Konu: Tarihte Bugun Atatürk

14 TEMMUZ - JULY 14
Tarihte Bugün - Today in History


14 Temmuz 1929
Atatürk Orman Çiftliği

---

14 Temmuz 1929
Atatürk Orman Çiftliği'nde mahsulü incelerken

Gazi Mustafa Kemal Çiftlik’te... 14 Temmuz 1929

---

Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Orman Çiftliği'nde (14 Temmuz 1929)

---

Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Orman Çiftliği tarlalarında bir çiftçiyle konuşurken
(14 Temmuz 1929)

---

Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Orman Çiftliği'nde traktör sürerken
(14 Temmuz 1929)

---

14 Temmuz 1929

---

Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Orman Çiftliği'nde (14 Temmuz 1929)

---

Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Orman Çiftliği'nde (14 Temmuz 1929)

---

1937 - Yeni ithalat rejimi başladı.

---

1936 - Türkiye, olimpiyatlarda ilk altın madalyayı aldı.
Yaşar Erkan, Berlin Olimpiyatları'nda, güreşte 61 kiloda birinci geldi.
Atatürk'ün, öğleden sonra Yeşilköy Hava Alanı'na giderek uçakla Ankara'ya dönecek olan İsmet İnönü'yü uğurlaması.

---

1934 - Atatürk cumhuriyetten sonra ilk kez Adapazarı'na 14 Temmuz 1934 tarihinde gelmiştir.

---

1933 - Atatürk'ün, Ertuğrul yatı ile İstanbul'dan Çanakkale'ye gelişi, şehirde kısa süre kaldıktan sonra Yalova'ya geçişi.

---

1927 - Atatürk'ün, akşam Ankara motoru ile Büyükada'ya gidişi, bir süre Yat Kulüp'te kaldıktan sonra Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

---

1926 - Mustafa Kemal Paşa'ya yönelik İzmir Suikastı girişimi gerekçesiyle Ziya Hurşit ve arkadaşları idam edildiler.

---

1922 - Fransız milli bayramı dolayısıyla Ankara'da Albay Mougun'in evinde verilen şölende Gazi Mustafa Kemal uzun bir konuşma yaptı.
Atatürk'ün, Fransız Millî Bayramı münasebetiyle Ankara'da Fransız Elçiliği'nde verilen ziyafette konuşması: "Efendiler! yeryüzündeki uzak görüşlü devlet adamları için her zaman göz önünde tutulması gereken bir gerçek vardır: Fikirler zorla ve şiddetle, top ve tüfekle asla öldürülemez. Hassas bir millete karşı uygulanan zalimane muamelelerin, onu daha ziyade güçlendirdiği denenmiştir. Hürriyet ve bağımsızlık aşkı ile coşan ve şahlanan bir milletin ne harikalar yaratabileceğini Fransız Büyük Devrimi, bundan 130 yıl önce pek güzel ispat etmiştir. ...İzmir'in işgali üzerine aynı heyecan ile çarpan kalplerden oluşan millî ordumuzun, neler yapabileceğini kolaylıkla tahmin edebilirler!" [Kocatürk]

---

1921 - Tavşanlı'nın Yunanlılar tarafından işgali.
Karşı karşıya kalan Yunan ve Türk kuvvetleri arasında şiddetli çarpışmalar oldu. Türk kuvvetleri savunmadan sonra geri çekilmeye başladı.

---

1920 - Doğu cephesinde Ermenilerin Dehne Boğazı'nı ele geçirmeleri.
Gördes'in Yunanlılar tarafından işgali.
İstanbul Divan-ı Harbi, Mustafa Kemal'e katılan subayları idama mahkum etti.
(Padişah 25 Temmuz'da onayladı)
Gizli Türkiye Komünist Fırkası kuruldu.
Atatürk'ün, "Subay birlikleri kurulması hakkında verilen önerge" nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşması: "...Efendiler, zannettiğiniz gibi subaylarımızın mevcudu israf edilecek kadar değildir. Aksine her biri ayrı ayrı pek güzide birer cevher olarak korunması gereken miktardadır." [Kocatürk]

---

1919 - Atatürk'ün askerlikten istifası ve Vilâyat-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti Erzurum Şubesi'nin başına geçişinin, Erzurum'da yayımlanan Albayrak gazetesinde halka ilânı: "...Mustafa Kemal Paşa Hazretleri'nin istifanamesi bir azim ve iman vesikasıdır. Millette, henüz eski kanın sönmemiş olduğu gösterir muazzam delildir. Anafartalar'da, millî şerefi, tarihin bugünkü nesilden beklemekte olduğu mukaddes vazifeyi yükselten ve yücelten bu muhterem Komutan'ı bugün de Millî Mücadele'nin başında görmek mutlu bir görüntüdür."

---

1915 - Dardanelles: Battle of Bazentin Ridge (second phase of the Battle of the Somme).
Between July 2 and the end of August, the British gained little more ground than they had done on July 1 at the cost of 82,000 further casualties. On July 1 1916, the first day of the battle, 20,000 of the 120,000 men who attacked were killed.

---

1914 - Atatürk'ün, Sofya'dan Harbiye Nezareti'ne raporu: "Bilgi toplamada para harcama zorunludur. Önemli fırsatların ortaya çıkması halinde gereği kadar paranın yanımda bulunmamış olmasıyla bu fırsat kaçırılacaktır." [Kocatürk]

15 TEMMUZ - JULY 15
Tarihte Bugün - Today in History


15 Temmuz 1907
Karargahı Şam'da bulunan Beşinci Ordu'daki görevi başında, Beyrut'ta arkadaşlarıyla

On duty in the Fifth Army (whose headquarters were located in Damascus)
with his companions at Beirut (15 July 1907)

---

1937 - Atatürk'ün, Florya'dan otomobille Yakuplu köyü ve Angurya çiftliğine kadar bir gezinti yapması ve akşam Florya'ya dönmesi.

---

1935 - Atatürk'ün, Yalova'dan Bursa'ya gelişi, geceyi Çekirge'deki köşkünde geçirmesi.

---

1933 - Atatürk'ün, akşam Yalova'dan İstanbul'a dönüşü.

---

1932 - Kültür ve sanat dergisi ''Varlık''ın ilk sayısı çıktı.
Atatürk'ün, saat 19.30'da Ankara'dan trenle Derince'ye hareketi.

---

1931 - Irak Kralı Faysal'ın, Türk topraklarından ayrılırken Karaağaç'tan Atatürk'e teşekkür telgrafı.
Yüksek Sağlık Şûrası, Sağlık Bakanı Doktor Refik Bey’in (Saydam) başkanlığında ilk defa toplandı.

---

1929 - Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği kuruldu.
Birlik Cumhuriyet döneminde kurulan ilk sanatçı topluluğudur.

---

1927 - Atatürk'ün, İstanbul'dan hareketle Mudanya üzerinden Bursa'ya gelişi, burada İsmet Paşa ile görüşmesi, gece tekrar İstanbul'a dönüşü.

---

1926 - Mustafa Kemal'e İzmir'de suikast girişimi iddiasıyla tutuklu Kazım Karabekir Paşa, Ali Fuat Paşa (Cebesoy) ve arkadaşları serbest bırakıldı.
İzmir suikastı ile ilgisi olduğu sanılan Ali Fuat Paşa, İstiklal Mahkemesi'nde yargılanarak 15 Temmuz 1926'da tahliye edilince meclise döndü. Kasım 1927'de ordudan açığa alınarak 5 Aralık 1927'de emekliğe ayrıldı.
Atatürk'ün, saat 16.00'da Çankaya'da Vali başkanlığındaki Kırklareli Heyeti'ni kabulü.

---

1925 - Atatürk'ün, Erzurum Valisi Zühtü Bey'i kabulü ve Erzurumlulara iltifatı.

---

1921 - Ankara'da Maarif Vekili Hamdullah Suphi Bey'in (Tanrıöver) başkanlığında Maarif Kongresi toplandı.
Batı Cephesi'nde Yumruçal ve Nasuhçal muharebeleri ve 4. Tümen Komutanı Yarbay Nazım Beyin şehit oluşu.
Bozüyük'ün Yunanlılar tarafından işgali.

---

1920 - Atatürk'ün, Ankara milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yemin etmesi.
Bursa'nın Yunanlılar tarafından işgal edilmesi üzerine Türkiye Büyük Büyük Millet Meclisi'nin isteği ile 20. Kolordu Komutanlığı görevinden alınan Bekir Sami Bey'in, Atatürk'e telgrafı: "...Arzına çalıştığım durumlara rağmen, Büyük Millet Meclisi'nin bunca seneden beri gösterdiğim sadakat ve akılcı tavrımı dikkate almayarak vermiş olduğu güvensizlik kararını, bir telâşın eseri sayıyorum. Bu karar, ulusumuzun bağımsızlığı için sarf etmekte olduğumuz mesaiden beni alıkoyamayacaktır. Fakat bu karar ile en tehlikeli zamanda boşoturmaya mahkûm olmakla, bu zamana kadar yaptığım mücadelelerin hazin bir karşılığını almış sayıyorum." [Kocatürk]

---

1919 - Paris'te bulunan Damat Ferit Paşa ve heyeti döndü.

---

1918 - Fransa'da beşinci ve son Alman saldırısı: Champagne'de.
Rus imparatorluk ailesinin katledilmesi.
Champagne'de müttefik karşı saldırması.

---

1917 - Atatürk'ün, 7. Ordu Komutanlığı (Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı) görevine başlamak üzere İstanbul'dan Halep'e hareketi.
Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın, Yıldırım Orduları Grubu kurulduğunu bildiren emri: "1- Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı teşkil edilmiştir. Grup Komutanlığı, şimdilik İstanbul'da kalacaktır. 2- Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı'na Mareşal von Falkenhayn, Kurmay Başkanlığı'na Albay von Dommes atanmıştır." (Alman ordusunda general olarak görev yapan Falkenhayn'a Osmanlı ordusunda mareşal rütbesi verilmiştir). [Kocatürk]

---

1917 - Mustafa Kemal, the newly appointed Commander of the 7th Army (Lightning Group of Armies), leaves Istanbul to take command in Syria.

---

1915 - Atatürk'e Harp Madalyası verilişi.
Atatürk'e, fakfon (nikel, bakır, çinko alaşımı)'dan harp madalyası verilmesi.

---

1913 - 13 Temmuz 1913 günü ileri harekâta geçen Türk birliklerinin, Midye-Enez hattını Bulgarlardan geri alışı.

16 TEMMUZ - JULY 16
Tarihte Bugün - Today in History

16 Temmuz 1929
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Çankaya Köşkü'nde, kütüphanesinde çalışırken

---

16 Temmuz 1934
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Kızılcahamam'da

---

1938 - Prof. Dr. Fiessinger'in, Paris'ten üçüncü defa gelişi ve Savarona yatında Atatürk'ü muayenesi.

---

1935 - Atatürk'ün, Uludağ'da bir gezinti yapması.

Atatürk'ün, akşam sofrada, bir müzik öğretmenine utla bir parça çaldırdıktan sonra söyledikleri: "Bu parçalar, ataları*mızın yadigârı kıymetli eserlerdir. Bunların kaybolmamaları lâzımdır."

---

1934 - Atatürk'ün, otomobille Ankara'dan Kızılcahamam'a hareketi ve geceyi yolda çadırda geçirişi.

---

1933 - Atatürk'ün, akşamüzeri motorla Boğaz'da bir gezinti yapması, Rasim Ferit (Talay) Bey'in evine uğraması, gece Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

---

1932 - Atatürk'ün, trenle Ankara'dan Derince'ye gelişi, buradan Ertuğrul yatı ile Yalova'ya geçişi.

---

1927 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'ndan hareketle Beylerbeyi Sarayı'na gidişi, bir süre istirahat ettikten sonra tekrar Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

---

1922 - Atatürk'ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu toplantısında Tabiî Başkanlığa seçilmesi.

Gazi Mustafa Kemal, Anadolu ve Müdafaa-i Hukuk Grubu toplantısında doğal başkan, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ise Grup Başkanı oldu. ''Misakı Milli'' temel ilke kabul edildi.

---

1921 - Köprühisar'ın milli kuvvetler tarafından işgali.

Ankara’da Maarif Kongresi açıldı ve Mustafa Kemal Paşa açılış konuşması yaptı.
(Maarif Kongresi 16-21 Temmuz 1921'de yapıldı)

Atatürk'ün, Ankara'da toplanan ve 21 Temmuz 1921'e kadar çalışmalarına devam eden Maarif Kongresi'ni açış konuşması: "...Çocuklarımız ve gençlerimiz yetiştirilirken onlara bilhassa varlığı ile, hakkı ile, birliği ile çelişen bütün yabancı unsurlarla mücadele lüzumunu ve millî düşünceleri tam bir imanla her karşı fikre karşı şiddetle ve fedakârane savunma gereği telkin edilmelidir."
(Atatürk ve Türk Gençliği)

Enver Paşa'nın, Moskova'dan Atatürk'e uzun mektubu "...Dışarda kalmanın, umumî maksadımız olan başta Türkiye olmak üzere kurtarmaya çalıştığımız İslâm âlemi için faydasız ve belki de tehlikeli olduğunu hissettiğimiz anda memlekete geleceğiz. İşte o kadar (!)"[Kocatürk]

---

1917 - Atatürk'ün, Diyarbakır'dan Mardin-Halep yoluyla İstanbul'a gelişi (Atatürk, İstanbul'a gelişini takiben Başkomutan Vekili Enver Paşa ve Yıldırım Orduları Grubu Komutanı Mareşal Falkenhayn ile görüşmüş, kısa süre içinde harekete hazır olmak üzere 7. Ordu Karargâhı'nı oluşturmuştur. [Kocatürk]

---

1915 - Gazeteci, yazar ve şairlerden oluşan bir edebî heyetin, harp alanını ziyaret etmek üzere, İstanbul'dan Çanakkale'ye gelişi (Hamdullah Suphi [Tanrıöver], Ahmet Ağaoğlu, Ali Canip [Yöntem], Ömer Seyfettin, Mehmet Emin [Yurdakul], İbrahim Alâettin [Gövsa], HakkıSüha [Gezgin], Enis Behiç [Koryürek]'in de içinde bulunduğu heyet, Çanakkale cephesine gelerek 5. Ordu ve 3. Kolordu Karargâhlarını ziyaret etmiş, Arıburnu ve Seddülbahir harp bölgelerini gezmiştir. Heyet, Cesarettepesi'ne giden yolun düşman kontrolünde ve tehlikeli oluşu nedeniyle Atatürk'ü ziyaret edememiş, ancak telefonla konuşarak başarılarını kutlamıştır. [Kocatürk]

---

1914 - In a dispatch to the Ministry of War, Mustafa Kemal, seeing the approach of World War I, calls attention to the dangers to the Ottoman State, and argues against entering the war.

---

1912 - Sait Paşa'nın istifası üzerine Sadrazamlığa Gazi Ahmet Muhtar Paşa'nın getirilişi.[Kocatürk]

17 TEMMUZ - JULY 17
Tarihte Bugün - Today in History

17 Temmuz 1936
Cumhurbaşkanı Atatürk, Florya'da

---

17 Temmuz 1937
Cumhurbaşkanı Atatürk, Florya'da kürek çekerken

---

1937 - Atatürk'ün, demiryolunun Zonguldak'a ulaşması nedeniyle Vali'nin halkın saygı ve teşekkürlerini sunan telgrafına cevabı.

---

1935 - Atatürk'ün, Bursa'dan hareketle Mudanya'ya gelişi, buradan Ertuğrul yatı ile Florya'ya uğrayarak Dolmabahçe'ye dönmesi.

---

1934 - Atatürk'ün, Gerede üzerinden Bolu'ya gelişi, resmî ziyaretleri ve gece Bolu Halkevi'nde kalışı.

---

1929 - Hükümeti devirme iddiasıyla yargılanan komünistlerin davası sonuçlandı: Dr. Hikmet (Kıvılcımlı), Hüsamettin (Özdoğu) ve Laz İsmail beyler 4'er yıl 6'şar ay hapse mahkum edildi.

---

1927 - Atatürk'ün, günü Dolmbahçe Sarayı'nda çalışmakla geçirmesi, gece saat 24.00'de Ankara motoru ile Boğaziçi'nde bir gezinti yapması, daha sonra Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

---

1922 - Atatürk'ün, Meclis'teki başkanlık odasında Fransız Albayı Mougin, daha sonra Sovyet Elçisi Aralof'un ziyaretini kabulü.

---

1921 - Kütahya, Emet, Simav (3.kez), Demirci ve Seyitgazi Yunanlılar tarafından ele geçirildi.

Mustafa Kemal, Batı Cephesi Karargâhı'na gitmek üzere hareket etti.
Maarif Kongresi 16-21 Temmuz 1921'de yapıldı. (Atatürk ve Türk Gençliği)

---

1919 - İngiliz Yüksek Komiseri Amiral Calthorpe'un, Lord Curzon'a: "İtilâf Devletleri'nin çıkarlarına karşı bir cereyan başlatan Mustafa Kemal Paşa ve Konya'da Cemal Paşa'nın vazifelerinden uzaklaştırılmaları için 2 Temmuz'da, Osmanlı Dışişleri Bakanlığı'na nota verilmiştir."

---

1916 - Atatürk'ün, 2. Ordu Komutanı Ahmet İzzet Paşa'ya -Kulp muharebesi ve 8. Tümen'in son düşman taarruzunda çekilmesi hakkında bilgi istemesi üzerine makina başında bilgi vermesi: "...Düşman üstün kuvvetlerle taarruz etmiştir. ...Tümenin kaybı yaklaşık olarak 1/3'ten az değildir. ...Düşmanın eski mevzilerine atılmasını bu kuvvetle sağlamanın mümkün olmadığı kanısındayım." [Kocatürk]

---

1915 - Gelibolu Mutasarrıfı Süreyya (Yiğit) Bey'le Maydos (Eceabat) Kaymakamı Rahmi Bey'in, 19 Tümen Karargâhı'nda Atatürk'ü ziyareti ve geceyi karargâhta geçirmeleri.

18 TEMMUZ - JULY 18
Tarihte Bugün - Today in History



18 Temmuz 1936
Florya'da vatandaşlarla denize girerken

---

18 Temmuz 1929
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Ankara Tahtakale yangınında

---

18 Temmuz 1921
TBMM Başkanı Mustafa Kemal, savaş alanını görmek için
Eskişehir'deki Batı Cephesi Karargâhından çıkıyor

---

1938 - Atatürk'ün, zatürree başlangıcı nedeniyle bir haftadır devam eden ateşinin 36.5 dereceye düşürülerek hastalığın kontrol altına alınışı.

---

1936 - Atatürk'ün, Florya köşkünde sohbet esnasında yazdırdığı notlardan: "...Güzel sanatlarda başarı, bütün inkılâpların başarı kazandığının en kesin delilidir. Bunda başarı kazanamayan milletlere ne yazıktır. Onlar, bütün başarılarına rağmen uygarlık alanında yüksek insanlık sıfatıyla tanınmaktan daima mahrum kalacaklardır!" [Kocatürk]

---

1934 - Atatürk'ün, Bolu'dan ayrılırken sabah Halkevi şeref defterine yazdıkları: "Bolu Halkevi'nde bir gece kaldım. Bolu'nun güzelliğinden, halkın coşkun sevinçlerinden çok duygulandım."
Atatürk'ün, Bolu'dan hareketle Düzce-Hendek üzerinden akşam saat 20.00'de Adapazarı'na gelişi (Gece yarısına doğru, trenle İstanbul'a hareket etmiştir).

---

1933 - Atatürk'ün, İstanbul'dan Yalova'ya gidişi.

---

1932 - Türkiye Cumhuriyeti Milletler Cemiyet'ine 56'ncı üye olarak girdi. (Milletler Derneği, Cemiyet-i Akvam).
Ezanın Türkçe okunacağı açıklandı. Uygulamaya kısa süre sonra geçildi.
Atatürk'ün, Yalova'da, İtalyan Filosu Komutanı Amiral Morno ve İtalya Büyükelçisi Baron Aloiz'i kabulü.
Atatürk'ün, akşamüzeri Yalova'dan Baltacı ve Millet Çiftliklerine gidişi.

---

1932 - Turkey becomes a member of the League of Nations.

---

1930 - Ankara Etnografya Müzesi halka açıldı.

---

1929 - Atatürk'ün, gece yarısından sonra Ankara'nın Tahtakale bölgesinde çıkan yangın yerine gelişi ve alınan önlemleri denetlemesi.

---

1923 - Atatürk'ün, Çankaya'da, dil uzmanlarından Mithat Sadullah (Sander) Bey'i kabulü.
İsmet Paşa'nın, hükümetten beklediği cevabın gecikmesi üzerine Lozan'dan Atatürk'e telgrafı: "...Eğer hükümet, kabul ettiğimiz şeylerin reddinde kesin ısrarlı ise, bunu bizim yapmaklığımıza imkân yoktur. ...Hükümetten teşekkür beklemiyoruz. Yaptıklarımızın hesabıtarihe bırakılmıştır."

---

1921 - Mustafa Kemal Paşa tarafından Türk Ordusunun Sakarya'nın doğusuna kadar çekilmesi emrinin verilmesi.
Atatürk'ün, Ankara'dan Karacahisar'daki Batı Cephesi Karargâhı'na gelişi.
Atatürk'ün Batı Cephesi Karargâhı'nda İsmet Paşa'ya direktifi: "Orduyu, Eskişehir'in kuzey ve güneyinde topladıktan sonra, düşman ordusuyla araya büyük bir mesafe koymak lâzımdır ki, ordunun düzenlenmesi ve takviyesi mümkün olabilsin. Bunun için Sakarya doğusuna kadar çekilmek uygundur."
Kütahya'nın ele geçirilişi Yunan parlamentosunda büyük sevinç yarattı.
Maarif Kongresi 16-21 Temmuz 1921'de yapıldı. (Atatürk ve Türk Gençliği)

---

1920 - İlk Meclisin milletvekilleri "Misak-ı Milli" üzerine yemin etti.
Atatürk'ü korumak üzere Ankara'da Muhafız Takımı'nın kurulması (27 Aralık 1920'de tabur haline getirilmiştir).
Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumunda milletvekillerinin yolluk ve ödenekleriyle ilgili görüşmeler esnasında konuşması.
Atatürk'ün, Albay Bekir Sami Bey'in 15.7.1920 tarihli telgrafına cevabı: "Kutsal vatanımıza olan hizmetlerinizi takdir ediyorum. Yapılan işlemden üzüntü duymamanızı ve alıngan davranmamanızı özellikle rica ediyorum. 19.7.1920 akşamı cepheye gitmek üzere Ankara'dan trenle hareket ediyorum. Bu hususta sizinle beraberce görüşeceğim." [Kocatürk]

---

1919 - Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alay Komutanlığı Kuruluş Yıldönümü.

19 TEMMUZ - JULY 19
Tarihte Bugün - Today in History



19 Temmuz 1931
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Ankara Türk Ocağında (Resim ve Heykel Müzesi)
Türk Tarih Kurumu toplantısında

---

1937 - Atatürk'ün, İtalyan bilgini Marconi'nin ölümü nedeniyle ailesine başsağlığı telgrafı: "Bütün insaniyet, uğradığınız kaybı acı bir şekilde hissetmektedir!"

---

1934 - Atatürk'ün, İstanbul'a gelişi ve Haydarpaşa'dan Dolmabahçe Sarayı'na geçişi.

---

1933 - Denizli Çivril'de meydana gelen 5.7 büyüklüğündeki depremde 20 kişi öldü.

---

1931 - Atatürk'ün, Ankara'da Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti (Türk Tarih Kurumu ) toplantısına başkanlık edişi.

---

1926 - İzmir Suikastı davasında idama mahkum eski Ankara Valisi Abdülkadir Bey Trakya sınırında yakalandı.

---

1923 - Gazi Mustafa Kemal, İsmet İnönü'ye Lozan Konferansı konusunda telgraf gönderdi.
Atatürk'ün, Lozan barış görüşmeleri esnasında İsmet Paşa ile Vekiller Heyeti Başkanı Rauf Bey arasında çıkan anlaşmazlık ve Ankara ile yazışmaların gecikmesi üzerine İsmet Paşa'ya telgrafı: "Hiç kimsede tereddüt yoktur. Kazandığınız başarıyı en sıcak ve samimîhislerimizle tebrik emek için usulen imza olunduğunun bildirilmesini bekliyoruz." [Kocatürk]

---

1921 - Eskişehir Yunan güçlerinin eline geçti. Yunanlıların Eskişehir yönünde ilerlemeleri ve akşam Eskişehir'i girişleri. (Eskişehir'in işgali) Türk birlikleri şehri boşalttı. Türk ordusu Seyitgazi hattı üzerinden Sakarya nehrinin doğusunu tutarak, savunmaya geçti.
Milli Kuvvetlerin Yalova'ya girişleri. (Yalova'nın kurtuluşu)
Yunan Kralı Konstantin'in Uşak'a gelişi.
Maarif Kongresi 16-21 Temmuz 1921'de yapıldı. (Atatürk ve Türk Gençliği)

---

1920 - 2. Düzce Ayaklanması çıktı.
Hariciye Vekili Bekir Sami başkanlığındaki kurul Moskova'ya vardı.
Atatürk'ün, akşam, cepheye gitmek üzere trenle Ankara'dan ayrılışı.

---

1919 - Atatürk'ün, Erzurum'dan 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat Paşa'ya -İstanbul'da Kara Vasıf Bey'e iletilmek üzere- Amerikan mandası ile ilgili görüşlerini bildiren telgrafı: "...Millî arzuya tâbi ve uygun olmayan kararlar hiçbir zaman millet nazarında bir değer ifade etmeyeceği cihetle millî arzunun toplantısını beklemeden hiçbir meselede yetkili görünmemiz uygun değildir."

---

1918 - Atatürk'ün, Karlsbad'dan Lütfi Simavi Bey'e -Başmabeyinciliğe atanması nedeniyle- tebrik mektubu.

---

1915 - Atatürk'ün, Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey'le beraber, öğleden sonra, 3. Kolordu Karargâhı'nın bulunduğu Kemalyeri'ne gelerek Veliaht Yusuf İzzettin Efendi'yi karşılama töreninde bulunması, akşam yemeğini Kemalyeri'nde yemesi, tekrar 19. Tümen Karargâhı'na dönüşü.

20 TEMMUZ - JULY 20
Tarihte Bugün - Today in History



20 Temmuz 1922
TBMM Başkanı Gazi Mustafa Kemal, Büyük Taarruz'dan önce,
TBMM balkonundan geçit töreninde askerleri selâmlarken

---

1938 - FİSKOBİRLİK kuruldu. Giresun ve Ordu bölgesinde yetiştirilen fındığı tesislerinde işleyen ve dış pazarlara satan FİSKOBİRLİK, dünya fındık piyasasında söz sahibi önemli bir kuruluş durumunda.

---

1936 - Montrö Antlaşması'nın imzalanması. (Montreux'de, Boğazlar Sözleşmesi'nin imzalanması).
Boğazların, Türk Hükûmeti'nin tam egemenliğine geçişini sağlayan "Montreux Sözleşmesi"nin imzalanması.
Türkiye'nin İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerindeki tüm haklarını tanıyan ve kabul eden Montrö Antlaşması imzalandı.
Türkiye Cumhuriyeti'nin Boğazlar üzerindeki egemenliğini tam olarak sağlayan "Boğazlar Sözleşmesi" Montreux'da imzalandı. Serbest geçiş ilkesi korunurken Türkiye'nin ve Karadeniz'in güvenliğinin esas alınması karar bağlandı.
Atatürk'ün, Montrö Sözleşmesi'nin imzalanmasından sonra söyledikleri: "Milletin yüksek seciyesine, ordusunun bükülemez pazısına ve uygar insanlığın aldatılamaz sağduyusuna dayanarak ve güvenerek zekâ, mantık ve enerjinin, bütün insanlığın muhtaç olduğu barış ve huzur veren sonuçlar doğurabileceğinin bir delili olan Montrö Konferansı eseri, cidden sevinmeye ve sevindirmeye değer bir tarihî olaydır."

---

1936 - Montreux Convention signed.
Turkey signs Treaty of Montreux in Switzerland. The treaty, also known as the Montreux Convention, regulates transit and navigation in the Straits of the Dardanelles, the Sea of Marmara, and the Bosphorus (commonly referred to as the "Turkish Straits").

---

1934 - Atatürk'ün, Ertuğrul yatı ile İstanbul'dan Yalova'ya gidişi.

---

1931 - Mustafa Kemal Paşa "Köylü hepimizin velinimetidir" dedi.
Atatürk'ün, trenle Ankara'dan İstanbul'a hareketi.
Atatürk'ün, Ankara'dan İstanbul'a giderken gece Eskişehir istasyonunda trenden inerek halkla konuşması: "Köylü hepimizin velinimetidir! Bu soylu unsurun refahını düşüneceğiz!"

---

1923 - İsmet Paşa'nın, Lozan'dan Atatürk'e telgrafı: 'Her dar zamanımda Hızır gibi yetişirsin. Dört, beş gündür çektiğim azabı tasavvur et! Büyük işler yapmış ve yaptırmış adamsın! Sana bağlılığım bir kat daha artmıştır!" [Kocatürk]

---

1922 - 1922 - Mustafa Kemal'in Başkomutanlığı, süresiz olarak uzatıldı.
(Bu dördüncü ve son uzatma oldu.)
Başkomutanlığın süresiz olarak Mustafa Kemal Paşa'nın üzerinde kalmasının TBMM'de kabulü. Büyük Millet Meclisi'nde yapılan oylama sonunda Mustafa Kemal'in başkomutanlığı süresiz olarak kabul edildi.
Atatürk'ün, Başkomutanlık süresinin 4 Ağustos 1922 tarihinden itibaren üç ay daha uzatılmasına dair Kanun nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşması: "...Bugün ordumuzun manevî kuvveti en yüksek derecededir Ordumuzun maddî kuvveti de fevkalâde birönleme ihtiyaç hissetmeksizin millî emelleri tam bir güvenle elde edecek seviyeye ulaşmıştır. Bu sebeple artık böyle bir yetkiyi sürdürmeye lüzum ve ihtiyaç kalmadığı kanaatindeyim." [Kocatürk]
Atatürk'ün, Türkiye Öğretmen Dernekleri Birliği'nin fahrî başkanlığını kabulü ve derneğe 100 lira bağışta bulunması.

---

1921 - Batı Cephesi'nde Yunanlılarla Kanlıpınar(Sultaniye) ve Çamtepe muharebeleri.
Maarif Kongresi 16-21 Temmuz 1921'de yapıldı. (Atatürk ve Türk Gençliği)

---

1920 - Doğu Trakya'da Yunan taarruzunun başlaması ve Tekirdağ'ın denizden çıkarma yapan Yunanlılar tarafından işgali.
Mürefte ve Çorlu'nun Yunanlılar tarafından işgali.
Yunanlılar Bandırma'dan gelen kuvvetlerle, Tekirdağ bölgesini işgal etti.

---

1919 - Mustafa Kemal, Mazhar Müfit'e (Kansu) ileride Cumhuriyet'in kurulacağını söyledi.
Atatürk, Mazhar Müfit (Kansu) Bey'in "Başarı takdirinde, hükümet şekli ne olacak?" sorusuna Erzurum'da cevap veriyor: "Açıkça söyleyeyim: Hükümet şekli, zamanı gelince cumhuriyet olacaktır."
Mustafa Kemal Paşa, daha Milli Mücadele'nin başında ''cumhuriyet'' kavramını dile getirdi. Mazhar Müfit (Kansu) Bey'in, Erzurum'da iken, ''Başarı takdirinde hükümet şekli ne olacak?'' sorusuna, ''Açıkça söyleyeyim: Hükümet şekli, zamanı gelince cumhuriyet olacaktır'' yanıtını verdi.
Anadolu'da yaratılan karışıklık için üzgün olduğunu söyleyen Damat Ferit Paşa, Erzurum Kongresi'nin yasaklandığım bildirdi. Ayrıca Mustafa Kemal'in tutuklanmasını emreden Damat Ferit'in bu talebine Vali vekili Hurşit Efendi "Gücünüz yetiyorsa, gelin siz tutuklayın" cevabını verdi.
Erzurum'da Cevat (Dursunoğlu) ve emekli Binbaşı Kâzım (Yurdalan) Beylerin, Vilâyat-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti'ne, Umumî Kongre Erzurum Temsilciliği'nden istifa ettiklerini bildiren yazısı: "...Evvelce görüşüldüğü üzere yerlerimize Mustafa Kemal Paşa ve Rauf Beyefendi Hazretleri seçilmek üzere Umumî Kongre Erzurum Mümessilliği'nden istifa ettiğimizi arz eyleriz." (Erzurum Kongre Salonu'nda asılı belge; M.K.P.E.E., s.190). [Kocatürk]
Kazım Karabekir Paşa, 3. Ordu (Eski adı 9. Ordu) Müfettişliği'ne vekil olarak atandı.
Kâzım Karabekir'in, 15. Kolordu Komutanlığı üzerinde kalmak üzere -ek görevle- 3. Ordu Müfettiş Vekilliği'ne atanması.

---

1917 - İzinli olarak İstanbul'da bulunan 2. Ordu Kurmay Başkanı Yarbay İzzettin (Çalışlar) Bey'in, İstanbul'da Atatürk'ü ziyareti ve görüşmesi.

21 TEMMUZ - JULY 21
Tarihte Bugün - Today in History

Savarona, Atatürk’ün ölümcül hasta olduğu sırada İstanbul’a geldi.
Atatürk’ün Savarona’da geçirdiği altı hafta boyunca kabine toplantıları düzenlendi

---

1936 - Montreux Sözleşmesi'nin imzalanması üzerine, Türk askeri Çanakkale ve İstanbul boğazlarındaki gayri askeri sahalara yerleşti.

Atatürk'ün, Florya Köşkü'nde Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak'ı kabulü.

---

1935 - Atatürk'ün, öğleden sonra motorla Dolmabahçe Sarayı'ndan Florya'ya gelişi, geceyi burada geçirişi.

---

1931 - Atatürk'ün, Ankara'dan İstanbul'a gelişi.

---

1930 - Atatürk'ün, Yalova'da Tahran'a Elçi olarak atanan Hüsrev (Gerede) Bey'i kabulü ve Türk-İran ilişkileri ve dostluğu üzerine talimat vermesi: "Bugünkü Türkiye Cumhuriyeti ricali, mazinin mânâsız kör dövüşlerini bilir. Onu hiçbir sebep ve suretle, asla tekrar etmek istemez!"

---

1927 - Atatürk'ün, akşamüzeri Ankara motoruyla Sarayburnu Parkı'na giderek bir saat kadar burada istirahat etmesi, tekrar motorla Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Maliye Bakanı Abdülhalik (Renda), Bükreş Elçisi Hüseyin Ragıp (Baydur) ve Gaziantep Milletvekili Ali Cenani Beyleri kabulü.

---

1922 - Cemal Paşa'nın, Tiflis'te bir Ermeni tarafından vurularak şehit edilmesi.

Başkomutan Mustafa Kemal, Batı cephesine gitmek üzere Ankara'dan ayrıldı.

Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık odasında İspanya Kralı'nın kardeşi Prens Louis de Bourbon'u kabulü ve görüşmesi.

---

1921 - Batı Cephesi kuvvetlerinin Eskişehir doğusunda karşı taarruzu ve Yunanlılar tarafında karşı konulması. (Eskişehir muharebesi). Eskişehir'in doğusunda saldırıya geçen Türk birlikleri ile Yunan kuvvetleri arasında şiddetli çarpışmalar oldu. Eskişehir Muharebesi diye anılan bu çarpışmaların sonunda Eskişehir yine Yunanlılarda kaldı.

Maarif Kongresi 16-21 Temmuz 1921'de yapıldı. (Atatürk ve Türk Gençliği)

---

1920 - Demirci'nin Yunanlılar tarafından işgali.

---

1920 (20 - 25) - Doğu Trakya Savaşları başladı.

---

1919 - Damat Ferit Paşa, 3. kez hükümeti kurdu.

Atatürk ve Rauf Bey'in 9.7.1919 tarihli bildirgelerinin komutanlıklara iletilmesi üzerine, Dahiliye Nazırı Adil Bey'in, askerî bakımdan da önlem alınmasını isteyen yazısı Damat Ferit Paşa'nın üçüncü defa kabine kuruluşu (Damat Ferit, 20 Temmuz 1919'da Sadaret'ten istifa etmiş, ancak yeni kabineyi kurma görevi yine kendisine verilmiştir). [Kocatürk]

---

1917 - Osmanlı ve Rusya arasında Pasorofça Antlaşması imzalandı.

---

1913 - Atatürk'ün Kurmay Başkanlığına getirildiği Bolayır Kolordusu'nun Edirne'yi geri alması.

Mustafa Kemal, Kolordu Kurmay Başkanı olduğu Bolayır Kolordusu ile I. Balkan Savaşları'nda kaybedilen Edirne'yi geri aldı.

Osmanlı Devleti'nin orduyu harekete geçirmesi, Edirne ve Kırklareli'nin geri alınması.2. Balkan Savaşı (Bulgaristan ile Sırplar, Yunanlılar ve Romanya arasında).

---

1913 - Ottomans reoccupy Edirne.

---

1905 - Yıldız Camii'nde, Osmanlı Padişahı II. Abdülhamit'e suikast teşebbüsü.

Osmanlı Padişahı ve Halifesi II. Abdülhamit, kendisine karşı Ermeni komitecilerinin rol aldığı bombalı suikast girişiminden kurtuldu.

---

1905 - Abdülhamid II, the Ottoman Sultan and Caliph, escaped an assassination attempt by Armenian terrorists.

22 TEMMUZ - JULY 22
Tarihte Bugün - Today in History

---

1937 - Atatürk'ün, akşamüzeri Florya'dan hareketle Kılıç Ali'nin evine gidişi, akşam Florya Köşkü'ne dönüşü.

---

1936 - Atatürk'ün, Montrö Sözleşmesi'nin imzalanması nedeniyle İstanbul Valisi Muhittin Üstündağ tarafından -şehir adına- çekilen telgrafa cevabı: "Yurdumuzun Boğazlardaki güvenini belgeleyen Montrö Sözleşmesi münasebetiyle muhterem halkın coşkun heyecan ve sevinçlerini bildiren telgrafına samimî teşekkürlerimi bildiririm."
Atatürk'ün, akşam Başbakan İsmet İnönü'yü Haydarpaşa'dan Ankara'ya uğurlaması, tekrar Florya'ya dönüşü.

---

1935 - Atatürk'ün, akşamüzeri Florya'dan Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

---

1932 - Atatürk'ün, Yalova yakınındaki Çınarcık'a gelişi, burada Çoban Mehmet ve diğer bazı pehlivanların güreşlerini izlemesi.

---

1931 - İthalat sınırlamaları sistemine ilişkin kanun TBMM'de kabul edildi.
Atatürk'ün, İstanbul'dan Ertuğrul yatı ile Yalova'ya gidişi.

---

1930 - Atatürk'ün, Yalova'da -Bulgar Basın Cemiyeti'nin Türk gazetecilerinden bir heyeti Sofya'ya daveti nedeniyle- Türk Basın Cemiyeti Başkanı Hakkı Tarık (Us)'a demeci.

---

1927 - Atatürk'ün, öğleden sonra Söğütlü yatıyla Boğaziçi'nde bir gezinti yapması, akşamüzeri Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

---

1925 - Atatürk'ün, Başyaver Rüsuhi (Savaşçı) Bey'i yanına alarak trenle Yozgat yönünde hareketi, Lâtife Hanım'ın aynı gün İzmir'e hareketinden sonra geç vakit yine trenle Ankara'ya dönüşü (Atatürk'ün bu seyahatinden kimsenin haberi olmadığı için dönüşünde kendisini istasyonda, sadece -durumu bilen- İsmet Paşa, Salih Bozok ve Kılıç Ali karşılamışlardır.
Lâtife (Uşaklıgil) Hanım'ın -bir gün evvelki yakışıksız bir davranışı nedeniyle- Atatürk'ün direktifiyle Yaver Muzaffer (Kılıç) Beyin refakatinde öğleden sonra Ankara'dan İzmir'e gönderilişi, istasyonda İsmet (İnönü) tarafından uğurlanışı (Bugün Lâtife Hanım'a, Atatürk'ün direktifiyle -Siirt milletvekili Mahmut (Soydan) Bey tarafından- "Bir müddet İzmir'e gidip ayrı kalmalarının daha uygun olacağı" bildirilmiştir). [Kocatürk]

---

1922 - İttihat Terakki önderlerinden Cemal Paşa, Tiflis'te Ermeniler tarafından öldürüldü.
İttihat ve Terakki liderlerinden Cemal Paşa, Gürcistan'da uğradığı suikastta öldü.

---

1921 - Yunan Kralı Konstantin'in Eskişehir'e gelişi ve başkomutanlığı üzerine alışı.

---

1920 - Padişah Vahdettin'in başkanlığında toplanan Saltanat Şurası’nda Sevr Antlaşması kabul edildi.
İstanbul'da, Padişah Vahdettin'in de iştirakiyle toplanan Saltanat Şûrası'nda İtilâf Devletlerinin Barış Antlaşması Taslağı (Sèvres Projesi)'nin kabul edilmesi. (22 Temmuz 1920 günü devlet erkanı meseleyi görüşmek üzere toplandı. Yalnız Topçu Feriki Rıza Paşa kabul etmemiştir). [Kocatürk]
[San Remo Konferansı, Birinci Dünya Savaşından sonra, 18-26 Nisan 1920'de, Osmanlı topraklarının paylaşılması ve Osmanlı ile yapılacak olan Sevr Antlaşmasının şartlarını hazırlamak için, İtalya'nın San Remo şehrinde toplanan milletlerarası konferans idi.
İngiltere başbakanı Lloyd George, Fransa başbakanı Millerand, İtalya başbakanı Francesco Nitti ile Japonya, Yunanistan ve Belçika temsilcilerinin katıldığı konferansta Birinci Dünya Savaşından mağlup olarak çıkan Osmanlı Devleti topraklarının ve Ortadoğu petrollerinin paylaşılması görüşüldü ve Sevr (Sèvres) Antlaşmasının son biçimi tespit edildi. Mareşal Ferdinand Foch başkanlığında 19 Nisan günü toplanan askeri komitenin görüşlerini alan konsey barış şartlarını belirlemek için çalışmaya başladı. Konferansta Kürt meselesi, boğazlar ve Osmanlı' nın borçları görüşüldü. Osmanlı borçları için konferansa katılan devletler bir komisyon kurdu. Konferans sırasında hiçbir Türk yetkiliye söz verilmedi. Osmanlı Heyeti'nden Galip Kemali bey bir muhtıra vererek İzmir, Adana, Erzurum, Trabzon bölgelerinde Müslüman Türk' ün çoğunlukta olduğunu hatırlatıp kararlar alınırken göz önünde bulundurulması gerektiğini bildirdi. ABD Başkanı Wilson konferansta alınacak kararların adil olması gerektiği üzerinde durdu. Ancak Lloyd George kesinleştirilen kararların gerekirse zorla kabul ettireleceğini söyledi. Yunan Devlet Başkanı Venizelos Anadolu'nun işgali için daha sert olunması gerektiğini belirtti ancak öncelikli meseleler nedeniyle bu fikir şimdilik kabul edilmedi.
Konferansta ayrıca İngiltere ile Fransa arasında bir petrol anlaşması imzalandı. Bu anlaşmayla Musul'un İngiltere'nin Irak manda bölgesine dahil edilmesi, Fransa'ya Irak petrollerinden % 25 hisse verilmesi ve petrol taşıma kolaylıkları tanınması sağlandı. Almanya ile Fransa arasındaki meselelerin de ele alındığı konferansta Almanya ordusunun büyütülmemesi gerektiği kararlaştırıldı.
San Remo Konferansında, Osmanlı Devletinin Asya ve Kuzey Afrika'da bulunan Arap toprakları üzerindeki bütün haklarından vazgeçmesi, bağımsız bir Ermenistan'la özerk bir Kürdistan'ın kurulması kararlaştırıldı. Ayrıca Osmanlı Devletinin eski Suriye topraklarında iki A tipi mandateşkil edilerek Suriye ve Lübnan'ın Fransa, Filistin'in ise İngiltere'nin idaresine bırakılması Irak topraklarının da İngiltere'nin mandasına girmesi kararlaştırıldı. Teşkil edilen A tipi manda idaresi, söz konusu ülkelerin bağımsız sayılmasını, kendini idare edebilecek siyasi olgunluğa erişinceye kadar manda otoritesi altında kalmasını öngörüyordu. Ayrıca İzmir ve Trakya Yunanistan' a bırakılacak, Adana ile Antalya ve gerisindeki topraklar ise İtalya ve Fransa'nın etkin olacağı bölge olarak tayin edildi. Boğazlar için yönetim işlerini takip edecek ve güvenliği sağlayacak iki komisyon kuruldu. Boğazlar her zaman ticari ve savaş gemilerine açık tutulacaktı. Konferans tamamlandıktan sonra Osmanlı'nın son bulması bütün topraklarının paylaşılmasını öngören bu maddelere Osmanlı Heyeti itiraz etti. Sadece Damat Ferit Paşa teslimiyetçi bir tavır takınarak maddelere sıcak baktı. Halk ise bu maddelere Hükümetten daha fazla tepki gösterdi. İstanbul, Sultanahmet' te mitingler düzenlendi.
22 Temmuz 1920 günü devlet erkanı meseleyi görüşmek üzere toplandı. Toplantıya Padişah Vahdeddin, Damat Ferit Paşa, Abdülmecid Efendi, Şeyhülislam Dürrizade Abdullah Efendi ve diğer devlet görevlileri katıldı. Görüşmelerde çıkan kararların kabul edilmesi sonucunda Osmanlı'nın hiç değilse Anadolu' da varlığını sürdürülebileceği aksi takdirde ise Osmanlı'nın tamamen yok olacağı görüşü ağır bastı. Küçük itiraz sesleri üzerine Damat Ferit Paşa "Kimdir bugün cesaret edip de bu devlet mahvolsun diyecek" sözleri üzerine o cılız seste kesilmişti. Bundan sonra Padişah Vahddedin kararlara imza etme taraftarlarının ayağa kalmasını red düşüncesinde olanların ise yerinde oturmasını isteyince heyetin tamamı ayağa kalktı. Sadece Feriki Rıza Paşa çekimserliğini ifade etmişti.
San Remo Konferansından sonra 10 Ağustos 1920'de Osmanlı hükümetine zorla imzalatılan Sevr (Sèvres) Antlaşması padişah, Sultan V. Mehmed Vahideddin tarafından tasdik edilmediği gibi, Ankara'daki Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından da kabul edilmedi. Batılı devletler arasında da Yunanistan'dan başka onaylayan çıkmadı. Böylece antlaşma hukuki geçerlilik kazanmadı ve yürürlüğe girmedi.
Kaynak tr.wikipedia.org

---

1920 (20 - 25) - Doğu Trakya Savaşları başladı.

---

1919 - Erzurum Kongresi toplandı.
Atatürk'ün, Erzurum'dan, Harbiye Nazırı Nâzım Paşa'nın kendisi İstanbul'a davet telgrafına cevabı: "...Hali, mazisi kirli şeylerle bulaşmış olanların satılmış vicdan ve mevcudiyetleri ancak kahredilmeye ve yok edilmeye lâyıktır. Siz ve arkadaşlarınız mevkilerinizi ne kadar çabuk namus sahiplerine bırakırsanız, belki o nispette milletin affına mazhar olursunuz."

---

1913 - Bahr-i Sefid Boğazı Kuva-yi Mürettebe Komutanı Fahri Paşa'nın, aynı zamanda komutanlığını üstlendiği Bolayır Kolordusu'nun sevk ve idaresini adına yürütme yetkisini yazılı emirle -kolordunun kurmay başkanı- Atatürk'e bırakması.
Atatürk'ün emriyle Meric'in batısına geçen Bolayır Kolordusu Süvari Bölüğü'nün, Dimetoka'ya girişi.
Gelibolu Kolordusu'yla beraber Bolayır Kolordusu'na ait kuvvetlerin Edirne'ye girişi ve Edirne'nin Bulgarlardan geri alınışı. [Kocatürk]
Sırbistan 2. Balkan savaşından topraklarını genişleterek çıktı. Bükreş Anlaşması ile Osmanlı 1. Balkan savaşında yitirdiği Edirne ve Kırklareli'ni geri aldı.

---

1909 - 1879 yılında kurulan Zaptiye Nezareti kapatılarak, İstanbul Vilayeti ve Emniyet Umumiye Müdüriyeti Teşkilatına dair kanun kabul edildi ve Dahiliye nezaretine bağlı Emniyet Umumiye Müdürlüğü kuruldu.

---

1908 - Atatürk'ün Selanik'ten Üsküp'e gelişi, gece İttihat ve Terakki Cemiyeti Üsküp şubesinin toplantısında bulunuşu.[Kocatürk]

23 TEMMUZ - JULY 23
Tarihte Bugün - Today in History

Erzurum'da Kongrenin toplandığı okul (23 Temmuz 1919)

The school in Erzurum where the Congress assembled (23 July 1919)

---

Mustafa Kemal, ilk büyük kongreyi (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919)
topladığı Erzurum’da hükümet konağı önünde Vali Zühtü Bey, memurlar ve subaylarla
www.tsk.mil.tr/anitkabir/ataturk24.html

---

Atatürk, Erzurum Kongresi Günlerinde (23 Temmuz - 7 Ağustos 1919)

Atatürk with his military aids during the Erzurum Congress
(July 23 - August 7 1919)

---

1939 - Hatay, Anavatan'a katıldı.
Hatay'da yönetim Türk hükümetine devredildi.

---

1938 - Atatürk'ün, saat 11.30'da Savarona yatı ile Dolmabahçe önünden hareketle Moda, Florya, Adalar ve Boğaz'da bir gezinti yapması. (Bu gezinti esnasında Moda'dan bir motorla gelerek Başbakan Celâl Bayar da yata binmiş, yat geceyi Büyükdere önlerinde demirleyerek geçirmiştir).

---

1932 - Alman mimar Hermann Jansen'in hazırladığı Ankara Planı onaylandı.

Atatürk'ün, Millet Çiftliği'ne gelişi, daha sonra motorla bir deniz gezintisi yapması.

---

1927 - Atatürk'ün, Dolmbahçe Sarayı'nda 3. Kolordu Komutanı Şükrü Naili (Gökberk) Paşa, Gümüşhane Milletvekili Hasan Fehmi (Ataç) ve Kastamonu Milletvekili Velet (İzbudak) Beyleri kabulü.

---

1923 - Atatürk'ün, akşam Lâtife Hanımla beraber Ankara'dan trenle İzmir'e hareketi.

---

1922 - Atatürk'ün, Batı Cephesi Karargâhı'nın bulunduğu Akşehir'e gelişi.

---

1921 - Batı Cephesi birliklerinin Sakarya'nın doğusuna doğru çekilme yürüyüşüne devam etmeleri.Türk birlikleri Sakarya'nın doğusuna doğru çekilmeye devam ediyor. Karargâh Polatlı'ya alındı.

Meclisin gizli oturumunda hükümet merkezinin Kayseri'ye alınması tartışıldı, ancak Ankara'nın savunulmasında karar kılındı. TBMM'nin gizli oturumda icra vekiller heyeti reisi Fevzi Paşa'nın hükümet merkezinin Kayseri'ye taşınmasına ilişkin Heyet-i Vekile kararını bildiren demeci. (TBMM'de sert tartışmalar. Hatiplerin Ankara'nın savaşsız teslimini kabul etmemeleri. Ankara'nın savunulmasına ve ayrıca cephedeki durumu öğrenmek üzere bir heyet gönderilmesine ilişkin kararı)
Yunan Kralı Konstantin'in Kütahya'ya gelişi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumunda, icra Vekilleri Heyeti Reisi Fevzi (Çakmak) Paşa'nın "Hükümet Merkezi'nin Kayseri'ye nakline dair" Heyet-i Vekile kararını bildiren demeci. (Fevzi Paşa'nın Ankara'nın tahliyesi gerektiğini bildiren demeci üzerine, Büyük Millet Meclisi'nde çok sert tartışmalar olmuş, konuşma yapan milletvekilleri, Ankara'dan harpsiz ayrılmayı kabul etmemişlerdir. Bu oturumda, Ankara'nın savunulmasına, ayrıca cephedeki durumu öğrenmek üzere bir heyet gönderilmesine karar verilmiştir.[Kocatürk]

---

1920 (20 - 25) - Doğu Trakya Savaşları başladı.

---

1920 (23-24) - Albay Cafer Tayyar Bey'in (Eğilmez) Yunanlılara tutsak düşüşü.

Yunan kuvvetleri dört koldan taarruza geçti. Lüleburgaz, Babaeski, Hayrabolu, Çerkezköy işgal altına alındı.

Lüleburgaz, Babaeski ve Hayrabolu'nun Yunanlılar tarafından işgali.

Albay Cafer Tayyar (Eğilmez), Havsa-Bostanlı'da Yunalılara esir düştü.

---

1919 - Erzurum Kongresinin açılışı.
Erzurum Kongresi'nin toplanması ve Mustafa Kemal'in Sivas Kongresi'ne Başkan seçilmesi.

"Milli sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür. Manda ve himaye kabul edilemez.
Atatürk milli birlik ve bağımsızlık hareketinin temelinin atıldığı kongreyi 23 Temmuz'da burada toplamıştır.

Erzurum Kongresi, Vilayat-ı Şarkiye Müdafaa-ı Hukuk Cemiyet reisi Hoca Raif Efendi tarafından açıldı. Kongreye Erzurum'dan 24, Trabzon'dan 17, Sivas'tan 10, Bitlis'te 3 ve Van'dan 2 olmak üzere toplam 56 delege katıldı.

Mustafa Kemal yapılan oylama sonucunda 3 red, 4 çekimser oya karşılık 38 oyla kongre başkanlığına getirildi.
Mustafa Kemal, milli iradenin Anadolu'da gerçekleşeceğini söyledi.

---

1919 - Erzurum Kongresi toplandı. Mustafa Kemal, Erzurum Kongresi'ne Başkan seçildi.
Erzurum Kongresi başladı. Başkan seçilen Mustafa Kemal Paşa, uzun konuşmasında özetle, "...tarih bir milletin kanını, hakkını, varlığını hiçbir zaman inkar edemez. Bu nedenle böyle bir batıl örtünün arkasından vatanımız ve milletimiz aleyhinde verilen hükümler, kanaatler muhakkak iflasa mahkumdur" dedi. Kongre, 7 ağustosa kadar sürdü.
Erzurum Kongresi'nin açılışı, Atatürk'ün başkan seçilişi ve konuşması: "...Bilinen gerçeklerdendir ki, tarih bir milletin kanını, hakkını, varlığını hiçbir zaman inkâr edemez. Bu nedenle böyle bir bâtıl örtünün arkasından vatanımız ve milletimiz aleyhinde verilen hükümler, kanaatlar muhakkak iflâsa mahkûmdur. Ve işte bütün bu iğrenç zulümlerden ve bu bedbaht acizlerden, tarihimize karşı reva görülen haksızlıklardan müteessir olan millî vicdan, nihayet uyanış haykırışını yükseltmiş ve Müdafaa-i Hukuk-u Milliye ve Muhafaza-i Hukuk-u Milliye ve Müdafaa-i Vatan ve Redd-i İlhak gibi çeşitli isimlerle, fakat aynı mukaddesatın korunmasını temin için beliren milli cereyan, bütün vatanımızda artık bir elektrik şebekesi haline girmiş bulunuyor, işte bu kararlı şebekenin oluşturduğu yiğitlik ruhudur ki, mübarek vatan ve milletin mukaddesatını kurtarma ve himayeye dayanan son sözü söyleyecek ve kararını uygulattıracaktır. Bütün bu amaçları elde etmek için her şeyini buna bağlayan soylu milletimiz içinde bir millî fert gibi çalışmaktan doğan zevk ve övüncü burada şükran ve iftiharla arz eylerim."
Sadrazam Damat Ferit Paşa'nın, Erzurum Kongresi'nin toplanışı nedeniyle ajansa demeci: "Anadolu'da karışıklık zuhur etti. Kanun-u Esasîye aykırı olarak Meclis-i Mebusan adı altında toplantılar vuku buluyor. Bu hareketin, mülkî ve askerî memurlar tarafından önlenmesi gerekir!" [Kocatürk]
1919 - Mimar Muzaffer Bey'in eseri olan ''Hürriyeti Ebediye'' tepesi açıldı.

---

1919 - The Erzurum Congress begins; Mustafa Kemal is elected Chairman of the Erzurum Congress.

---

1917 - Atatürk'ün, akşam, İzzettin (Çalışlar) Bey'le beraber İstanbul'da Sipahi Ocağı'na gidişi, gece Akaretler'deki evinde onunla sohbeti.

---

1914 - Avustarya Macaristan Arşidük Ferdinand’ın öldürülmesi nedeniyle Sırbistan’a ültimatom verdi.

---

1914 - Austria-Hungary sends an ultimatum to Serbia. Serbia, counting on Russian support, rejects some points of the ultimatum and mobilizes.

---

1911 - İstanbul'da, Aksaray Yeşiltulumba'da çıkan büyük yangında yaklaşık 300 ev hasar gördü.

---

1909- Serbesti gazetesinde, İttihat ve Terakki karşıtı yazılarıyla tanınan Gazeteci Hasan Fehmi, Galata Köprüsü'nde kimliği belirlenemeyen bir kişi tarafından tabancayla öldürüldü.

Gazeteci Hasan Fehmi, İttihat ve Terakki aleyhindeki yazıları Serbesti Gazetesi'nde yayınlandıktan sonra vuruldu.

---

1908 - İkinci Meşrutiyet ilan edildi.
II. Meşrutiyet'in ilanıyla Osmanlı İmparatorluğu anayasal yönetime geçti.

İkinci Meşrutiyetin ilânı (Rumeli'de büyük faaliyet gösteren "İttihat ve Terakki Cemiyeti", aylardan beri Abdülhamit'i, 1876 Anayasası'nı yeniden yürürlüğe koymaya ve kapatılan Meclis-i Mebusan'ı tekrar toplantıya çağırmaya zorluyordu, "İttihat ve Terakki Cemiyeti"nin bu girişimleri, nihayet II. Meşrutiyetin ilânına uzandı. II. Meşrutiyet ilk defa Manastır'da ilân edilmiş, bunu aynı gün Rumeli'nin diğer şehirlerinde de ilân izlemişti. Haberlerin İstanbul'a ulaşması üzerine Padişah Abdülhamit de 23/24 Temmuz gecesi Meşrutiyeti resmen ilân mecburiyetinde kaldı, ikinci Meşrutiyet ilân edildiği zaman Mustafa Kemal, bir yandan kolağası rütbesiyle Selanik'te askerî görevini sürdürmekte, bir yandan da "İttihat ve Terakki Cemiyeti" içinde çalışarak İstanbul'daki siyasî gelişmeleri yakından izlemekte idi. Ancak o, II. Meşrutiyet gibi büyük bir inkılâbı takiben yapılanları kâfi görmüyor, bu fırsattan yararlanılarak memlekette daha büyük ve daha köklü değişikliklerin gerçekleştirilmesi gereğine inanıyordu; fakat kendisinin görüşleri, "İttihat ve Terakki Cemiyeti" ileri gelenlerinin görüş ve düşüncelerine uymadı. Buna rağmen fikirleriyle, onları uyarmaktan da çekinmiyordu).

Atatürk'ün, sabah Üsküp'ten hareketle Selânik'e dönüşü.

---

1908 - Second Constitutional Period begins ( II Meşrutiyet).
The Ottoman Empire returned to a Constitutional Monarchy with the proclamation of the Second Constitution.