (15-20 Ekim 1927): Atatürk'ün Büyük Nutku 1919-1927 yılları arasında geçen olayları belirtmektedir. Kendisi tarafından 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında 6 günde 36,5 saat içinde TBMM salonunda milletvekilleri huzurunda okunmuştur. İlk baskısı belgelerle birlikte eski Türkçe olarak 846, yeni Türkçe olarak 1280 sayfadır. Birçok baskısı yapılmıştır.
Amele Teali Cemiyeti kapatıldı.

1925 - Atatürk'ün, Konya Öğretmenler Birliği müsameresinde konuşması: "...Zaman, bütün gerçekleri en geri olanlara dahi anlatacaktır. Milletimizi vehimlerden nefsini kurtarmaya gücü yetecek hale getirmeye çok çalışalım!"

1924 - Atatürk'ün, doğu seyahati izlenimleri hakkında Cumhuriyet gazetesi muhabirine demeci: "...Kesinlikle bir daha gördüm ki, ilerlemeyi, yükselmeyi ve yüzyılın gereklerini seven ve isteyen güzide bir milletimiz vardır. Türk'e olumlu ve iyi bir şey veriniz; bunu reddetmesi ihtimali yoktur. Halkın karanlığı aşmak, refaha ve iyiliğe varmak arzusu elle tutulacak kadar belirgindir. Cumhuriyet'in eli bu arzuyu tutmuştur." [Kocatürk]

1922 - Trakya'yı teslim almakla görevlendirilen Refet Paşa'nın İstanbul'a gelişi.
Refet Paşa İstanbul'da coşkun bir kalabalık tarafından karşılandı. Gülcemal vapurundan indiği Kabataş'tan Fatih'e kadar güçlükle ilerleyen Refet Paşa, Fatih'in türbesi önünde büyük bir kalabalığa seslenirken "Yaşasın Büyük Millet Meclisi", "Yaşasın Şanlı Ordu" haykırışları her tarafı inletti.
Yunan Kuvvetlerinin Mudanya Mütarekesi gereğince, Trakya'yı boşaltmaya başlamaları.
İngiltere'de Lloyd George kabinesinin istifası.
Refet Paşa General Harrington'la görüştü.
Lâtife Hanım'ın, İzmir'den, Başyaver Salih (Bozok) Bey'e mektubu: "...Paşa Hazretlerine karşı taşıdığım temiz ve ebedî bağlılığı hiç kimse sizin kadar takdir etmemiştir. Bana birkaç kelimecikle sıhhatleri hakkında bilgi verin, olmaz mı? Paşa Hazretleri, rica ve isteğime rağmen Ankara'da en ufak bir vazifeyle bile görev vererek beni beraberinde bulundurmak istememişlerdi. Yalnız bir gece, sonsuz denizlere benzeyen etkili gözlerini bana dikerek: "Bir yere gitmeyin, beni bekleyin! Bunu emrediyorum!" demişlerdi. Bu cümleyi hatırladıkça "belki bir daha kavuşmak mümkün olacaktır" diyor, memnuniyet içinde yeni bir saadeti bekliyorum." [Kocatürk]
Büyük Türk Zaferi üzerine, İngiliz Başbakanı Lloyd George'un istifası (İngiliz Parlamentosu'nda ağır ithamlara uğrayan Lloyd George Başbakanlıktan çekilirken kendisini şöyle savunmuştur:" Arkadaşlar! Yüzyıllar nadir olarak dâhi yetiştirir. Şu talihsizliğimize bakın ki, o büyük dâhi, çağımızda Türk ulusuna nasip oldu ve bizim karşımıza çıktı; Mustafa Kemal'in dehasına karşı elden ne gelirdi!"

1921 - Kemalist hükümet ile Fransa arasında Ankara'da anlaşma imzalanması.

1919 - Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Erzurum Merkezi'nin Atatürk'e, kendisini İstanbul Mebuslar Meclisi'ne Erzurum'dan aday gösterdiğini bildiren telgrafı.

1916 - Atatürk'ün, beraberindekilerle at üzerinde bir gezinti yapması.

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

1915 - Italy and Russia declare war on Bulgaria.

1908 - Atatürk'ün, Trablusgarp'ta güvenliği temin ettikten sonra buradan Bingazi'ye hareketi
(Atatürk Bingazi'de de bir süre kalmış, bu arada bir kısım kuvvetlerle, II. Meşrutiyet'e isyan halinde olan aşiret reisi Şeyh Mansur'un evini sararak şeyhi teslim olma zorunluğunda bırakmış ve bölgede devlet otoritesini sağlamıştır). [Kocatürk]

**TEP** · 19.Ekim.2018

20 EKIM - OCTOBER 20
Tarihte Bugün - Today in History

15-20 Ekim 1927
Gazi Mustafa Kemal'in CHP İkinci Kurultayın'da Tarihi Büyük Nutku'nu söylemesi
NUTUK : Atatürk'ün Türk Gençliğine Seslenişi

Atatürk'ün "Gençliğe Sesleniş"i Nutuk'un son bölümünü oluşturmaktadır. Nutuk Cumhuriyet Halk Partisi'nin 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında toplanan İlinci Büyük Kongresinde söylenmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk'u (Söylev), CHP'nin 2. Kurultayı'nda, 15-20 Ekim 1927 tarihlerinde 36 saat 33 dakikada okumuştur. Atatürk, bu uzun konuşması ile 19 Mayıs 1919'da başlayan Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın nasıl verildiğini ve Cumhuriyetin hangi koşullar altında kurulduğunu anlatır. Belgelere dayandırdığı bu konuşmasının sonunda, ulaşılan başarıyı Türk Gençliği'ne emanet eder. Gençlikten Türk bağımsızlığının ve cumhuriyetinin sonsuzluğa değin korunmasını ister.

TÜRK GENÇLİĞİNE BIRAKTIĞIM KUTSAL ARMAĞAN
Sayın baylar, sizi, günlerce işlerinizden alıkoyan uzun ve ayrıntılı sözlerim, en sonu tarihe malolmuş bir çağın öyküsüdür. Bunda, ulusum için ve yarınki çocuklarımız için dikkat ve uyanıklık sağlayabilecek kimi noktaları belirtebilmiş isem kendimi mutlu sayacağım.
Baylar, bu söylevimle, ulusal varlığı sona ermiş sayılan büyük bir ulusun, bağımsızlığını nasıl kazandığını; bilim ve tekniğin en son ilkelerine dayanan ulusal ve çağdaş bir devleti nasıl kurduğunu anlatmaya çalıştım.
Bugün ulaştığımız sonuç, yüzyıllardan beri çekilen ulusal yıkımların yarattığı uyanıklığın ve bu sevgili yurdun her köşesini sulayan kanların karşılığıdır.
Bu sonucu, Türk gençliğine kutsal bir armağan olarak bırakıyorum.

ATATÜRK'ÜN TÜRK GENÇLİĞİNE HİTABESİ
1927 (Ekim 15-20) - Gazi Mustafa Kemal'in CHP İkinci Kurultayın'da
Tarihi Büyük Nutku'nu söylemesi.
(Orijinal)
Büyük Nutuk'un son sayfasındaki Atatürk'ün Gençliğe hitabı:
Ey Türk Gençliği!
Birinci vazifen, Türk istiklalini, Türk Cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegane temeli budur. Bu temel, senin, en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni, bu hazineden mahrum etmek isteyecek, dahili ve harici, bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklal ve Cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkan ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkan ve şerait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklal ve Cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın kaleleri zaptedilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elim ve daha vahim olmak üzere, memleketin dahilinde iktidara sahip olanlar gaflet, dalalet ve hatta hıyanet içinde bulunabilirler. Hatta bu iktidar sahipleri şahsi menfaatlerini, müstevlilerin siyasi emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakru zaruret içinde harap ve bitap düşmüş olabilir.
Ey Türk istikbalinin evladı!
İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen, Türk İstiklal ve Cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur.
Ankara, 20 Ekim 1927

ATATÜRK'ÜN TÜRK GENÇLİĞİNE SESLENİŞİ
(Yeni Türkçe)
Ey Türk Gençliği!
Birinci ödevin; Türk bağımsızlığını, Türk Cumhuriyetini, sonsuzluğa değin korumak ve savunmaktır.
Varlığının ve geleceğinin biricik temeli budur. Bu temel, senin en değerli güven kaynağıdır. Gelecekte de, yurt içinde ve dışında, seni bu kaynaktan yoksun etmek isteyen kötücüller bulunacaktır. Bir gün, bağımsızlığını ve cumhuriyetini savunmak zorunda kalırsan; ödeve atılmak için, içinde bulunacağın durumun olanaklarını ve koşullarını düşünmeyeceksin! Bu olanaklar ve koşullar çok elverişsiz olabilir. Bağımsızlığına ve cumhuriyetine kıymak isteyecek düşmanlar, bütün dünyada benzeri görülmedik bir utku kazanmış olabilirler. Zorla ve aldatıcı düzenlerle sevgili yurdunun bütün kaleleri alınmış, bütün gemilikleri ele geçirilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve yurdun her köşesine düşman girmiş olabilir. Bütün bu koşullardan daha acıklı ve korkunç olmak üzere, yurdunda, iş başında bulunanlar, aymazlık ve sapkınlık içinde olabilirler. Üstelik, hainlik de yapabilirler. Daha kötüsü, iş başında bulunan kişiler, kendi çıkarlarını, yurduna girmiş olan düşmanların siyasal erekleriyle birleştirebilirler. Ulus, yoksulluk ve sıkıntı içinde ezgin ve bitkin düşmüş olabilir.
Ey Türk geleceğinin gençliği!
İşte, bu ortam ve koşullar içinde bile ödevin, Türk bağımsızlığını ve Cumhuriyetini kurtarmaktır! Bunun için gereken güç, damarlarındaki soylu kanda vardır!
Söylev' den 20 Ekim 1927

15 – 20 Ekim 1927
Gazi Mustafa Kemal, Büyük Nutkuna başlarken...

20 Ekim 1927
Büyük Nutku’nu okuduktan sonra meclisten çıkarken

Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, CHP İkinci Büyük Kongresinde
Büyük Nutku'nu bitirdikten sonra TBMM'den ayrılırken
(20 Ekim 1927)

1938 - Komayı atlatan Atatürk'ün, tamamen kendine gelişi ve durumunun düzelmeye başlaması.
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği'nin, Atatürk'ün sağlığı ile ilgili bildirisi: "Umumî durum iyiliğe gitmekte olup, sinirsel belirtiler tamamen geçmiştir."

1936 - Atatürk'ün, Çankaya'da Afganistan Savunma Bakanı Mareşal Mahmut Han'ı kabulü.

1935 - Türkiye'de İkinci Nüfus Sayımı yapıldı. Sonuçlara göre Türkiye'nin nüfusu; 8 milyon 221 bin 248'i kadın, 7 milyon 936 bin 770'i erkek olmak üzere toplam 16 milyon 158 bin 018 kişi olarak belirlendi.
Atatürk'ün, akşamüzeri otomobille Gazi Orman Çiftliği'ne gidişi, dönüşte ismet İnönü'nün köşküne uğraması, bir süre dinlendikten sonra akşam Çankaya'ya gelişi.

1932 - Atatürk'ün, akşamüzeri otomobille Şişli ve Beyazıt taraflarında bir gezinti yapması.

1927 - Atatürk'ün, Cumhuriyet Halk Partisi II. Büyük Kongresi'nde okuduğu söylevini bitirişi: "...Bugün ulaştığımız netice, asırlardan beri çekilen millî felâketlerin doğurduğu uyanıklığın ve bu aziz vatanın her köşesini sulayan kanların karşılığıdır. Bu neticeyi Türk Türk gençliğine emanet ediyorum. Ey Türk Gençliği! Birinci vazifen, Türk bağımsızlığını, Türk Cumhuriyeti'ni sonsuza dek savunmaktır. ...Muhtaç olduğun kudret damarlarındaki asil kanda mevcuttur!"

1925 - Atatürk'ün, akşam saat 20.00'de trenle Konya'dan Afyon'a hareketi.

1923 - Atatürk'ün, -şehit yetimlerine yardım olmak üzere para gönderen- "New York Türk Yardımlaşma Cemiyeti"ne teşekkür telgrafı. [Kocatürk]

1921 - Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanı Çiçerin, Yunan ordusunun Anadolu'da yapmış olduğu zulme karşı çıkarak protestoda bulundu.
Türkiye ile Fransa arasında Ankara'da yapılan barış (Franklin-Bouillon Antlaşması).
Ankara hükümeti ile Fransa arasında bir süredir devam eden toplantılar sonuçlandı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Fransa Hükümeti arasında "Ankara Antlaşması"nın imzalanması. Fransa adına Franklin Bouillon'un sürdürdüğü görüşmeler sonrasında Fransa işgal ettiği Anadolu topraklarından çekildi.
İmzalanan antlaşma ile Ankara hükümeti ilk kez Batılı bir ülke tarafından tanınmış oldu.

1921 - French-Turkish Accord signed in Ankara; French to withdraw from southern Turkey.
Franklin-Bouillon Treaty of Ankara is signed between France and Turkish national forces of the Grand National Assembly (
Franklin-Bouillon Treaty of Ankara
Jews had left Turkey as long before as 1921, in the company of the French army that evacuated the country as the result of the Franklin-Bouillon Treaty of Ankara, by which France abandoned its effort to occupy Southeastern Turkey in alliance with Britain against the Turkish War of National Liberation (1918-1923), and began to help the Turks drive the British, Greek and Armenian invaders out of the country. Turkish Jews left Turkey at that time not because they opposed Turkish resistance to the Allied occupation-most Turkish jews supported Turkish integrity, as they had supported Ottoman integrity against the Christian nationalist revolts that had taken place during the 19th century and World War I. They left, rather, because they were afraid that despite the French withdrawal, the Turks would be unable to win the war against both the British and Greek invaders and that as aresult, most of western Turkey would be occupied Greece (which had a long history of persecuting and massacring Jews--in 1917 the Greeks had burned down the Jewish quarter of Jewish Salonica).
Kaynak: Prof. Stanford J. Shaw sefarad.org/publication

1919 - Amasya Mülakatı.
Atatürk'ün, Amasya'da, beraberinde Rauf (Orbay) ve Bekir Sami (Kunduh) Beyler olmak üzere İstanbul hükümetinin Bahriye Nazırı Salih Paşa ile görüşmelere başlaması (Amasya Mülakatı).
General Milne'in raporu: "...Millî liderler silâhlı mukavemete iyiden iyiye kendilerini kaptırmışlardır... Mustafa Kemal'in başkanlığındaki millî bir parti, çetin bir cevize benzer!"
Sivas Valisi Reşit Paşa'nın, Şeyh Recep olayı hakkında Amasya'da bulunan Atatürk'e telgrafı.
İkinci Bozkır Ayaklanması.

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

**TEP** · 21.Ekim.2018

21 EKIM - OCTOBER 21
Tarihte Bugün - Today in History

Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Erzurum'da komutanlar ve subaylar ile birlikte
(Ekim 1924)

1938 - Atatürk'ün, saat 11.10'da Başbakan Celâl Bayar'ı kabulü ve 6 dakika görüşmesi.

Atatürk'ün sağlığı hakkında yayımlanan iki bildiride "geceyi ve gündüzü rahat geçirdikleri ve umumî durumda iyiliğin devam ettiği"nin bildirilmesi.

1937 - Atatürk'ün, Çankaya'da Başbakan Vekili Celâl Bayar ve Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ı kabulü.

1936 - Atatürk'ün, Genelkurmay Başkanlığı'nı ziyareti ve doğu seyahatinden dönmüş olan Fevzi Çakmak'la iki saat kadar görüşmesi.

1935 - Gençliğin, Atatürk'e suikast girişimini lanetleme amacıyla İstanbul Üniversitesi'nde büyük mitingi (Çerkeş Ethem ve kardeşi Resifin hazırlattığı düşünülen bu suikast girişimi elebaşlarından 5 kişi, Suriye sınırından yurda girmiş ve biri güvenlik kuvvetleri tarafından yakalanmıştı. Bu olayın meydana çıkışı memlekette büyük üzüntüye sebep olmuş, bu arada birçok şehirlerde suikastı lanetleme mitingleri düzenlenmiştir).

Atatürk'ün, suikast girişimini lanetleyen kurum ve fertlere teşekkürü: "Büyük milletimin bana karşı gösterdiği derin ilgi ve sevgiden kıvanç duydum!"[Kocatürk]

1933 - Atatürk'ün, Çankaya'da Macar Başbakanı Gömböş ve Dışişleri Bakanı M. De Kanya'yı kabulü.

1932 - Atatürk'ün, akşamüzeri otomobille Topkapı, Bakırköy, Yedikule yoluyla Beyoğlu'ndan Şişli'ye gelişi, Tünel, Tophane yoluyla Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

1931 - Kıbrıslı Rumlar, Enosis için ayaklandı. İngilizler çok sert önlemler alarak ayaklanmayı bastırdı.

1928 - Atatürk'ün, Çankaya'da İran Elçisi Furugi Muhammed Ali'nin güven mektubunu kabulü.

1926 - Atatürk'ün, Çankaya'da, Polonya Elçisi Wierusz Kowalski'nin güven mektubu kabulü ve Elçi'nin söylevine cevap konuşması.

1925 - Atatürk'ün, trenle Konya'dan Afyon'a gelişi ve Belediye Dairesi'nde şerefine verilen ziyafette konuşması: "...Ben vazifemin bitmediğini, yüklendiğim sorumluluğun da yüksek ve çetin olduğunu idrak ediyorum. Arkadaşlar! Bu vazife bitmeyecektir, ben toprak olduktan sonra da devam edecektir. Ben ise, sevine sevine bütün varlığımı bu kutsal vazifeme hasredeceğim ve onun yüksek sorumluluğunu yüklenmekle mesut olacağım. Vazifeye başarı ile devam edeceğim. Çünkü büyük milletimizin kalp ve vicdanında, bana karşı sarsılmaz bir güven ve itimat taşımakta olduğunu görüyorum. Bu benim için büyük kuvvettir, büyük yetkidir!"

Atatürk'ün, öğleden sonra trenle Afyon'dan Ankara'ya hareketi.

1924 - Atatürk'ün, İstanbul'da Fransız Hastanesi'nde tedavi görmekte olan büyük Türk düşünürü Ziya Gökalp'e telgrafı: "Rahatsızlığınızdan çok üzüntü ile haberdar oldum. İyileştiğiniz haberi bütün memleketçe beklenmektedir. Süratle iyileşmeniz için Avrupa'da tedavinize ihtiyaç varsa gereken her şeyin yapılmasını üzerime alıyorum."

Atatürk'ün, Fransa ile Türkiye arasında gerçekleştirilecek hava ulaşımı hakkında Fransa Cumhurbaşkanı Doumergue'e cevap mektubu: "...Memleketlerimizi birbirine bağlayan ilişkilerin daha fazla kuvvetlenmesini görmek hususunda en samimî temennilerimi arz ederim." [Kocatürk]

1923 - Atatürk'ün, "Subay ve askerî memurların maaş ve fevkalâde ödenekleri hakkındaki Kanun" nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşması: "...Memleketimiz ve milletimiz her ne vakit felâketlere maruz kaldıysa, hiç şüphesiz ki bütün vatan evlâdı, memleket evlâdı, en büyük fedakârlığa katlanmaktan çekinmemiştir. Yalnız, bütün bu memleket evlâdını, vatanın müdafaası için ölüme sevk etmek sorumluluğunu üzerine alan ve aynı zamanda onların ilerisinde göğsünü düşman kurşunlarına geren subaylardır, komutanlardır."[Kocatürk]

1922 - Refet Paşa, 100 jandarmayla İstanbul'a geldi.

1921 - İşgal edilen Türk toprakları üzerinde başarı kazanamayacağını anlayan Fransız hükümeti, TBMM ile Ankara Antlaşması'nı imzaladı. Fransa adına Franklin Bouillon'un sürdürdüğü görüşmeler sonrasında Fransa işgal ettiği bölgelerden çekildi.

1920 - Damat Ferit Paşa istifa etti.
Tevfik Paşa Osmanlı sadrazamı oldu. Tevfik Paşa'nın kabine kurması.
(Tevfik Paşa başkanlığında İstanbul'da son Osmanlı Hükümeti kuruldu).

Damat Ferit'in istifasıyla boşalan sadaret mevkiine dördüncü kez Tevfik Paşa getirildi.
Damat Ferit Paşa'nın istifası üzerine Tevfik Paşa'nın kabine kuruşu (bu kabine, son Osmanlı kabinesi olup 4 Kasım 1922 tarihinde istifa etmiştir).

1919 - Mustafa Kemal'in, İstanbul'dan gelen Bahriye Nazırı Salih Paşa ile Amasya'da görüşmesi (Amasya Mülakatı).

Atatürk'ün, Ermeni Patriği Vekili Zaven Efendi'nin Neologos gazetesinde "Ermeni ailelerinin göçe başladıklarını söyleyen ve millî hareketi bir azınlık aleyhtarlığı şeklinde gösteren" mektubu üzerine Amasya'dan basına gönderdiği cevabın gazetelerde yayımlanması: "Patrik Vekili Zaven Efendi'nin Neologos gazetesinde ne amaçla yayımladığı bizce bilinen mektubun içeriğine gereğinden fazla önem vermeyi lüzumsuz görürüz." [Kocatürk]

Atatürk'ün, millî örgüte hizmetleri ve halkı aydınlatmadaki yardımları nedeniyle Eskişehir Mutasarrıfı Sabri Bey'e teşekkür telgrafı.

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

1915 - Atatürk'ün, Anafartalar Grubu Karargâhı'nda Esat Essefit Efendi başkanlığında Suriye edebî heyetini kabulü, heyet üyelerinin daha sonra cepheleri dolaşması.

1911 - Atatürk'ün, İstanbul'dan İskenderiye'ye gelişi. [Kocatürk]

Etiketlenen üyelerin listesi

Konu: Tarihte Bugun Atatürk

Seçenekler

Konuda Ara

Görünüm

Konu Bilgileri

Bu Konuya Gözatan Kullanıcılar

Benzer Konular

Tarihte Bugun Ataturk (13 Haziran)

Tarihte Bugun Ataturk (12 Haziran)

Tarihte Bugun 27 Mayis

Bugun 10 kasim 1938

Bugun özelinize gelen ilk kişi kim ? ve Ne yazdı :)

Yetkileriniz

Options

Dost Siteler

Yasal Uyarı

Social Media