Çocukların psikolojik açıdan hayat ve yaşama kazandırılması çocuk yetiştirme ve eğitimi aşamasında önemli yere sahip olan çocuklarda tuvalet eğitimi önemli bir yer tutmaktadır. Tuvalet alışkanlığının kazanılması çocuğuna zamanında vermeyen ailelerin birçok problemle karşılaşmasına neden olmaktadır. Bu nedenle çocuk bakımı konusu hakkında sizlere çocuklara küçük yaşlarda tuvalet eğitimi ve alışkanlığı kazandırmanın önemi yanında neler yapılabilir, ne tür uygulamalar sonucu bu alışkanlık kazandırılabilir anlatmaya çalışıyoruz.

Çocuklarda tuvalet eğitimi ile alışkanlık edinilmesi için anne ve babaların dikkat etmeleri gereken uykudan öncesi sıvı gıda vermemeleri faydalı bir davranış biçimi olacaktır. Çocukların uyku öncesi sıvı tüketmemesi için özen göstermeleri ve böyle bir alışkanlığı olan çocukların bu alışkanlıklarından kurtulmasını sağlamaları gerekmektedir. Uyku saatinden önce yani uyuma zamanı geldiğinde çocukların tuvalet ihtiyacını gidermesini sağlamalı ve anne-babaların çocuklarını gece belirli zamanlarda tuvalete kaldırmalıdır. Örnek verecek olursak çocuk 4 saat aralıklarla tuvalete kaldırılıyorsa tuvaleti yaptırırken tam manasıyla çocuğun uyanık olduğundan emin olunmalıdır.

Çocuğun tuvalet eğitiminde dikkat edilmesi gerekenleri sıralayacak olursak; Öncelikle ailelerin çocuğun tuvalet hazır olduğunun hissedildiği anda eğitime başlanmalı ve çocuğun tuvalet ihtiyacı gidermek için hazır olmadığı esnada tuvalet eğitimini veremeyeceklerini bilmeleri gerekir. Yine ailenin eğitim öncesi ve sırasında çocuğu ile iyi anlaşmalı ve arasının iyi olmasına dikkat etmesi gerekir. Tuvalet alışkanlığı kazanmanın çocuk açısından kolay olmadığını bilerek eğitim sırasında kesinlikle baskı yapılmamalıdır. Yapılan denemeler sonucunda çocuğun tuvalet alışkanlığı kazanması sağlanamadığı takdirde bunun çocuk için erken olduğunu anlamalı ve çocuğu tuvalete karşı soğutmadan kısa süre için eğitimden vazgeçilmelidir. Çocuk tuvalete teşvik edilmelidir ki çocuk tuvalete alıştırılamadığı zamanlarda farklı çözüm yolları üretilerek tuvaleti sevmesini sağlayacak şeyler bulmalıdır. Örnek verilecek olursa hazır değişik tuvaletler ya da çocuğun sevebileceği desenli iç çamaşırlar tercih edilmelidir. Çocuğa beze ihtiyacının olmadığı vurgulanarak onun artık büyüdüğünün, bir birey olduğunun inandırılması ve bir abi, abla olduğuna inandırılması gerekir. Eğitime başlanması esnasında aile içinde veya çocuğun çevresinde yaşıtı bulunması ve onun davranışlarından etkilenmesi çocuğu olumsuz etkileyebileceğinden dikkatli davranılmalıdır.

Tuvalet eğitimi ile en büyük rolü üstlenen annenin çocuğa tuvaleti sevdirme yöntemlerini; Öncelikle annenin çocuğunun günün hangi saatlerinde tuvalet ihtiyacını giderdiğini ve ne kadar süre kaldığını öğrenmesi gerekir. Teşvik esnasında çocuğa eşlik etmeli ve korktuğunu anladığında çıkıncaya kadar birlikte olup yanında olduğu hissini vererek güven kazanmasını sağlamalıdır. Korkmayan çocuğa da kendi işini kendi başına yapabileceği anlatılarak özendirmeli ve ayrıca tuvalete yalnız gitmesi gerektiği gibi kendi kendine ellerini yıkaması sorumluluğunu da yüklemelidir. Eğitim esnasında çocuğun olumlu davranışları ödüllendirilerek mutlu olması sağlanmalıdır.

Çocuklar için tuvalet eğitiminde 10 altın kural nedir? 1- En uygun zaman banyo öncesi olan ve ne işe yaradığı anlatılan sevimli ve aynı zamanda rahat bir lazımlık alınmalı ve ilk deneme için kullanılmalıdır. 2- Lazımlığın çocuğun ihtiyaç duyduğunda nerede olduğunu bilebileceği şekilde hep aynı yere konulmalı, sabırlı olunarak günde bir kaç kez oturtulmalı ve ne beklendiği anlatılmalıdır. 3- Bezinin çıkarılarak çıkartma nedeni ile lazımlığın ne işe yaradığı usanmadan ona anlatılarak kaza yaşanabileceği göz önüne alınıp istikrarlı olunmalıdır. 4- Sakin bir şekilde lazımlık veya tuvaleti kullanıp kullanmamak isteyip istemediği sorulup üzerine gidilmeden, inatlaşmadan altına yapmasına izin verilmemelidir. 5- doğru zaman kollanarak onların düzenli saatleri olduğunu tespit edip zamanı geldiğinde hemen lazımlığa oturtmalı ya da tuvalete götürülmelidir. 6- Çocuğun lazımlığa alıştığı sırada tuvalete oturması için cesaretlenmesi sağlanmalı, gerekirse özel klozet koltuğu alınmalıdır. 7- İnatlaşabileceğini düşünerek sabredip dışarı çıkmadan önce tuvalete gidilmesi gerektiği öğretilmelidir. 8- Dışarı çıkıldığında ne olacağı konusunda panik yapmadan alıştırma külotu kullanımına başlanıp giydirmek suretiyle rahat bir şekilde dışarı çıkılmalıdır. 9- Baskı yapılmadan lazımlık ve tuvalet seçimini ona bırakmalı, ilk başlarda lazımlığa yapacağından tuvalete gitmesi için baskı yapmamalıdır. 10- Bu dokuz madde başarılı bir şekilde yerine getirildiğinde bezlere elveda deme zamanı gelmiş olacağından bezlerin küçük bebeklere verilebileceği eğlenceli olarak anlatılarak geceleri alıştırma külotu ile yatması sağlanmalıdır.

Tüm bu deneme ve uğraşlara rağmen sonuç alınamadığı zamanlarda sorun yapılmamalı, çocuk ile anne arasında bir tür güç savaşı yaşanmamalıdır. Verilen eğitimin başarısız olma nedeni çocuğun duygusal olarak tuvalet alışkanlığına hazır olmaması demektir. Geri dönüşlü bir eğitim olduğundan ve iki ileri bir geri işlediğinden ilk basamağın zor olacağı düşünülmeli ve buna göre hareket edilmelidir. Örneğin çocuğun hastalanması eğitimin geri tepmesine neden olabilir. Bu durumda eğitime ara verilmesi doğru olur. Çocuk bütün denemeler neticesi tepki göstererek strese giriyor ve inatlaşıyorsa ara verilip yaklaşık bir ay kadar sonra kararlı bir şekilde tekrar eğitime başlanmalıdır.