Şiddet ve uzun süren hastalıklar çocuğun geç konuşmasında etkisi vardır. Çocuğun konuşmasında engelleme yapılmamalıdır. Geçirmiş olduğu hastalık veya herhangi bir zorun nedeniyle çevresiyle iletişimi ve konuşması kısıtlanmamalıdır. Çünkü konuşması gecikecektir. Hataları düzeltilip doğru olanı söyleyiniz ama asla zorlamayınız. Dil gelişimini etkileyen faktörler gelelim. Dil gelişimin etkileyen faktörler nelerdir? Bu sorunun cevabını vererek en doğru bilgiyi sunmaya çalışacağız.

Dil yeteneği ile zihin yeteneği arasında ilişki vardır. 2 yaşına kadar çocuğun çıkardığı seslerle zekanın arasında ilişki yokken, 2 yaşından sora dil gelişim ile zeka gelişim arasında doğru orantılı ilişki vardır. Erken konuşan bir çocuğun zeka yaşının normal ve normalin üstünde olduğu dilin zekaya bağlı olduğu herkes tarafından kabul edilmektedir. Dilin kazanılması bilişsel gelişime dayanmakla birlikte, kavram geliştirme, zihinsel uyum süreçleri ve dilin kazanılmasında da doğrudan ilişkili olduğu bilinmektedir. Çoğunuzun kulağında hiçbir problem olmaksızın işitme algısının normal her insanda olduğu gibi olması dil gelişimini etkilemektedir. İşitme ile ilgili sorunları olan kişilerin 6-9 aylar arasında ses oyunlarında normal kişilerden ayrıldığı görülür. Bu da dil gelişiminin gecikmesinde rol oynadığı görülmektedir. Görme ile ilgili problemi olan kişilerin görsel algılamalarda dil gelişiminin belirleyicisi olmuştur.

Görme ile ilgili ciddi sorun yaşayan çocukların dil gelişimleri normal gören kişilere göre daha geç başlamaktadır. Uzun süren ve ağır hastalık geçiren kişilerde de dil gelişiminin geç başladığı görülmektedir. Hastalığın şiddeti ne kadar ağır olursa o kadar kötü olur. Eğer çok fazla şiddetli geçirirse sakat kalma bile ihtimali vardır. Ağır ve şiddetli bir hastalık geçirdiği zaman çocuğun dil gelişimini de etkilemektedir. Çocuğun konuşmasını bir- iki yıl geciktirebilir. Çocuğunuz böyle ağır ve şiddetli bir hastalık geçirdiği zaman konuşması kısıtlanmamalıdır. Çünkü başkalarıyla konuşması ve haberleşmesi ona iyi gelecektir. Engellendiği takdir de konuşması daha da gecikecektir. Olgunlaşma ve öğrenme ile ilgili ögelerde çocuğun dil gelişiminde oldukça önemlidir. Öğrenme ile ilgili gelişimini tamamlayan çocuk dili akıcı kullanma konusunda sıkıntı yaşamaz. Çocuğunuzun girişken olması dil gelişiminde etkisi vardır. Çocuğun dilindeki gelişmeler kimi örnek aldığına da bağlıdır. Çünkü onu taklit ederek dili gelişir. Dili kullanması ve dili geliştirmesi zaman ile yaşı arttıkça gelişmektedir.

Sosyal çevreden etkilenerek dilin gelişimi de o kadar hızlı gelişir. Sosyal çevresi olmayan bir çocuğun dil gelişimi, sosyal çevresi olan bir çocuğun dil gelişimine göre düşük olması gözlenmiştir. Yani bu demek oluyor ki sosyal çevre de dil gelişimin de etkisi vardır. Ailenin çocuk ile ilgisi, okuduğu kitap sayısı ve okunduğu kitap sayısı ve oynadığı oyunlarda dil gelişimi ile doğru orantılı ilişkisi vardır. Bebeğin dil gelişiminde temeli yine aile ile ilgilidir. Çünkü ne kadar erken sözel iletişim kurarsa o kadar dil gelişiminde iyi olacaktır. Ne kadar sözel iletişim kurulursa o kadar dil gelişimine fayda sağlayacaktır. Anne ve babasıyla uzun zaman geçiren çocukların konuşması daha düzgün olduğu görünmektedir. Çocuk bakımevlerinde büyüyen çocuklar ailesi ile büyüyen çocuklara göre daha çok ağlar ve daha geç konuşurlar. Yani bu demek oluyor ki, kişisel ilişkiler, dil gelişiminin önemli bir parçasıdır. Ailesi özellikle anne ile iletişim ne keder iyi olursa o kadar dil gelişimi iyi olur. Aile de çocuk sayısı da önemlidir. Tek çocuk olan bir kişini dil gelişimi çok iyi olur.

Çünkü bütün ilgi onun üzerindedir. Çocuğun çevresi ile yaptığı etkili iletişimler ve konuşmalar dil gelişimini olumlu etkiler. Çevresindeki büyüklerle yapılan soru – cevap şeklindeki diyaloglar, çocuğun farklı dil gelişimini kavramasını sağlar. Öğrenmede cinsiyette önemlidir. Erkeler kızlara göre daha geç konuşurlar. Sosyoekonomik koşullarda etkilidir. Dil gelişimindeki gelişmeler, dilin doğru kullanması, ifade etme becerisi ve sözcük dağarcığının sınırlı olması da çocuk büyüdükçe gelişecek özelliklerden. Maddi durumu iyi olan çocukların konuşması daha düzgün ve erken konuşurlar. Sosyoekonomik yönden farklı olan çocuklar, toplam sözcük ve kelime sayısı karşılaştırıldığında, 7-36 aylar arasında geniş farklılıklar bulunmuştur. Bu çocukların toplam konuştukları, ortalama cümle uzunluğu ve sözcük sayısı ile anne ve babanın eğitimi, gelir gider durumu ve mesleği olması gibi nedenlerde dil gelişimin etkilemektedir. İlkokulda bu çocukların sözel becerileri, okuma ve heceleme başarıları 7-36 aylık döneme ilişkili sosyoekonomik durum ve dil ile ilişkili olduğu ortaya çıkmıştır.